Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Otomotiv Sektöründe Rekabet Hukuku ve Politikaları
Otomotiv Sektöründe Rekabet Hukuku ve Politikaları
Erol KATIRCIOĞLU / İsmail Yılmaz ASLAN
Sayfa Sayısı
:
332
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2006
ISBN NO
:
9758768794
220,00
TL Önsöz Ülkemizde 1994 yılında çıkarılan 4054 sayılı kanunla birlikte rekabet kuralları uygulanmaya başlandı. Uygulamaların yerleşmesi amacıyla Rekabet Kurulu tarafından çeşitli grup muafiyeti tebliğleri çıkarıldı. Rekabet kurallarının uygulanması ne kadar istikrar kazandı, ilgili teşebbüsler ne kadar bu kurallara uyuyor bilmek mümkün değildir. Ama bir gerçek var ki, bu geçen süre içinde kanun defalarca değişti. Hatta Rekabet Kurulu tebliğleri de değişti. Kanundaki değişiklikler daha çok uygulamada çıkan sorunlardan ve AB uygulamalarındaki değişikliklerden kaynaklandı. Tebliğlerdeki değişiklikler ise kesinlikle AB mevzuatındaki değişikliklerle doğrudan bağlantılıdır. Bu kitabın yazılmasına da böyle bir değişiklik sebep oldu. Rekabet Kurulu daha önce AB mevzuatı doğrultusunda çıkardığı ve motorlu taşıtlar dağıtım anlaşmalarına grup olarak muafiyet sağlayan 1998/3 sayılı tebliğini AB mevzuatında yapılan değişiklikleri takiben 2005/4 sayılı tebliğ ile değiştirdi. Yapılan bu değişiklik otomotiv sektörünü çok köklü bir şekilde etkileyecek görünmektedir. İşte bu etkileşimin ne şekilde olacağını ve otomotiv sektöründe bundan böyle rekabetin ve şirket politikalarının alacağı şekli bu kitapta tartışıyoruz. Böyle bir konuda kitap yazılması halinde AB uygulamalarının yansıtılması ve yorumlanması kaçınılmazdır. Çünkü 2005/4 sayılı tebliğ AB Komisyonun 1400/2002 sayılı tüzüğünün bir çevirisinden ibarettir. Çeviri yapılırken çok devletli yapının gereği olan hükümler çıkarılmış, kalan hükümler tebliğe aktarılmıştır. Hal böyle olunca AB uygulamalarının bir ölçüde ülkemiz uygulamalarına da ışık tutması gerekir. Bu nedenle AB uygulamalarına genişçe bir bölüm ayrılmıştır. Bu kitap sadece bir hukuk kitabı değildir. Kitapta hukukun yorumlanmasına ilişkin çok ciddi üç bölüm bulunmaktadır. Bu bölümlerden ilkinde rekabet kurallarına genel olarak değinilmekte, ikincisinde ülkemizdeki rekabet kurallarının otomotiv sektörüne şimdiye kadar nasıl uygulandığı göste- rilmekte ve üçüncüsünde de yeni kuralların nasıl uygulanması gerektiği açıklanmaktadır. Buna