Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Mukayeseli Hukukta Ve Türk Hukukunda Adli Para Cezası
Mukayeseli Hukukta Ve Türk Hukukunda Adli Para Cezası
T.Polat İŞOĞLU
Sayfa Sayısı
:
301
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2008
ISBN NO
:
9789944265584
225,00
TL GİRİŞ Adli para cezası, uygulama sahasının genişlemesi, yaptırım sistemi içindeki önemini giderek arttırması sebebiyle, günümüzde ilgiye değer bir yaptırım türü olmuştur. Bu özelliğini ve yaptırım sistemimiz içindeki gelişim ve değişimini dikkate alarak çalışma konusu olarak adli para ce¬zasını seçmiş bulunuyoruz. Nitekim 5237 sayılı Yeni Türk Ceza Kanunu ile para cezası modelimiz tamamen değişerek, ceza hukukumuzda yeni bir kavram olan gün para cezası sistemi uygulanmaya başlamıştır. İnceleme konumuzu teşkil eden para cezaları, bir suç karşılığı hükmedilen gerçek para cezası olarak da nitelendirdiğimiz "adli para cezalarıdır". Diğer para cezaları ve nakdi müeyyidelere adli para cezası¬nın incelenmesi çerçevesinde yeri geldikçe değinilecek olup, para cezası olarak kitap içerisinde yer alan kavramın "adli para cezası" olduğunu belirtmeliyiz. Adli para cezasına mukayeseli hukuk penceresinden bakıldığında hem ceza politikası açısından hem de hukuki biçimlendirilişi açısından bir çok farklılıklar görülmektedir. Bir kısım ülkelerde para cezalarına sıklıkla müracaat edilmesine karşılık, bazı ülkelerde kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezalar hüküm sürmektedir. Bununla beraber para cezaları gün¬den güne daha çok ilgi görmekte ve cezalar arasındaki hükmedilme oranı yükselmektedir1. Hatta para cezasının, günümüzde cezalar kategorisinde lider durumda olduğunu ifade etmek, çok da iddialı bir söylem olmaya¬caktır. Bazı ülkelerde düzenleme, gün para cezası sistemine dayanmakta iken, bazı ülkelerde ise klasik sistem hüküm sürmektedir. Mukayeseli hukukta para cezalarının analizinin "cezanın tayini sistemi kriterine" (gün para cezası-klasik para cezası) göre yapıldığı görülmektedir. Ancak bu temel ayrıma dayalı incelemelerde ortak noktaların açıklanmasında güç- 1 Ülkemizdeki ceza mahkemelerince haklarında mahkûmiyet kararı verilen sanık¬ların yaptırım türüne göre dağılımına bakıldığında, para cezasının 1994, 1995, 1996, 1997 yıllarındaki liderliğini 2004 yılında yeniden ele geçirdiğini görebili¬yoruz. Nitekim yapılan istatistiki araştırma göstermektedir ki 2004 yılında veri¬len mahkûmiyet kararlarından 0.8′i para cezasına, 0.3′ü hürriyeti bağla¬yıcı cezaya, %4.7′si de her iki yaptırım türüne ilişkindir. Bkz. http://www.adli-sicil.gov.tr/ISTATIST.HTM (11.06.2006). lük çekilmekte ve para cezalarının diğer yönlerden özellikleri tam olarak ortaya konulamamaktadır. Çalışmada mukayeseli hukukta adli para cezasının düzenleniş ve ta¬yini sistemlerinden ilgili başlıklar altında bahsedilecektir. Bu incelemenin ağırlık noktalarını, öncelikle adli para cezasının mukayeseli hukukta yaptı¬rımlar sistemindeki konumu, tayini sistemleri, infazı ve son olarak da ödenmemesi halinde infazın arz ettiği özellikler oluşturmaktadır. Mukayeseli hukuka yönelik bu incelemelerin, özellikle 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile getirilen, hukukumuz için yeni bir düzenleme mode¬li olan gün para cezası sisteminin tatbikatına yol gösterici olması hedef¬lenmiştir. Bu anlamda teoride başarılı ancak tatbikatında güçlükler bulunan gün para cezası sisteminde yaşanan sorunların detaylı incelenmesi önem kazanmaktadır. Bilhassa suçlunun gelir durumunun tespitindeki güçlükler ve uygulanacak yöntem, gün para cezasında bir gün birim sayısının karşılı¬ğı olan para miktarının tespitine özgü sorunlar, kişisel ve ekonomik durum¬ların soruşturulmasında karşılaşılan problemler, gün birim sayısının para cezası yerine geçen hapis cezasına değiştirme nispeti, para cezasının ya da para cezasından çevrilen hapis cezasının ertelenmesi konularının mukaye¬seli hukuktan da faydalanarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Para cezasının incelenmesi başka açılardan da ilgiye değerdir. Zira mukayeseli hukukta kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezaların sakıncaları karşısında alternatif yaptırımlara yönelik arayışlar yaptırımlar sistemi içe¬risinde para cezalarının giderek önemini artırmış ve bu cezaya ilişkin ilgi¬yi de canlı tutmuştur. Bunun dışında hürriyeti bağlayıcı cezalara, para cezası dışında başka yaptırım alternatiflerinin de varoluşu ve para cezası ile bu alternatif yaptırımların adeta yarışması konunun bir diğer yönünü oluşturmaktadır. Çalışmamız üç bölüm halinde ele alınmıştır: Birinci bölümde; adli para cezası kavramı, para cezalarının tarihi gelişimi, adli para cezasının yaptırımlar sistemi içindeki yeri ve önemi, para cezalarının leh ve aleyhindeki görüşler üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde; para cezasının uygulama alanı, para cezasının ta¬yini sistemleri ve para cezasının tayini incelenmiştir. Son olarak üçüncü bölümde; mukayeseli hukukta ve Türk huku¬kunda para cezasının infazına yer verilmiştir. İÇİNDEKİLER SUNUŞ v ÖNSÖZ vii KISALTMALAR CETVELİ xix GİRİŞ 1 Birinci Bölüm KAVRAM, PARA CEZALARININ TARİHİ GELİŞİMİ, YAPTIRIMLAR SİSTEMİ İÇİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ, LEH VE ALEYHİNDEKİ GÖRÜŞLER §1. KAVRAM 5 I. GENEL OLARAK 5 II. YAPTIRIM KAVRAMI 5 V. WwkuW Olmadan Yaçtıtımlar 5 2. Hukuki Yaptırımlar 6 A. Medeni Hukuk Yaptırımları 6 B. İdari Yaptırımlar 7 C. Ceza Yaptırımları 7 III. CEZA KAVRAMI 9 1. Tanım 9 2. Cezanın Nitelikleri 12 3. Cezanın Türleri 14 A. Genel Olarak 14 B. Yöneldiği Değer Bakımından Cezalar 16 C. Hukuki Nitelikleri Bakımından Cezalar 18 4. Cezanın Amacı 19 A. Mutlak Ceza Teorileri 20 B. Nispi Ceza Teorileri 22 C. Uzlaştırmacı Teoriler 25 IV. ADLI PARA CEZASI KAVRAMI 27 1. Genel Açıklamalar 27 2. Tanım 29 3. Hukuki Niteliği 30 A. Borç Teorisi .′ 30 B. Ceza Teorisi 31 C. Kanaatimiz 32 4. Cezanın Amaçları Bakımından Adli Para Cezasının Özellikleri 32 5. Adli Para Cezasının Benzer Kavramlarla Mukayesesi 37 A. Diğer Para Cezaları 37 a. Tazminat Kabilinden Para Cezaları 37 b. İdari Para Cezalan 42 c. Disiplin Para Cezaları 44 d. Medeni Para Cezalan 45 B. Benzer Nakdi Yaptırımlar 46 a. Önödeme 46 b. Cezanın Ertelenmesinde Para Ödeme Mükellefiyeti 54 c. Ücret Kesintili Çalışma Cezası 55 C. Diğer Nakdi Mahkûmiyetler 56 a. Tazminat 56 b. Yargılama Giderleri 58 § 2. PARA CEZALARININ TARİHİ GELİŞİMİ 59 I. İLKEL TOPLUMLARDA PARA CEZASI 59 II. UYUŞMA DEVRİ 60 1. Hamurabi Kanunu 61 2. Sümerlerde Para Cezası 62 3. Asurlularda Para Cezası 62 4. Eski Yunan Hukuku 63 5. Hititlerde Para Cezası 63 6. Etilerde Para Cezası 63 7. Hind-Manu Kanunu 64 8. Eski Mısır Hukuku 64 9. İbrani Hukuku 65 III. ROMA HUKUKU 65 IV. GERMEN HUKUKU 66 V. FEODAL HUKUK 68 VI. KANONİK HUKUK 68 VII. ONDOKUZUNCU YÜZYILIN BAŞINA KADARKİ DÖNEM 68 1. Magna Carta 70 2. Carolina ve Etkisi Altında Kalan Kanunlar 70 3. 1791 ve 1795 tarihli Fransız Ceza Kanunu 70 4. 1786 Toskana ve 1819 Sicilya Ceza Kanunları 71 5. Bavyera Ceza Kanunu 71 VIII. DEĞERLENDİRME 71 IX. TÜRK HUKUKU 72 1. İslamiyetin Kabulünden Önceki Dönem 72 2. İslam Hukuku 73 3. Osmanlı İmparatorluğu′nda Para Cezaları 74 4. Değerlendirme 76 § 3. PARA CEZASININ YAPTIRIMLAR SİSTEMİ İÇİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ 77 I. PARA CEZASININ YAPTIRIMLAR SİSTEMİNDEKİ YERİ... 77 1. Para Cezasının Yöneldiği Değer 77 2. Para Cezasının Kanunlardaki Düzenleniş Biçimi 78 II. PARA CEZASININ YAPTIRIMLAR SİSTEMİNDEKİ ÖNEMİ 79 1. Genel Açıklamalar 79 2. Kısa Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların Reddi 81 3. Para Cezalarına İlişkin Yasal Düzenlemelerin Gerçekleşmesi 84 4. Mukayeseli Hukukta Günümüzde Para Cezası 85 § 4. PARA CEZASININ LEH VE ALEYHİNDEKİ GÖRÜŞLER 91 I. PARA CEZASININ LEHİNDEKİ GÖRÜŞLER 91 1. Kısa Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların Sakıncalarını Bertaraf Etmesi 91 2. Bölünebilmeye ve Bireyselleştirmeye Uygun Olması 93 3. Etkili Olması 94 4. Devlete Mali Külfet Getirmemesi 96 5. Hükümlüyü Toplumdan Soyutlamaması 97 6. Adli Hata Halinde Kabili Tamir Olması 97 II. PARA CEZASININ ALEYHİNDEKİ GÖRÜŞLER 98 1. Cezaların Şahsiliği İlkesine Aykırı Olması 98 2. Eşit Olmaması 100 3. Etkisinden Kolaylıkla Kurtulunabilmesi 103 4. Ekonomik Koşullardan Etkilenmesi 104 5. İnfazının Zor Olması 105 6. Bağımsız Ceza Karakteri Taşımaması 105 7. Islah Edici Olmaması 105 8. Mağdurun Hakları İle Yarışması 106 9. Kazanç Saiki İle İşlenen Suçlarda Düşünülenin Aksine Faydasız Olması 107 III. KANAATİMİZ 107 İkinci Bölüm PARA CEZASININ UYGULAMA ALANI, PARA CEZASININ TAYİNİ SİSTEMLERİ, PARA CEZASININ TAYİNİ § 1. PARA CEZASININ UYGULAMA ALANI 111 I. GENEL OLARAK 111 II. MUKAYESELİ HUKUKTA PARA CEZASININ UYGULAMA ALANI 111 1. Genel Olarak 111 2. Mukayeseli Hukukta Para Cezasının Uygulama Alanı İle İlgili Özellik Arz Eden Durumlar 114 A. Genel Dönüşüm Normları İle Genişletme 114 B. Cezanın Hafifletilmesi Kaideleri İle Genişletme 116 C. Cezanın Ertelenmesinde Ek Para Cezası İle Genişletme 117 D. Çocuk Suçlarında Para Cezası .•117 E. Para Cezası İle Tüzel Kişilere Yaptırım Uygulanması... 117 F. Kazanç Saiki İle İşlenen Suçlarda Para Cezasının Tatbiki Sorunu 117 XII II. TÜRK HUKUKUNDA PARA CEZASININ UYGULAMA ALANI 120 § 2. PARA CEZASININ TAYİNİ SİSTEMLERİ 125 I. GENEL AÇIKLAMALAR 125 II. PARA CEZASI SİSTEMLERİNİN KÖKENİ 126 III. PARA CEZASININ BELİRLENMESİNDE SİSTEMLER 128 1. Klasik Para Cezası Sistemi 128 2. Gün Para Cezası Sistemi 130 A. Mukayeseli Hukukta Gün Para Cezası Sistemi 130 a. Genel Olarak 130 b. Gün Para Cezası Sisteminin Kökenleri 134 c. Gün Para Cezası Sisteminin Genişlemesi 140 d. Günümüzde Gün Para Cezası Sistemine İlişkin Düzenlemeler 142 aa. Almanya 142 bb. Avusturya 143 cc. Finlandiya 143 dd. İspanya 144 ee. İsveç 144 ff. İsviçre 145 gg. Polonya 145 B. Türk Hukukunda Gün Para Cezası Sistemi 146 C. Gün Para Cezası Sisteminde Karar Vermenin Temel Yapısı 147 D. Gün Para Cezası Sisteminin Uygulama Alanı 148 E. Gün Para Cezası Sisteminin Avantaj ve Dezavantajları 151 a. Sistemin Avantajları 151 b. Sistemin Dezavantajları 154 3. Alternatif Para Cezası Modelleri 159 A. Taksit Para Cezası Modeli 159 B. Beneluks Para Cezası Modeli 160 C. Hollanda Para Cezası Modeli 161 D. Belçika "Değişken Çarpan" Para Cezası Modeli 161 E. Birim Para Cezası Modeli (Unit Fines) 162 § 3. PARA CEZASININ TAYINI 163 I. GENEL OLARAK 163 II. MUKAYESELİ HUKUKTA PARA CEZASININ TAYİNİNDEKİ PRENSİPLER VE ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR 163 1. Para Cezasının Suçun Ağırlığına ve Failin Ödeme Gücüne Göre Tespiti 163 A. Para Cezası Sınırları (Ceza Çerçevesi) 163 a. Genel Olarak 163 b. Klasik Sistemde 164 aa. Sabit (Maktu) Para Cezası 164 bb. İki Had Arasında Öngörülen (Sınırları Çizilen) Para Cezası 164 cc. Nispi Para Cezası 165 dd. Ceza Çerçevesinin Çizilmesi ve İstisna Olarak Sınırların Aşılması 165 ee. Paran in Değer Kaybetmesine Uyarlama 167 c. Gün Para Cezası Sisteminde 168 aa. Gün Birim Sayısı Sınırları 168 bb. Gün Para Birim Miktarının Sınırlandırılması 169 B. Para Cezasının Suçun Ağırlığına Göre Tespiti 171 a. Klasik Sistemde 172 b. Gün Para Cezası Sisteminde 173 C. Para Cezasının Failin Ödeme Gücüne Göre Tayini 174 a. Klasik Sistemde 175 b. Gün Para Cezası Sistemininde 175 D. Cezanın Tayininde Failin Ekonomik Durumunun Belirlenmesi 179 a. Cezanın Tayininin Temeli Olarak Failin Ekonomik Durumu 179 b. Ekonomik Durumun Belirlenmesinde Gelir Azaltıcı Faktörler 182 aa. Nafaka Yükümlülükleri 182 bb. Diğer Mali Yükümlülükler ve Ödeme Taahhütleri 183 cc. Suçtan Kaynaklanan Yükümlülükler 185 c. Ekonomik Durumun Belirlenmesinde Gelir Yükseltici Faktörler 186 d. Geliri Çok Az Olan ya da Hiç Olmayan Failler Bakımından Para Cezasının Belirlenmesi 189 E. Failin Ekonomik Durumunun Soruşturulmasındaki Problemler 191 a. Soruşturma Usulü 192 b. Ekonomik Durumun Belirlenmesinde Tahmine İzin Verilmesi 195 c. Vergi Sırlarının İfşası Sorunu 195 F. Tevkifin Para Cezasından Mahsup Edilmesi 197 G. Gün Para Cezasına Özgü Tayin Aşamasında Ortaya Çıkan Bazı Sorunlar 197 a. Tayin Safhalarının Ayrılması ve Yapısal Boşluklar 197 b. Para Cezası Tayininde Şablonlaştırma 199 II. TÜRK HUKUKU′NDA ADLİ PARA CEZASININ TAYİNİ...200 1. 765 Sayılı TCK. Dönemi (Klasik Para Cezası Sistemi) 200 A. Tayin Usulleri 201 a. Maktu Yapıdaki (Sabit) Para Cezası 201 b. İki Had Arasında Öngörülen (Sınırları Çizilen) Para Cezası , 202 c. Nispi Para Cezası 204 B. Paranın Değer Kaybetmesine Uyarlama 205 2. 5237 Sayılı TCK. Dönemi (Gün Para Cezası Sistemi) 207 A. Genel Olarak 207 B. Adli Para Cezası Sınırları 209 a. Gün Birim Sayısı 209 b. Gün Biriminin Parasal Miktarı 211 C. Cezanın Tayini 212 a. Hapis Cezasına Seçenek Olarak Öngörülen Adli Para Cezasının Tayini 212 aa. Uygulanacak Seçimlik Cezanın Tercihi Kararı.... 