Özel Hayatın Ve Hayatın Gizli Alanının Ceza Hukukuyla Korunması ( TCK m.132 - 133 - 134 )
Özel Hayatın Ve Hayatın Gizli Alanının Ceza Hukukuyla Korunması ( TCK m.132 - 133 - 134 )
Hamide ZAFER
Sayfa Sayısı
:
243
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786053772934
Önsöz Teknolojik geliÅŸmeler özel hayata müdahaleyi kolaylaÅŸtırmıştır. KiÅŸilerin haberleÅŸme içeriklerine ulaşılarak, ses ve/ya görüntü kayıtları alınarak, dinlenerek, izlenerek ve bu faaliyetlerden elde edilen verileri fiÅŸlenerek gerçekleÅŸtirilen her türlü müdahale, kiÅŸinin yaÅŸam biçimini ve iliÅŸkilerini istediÄŸi gibi ÅŸekillendirme özgürlüÄŸünü, diÄŸer bir söyleyiÅŸle özel hayatını zedelemektedir. Türk Ceza Kanunu′nun inceleme konumuzu oluÅŸturan "Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar" baÅŸlıklı bölümüyle, kiÅŸinin özel hayatını ÅŸekillendirme özgürlüÄŸü koruma altına alınmaya çalışılmıştır. Bu bölümde yer verilen suçlarla "özel hayatın ve hayatın gizli alanının" yeterince korunup korumadığına ancak "özel hayat ve hayatın gizli alanı" kavramlarının kapsamı ortaya koyulduktan sonra karar verilebilir. Bu nedenle çalışmanın birinci bölümü, özel hayata ve hayatın gizli alanına saygı hakkına ve bu hakkın kapsamına ayrılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, özel hayatı doÄŸrudan doÄŸruya koruyan suçlardan HaberleÅŸmenin GizliliÄŸini Ä°hlâl (TCK m.132), KiÅŸiler Arasındaki KonuÅŸmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması (TCK m. 133) ile Özel Hayatın GizliliÄŸini Ä°hlâl (TCK m. 134) suçları incelenmiÅŸtir. "Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar" baÅŸlıklı bölümde yer alan ve özel hayatı doÄŸrudan doÄŸruya koruyan KiÅŸisel Verilerin Kaydedilmesi (TCK m.135), Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme (TCK m.136), Verileri Yok Etmeme (TCK m.138) suçlarına konunun özelliÄŸinden dolayı bu çalışmada yer verilmemiÅŸtir. Birçok kamu kuruluÅŸu ve özel kuruluÅŸ, kiÅŸisel bilgileri toplamakta ve bunları bir sisteme kaydetmektedir. Bu verilerin toplanması, birçok hukuk disiplinini ilgilendiren çok yönlü bir konudur. KiÅŸisel verilerin toplanma, depolanma ve kullanılma ÅŸartlarının bir kanunla belirlenmesi zorunludur. KiÅŸisel Verilerin Korunması Kanunu Tasarısı hazırlanmış ise de henüz kanunlaÅŸamamıştır. KiÅŸisel Verilerin Korunması Kanunu Tasarısı′nm 50. maddesiyle Türk Ceza Kanunu′na yollama yapılarak TCK ile bu tasarı Kanun arasında baÄŸlantı kurulmuÅŸtur. Bu hükme göre, hukuka aykırı olarak kiÅŸisel verileri açıklayan, yayan, bir baÅŸkasına veren, aktaran veya ele geçiren kiÅŸi Türk Ceza Kanunu′nun 136. maddesine göre cezalandırılır (m.50/3). 1970′li yıllardan itibaren "kiÅŸisel verilerin korunması" uluslararası birçok örgüt tarafından ele alınmaya baÅŸlanmıştır. Avrupa Konseyi, üye ülkeler arasındaki hukukların birleÅŸtirilmesi ve uyumlu hale getirilmesi amacıyla "KiÅŸisel Verilerin Otomatik Ä°ÅŸleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması"na iliÅŸkin 108 sayılı SözleÅŸmeyi, 28 Ocak 1981 tarihinde imzaya açmıştır. SözleÅŸme aynı tarihte Konsey üyesi diÄŸer devletlerle birlikte Türkiye tarafından da imzalanmıştır. Avrupa BirliÄŸi bünyesinde 20 Temmuz 1995 tarihli "KiÅŸisel Verilerin Ä°ÅŸlenmesi Karşısında Gerçek KiÅŸilerin Korunması ve Verilerin Serbest Dolaşımı Yönergesi" oluÅŸturulmuÅŸtur. Kamu güvenliÄŸi ve savunma gibi Avrupa BirliÄŸi yetkisi dışındaki alanları düzenleyen Yönerge, bütün vatandaÅŸların özel yaÅŸamının eÅŸdeÄŸer düzeyde korunmasını ve kiÅŸisel verilerin serbest dolaşımını hedeflemekte ve 25 Ekim 1998 tarihine kadar üye ülkelerce benimsenmesi öngörülmekteydi. 1995 tarihli Yönerge′ye ek olarak iki Avrupa BirliÄŸi TüzüÄŸü daha çıkartılmıştır. Sektörel bazda düzenlemeler öngören Tüzüklerden ilki, telekomünikasyon sektöründe; ikincisi ise elektronik iletiÅŸim sektöründe kiÅŸisel verilerin iÅŸlenmesi ve mahremiyetinin korunmasıyla ilgilidir. Avrupa BirliÄŸi vatandaÅŸlarının temel haklarını ve Avrupa BirliÄŸi′nin vatandaÅŸlarına karşı sorumluluklarını düzenleyen 2000 tarihli Avrupa BirliÄŸi Temel Haklar Åžartı′nm 1. maddesinde insanlık onurunun ihlâl edilemeyeceÄŸi, saygı gösterilmesi ve korunması gerektiÄŸi vurgulanmıştır. Åžart′m 8. maddesinde kiÅŸinin kiÅŸisel verilerinin korunmasını isteme hakkı tanınmıştır. 13 Mayıs 2010 tarihli Resmi Gazete′de yayınlanarak yürürlüÄŸe girmiÅŸ ancak henüz halk oylamasına sunulmamış olan 5982 sayılı ve 7.5.2010 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde DeÄŸiÅŸiklik Yapılması Hakkında Kanun′un 2. maddesiyle 20. maddeye bir fıkra eklenmiÅŸ ve bu fıkra ile özel hayat kapsamında, kiÅŸisel veriler ayrıca koruma altına alınmıştır. KiÅŸisel verilerin ceza hukuku aracılığıyla korunması haberleÅŸmenin, sözün ve özel hayat olayı içindeki görüntünün korunmasına nazaran daha yenidir ve çok yönlüdür. Bu nedenle bu konunun bağımsız olarak bir çalışmaya konu yapılmasının daha uygun olacağını düÅŸündük. Bu suçlara iliÅŸkin çalışma da kısmen tamamlanmış olup en kısa sürede yayınlanması planlanmaktadır. Kitaba tashih yaparak katkı saÄŸlayan genç asistan arkadaşım Aysun Altun-kaÅŸ′a çok teÅŸekkür ediyorum. Ayrıca bu çalışmanın yayınlanmasında emeÄŸi olan tüm Beta çalışanlarına ve çok kısa sürede yayınlanmasını saÄŸlayan sayın Seyhan Satar′a içtenlikle teÅŸekkür ederim. Hamide Zafer Rahmanlar-Kartal / Ä°stanbul 10.3.2010 ÖZEL HAYATIN VE HAYATIN GÄ°ZLÄ° ALANININ CEZA HUKUKUYLA KORUNMASI (TCKm.132-133-134) Ä°çindekiler Önsöz III içindekiler V Kısaltmalar XI §1. Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlarla Korunan Hukuki DeÄŸer Olarak Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Saygı Hakkı I. Genel Olarak 3 II. Kavram: Özel Hayat ve Hayatın Gizli Alanı 4 III. Özel Hayat Hakkının DoÄŸuÅŸu 6 IV. Özel Hayata Saygı Hakkının Esası 7 V. Özel Hayat ve Hayatın Gizli Alanını Tanımlama Çabaları 12 1. Genel Tanımlarla Açıklama GiriÅŸimleri 12 2. Üç Alan Teorisi 13 3. "Makul Saygı Beklentisi" Testi 16 4. Alt Unsurları Sayarak Açıklama GiriÅŸimleri 16 5. DeÄŸerlendirme 19 VI. Özel Hayatın Alt Unsurları 21 VII. Uluslararası Belgelerde Özel Hayata Saygı Hakkı 28 1. Ä°nsan Hakları Evrensel Beyannamesi 28 2. Ä°nsan Hakları ve Ana Hürriyetlerin Korunmasına Dair Avrupa SözleÅŸmesi ve Uygulaması 28 a. Ä°nsan Haklan ve Ana Hürriyetlerin Korunmasına Dair Avrupa SözleÅŸmesi 28 b. Ä°nsan Haklan Avrupa Mahkemesi′nin Uygulaması 31 3. Medeni ve Siyasi Haklara Ä°liÅŸkin Uluslararası SözleÅŸme 37 4. DiÄŸer Uluslararası Belgeler 38 VIII. Türk Anayasalarında Özel Hayata Saygı Hakkı 40 1. 1961 Anayasası′na Kadar Olan Dönem 40 2. 1961 Anayasası 40 3. 1982 Anayasası 41 4. DeÄŸerlendirme 44 IX. Özel Hayata Saygı Hakkının Çok Yönlü Korunması 45 1. Genel Olarak 45 2. Kamu Hukukunda 46 a. Özel Hayatın Türk Ceza Kanunu′yla Korunması 48 aa. 765 sayılı Türk Ceza Kanunu′nda 48 bb. Tasarılarda 51 cc. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu′nda 54 b. Özel Hayatın Ceza Muhakemesi Kanunu ile Korunması 55 aa. Ses ve görüntü alıcı aletlerin kullanılması yasağı 55 bb. Kapalı duruÅŸma olanağı 56 cc. Yayın yasağı 57 3. Özel Hukukta 57 a. Genel Olarak 57 b. Özel Hayata Saygı Hakkı ile KiÅŸilik Hakkı Arasındaki Ä°liÅŸki 58 X. Özel Hayatın Bazı Kıta Avrupa Ülkelerinde Ceza Kanunlarıyla Korunması 63 1. Avusturya 63 2. Fransa 65 3. Ä°talya 68 4. Ä°sviçre 71 5. Ä°spanya 75 6. Almanya 76 §2. HaberleÅŸmenin GizliliÄŸini Ä°hlâl (TCK m.132) I. Genel Olarak 81 II. HaberleÅŸme ÖzgürlüÄŸü 83 1. 1982 Anayasası′nda 83 2. Uluslararası Belgelerde HaberleÅŸmenin GizliliÄŸine Saygı Hakkı 85 III. 765 ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunları′nın KarşılaÅŸtırılması 86 IV. Almanya ÖrneÄŸi 88 V. Suçla Korunan Hukuki DeÄŸer 89 VI. Suçun Unsurları 90 1. Suçun Maddi Yapısal Unsurları 90 a. Suçun Faili ve MaÄŸduru 90 b. Suçun Maddi Konusu .^ 92 c. Fiil ve Netice 98 aa. BaÅŸkalarının haberleÅŸmesinin gizliliÄŸini ihlâl etme 98 bb. BaÅŸkalarının haberleÅŸmesinin kaydı 100 cc. BaÅŸkalarının haberleÅŸmesinin içeriÄŸini ifÅŸa etme 102 dd.Kendisiyle yapılan haberleÅŸme içeriÄŸini diÄŸer tarafın rızası olmaksızın alenen ifÅŸa etme 104 2. Suçun Manevi Yapısal Unsuru 108 3. Hukuka Aykırılık Unsuru 109 a. Zorunluluk Hali 111 b. Ä°lgilinin Rızası 111 c. Kanun Hükmünü Ä°cra / Görevin Ä°fası 113 aa. Adli soruÅŸturma kapsamında haberleÅŸmenin denetlenmesi (CMK m.135) 114 bb. Tanıklık görevini yerine getirme 117 cc. Sanık ve mahkûmların haberleÅŸmesinin denetlenmesi 118 dd.Önleme amacıyla haberleÅŸmenin denetlenmesi 120 ee. Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında haberleÅŸme içeriklerinin verilememesi 120 d. Hakkın Ä°crası 121 aa. Savunma hakkının kullanılması 121 bb. Velayet hakkının kullanılması 122 cc. Gazetecilik mesleÄŸinin bahÅŸettiÄŸi hakkın icrası 123 VII. Suçların Nitelikli Halleri (Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler) 124 1. Tüm Suçlar Ä°çin Geçerli Olan Nitelikli Haller 125 a. Suçların Kamu Görevlisi Tarafından ve Görevinin VerdiÄŸi Yetki Kötüye Kullanılmak Suretiyle Ä°ÅŸlenmesi 125 b. Suçların Belli Bir Meslek ve Sanatın SaÄŸladığı Kolaylıktan Yararlanmak Suretiyle Ä°ÅŸlenmesi 126 2. Ä°fÅŸa Suçuna Özgü Nitelikli Hal: BaÅŸkalarının HaberleÅŸmesinin Ä°çeriÄŸinin Basın ve Yayın Yoluyla Açıklanması 127 VIII. Suçun Özel BeliriÅŸ Åžekilleri 128 1. TeÅŸebbüs 128 2. Ä°çtima 129 3. Ä°ÅŸtirak 133 IX. Yaptırım ve Zamanaşımı 133 X. Muhakemeye Ä°liÅŸkin Kurallar 135 1. Takibat Usulüne Ä°liÅŸkin Özellikler 135 2. Görevli Mahkeme ve DiÄŸer Özellikler 137 §3. Aleni Olmayan KonuÅŸma ve SöyleÅŸilerin GizliliÄŸini Ä°hlâl (TCK m.133) I. Genel Olarak 141 II. 765 ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunları′nın KarşılaÅŸtırılması 143 III. Almanya ÖrneÄŸi 143 IV. Suçla Korunan Hukuki DeÄŸer 143 IV. Suçun Unsurları 144 1. Suçun Maddi Yapısal Unsurları 144 a. Suçun Faili ve MaÄŸduru 144 aa. BaÅŸkalarının aleni olmayan konuÅŸmalarını bir aletle dinleme veya kaydetme suçu bakımından 144 bb. Kendisinin katıldığı aleni olmayan söyleÅŸiyi kaydetme suçu bakımından 148 cc. Sözün gizliliÄŸi ihlâl edilerek elde edilen bilgi ve kayıtların kullanılması suçu bakımından 148 b. Suçun Maddi Konusu 148 aa. BaÅŸkalarının aleni olmayan konuÅŸmalarını bir aletle dinleme veya kaydetme suçu bakımından 148 bb. Aleni olmayan bir söyleÅŸiyi ses alma cihazı ile kaydetme suçu bakımından 154 cc. Kayda alman aleni olmayan konuÅŸmalardan ve söyleÅŸilerden yarar saÄŸlama veya açıklama suçu