rağmen kalan bölümler tamamen ekonomik açıdan konuya yaklaşmaktadır. Bu bölümlerden birincisinde otomobil sektöründe rekabet düzeyi genel olarak iktisadi açıdan değerlendirilmekte, ikincisinde otomobil piyasasının ekonomi politiğine değinilmekte ve üçüncüsünde ise ekonometrik modeller kullanılmak suretiyle "ilgili pazar tespit yöntemi" geliştirilmektedir. Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı gibi bu kitap otomobil sektöründeki rekabete hukuk, ekonomi ve işletmecilik açısından yaklaşmaktadır. Doğal olarak tüm bu perspektiflerin tek bir kişide toplanması mümkün değildir. Bu nedenle kitabın farklı bölümleri farklı uzmanlıklara sahip olan hukukçu ve iktisatçılar tarafından yazılmıştır. Her bölümde, o bölümün yazarının ismi bulunmaktadır. Farklı kişiler tarafından yazılmış bölümler arasında doğal olarak üslup farklılıkları bulunmaktadır. Bu farklılıkları gidermeye çalışmadık, çünkü konulara yaklaşım farklılığı da doğal olarak üslup farklılığını getirmektedir. Bu üslup farklılığının bir eksiklik olmadığına, aksine böylesine bir kitabın oluşturulabilmiş olmasından kaynaklanan kazanç yanında hiçbir öneminin olmadığına inanıyorum. Umarım okuyucular da çok yönlü olarak yararlanabilecekleri bu kitaptaki üslup farklılığını hoş karşılayacaklardır. Bu kitabın yazılmasında sadece yazarları emek vermedi, değerli arkadaşlarımız Bülent Çamlıca ve Feridun Karakeçili tüm bölümleri okuyarak görüşlerini bizimle paylaştılar ve kitabın okuyucular için en yararlı ve doğru bilgileri içermesine katkıda bulundular, ayrıca düzeltmeleri de yaptılar. Kendilerine ne kadar teşekkür etsek azdır. Bunlardan başka tüm ACT Danışmanlık çalışanı uzman arkadaşlarımız hem kaynakların toparlanmasında hem çevirilerde önemli katkılarda bulundular bu nedenle teşekkürü hak ediyorlar. Ayrıca kitabın basımında katkısı bulunan Ekin Kitapevi sahibi Mehmet Oymak ve dizgiyi yapan Ümit Korbek′e de teşekkürlerimi borç bilirim Kitabın öncelikle sektörde karar alma makamında olan yöneticilere, sektörle çalışan hukukçulara ve rekabet hukuku ve politikaları ile ilgilenen herkese yararlı olmasını temenni ediyorum. I. Yılmaz Aslan Ocak 2006 , * İçindekiler GİRİŞ. BİRİNCİ BOLUM OTOMOTİV SEKTÖRÜ 1. GENEL OLARAK 5 2. OTOMOTİV SEKTÖRÜNÜ OLUŞTURAN PİYASALARIN YAPILARI 6 2.1. FİRMA SAYILARI 7 2.2. OTOMOTİVDE REKABET NASIL? 