212 bb. Gün Birim Sayısının Tespiti 213 cc. Gün Biriminin Parasal Miktarı 217 b. Suç Tipinde Hapis Cezası ile Birlikte Düzenlenen Adli Para Cezasının Tayini 217 c. Failin Ekonomik ve Sosyal Durumunun Belirlenmesi 220 d. Adli Para Cezasına İlişkin Hüküm 222 Üçüncü Bölüm MUKAYESELİ HUKUKTA VE TÜRK HUKUKUNDA PARA CEZASININ İNFAZI § 1. MUKAYESELİ HUKUKTA PARA CEZASININ İNFAZI 227 I. GENEL OLARAK 227 II. CEZANIN TAYİNİYLE BİRLİKTE GÖZETİLEN VE PARA CEZASININ İNFAZINI ETKİLEYEN MÜESSESELER 228 1. Genel Olarak 228 2. Mühlet Verme 230 3. Taksitle Ödeme 231 4. Erteleme 232 A. Para Cezasının Ertelenmesine İlişkin Görüşler 232 a. Para Cezalarının Ertelenmesini Kabul Eden Görüş 232 b. Para Cezalarının Ertelenmesini Kabul Etmeyen Görüş 233 c. Karma Görüş 234 B. Mukayeseli Hukukta Durum 235 III. PARA CEZASININ İNFAZINDA GENEL ESASLAR 236 1. Genel Olarak 236 2. İnfaza İlişkin Ön Sorunlar 237 , A. Cezanın Yalnız Hükümlü Tarafından Ödenmesi 237 B. Para Cezasının Üçüncü Kişiler Tarafından Ödenmesi ...238 a. Para Cezasından Üçüncü Şahısların Sorumlu Tutulması 238 b. Para Cezasında Müteselsil Sorumluluk 239 3. İnfazda Tatbik Edilecek Hukuk ve Yetkili Makamlar 240 4. Para Cezasının İnfaz Usulü 241 A. İnfaza Yönelik İşlemler 241 B. Para Cezasının Olağan Şekilde İnfazı 243 C. Para Cezasının Zorla İnfazı 244 a. Hükümlünün Malvarlığı Üzerinde Cebri İcra 244 b. Mahkûmun Cezaevindeki Çalışmalarından Elde Ettiği Gelire El Koyma 245 c. Hapsen Tazyik 246 d. Çalışarak Para Cezasını Ödeyebilme İmkanı 246 IV. PARA CEZASININ İNFAZINI ETKİLEYEN HALLER 248 1. Hükümlünün Ölümünün İnfaza Yansıması 248 2. Teminat Verme 249 3. Para Cezasının Ödenmesini Önleyici Diğer Kurumlar 250 V. PARA CEZASININ ÖDENMEMESİ HALİNDE HAPSE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ 251 1. Genel Olarak 251 2. Para Cezası Yerine Geçen Hapis Cezasının Tespiti 253 A. Karar Usulü 253 B. Hapis Süresi 256 3. Para Cezası Yerine Geçen Hapis Cezasının İnfazının Ön Koşulları 258 4. Para Cezası Yerine Geçen Hapis Cezasının İnfazından Kaçınmayı Gerektirecek İmkân ve Durumlar 259 A. Para Cezasının Ödenmesi 259 B. Ağır Mağduriyet Hali 259 C. Para Cezası Yerine Geçen Hapis Cezasının Ertelenmesi 260 5. Para Cezası Yerine Geçen Hapis Cezasına Dair Ceza Politikası Problemleri 261 § 2. TÜRK HUKUKUNDA ADLİ PARA CEZASININ İNFAZI 265 I. GENEL OLARAK 265 II. ÖDEME EMRİNİN HÜKÜMLÜYE TEBLİĞİ 265 III. ADLİ PARA CEZASININ İNFAZININ KOLAYLAŞTIRILMASI 266 1. Mühlet Verme 266 2. Adli Para Cezasının Taksite Bağlanması 267 A. Mahkemenin Taksite Bağlaması 267 B. Savcılığın Taksite Bağlaması 268 IV. ADLİ PARA CEZASININ ERTELENMESİ 269 V. ADLİ PARA CEZASININ ÖDENMEMESİ HALİNDE HAPSE ÇEVRİLMESİ 269 1. Adli Para Cezasını Hapse Çevrilmesine İlişkin Usul 269 2. Adli Para Cezasından Çevrilen Hapsin Süresi ve Niteliği ....271 3. Adli Para Cezasından Çevrilen Hapsin infazının Ertelenmesi ve Şartlı Salıverme 272 VI. ADLİ PARA CEZASININ İNFAZINA BAĞLI NETİCELER ..274 VII. ADLİ PARA CEZASININ İNFAZINI ETKİLEYEN HALLER 276 1. Ölüm 276 2. Af 277 3. Ceza Zamanaşımı 277 SONUÇ 279 BİBLİYOGRAFYA 287
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı