Nüremberg Mahkemesi'nden Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne Savaş Suçları
Nüremberg Mahkemesi'nden Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne Savaş Suçları
Gizem UYSAL
Sayfa Sayısı
:
166
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2020
ISBN NO
:
9786050505641
Tarihsel gelişim süreci içinde uluslararası suçlar nedeniyle yaşanılan insanlık dışı olaylar uluslararası toplumu söz konusu suçların yargılanması ve cezalandırılması gerekliliği karşısında harekete geçirmiştir. Özellikle II. Dünya Savaşı’yla birlikte ivme kazanan “Uluslararası Ceza Mahkemesi” kurma çalışmaları, Nüremberg, Tokyo, Yugoslavya ve Ruanda ad hoc mahkemelerini takiben, 1998 yılında sürekli nitelikteki Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (International Criminal Court) kurulması ile sonuçlanmıştır. 2003 yılından beri yargılama yapan Mahkeme’nin yargı yetkisine, soykırım, savaş suçları, insanlık aleyhine suçlar ve saldırı suçu girmektedir.
Bu çalışmada, uluslararası suç olarak nitelendirilmesi gerektiği noktasında hiç kuşkusuz kabul gören ve maalesef sıklıkla gündeme gelen savaş suçları esas alınmıştır. Konuya ilişkin kavramsal ve tarihsel çerçevenin çizilmesinin yanı sıra, ad hoc mahkemelerin ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin statülerinden hareketle hukuki düzenlemeler irdelenirken, mahkeme kararları arasından seçilen örneklerle de uygulamaya yönelik açıklamalar yapılarak eser zenginleştirilmiştir.
Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu eser, Doğu Akdeniz Üniversitesi Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Araştırma Enstitüsü’nde Prof. Dr. Turgut Turhan, Doç. Dr. Yavuz Erdoğan ve tez danışmanı olarak şahsımdan oluşan jüri önünde savunularak oy birliği ile başarılı bulunmuştur. Bu vesileyle, sayın hocalarım Prof. Dr. Turgut Turhan ve Doç. Dr. Yavuz Erdoğan’a kıymetli yorumlarıyla yaptıkları katkılardan dolayı çok teşekkür ederim.
Bu eserin hazırlanması sırasında, gerek çalışma disiplini ve araştırma tutkusu, gerekse azmi ve gösterdiği özveriyle örnek gösterilebilecek Ar. Gör. Gizem Uysal’ı başarısından ötürü kutlarken, kendisi ile birlikte çalışmanın şahsım için de oldukça güzel bir deneyim olduğunu ifade etmem gerekir.
“Nüremberg Mahkemesi’nden Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne Savaş Suçları” başlıklı bu kitabın konuyla ilgilenenlere faydalı olacağına duyduğum inancı belirtirken, kitabın basımı aşamasında basım ve dağıtımı üstlenen başta Sayın Muharrem Başer olmak üzere, tüm Yetkin Yayınevi çalışanlarına teşekkür ederim.
İÇİNDEKİLER
Bölüm
ULUSLARARASI SUÇ KAVRAMI
1.1Uluslararası Hukukta Savaş Suçları Kavramının Ortaya Çıkışı
1.1.1İnsancıl Hukuk, Teamül Hukuku ve Savaş Hukukunun
Gelişimi
1.1.2İnsan Haklarının Korunmasında Uluslararası Emredici
Normların (Jus Cogens) Yeri
1.2 Savaş Durumu ve Silahlı Çatışmalar Kavramı36
1.2.1Savaşın Tanımlanması ve Yasaklanmasına İlişkin Girişimler36
1.2.2 Uluslararası Hukukta Silahlı Çatışma Türleri38
1.2.2.1 Uluslararası Silahlı Çatışmalar
1.2.2.2Uluslararası Olmayan Silahlı Çatışmalar
1.2.3 BM Antlaşması’na göre Uyuşmazlıkları Çözme Yöntemleri
1.2.4 BM Antlaşması’nda Kuvvet Kullanma Yasağının Kapsamı43
1.2.4.1 BM Kararları ile BM Güçleri Tarafından Yürütülen Silahlı Çatışmalar44
1.2.4.2 BM Barış Gücü Kuvvetlerinin Ceza Yargısına İlişkin Bağışıklığı47
1.2.5 Tarafların Niteliklerine Göre Silahlı Çatışmalar49
1.3 Savaş Hukukunun Temel Özellikleri ve Bireyin Sorumluluğu49
1.3.1 Uluslararası Hukukta Savaş Suçlarının Gelişiminin Değerlendirilmesi54
1.3.2 Savaş Suçlularını Yargılama Yetkisi58
1.3.3 Savaş Suçlarının Uluslararası Mahkemelerce Yargılanmasının Devlet Egemenliği Bakımından Değerlendirilmesi62
1.4 Savaş Suçu Dışında Kalan Uluslararası Suç Tipleri63
1.4.1 Soykırım Suçu63
1.4.2 İnsanlığa Karşı İşlenen Suçlar65
1.4.3 Barışa Karşı Suçlar (Saldırı Suçu)66
Bölüm 2
AD HOC MAHKEMELERDE SAVAŞ SUÇLARI
2.1 Nüremberg ve Uzak Doğu Uluslararası Askerî Ceza Mahkemeleri’nin Tarihsel Gelişim Süreci69
2.2 Nüremberg ve Uzak Doğu Uluslararası Askerî Ceza Mahkemeleri’nde Savaş Suçları74
2.2.1 Nüremberg İlkeleri’nin Tespiti Meselesi76
2.2.2 Nüremberg ve Uzak Doğu Uluslararası Askerî Ceza Mahkemeleri’nde Savaş Suçuna ilişkin Yargılama Örnekleri79
2.2.2.1 Erich Raeder Davası79
2.2.2.2 Koki Hirota Davası80
2.2.3 Nüremberg ve Uzak Doğu Uluslararası Askerî Ceza Mahkemeleri’nin Yargılamalarına Yönelik Eleştiriler82
2.3 Eski Yugoslavya ve Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemeleri’nin Tarihsel Gelişim Süreci91
2.4 Eski Yugoslavya ve Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemeleri’nde
Savaş Suçları101
2.4.1 Eski Yugoslavya ve Ruanda Uluslararası Ceza
Mahkemeleri’nde Savaş Suçuna ilişkin Yargılama Örnekleri105
2.4.1.1 Vlastimir Dordeviç Davası105
2.4.1.2 Georges Rutaganda Davası106
2.4.2 Eski Yugoslavya ve Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemeleri Yargılamalarının İrdelenmesi107
2.4.2.1 Yargılamalara Yöneltilen Eleştiriler107
2.4.2.2 EYUCM ve RUCM’nin Farklı Yaklaşımları111
2.4.3 Eski Yugoslavya ve Ruanda Uluslararası Ceza
Mahkemeleri’nin Devlet Egemenliğiyle İlişkisi112
Bölüm 3
ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ’NDE
SAVAŞ SUÇLARI
3.1 Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Kuruluş Süreci113
3.2 Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde Savaş Suçlarının Düzenlenişi118
3.2.1 12 Ağustos 1949 tarihli Cenevre Sözleşmeleri’nin çok ciddi şekilde ihlâlleri120
3.2.2 Uluslararası silahlı çatışmalarda uygulanabilir yasa ve geleneklerin diğer ciddi ihlâlleri122
3.2.3 Uluslararası nitelik taşımayan bir silahlı çatışmada, 12 Ağustos 1949 Cenevre Sözleşmeleri’nin müşterek 3. maddesinin ciddi ihlâlleri125
3.2.4 Uluslararası hukuk çerçevesinde, uluslararası karakterde olmayan ancak silahlı çatışmalarda uygulanabilir hukukun ve teamüllerin diğer ciddi ihlâlleri126
3.3 Mahkeme’de Yargılama Süreci130
3.3.1 Mahkeme’nin Yapısı130
3.3.1.1 UCM’nin Adlî Teşkilâtı130
3.3.1.2 Taraf Devletler Meclisi134
3.3.2 Mahkeme’nin Niteliği ve Yargılamanın Ön Koşulları136
3.3.3 Mahkeme’ye Başvuru141
3.3.3.1 Taraf Devletlerin Bildirimi141
3.3.3.2 BM Güvenlik Konseyi’nin Bildirimi142
3.3.3.3 Savcı’nın Re’sen Harekete Geçmesi (Proprio Motu)145
3.4 Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde Savaş Suçu Yargılamasına İlişkin Örnekler146
3.4.1 Thomas Lubanga Dyilo Davası146
3.4.2 Ahmad Al Faqi Al Mahdi Davası147
3.5 Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Yargılamalarından Çıkan
Sonuçlar ve Bunlara Yöneltilen Eleştiriler148
SONUÇ155
KAYNAKLAR157