8 2.3. KAR MARJLARI 10 2.4. İTHALAT PENETRASYONU 12 2.5. ÜRETİM 13 2.6. İHRACAT 14 2.7. İSTİHDAM 15 3. MOTORLU KARA TAŞITLARI PİYASASI 16 3.1. MOTORLU KARA TAŞITLARI PİYASASINDA REKABETİN DÜZEYİ 16 3.2. BİNEK OTOMOBİL VE HAFİF TİCARİ ARAÇLAR PİYASALARINA KISA BİR BAKIŞ 18 EK: FİRMALARIN PAZAR PAYLARI 21 İKİNCİ BOLUM REKABET KURALLARINA GENEL BAKIŞ 1. GENEL OLARAK 23 2. TEMEL KAVRAMLAR 23 2.1. REKABET KAVRAMI 23 2.2. TEŞEBBÜS KAVRAMI (İŞLETME) 24 2.3. TEŞEBBÜS BİRLİKLERİ 28 3. REKABETİ SINIRLAYICI ANLAŞMALAR, UYUMLU EYLEMLER VE TEŞEBBÜS BİRLİĞİ KARARLARI 29 3.1. GENEL OLARAK 29 3.2. ANLAŞMA 30 3.3. UYUMLU EYLEM 32 3.4. TEŞEBBÜS BİRLİĞİ KARARLARI 35 4. MUAFİYET 36 5. HAKİM DURUMUN KÖTÜYE KULLANILMASI 37 5.1. GENEL OLARAK 37 5.2. HAKİM DURUM 39 5.3. KÖTÜYE KULLANMA 41 6. BİRLEŞME VE DEVRALMALAR 43 6.1. GENEL OLARAK 43 6.2. ÇEŞİTLERİ 45 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AB′DE 1400/2002 SAYILI TÜZÜĞE İLİŞKİN İLK UYGULAMALAR 1. TOPLULUK HUKUKUNUN ANA ESASLARI 47 1.1. TOPLULUK TÜZÜKLERİ 47 1.2. 1/2003 SAYILI UYGULAMA TÜZÜĞÜ 48 1.2.1. Üye Ülke Rekabet Otoriteleri 49 1.2.2. Ulusal Yargı Organları 50 2.1400/2002 SAYILI TÜZÜK VE KOMİSYON UYGULAMALARI 52 2.1. İKA RAPORU 53 2.1.1. Rapor′daki Genel Tespitler 54 2.1.2. Rapor′dan Çıkartılacak Dersler 56 2.2. AUDI SERVİS SÖZLEŞMELERİ 56 2.3. PORSCHE SERVİS SÖZLEŞMELERİ 59 3.1400/2002 SAYILI TÜZÜK VE ULUSAL REKABET OTORİTELERİNİN UYGULAMALARI 61 3.1. YUNANİSTAN REKABET KOMİTESİNİN SORUŞTURMASI 62 3.2. DANİMARKA REKABET KURUMU UYGULAMALARI 63 3.2.1. Mazda Motor Danimarka 63 3.2.2. Skoda 64 3.2.3. Toyota Danimarka 65 3.3. PEUGEOT "MAVİ KUTU" STANDARTLARI 66 4.1400/2002 SAYILI TÜZÜK VE AB MİLLİ YARGI ORGANLARI UYGULAMALARI 68 4.1. GARAGE GREMEAU SA/DAIMLER CHRYSLER FRANCE SA DAVASI 69 4.1.1. Dijon Ticaret Mahkemesi Aşaması 69 4.1.2. Dijon istinaf Mahkemesi Aşaması 72 4.1.3. Temyiz Mahkemesi Aşaması 77 4.2. S.A.S TOYOTA FRANCE / SARI. AUTO DIFFUSION DAVASI 78 4.2.1. Orleans Ticaret Mahkemesi Aşaması 78 4.2.2. Orleans istinaf Mahkemesi Aşaması 80 4.3. BMW FRANCE/CENTRE AUTOMOBILE ARTESIEN DAVASI 81 4.3.1. DOLJAI istinaf Mahkemesi Aşaması 82 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE′DE OTOMOTİV SEKTÖRÜNE YÖNELİK REKABET KURALLARININ GELİŞİMİ 1. GENEL OLARAK 89 2.1998/3 SAYILI TEBLİĞ ÖNCESİ 90 3.1998/3 SAYILI TEBLİĞİN ANA HATLARI VE SORUNLARI 93 4.1998/3 SAYILI TEBLİĞİN UYGULANMASI: KARAR ÖZETLERİ 101 4.1. GENEL