bakımından 155 c. Fiil ve Netice 155 aa. KiÅŸiler arasında aleni olmayan konuÅŸmaları bir aletle dinleme veya ses alma cihazıyla kaydetme 155 bb. Katıldığı aleni olmayan bir söyleÅŸiyi ses alma cihazı ile kayda alma 158 cc. Dinlenen veya kayda alman konuÅŸma veya kayda alman söyleÅŸiden edinilen bilgilerden yarar saÄŸlama veya bu bilgileri baÅŸkalarına verme veya baÅŸkalarının bilgi edinmesini temin etme 159 2. Suçun Manevi Yapısal Unsuru 160 3. Hukuka Aykırılık Unsuru 161 IV. Suçun Nitelikli Halleri (Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler) 164 1. TCK m.133/1, 2′de Tanımlanan Suçlardan Elde Edilen Bilginin Kullanılması 164 2. Suçların Kamu Görevlisi Tarafından ve Görevinin VerdiÄŸi Yetki Kötüye Kullanılmak Suretiyle ya da Belli Bir Meslek ve Sanatın SaÄŸladığı Kolaylıktan Yararlanmak Suretiyle Ä°ÅŸlenmesi 166 VI. Suçun Özel BeliriÅŸ Åžekilleri 166 1. TeÅŸebbüs 166 2. Ä°çtima 167 3. Ä°ÅŸtirak 169 VII. Yaptırım ve Zamanaşımı 169 VIII. Muhakemeye Ä°liÅŸkin Kurallar 172 1. Takibat Usulüne Ä°liÅŸkin Özellikler 172 2. Görevli Mahkeme ve DiÄŸer Özellikler 173 §4. Özel Hayatın GizliliÄŸini Ä°hlâl (TCKm.134) I. Genel Olarak 177 II. 765 ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunları′nm KarşılaÅŸtırılması 179 III. Almanya ÖrneÄŸi 180 IV. Suçla Korunan Hukuki DeÄŸer 184 V. Suçun Unsurları 186 1. Suçun Maddi Yapısal Unsurları 186 a. Suçun Faili ve MaÄŸduru 186 b. Suçun Maddi Konusu 188 c. Fiil ve Netice 193 2. Suçun Manevi Yapısal Unsuru 198 3. Hukuka Aykırılık Unsuru 198 a. Genel Olarak 199 b. Ä°lgilinin Rızası 199 aa. Genel olarak 199 bb. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu′nun hükümleri ile Türk Ceza Kanunu′nun 134. maddesi arasındaki iliÅŸki 200 c. Kanun Hükmünü Yerine Getirme 201 d. Hakkın Kullanılması 204 aa. Savunma hakkı 204 bb. Haber verme hakkı 205 V. Suçların Nitelikli Halleri (Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler) 214 1. Tüm Suçlar Ä°çin Geçerli Olan Nitelikli Haller 215 a. Suçların Kamu Görevlisi Tarafından ve Görevinin VerdiÄŸi Yetki Kötüye Kullanılmak Suretiyle Ä°ÅŸlenmesi 215 b. Suçların Belli Bir Meslek ve Sanatın SaÄŸladığı Kolaylıktan Yararlanmak Suretiyle Ä°ÅŸlenmesi 216 2. Ä°fÅŸa Suçuna Özgü Nitelikli Hal: BaÅŸkalarının HaberleÅŸmesinin Ä°çeriÄŸinin Basın ve Yayın Yoluyla Açıklanması 216 VI. Suçun Özel BeliriÅŸ Åžekilleri 217 1. TeÅŸebbüs 217 2. Ä°çtima 217 3. Ä°ÅŸtirak 220 VII. Yaptırım ve Zamanaşımı 220 VIII. Muhakemeye Ä°liÅŸkin Kurallar 223 1. Takibat Usulüne Ä°liÅŸkin Özellikler 223 2. Görevli Mahkeme ve DiÄŸer Özellikler 224 Sonuç 229 Yararlanılan Kaynaklar 235