OLARAK 101 4.2. İLK İHLAL KARARI: RENAULT KARARI 106 4.3. DOĞUŞ KARARI 111 4.4. PEUGEOT KARARI 115 5. YENİ TEBLİĞİN ÖZET OLARAK AMAÇLARI 121 BEŞİNCİ BÖLÜM OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE YENİ REKABET KURALLARI 1. GENEL OLARAK 125 2. GRUP MUAFİYETİ TEBLİĞLERİNİN HUKUKİ MAHİYETİ 128 3. YENİ GRUP MUAFİYETİ TEBLİĞİNİN YAKLAŞIM FARKLILIĞI 130 4. TEBLİĞİN AMACI 131 5. TEBLİĞİN UYGULANACAĞI ANLAŞMALAR 131 5.1. KONUSU BAKIMINDAN 131 5.1.1. Genel Olarak 131 5.1.2. Konusu Motorlu Taşıt Olan Anlaşmalar 133 5.1.3. Konusu Yedek Parça Olan Anlaşmalar 134 5.1.4. Konusu Tamir Bakım Hizmetlerinin Verilmesi (Servis) Olan Anlaşmalar 135 5.1.5. Konusu Fikri Mülkiyet Haklarının Devri Olan Anlaşmalar 136 5.1.6. Konusu 3S Olan Anlaşmalar 137 xi 5.2. TARAFLARI BAKIMINDAN 138 5.2.1. Genel Olarak 138 5.2.2. Dikey Anlaşmalar 138 5.2.3. Rakipler Arası Dikey Anlaşmalar 139 5.2.4. Teşebbüs Birliklerinin Taraf Olduğu Dikey Anlaşmalar 140 5.3. PAZAR PAYI EŞİKLERİ BAKIMINDAN 141 5.3.1. Genel Olarak 141 5.3.2. Münhasır Bölge veya Müşteri Tahsisi Halinde Pazar Payı 142 5.3.3. Seçici Dağıtım Uygulanması Halinde Pazar Payı 142 5.3.3.1. Genel Olarak Seçici Dağıtım 142 5.3.3.2. Niceliksel-Niteliksel Seçici Dağıtım Ayırımı 144 5.3.3.3. Niceliksel Seçici Dağıtım Halinde Pazar Payı 147 5.3.3.4. Niteliksel Seçici Dağıtım Halinde Pazar Payı 148 5.3.4. Alıcının Pazar Payı 148 5.3.5. Bağlı Teşebbüslerin Pazar Payı 149 6. ANLAŞMADA BULUNMASI ZORUNLU OLAN HÜKÜMLER 152 6.1. GENEL OLARAK 152 6.2. DEVİR HAKKI 153 6.3. ANLAŞMANIN SÜRESİNE VE FESHİNE İLİŞKİN ŞARTLAR 154 6.3.1. Genel Olarak 154 6.3.2. Fesih ihbarının içeriğine ilişkin Koşullar 154 6.3.3. Belirli Süreli Sözleşmenin Sona Erdirilmesine ilişkin Koşullar 156 6.3.4. Belirsiz Süreli Sözleşmenin Feshi ihbarı 157 6.4. TAHKİM ŞARTI 159 7. AĞIR SINIRLAMALAR 160 7.1. GENEL OLARAK 160 7.2. YENİDEN SATIŞ FİYATININ TESPİTİ 161 7.3. MÜNHASIR BÖLGE VEYA MÜŞTERİ TAHSİSİ 162 7.3.1. Genel Kural 162 7.3.2. Münhasır Bölge veya Müşteri Grubuna Aktif Satış Yasağı Getirilmesi 163 7.3.3. Toptancıya Son Kullanıcıya Satış Yasağı Getirilmesi 164 7.3.4. Seçici Dağıtıcılara Sistem Dışına Satış Yasağı Getirilmesi 165 7.3.5. Bütünleyici Parçaların Sağlayıcının Rakiplerine Satılması Yasağı 166 7.4. SEÇİCİ DAĞITICILAR ARASI SATIŞLARIN YASAKLANMASI 166 7.5. SEÇİCİ DAĞITICILARIN SON KULLANICIYA SATIŞLARININ SINIRLANMASI 167 7.5.1. Otomobil ve Hafif Ticari Vasıtalar Pazarında 167 7.5.2. Ağır Vasıtalar Pazarında 170 7.6. SATIŞ VE SATIŞ SONRASI HİZMETLERİ BİRLEŞTİRME 170 XII 7.7. BAĞIMSIZ TEŞEBBÜSLERİN FAALİYETLERİNİN KISITLANMASI 171 7.7.1. Genel Olarak Piyasaya Giriş-Yedek Parça Piyasasında Serbestleşme 171 7.7.2. Seçici Dağıtıcıların Özel Servise Parça Satmasının Kısıtlanması 175 7.7.3. Yedek Parça Sağlayıcısının iki Kanaldan Dağıtımının Önlenmesi 176 7.7.4. Dağıtıcı veya Yetkili Satıcının Alternatif Temin Kaynaklarının Sınırlanması 177 7.7.5. Marka ve Logo Koyma Hakkının Sınırlanması 178 7.8. TEKNİK BİLGİ VE EKİPMAN SAĞLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 179 7.8.1. Genel Olarak 179 7.8.2. Erişimin Kötüye Kullanma Yoluyla Engellenmesi 180 8. MUAFİYETTEN YARARLANAMAYAN ÖZEL HÜKÜMLER 181 8.1. GENEL OLARAK 181 8.2. REKABET YASAĞI-ÇOK MARKALILIK 181 8.2.1. Sözleşme Döneminde 181 8.2.1.1. Genel Olarak 181 8.2.1.2. Sağlayıcıya Özel Personel 182 8.2.1.3. Teşhir Yerlerinin Ayrılması 183 8.2.1.4. Dolaylı Rekabet Etmeme Yükümlülüğü 183 8.2.1.5. Mevcut Bayiler Açısından 184 8.2.2. Sözleşme Sona Erdikten Sonra 184 8.3. FİNANSAL KİRALAMA HİZMETLERİNİN KISITLANMASI 185 8.4. YERLEŞİM YERİ ŞARTI (LOCATION CLAUSE) 185 8.4.1. Motorlu Taşıt Satışında 185 8.4.2. Yedek Parça Satışı ve Servis Sağlanmasında 186 9. MUAFİYETİN GERİ ALINMASI 187 9.1. GENEL OLARAK 187 9.2. BİREYSEL GERİ ALMA 187 9.3. GRUP OLARAK BİR TEBLİĞ İLE GERİ ALMA 189 10. PAZAR PAYI HESAPLANMASI VE EŞİKLERİN AŞILMASI 190 10.1. GENEL OLARAK 190 10.2. İLGİLİ COĞRAFİ PAZAR 191 10.3. İLGİLİ ÜRÜN PAZARI 193 10.3.1. Genel Olarak 193 10.3.2. Motorlu Araçlar 198 10.3.3. Servis ve Yedek Parça 199 10.4. EŞİKLERİN AŞILMASI 201 11. GEÇİŞ HÜKÜMLERİ 202 12. MENFİ TESPİT VE BİREYSEL MUAFİYET 203 12.1. MENFİ TESPİT: DE MINIMIS KURALI 203 XIII 12.2. BİREYSEL MUAFİYET 204 12.2.1. Genel Olarak 204 12.2.2. Satış ve Satış Sonrasının Ayrılması 206 12.2.3. Seçicilik ve Münhasırlığın Ayrılması 208 12.2.4. Location Clause 209 12.2.5. Rekabet Etmeme Yükümlülüğü 210 12.2.6. Otomobil Üreticisinin Fikri Mülkiyet Haklarının Devrini içeren Anlaşmalar 213 12.2.7. Özel Servis Zincirleri 214 12.2.8. Yedek Parça "Paralel" Ticareti 214 13. DAĞITIM ANLAŞMASI ARACILIĞI İLE HAKİM DURUMUN KÖTÜYE KULLANILMASI 216 ALTINCI BÖLÜM OTOMOBİL DAĞITIMININ EKONOMİ POLİTİĞİ 1. GİRİŞ 221 2. BAYİLİK AĞI: TARİHSEL PERSPEKTİF 222 3. SEÇİCİ DAĞITIM: BAZI DERİN MESELELER 223 3.1. AB′DE NELER OLDU? 226 3.2. BİZDE NELER OLABİLİR? 229 4. SEÇİCİ YA DA MÜNHASIR: SONUÇLARI FARKLI MI? 232 5. KURALLAR VE GERÇEKLER 234 6. SATIŞ SONRASI 235 7. SAĞLAYICININ ELİ KOLU BAĞLI MI? 236 8. SONUÇ YERİNE: TEBLİĞİ SAVUNMAK 237 YEDİNCİ BÖLÜM BİNEK OTOMOBİL PİYASASINDA İLGİLİ ÜRÜN PAZARLARININ TESPİTİ: BİR YÖNTEM ÖNERİSİ VE TÜRKİYE PAZARINA UYGULANMASI 1. GİRİŞ 239 2. DİSTRİBÜTÖR PİYASA PAYLARININ HESAPLANMASI 240 3. ALTERNATİF BİR SEGMENTASYON ÖNERİSİ: HİYERARŞİK KÜME ANALİZİ 242 4. TALEP ESNEKLİĞİ: TEORİ 248 xiv 5. TALEP ESNEKLİĞİNİN EKONOMETRİK MODELLERİ 249 6. ESNEKLİK TAHMİNLERİ 251 7. SONUÇ 255 SEKİZİNCİ BÖLÜM OTOMOBİL ŞİRKETLERİ ARASINDA YATAY İŞBİRLİKLERİ 1. GENEL OLARAK 257 2. YATAY İŞBİRLİĞİ KAVRAMI VE KAPSAMI 259 2.1. GENEL OLARAK 259 2.2. REKABET KURULUNUN YAKLAŞİMİ 260 3. YATAY İŞBİRLİĞİ ANLAŞMALARININ KANUNA AYKIRI OLABİLECEK HÜKÜMLERİ VE ETKİLERİ 262 3.1. GENEL OLARAK 262 3.2. POTANSİYEL REKABET ANALİZİ 264 3.3. REKABET YASAĞI 265 4. AR-GE GRUP MUAFİYETİ TEBLİĞİ 266 4.1. TEBLİĞİN AMACI VE KAPSAMI 266 4.2. GRUP MUAFİYETİNİN ÖN KOŞULLARI 267 4.2.1. Pazar Payı Eşikleri 267 4.2.2. Diğer Ön Koşullar 268 4.3. AĞIR SINIRLAMALAR 269 4.4. ÖRNEK KARAR .*. 270 4.4.1. Genel Olarak 270 4.4.2. Ön Koşullar Açısından 271 4.4.3. Ağır Sınırlamalar 273 4.4.4. Süreye ilişkin Değerlendirmeler 273 4.5. KARARIN YENİ ÜRÜN KAVRAMI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 274 5. BİREYSEL MUAFİYET ANALİZİ 275 5.1. GENEL OLARAK 275 5.2. BİREYSEL MUAFİYET ŞARTLARI 276 5.2.1.Yatay işbirliği Anlaşmalarının Olumlu Yönleri 276 5.2.2. Tüketici Payı 276 5.2.3. Zorunluluk 276 5.2.4. Rekabetin Ortadan Kalkmaması 277 5.3. ÖRNEK OLAY 277 5.3.1. Olay 277 XV 5.3.2. Olumlu Sonuçların Ortaya Çıkması 278 5.3.3. Tüketici Yararı 279 5.3.4. Rekabetin Ortadan Kalkmaması 279 5.3.5. Zorunluluk 280 5.4. KARARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 280 EKLER EK-1: Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere ilişkin Grup Muafiyeti Tebliği 285 EK-2: Antlaşmanın 81 (3) maddesinin, motorlu taşıtlar sektöründeki dikey anlaşma ve uyumlu eylem kategorilerine uygulanması hakkında 1400/2002/AT sayılı ve 31 Temmuz 2002 tarihli Komisyon Tüzüğü 299 EK-3: AB Tüzüğü ile Kurul Tebliği Arasındaki Farklar 322 KAYNAKÇA 327
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı