Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Müflisin Tasarruf Yetkisi - AHMET BAŞÖZEN
Müflisin Tasarruf Yetkisi - AHMET BAŞÖZEN
Ahmet BAŞÖZEN
Sayfa Sayısı
:
404
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2005
ISBN NO
:
9756194308
360,00
TL 
Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
ÖNSÖZ Üniversitede öğretim elemanı olarak çalışmaya karar vermiş olan bir genç, bilimsel araştırma ve yayın yapmaya da istekli ise önce bir yüksek lisans çalışması yaparak deneyim kazanmaya, bu işe yatkın olup olmadığını, karşılaştığı ve karşılaşacağını gördüğü güçlüklerin üstesinden gelmeye hazır olup olmadığını anlamaya çalış*. Genç araştırmacının karan, bu alanda çalışmaya devam etme yönünde olursa, doktora öğrenciliği ve doktora tezi hazırlama aşamasına geçer. İşte Dr Ahmet Başözen, başanlı bir yüksek lisans öğrenciliği sonrasında a-kademik çalışmaya devam etme kararlılığı içinde, önce doktora derslerini tamamlamış ve iflas hukukunun en önemli konulanndan biri olan "iflasın Açılmasının Müflisin Tasarruf Yetkisine Etkisi" konusunda doktora tezi yazmaya karar vermiştir Dr Ahmet Başözen bu konuda araştırma yapıp tez hazırlamaya karar verirken tez danışmanı olarak benim düşüncelerimi de değerlendirmiş, üzerinde çalışmayı düşündüğü konular arasından bu konuyu seçmiştir. Araştırma Görevlisi Dr. Ahmet Başözen çok kapsamlı olan bu tez konusunda azılmış yerli w yabana kaynaklan eksiksiz incelemeye çalışmış, bir çok batı hu-fcufc sisteminde yer afan konu i(e i(giti İUCâ/Üa âktiİMZM(tâmf M? M/ffîû/gû" rüşleri ve hatta yargı kararlarını çok iyi değerlendirmiş ve vardığı sonuçlan açık bir şekilde ve anlaşılır ifadelerle ortaya koymuştur. Bunu yaparken, öncelikle, iflasın amacı, iflas karan, iflas karan sonrasında kimlerin yararının korunacağı konulan üzerinde durmuştur. Bu eserde, aynca, iflasın açılması ile müflis sıfatı alan borçlunun iflas masasını oluşturan malvarlığı üzerindeki yetkisinin durumu tasarruf işlemlerinin süjesi, kapsamı ve müflisin tasarruf işlemi yapma konusundaki yetkisizliğinin başlama anı ile bu işlemlerin hükümsüzlüğü, hükümsüzlüğün anlamı ve niteliği ile sonuçlan, yabancı hukuk sistemlerindeki düzenleme ve görüşlerle karşılaştırılarak çok ayrıntılı ve başanlı olarak incelenmiştir. Doktora öğrenciliği sırasında kendisini yakından tanıdığım Dr. Ahmet Başözen′in, öğretim elemanı olarak, meslek yaşamının bundan sonraki aşamalarında da iyi bir araştırmacı olduğu kadar iyi bir öğretici de olacağı kanısındayım. İcra ve iflas hukukuna önemli bilimsel katkıda bulunduğuna inandığım bu e-serin, araştırmacılar için yararlı olacağına eminim. Eserin, uygulamacıların da başvuracağı bir kaynak olacağını düşünüyorum. Araştırma Görevlisi Dr. Ahmet Başözen′i bu başansından dolayı kutlar, benzeri eserlerle hukukumuza katkıda bulunmaya devam etmesini dilerim. Prof. Dr. Ramazan ARSLAN TEŞEKKÜR "Müflisin Tasarruf Yetkisi" isimli bu çalışma, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü′nde doktora tezi olarak hazırlanmıştır. Tez, aynı zamanda tez danışmanı ve jüri başkanı olan Prof. Dr. Ramazan Arslan ile Prof. Dr. Ejder Yılmaz, Prof. Dr. Erdal Onar, Doç. Dr. Erdal Tercan ve Yrd. Doç. Dr. Alim Taş-kın′dan oluşan kurul tarafından 25 Şubat 2005 tarihinde oybirliği ile başarılı bulunarak kabul edilmiştir. Bu çalışmanın seçilmesi, hazırlanması; kısaca, bu duruma gelmesi kuşkusuz zor ve zahmetli bir süreç. Bu sürecin aşılmasında bazı zamanlar usta- çırak ilişkisi içerisinde değerli bilgi ve becerilerini benimle paylaşan; bazı zamanlar bir terapist gibi moral değerler açısından değerli yardımlarını esirgemeyen kişileri bu sevincime ortak etmemem haksızlık olurdu. Bir hocamın söylediği gibi, "her çalışma, sancılı ve zorlu bir sürecin ürünüdür ve bu sürecin de bir öyküsü vardır". Öncelikle, çalışmanın her aşamasında çok değerli katkılarını ve desteğini her zaman gördüğüm, yoğun çalışma temposu içinde olsa da ilgisini eksik etmeyen, en zamansız olduğu durumlarda bile bana ayıracak zamanı olduğunu bildiğim çok değerli hocam ve tez danışmanım Prof Dr. Ramazan Arslan′a en içten teşekkürlerimi sunuyorum. Tezin seçilmesi ve yazılması aşamasında bilgi ve deneyimlerinden yararlanmama izin veren; enerjisine, çalışma azmine ve heyeca′nına hayran kaldığım, akademik çalışmanın usta-çırak ilişkisine dayalı olarak nasıl yapılabileceğini bize gösteren, Hocam, Prof. Dr. Ejder Yılmaz′a; en çaresiz kaldığım anlarda bile, günün her anında, içinden çıkamadığım problemleri çözmemde yardımlarını esirgemeyen, çalışmanın ilk olarak dile getirilmesinde şekillenmesinde değerli emeklerinin ve önemli katkılarının olduğuna inandığım, hocalarım, Prof. Dr. Süha Tanrıver′e ve ayrıca tez izleme komitesi üyesi, Hocam, Doç. Dr. Erdal Tercan′a teşekkürlerimi sunuyorum. Çalışma süresince, tez izleme komitesinde yapıcı tutumları, güler yüzlülüğü ve açık sözlülüğü ile desteğini ve katkılarını gördüğüm, Hocam Prof. Erdal Onar′a. da şükranlarımı sunuyorum. Ayrıca, çalışmanın hazırlanmasından sonraki aşamalarda değerli vakitlerini benimle paylaşan, Hocam, Yrd. Doç. Dr. Alim Taşkın a da teşekkür ediyorum. Doktoraya başladığım günlerden beri her konuda bilgi deneyim ve düşüncelerinden faydalandığım hocalanm Doç. Dr. Haluk Konuralp′e, ve Yrd. Doç. Dr. Sema Taşpınar Ayvaz ′a, gösterdikleri yakın ilgi ve alâka için teşekkürlerimi sunuyorum. Bu çalışmada yabancı literatürden de önemli ölçüde yararlanılmıştır. Yabancı literatürün taranmasında Alman Akademik Değişim Servisi (Deutscher Akademischer Austauschdienst)′nin 2001 yılında verdiği burs etkili olmuştur. Bunun yanında, 2002-2003 yıllarında "Heidelberg/Almanya (Ruprecht Karls Universitaet) Üniversitesi Uluslararası Özel Hukuk ve Ekonomi Hukuku Enstitü- sü"nde, Alman Hukuku′ndan ve literatüründen büyük ölçüde yararlanma fırsatı buldum. Enstitü ve Üniversite bünyesinde rahat bir çalışma ortamı sağlayan, her zaman büyük yakınlık, ilgi ve yardımlarını gördüğüm, Enstitü Müdürü, Prof. Dr. Thomas Pfeiffer′e ve sekreter Wiltrud Hillmanna teşekkür ediyorum. Orada bulunduğum sürenin her anında, kederleri ve sevinçleri beraber paylaştığımız, ömrünün yansından fazlasını gurbette geçiren ve orada yaşamanın zorluklannı çok iyi bilen ikinci anne ve babam olarak kabul ettiğim Himmet ve Emine Savaş′a da teşekkürlerimi bir borç bilirim. Ayrıca, çalışmayı hazırlamak için her zaman yanımda olan, destek ve yardımlarını esirgemeyen eşimden; her masa başına oturduğumda, baba yine mi ders çalışıyorsun ve ne zaman bitecek gibi sorularla şikayetini dillendiren biricik oğlumdan zamanlannı çaldığım için özür diliyorum, hoşgörülerine sığınıyorum. Bu çalışmada onlann emekleri inkar edilemez. Çalışmanın hazırlanmasında ve son şeklinin verilmesinde yardımlarını gördüğüm arkadaşım Arş. Gör. Gökçen Topuz′a; yargı kararlannın temininde yardım-lannı esirgemeyen Yargıtay Tetkik Hakimleri Dr. Adnan Deynekli′ye ve Şanver Keleş′e teşekkür ediyorum. Son olarak, bu çalışmanın büyük özenle yayınlanmasını gerçekleştiren Turhan Kitabevi′nin değerli çalışanlanna ve özellikle Turhan Polat′a teşekkür ediyo- rum. Mayıs 2Ö05, Ankara Dr. Ahmet Başözen GİRİŞ A. ÇALIŞMANIN KONUSU VE AMACI Çalışmanın konusunu, müflisin tasarruf yetkisi oluşturmaktadır. Bu çalışmada, iflâsın açılmasının, borçlunun (müflisin) tasarruf yetkisinde ortaya çıkardığı sonuçlar, bazı başka hukuk düzenlerinde ileri sürülen görüşler ve yargı kararlan ışığında, hem teori hem de uygulama dikkate alınarak incelenmektedir. Son yıllarda, takip usullerinde gerçekleştirilen, iflâsı önlemeye yönelik düzenlemelerin (yeniden yapılandırma)1 gerekliliği tartışmasına girmemekle birlikte, bu düzenlemeler bir noktaya kadar alacaklıların alacaklarına ulaşmaları amacını sağlamaya yöneliktir. Eğer, borçlunun işletmesinin yeniden yapılandırılması imkânı bulunmamakta ise; yani, işletmeye yönelik kriz, zamanında fark edilememiş ve gereken önlemler alınamamışsa, işletmenin iflâs yoluyla tasfiyesi kaçınılmaz olmaktadır. Özellikle, ekonomik varlığı önemli derece zayıflamış işletmelerin iflâs yoluyla tasfiyesinde, yetersiz olan ekonomik varlığına ek olarak, iflâs masasının müflisin tasarruf işlemleriyle azaltılması, alacaklıların alacaklarına kavuşmalarını büsbütün tehlikeye düşürmektedir. İcra ve İflâs Kanunu′nun 191 ve 192. maddeleri, en genel anlamda, iflâsın açılmasından sonra müflisin masa malvarlığı üzerindeki tasarruf işlemlerinin sonuçlannı düzenlemektedir. Kanun′un "müflisin tasarrufa ehliyetsizliği ve poliçe ödenmesi hükümleri" kenar başlığını taşıyan 191. maddesinin birinci fıkrası, "borçlunun iflâs açıldıktan sonra (m. 165) masaya ait mallar üzerinde (m. 184) her türlü tasarrufu alacaklılara karşı hükümsüzdür" kuralını koymaktadır. Müflisin tasarruf işlemleri olarak değerlendirebileceğimiz diğer durum, "müflise ödeme" kenar başlığına sahip olan Kanun′un 192. maddesidir. Bu madde, iflâsın açılmasından sonra masaya yapılması gereken ödemelerin müflise yapılması durumunda hükümsüz sayılıp sayılamayacağını düzenlemektedir. Bu şekilde de, masa mevcudunun müflisin tasarruf işlemleri ile azaltılması olasılığı bulunmaktadır. Çalışmanın özünü oluşturan bu temel kurallar, esas itibariyle, iflâsın açılmasından sonra, müflisin tasarruf işlemleri yoluyla masa mevcudunu azaltmasını engellemeyi 1.1.1999 tarihinde yürürlüğe giren Alman Aciz Kanunu (Insolvenzordnung); 1.1.1997 tarihinde yürürlüğe giren İsviçre İcra ve İflâs Kanunu değişiklikleri; son olarak, 4949 ve 5092 sayılı Kanunlarla İcra ve İflâs Kanunu′nda iflâsı önlemeyi a-maçlayan yeni kurumlar hakkında yapılan değişiklikler, yeni gelişmeye örnek olarak gösterilebilir. amaçlamaktadır. Buna bağlı olarak, alacaklıların, iflâs tasfiyesi ile alacaklarına ulaşmaları hedeflenmektedir. Bu başanlabildiği ölçüde, iflâs tasfiyesinden beklenen sonuç elde edilebilir. İflâsın açılmasına bağlı olarak, müflis ve müflisin alacaklıları bakımından birtakım hukuki sonuçlar ortaya çıkar. Öncelikle, mahkemece iflâs kararının verilmesiyle, borçlu, "müflis" sıfatını almaktadır. Yine, iflâsın açılmasıyla, müflisin haczedilebilir nitelikteki malları iflâs masasını oluşturmakta ve müflisin masa üzerindeki tasarruf yetkisi (masa konusunda tasarruf işlemlerinde bulunma yetkisi) değişikliğe uğramaktadır. O halde, iflâsın açılmasıyla, müflis hakkında maddi hukukun2 (TMK, TTK, BK gibi) bazı kuralları ya değişikliğe uğramakta ya da tamamen uygulanmamaktadır. İflâsın açılmasının maddi hukuk boyutlu bazı sonuçlarının, niçin ayrıca İcra ve İflâs Kanunu′nda düzenlendiği de bu çalışmada ele alınacaktır. İcra ve İflâs Kanunu′na özgü bu düzenlemelerin nedeninin araştırılması; bu kurallara uygulanacak yorum kurallarının bulunması ve kuralların somut olaya uygulanabilirliğinin sağlanması bakımından yerinde olacaktır. Müflisi diğer borçlulardan ayıran hususun ne olduğu sorusu bu çalışmada yanıtlanmaya çalışılacaktır. Bu sorunun yanıtı olarak, iflâs, "bir tür hukuki felce benzetilmiş" ve "tutan el tutmaz, yazan el yazmaz olur" ifadesiyle de müflisin durumu dramatize edilmiştir3. İflâsın açılmasıyla, çeşitli çıkar çatışmaları ortaya çıkmaktadır4. Bu çıkar çatışmalarının giderilmesi ya da dengelenmesi, kanun koyucuya düşmekte; toplumun değer yargıları da kanun koyucuya yön vermektedir. Kanun koyucu, iflâsın açılması üzerine, özellikle borçlu (müflis) ile alacaklılar arasında öyle bir denge kurmalıdır ki, çıkar çatışmaları engellenebilsin ve toplumsal barış sağlanabilsin. Bu nedenle, iflâsın açılmasıyla müflisin haczedilebilir (m.82; 184) malvarlığına el konulmakta; bu malvarlığı alacaklıların alacaklarına özgülenmektedir. İflâsta alacaklıların eşit işleme tabi tutulmasına yönelik çabalar, müflisin tasarruf yetkisinde birtakım değişiklikleri de beraberinde getirmektedir. İflâsın açılmasıyla, müflisin masaya giren malvarlığı üzerinde tasarruf işlemlerinde bulunma yetkisi yasaklanmakta ya Özel hukuk terimi ile de ifade edilen "maddi hukuk", kişiler arasındaki malvarlığını ilgilendiren veya kişisel nitelikli olan hukukî ilişkileri düzenler. Yani, bu ilişkilerin kurulmasını (doğumunu), içeriğini, bozulmasını, bu ilişkilerden kaynaklanan sübjektif haklan, borç ve yükümlülükleri belirler (gösterir) (Velidedeoğlu, s.42-43; Ataay-Medenî, s.35; Arsebük, s.33-34; Oğuzoğlu-I, s.34; Özsunay-Medenî, s.34; Schwarz-I, s. 10-11, Arslan-Dürüstlük Kuralı, s.37). İflâs durumu, ayrıca, "maddi hukukta ölüm cezası" olarak da nitelendirilmektedir (Pape/Uhlenbruck, s.8). Bkz. aşa. § 1,B, III. da kısıtlanmakta; bu yolla, alacaklıların eşit işleme tabi tutularak, alacaklarına ulaşmaları sağlanmaktadır. Bu yapılırken de, iflâsın açılması, müflisin, toplum içinde varlığını bir birey olarak sürdürme seçeneklerini tümüyle ortadan kaldırmamalıdır. Müflisin tasarruf yetkisine sahip olmaması, onun hak (TMK m.8) ve fiil ehliyetine de (TMK m.9) sahip olmaması sonucunu doğurmaz. Kısaca, iflâsın açılması, müflis bakımından bir "ehliyetsizlik" durumu değil "yetkisizlik" durumu yaratır. Bu nedenle, toplumsal barış, alacaklıların eşit işleme tabi tutulmaları, müflisin bir birey olarak toplumsal yaşamda varlığını sürdürebilmesi türünden kamusal amaçlara, sadece, maddi hukukun kuralları ile ulaşmak zordur. Bu zorluk, iflâsın açılmasının ortaya çıkardığı maddi hukuk boyutlu iflâs hukuku ilişkilerine kamusal araçların da uygulanması gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Müflisin masaya giren malvarlığı üzerinde tasarruf işlemlerinde bulunma yetkisi, genel anlamda borçlunun tasarruf yetkisinin maddi hukuk kuralları içinde düzenlenmiş olması nedeniyle iflâsın maddi hukuk boyutlu bir sonucu olarak görülmektedir (m.191; 192). Oysa ki, iflâsın açılmasıyla ortaya çıkan kamusal nitelikte sonuçlar, bu kuralların saf maddi hukuk kuralı olarak algılanmasını engellemektedir; buna bağlı olarak yorum kuralları da5 değişmektedir. Müflisin masa malvarlığı konusunda tasarruf işlemlerinde bulunma yetkisi (kısaca, tasarruf yetkisi), iflâs kuralları çerçevesinde ele alındığında, bilinen maddi hukuk boyutlu içeriğinden farklı anlamları olması nedeniyle, incelenmeye değer bir konu olarak görülmüştür. Ayrıca, bu konu üzerinde, şimdiye kadar, hem maddi hukukçuları hem de iflâs hukukçuları tarafından geniş kapsamlı yeterli sayıda çalışma yapılmamış; yargı kararlarında da, çoğunlukla, madde metinlerinin aynen ifadesinden öteye gidilmemiştir. Bu nedenler, böyle bir çalışmanın gerekliliğini doğurmuştur. B. ÇALIŞMANIN SINIRLARI VE İNCELEME PLÃNI Çalışmanın konusunu, iflâsın açılmasının borçlu (müflis) bakımından ortaya çıkardığı maddi hukuka yönelik sonuçlardan biri olan müflisin tasarruf yetkisine etkisi oluşturmaktadır. Buna bağlı olarak müflisin iflâsın açılmasından sonra masa konusu malvarlığı üzerindeki tasarruf işlemlerinin hukuki sonuçlan da incelenecektir. Bu nedenle iflâsın açılmasının ortaya çıkardığı diğer sonuçlar; örnek olarak, borçlunun malvarlığının iflâs masasını oluşturması, iflâs masasının kapsamı (m. 184), müflisin iflâs idaresinin emri altında iflâs tasfiyesine katılması (m.216) gibi konular çalışmanın kapsamı dışındadır. Bkz. aşa. § 2, E, 1. İflâsın açılmasının müflisin tasarruf yetkisinde ortaya çıkardığı sonuçlar çok çeşitli olmakla birlikte; temelde, ikili bir ayrıma tabi tutulmaktadır. Bunlardan birincisini; iflâsın açılmasının maddi hukuk bakımından müflisin tasarruf yetkisinde ortaya çıkardığı sonuçlar (müflisin maddi hukuk bakımından tasarruf yetkisi); ikincisini ise, iflâsın açılmasının medenî yargılama hukuku bakımından müflisin tasarruf yetkisinde ortaya çıkardığı sonuçlar (müflisin medenî yargılama hukuku bakımından tasarruf yetkisi, müflisin dava takip yetkisi) oluşturmaktadır. Bu çalışmada, iflâsın açılmasının müflisin maddi hukuk bakımından tasarruf yetkisinde ortaya çıkardığı sonuçlar (müflisin maddi hukuk anlamında tasarruf yetkisi) üzerinde durulacaktır. Müflisin maddi hukuk bakımından sahip olduğu tasarruf yetkisinin medenî yargılama hukukundaki uzantısı olarak kabul edilen konular6; yani, müflisin masa konusu dava ve takiplerdeki durumu; dava ve taraf ehliyeti, sıfat ve dava takip yetkisine yönelik sorunlar, dava (m.194) ve takiplerin Müflisin ya da iflâs idaresinin dava takip yetkisinin çalışmamızın kapsamı dışında tutulması; özellikle, dava takip yetkisinin kaynağının karşılaştırmalı hukukta tam olarak çözülememiş, halâ tartışmalı olmasından kaynaklanmaktadır. Yani, dava takip yetkisinin, maddi hukuk kaynaklı tasarruf yetkisinden kaynaklandığına yönelik görüşler önemli bir yoğunluk teşkil etmekle birlikte, kanuni düzenlemenin eksikliği nedeniyle, sadece bir görüş olmaktan öteye gidememektedir. İflâs idaresinin dava takip yetkisinin, maddi hukuk temeline dayalı tasarruf yetkisinden kaynaklanmadığı durumlarda, müflisin tasarruf işlemlerinde bulunma yetkisi ile doğrudan bağlantı kurulamayacağı açıktır. Böyle durumlarda, müflisin tasarruf yetkisine yönelik teorilerin, iflâs idaresinin dava takip yetkisi için de uygulanabilir olması, çeşitli sorunları da beraberinde getirecektir. Müflisin maddi hukuk anlamındaki tasarruf yetkisinin usul hukuku alanındaki yansımalarının incelenmesi, genel anlamda dava takip yetkisine yönelik tartışmalar çerçevesinde ele alınmasını; bu yapıldıktan sonra, müflisin dava ve takiplerdeki durumunun her usul işlemi için ayrı ayrı değerlendirmeye tabi tutulmasını; müflisin taraf olduğu dava ve takiplerin durması ya da düşmesi gibi (m. 193; 194) konuların incelenmesini gerektirmektedir. Bunun yapılması ise, başlı başına bir çalışmanın konusu olması bakımından, çalışmamızın kapsamı dışında bırakılmaktadır. Bazı yabancı hukuk düzenlerinde, dava takip yetkisinin kaynağına yönelik ileri sürülen görüşler için bkz. Ludewig, s.38; Heintzmann, s.49; de Boor-Parteibegriff, s.56; Kisch, s.406; Pawlowski, s.378; Wrobel, s.30; Lüke, G., s.19; Henckel, Parteilehre, s.184; Schönke s.38; Berger, s.102; Kass s.137; Stein/Jonas-ZPO, vor § 50, Anm.36, s.693. İflâs idaresinin dava takip yetkisi konusundaki açıklamalar için bkz. Wieczorek/Schütze-ZPO, vor § 50, Anm.41, s.1057; Musielak-ZPO, § 51, Anm.15, s.138; Stein/Jonas-ZPO, vor § 50, Anm.20 , s.687, Zöller-ZPO, vor § 50, Anm.18, s.209; MünchKomm-ZPO/Lindacher, vor § 50, Anm. 41-42, s.377; Baumbach/Lauterbach/Albers/Hartmann-ZPO, Grdz § 50, Anm. 22, s. 172; HessAVeisAVienberg, § 80, Anm. 27, s.872; Haesemeyer-Insolvenzrecht, Anm. 10.40, s.246; HaarmayerAVutzke/Förster, s.451; Berliner Kommentare-InsO/ Blersch-v.Olshausen, § 80, Anm.11, s.5; Uhlenbruck-InsO, § 80, Anm.67, s.1325. (m. 193) durması, düşmesi gibi konular çalışmamızın kapsamı dışında tutularak, başka, bağımsız çalışmalara bırakılmıştır. Bu sınırlamalar çerçevesinde, çalışmada, müflisin maddi hukuk anlamındaki tasarruf yetkisi üzerinde durulacaktır. Çalışma dört ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümün öncesinde, müflisin tasarruf yetkisine yönelik kuralların yorumunda kolaylık sağlanması ve görüşlerin temellendirilmesi amacıyla, iflâs kurallarının amacı ve iflâsta yarar sahipleri incelenecektir. Birinci bölümde, müflisin tasarruf yetkisi çerçevesinde iflâs nedeniyle el koymanın7 kuramsal temellerine yönelik teoriler ve müflisin tasarruf yetkisinin benzer durumlarla karşılaştırılması ele alınacaktır. İkinci bölümde, iflâsın açılmasının müflisin tasarruf yetkisinde ortaya çıkardığı sonuçlara bağlı olarak, müflisin masa konusu malvarlığı üzerinde yapmış olduğu tasarruf işlemlerinin hükümsüzlüğü üzerinde durulacaktır. Burada ele alman hükümsüzlük teorileri çerçevesinde müflisin tasarruf işlemlerinin yaptırımı; hükümsüzlüğün giderilmesi seçenekleri; müflisin hükümsüz tasarruf işlemlerinin kapsamı; hükümsüz tasarruf işlemi sonrası tasarruf konusunun iadesi gibi konular üzerinde durulacaktır. Üçüncü bölümde, müflisten masa konusu malvarlığı üzerinde bir hakkı kazanan kişinin iyiniyetinin korunmasına yönelik İcra ve İflâs Kanu-nu′nda düzenlenmiş kurallar ayrıntılı bir biçimde incelenecek; bununla birlikte maddi hukukun iyiniyete yönelik kurallarının iflâs tasfiyesinde aldığı durum üzerinde de ayrıca durulacaktır. Dördüncü bölümde, sınır ötesi etkileri olan iflâs ilişkilerinde müflisin tasarruf yetkisine yönelik konular, özellik arzettiği durumlar dikkate alınarak incelenecektir. Çalışma, genel değerlendirme (sonuç) ile sona erecektir. Çalışma içerisinde her bir başlık altında yapılan tartışmalar sonucunda görüşümüzü ayrıca belirttiğimiz için, sonuç bölümünde, bunların hepsini tekrar etmek yerine, konunun genel amacına uygun tarzda açıklamalarla yetinilecektir. Bu kavram için bkz. aşa. § 2. İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ V TEŞEKKÜR VII KISALTMALAR XVII GİRİŞ 1 A. ÇALIŞMANIN KONUSU VE AMACI 1 B. ÇALIŞMANIN SINIRLARI VE İNCELEME PLâNI 3 § 1. İFLÃS KURALLARININ AMACI VE İFLÃSTA YARAR SAHİPLERİ 6 A. İFLÃS KURALLARININ AMACI 6 B. İFLÃSTA YARAR SAHİPLERİ 10 I. İflâsın Açılmasından Önce 10 II. Borçlunun Ödeme Güçsüzlüğünde 11 III. İflâsın Açılmasından Sonra /. 15 1. Alacaklıların Yararına Tanınan Öncelik 16 2. Borçlunun Yaran 18 3. İflâsın Açılmasından Sonra Alacaklı Olanların Yaran 20 BİRİNCİ BÖLÜM MÜFLİSİN TASARRUF YETKİSİ ÇERÇEVESİNDE İFLÃS NEDENİYLE EL KOYMANIN KURAMSAL TEMELLERİ VE BENZER DURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI § 2. İFLÃS NEDENİYLE EL KOYMANIN HUKUKİ NİTELİĞİ 23 A. İFLÃSIN AÇILMASI İLE ALACAKLILARIN MASA ÜZERİNDE HAK KAZANDIĞI TEMELİNE DAYANAN TEORİLER 26 I. Alacaklılann Masa Üzerinde Aynî Hak Kazandığı Temeline Dayanan Teoriler 26 1. Mülkiyetin Devri Teorisi 26 a. Genel Olarak 26 b. Teorinin Değerlendirilmesi 29 2. Aynî İdare ve Tasarruf Hakkı Teorisi 34 a. Genel Olarak 34 b. Teorinin Değerlendirilmesi 36 3. Rehin Hakkı Teorisi 38 a. Genel Olarak 38 b. Teorinin Değerlendirilmesi 43 4. El Koyma Hakkı Teorisi 50 a. Genel Olarak 50 b. Teorinin Değerlendirilmesi 55 II. Alacaklıların Masa Üzerinde Şahsi Hak Kazandığı Temeline Dayanan Teoriler 58 1. İflâs Talebi Teorisi 59 a. Genel Olarak 59 b. Teorinin Değerlendirilmesi 61 B. KARMA TEORİLER 64 I. Usule İlişkin Hakların Kazanıldığı Teorisi 64 1. Genel Olarak 64 2. Teorinin Değerlendirilmesi 65 II. Alacaklıların Mahkemeden Borçlunun Mal ve Haklarına El Konulmasını Sağlamaya Yönelik Sahip Oldukları Şahsi Hak Teorisi 66 1. -Genel Olarak 66 2. Teorinin Değerlendirilmesi 66 III. İhtiyatî Haciz Teorisi 68 1. Genel Olarak 68 2. Teorinin Değerlendirilmesi 69 C. MÜFLİSİN YETKİLERİNİN SINIRLANDIRILDIĞI TEMELİNE DAYANAN TEORİLER 71 I. Hile Karinesi Teorisi 71 1. Genel Olarak 71 2. Teorinin Değerlendirilmesi 73 II. Ehliyetsizlik Teorisi 75 1. Genel Olarak 75 2. Teorinin Değerlendirilmesi 75 D. İFLÃS NEDENİYLE EL KOYMANIN HUKUKİ NİTELİĞİNİ KAMU HUKUKU PRENSİPLERİYLE AÇIKLAYAN TEORİ 79 I. Genel Olarak 79 II. Teorinin Değerlendirilmesi 84 E. GENEL DEĞERLENDİRME 84 II. İflâs Kurallarının Uygulanmasında Yöntem Sorunu 85 1. İflâs Kurallarının Yorumu 85 a. Problemin Ortaya Konulması 85 b. İflâs Tasfiyesinin Amacı Çerçevesinde Yorum 87 2. İflâs Kurallarının Hukuk Sistemi İçerisindeki Yeri 92 Görüşümüz 94 3. MÜFLİSİN TASARRUF YETKİSİNİN BENZERLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI 103 A. HACİZDE BORÇLUNUN TASARRUF YETKİSİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 103 B. KONKORDATO BORÇLUSUNUN TASARRUF YETKİSİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 109 I. Adî Konkordatoda 109 II. Malvarlığının Terki Suretiyle Konkordatoda 115 İKİNCİ BOLUM MÜFLİSİN TASARRUF YETKİSİ, HÜKÜMSÜZ TASARRUF İŞLEMLERİ VE BAZI ÖZEL DURUMLAR § 4. MÜFLİSİN TASARRUF YETKİSİ, TASARRUF İŞLEMLERİNİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ VE BU HÜKÜMSÜZLÜĞÜN SINIFLANDIRILMASI 121 A. MÜFLİSİN TASARRUF YETKİSİ 121 I. Müflisin Tasarruf Yetkisinde Hiçbir Değişiklik Olmadığı Temeline Dayanan Görüş 125 II. (Nispi) Tasarruf Sınırlaması 126 III. İflâsın Amacıyla Sınırlı (Mutlak) Tasarruf Yasağı 130 B. MÜFLİSİN TASARRUF İŞLEMLERİNİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ VE BU HÜKÜMSÜZLÜĞÜN SINIFLANDIRILMASI 132 I. Müflisin Tasarruflarından Doğan Sonucun Alacaklılara Karşı Öne Sürülmesine Engel Olduğu Görüşü 133 II. Nispi Hükümsüzlük Olarak Sınıflandırma 135 III. İflâsın Amacıyla Sınırlı (Mutlak) Hükümsüzlük Olarak Sınıflandırma 139 IV. Askıda Hükümsüzlük Olarak Sınıflandırma 142 C. GÖRÜŞÜMÜZ 145 § 5. MÜFLİSİN HÜKÜMSÜZ İŞLEMLERİ 162 A. GENEL OLARAK 162 b. MÜFLİSİN HÜKÜMSÜZ İŞLEMLERİNİN ÇERÇEVESİ 164 I. Genel Olarak 164 1. Taahhüt İşlemleri 166 2. Hukuki İşlem Benzeri İrade Açıklamaları 171 3. Masa Yararına Tasarruflar 174 4. Acil Tasarruflar 178 5. Fiilî Tasarruflar 182 II. Teknik Anlamıyla Müflisin Tasarruf İşlemleri 184 1. Devir İşlemleri 184 2. Takyit 185 3. Kaldırma (Ref) 186 4. Değişme 187 § 6. TASARRUF İŞLEMİNİN SÜJESİ, KAPSAMI VE TASARRUFA YETKİSİZLİĞİN BAŞLAMA ANI 189 A. TASARRUF İŞLEMİNİN SÜJESİ 189 I. Müflis 189 II. Müflisin Temsilcisinin Tasarruf İşlemleri 190 B. MÜFLİSİN TASARRUFA YETKİSİZLİĞİNİN KAPSAMI 194 C. MÜFLİSİN TASARRUFA YETKİSİZLİĞİNİN BAŞLAMA ANI 196 I. İflâsın Açılma Anı 197 II. Müflisin Tasarruf İşlemlerinin Hükümsüzlüğü Bakımından İflâsın Açılma Anının Önemi 200 1. Genel Olarak 200 2. Tasarruf İşleminin Yapıldığı Ana Yönelik Sorunlar 204 a. Taşınırların Tasarruf İşlemine Konu Olması 205 b. Taşınmazların Tasarruf İşlemine Konu Olması 207 c. Masa Konusu Alacağın Temliki 210 d. Erteleyici Şarta Bağlı Tasarruf İşlemi 213 e. Beklenen Hakkın Müflis Tarafından Tasarruf İşlemine Konu Yapılması 215 f. Üçüncü Kişinin İcazetine Bağlı Tasarruf İşlemleri 217 § 7. HÜKÜMSÜZLÜĞÜNÜN GİDERİLMESİ YOLLARI 218 A. İCAZET (ONAY) YOLUYLA HÜKÜMSÜZLÜĞÜN GİDERİLMESİ 219 B. TASARRUF YETKİSİNİN YENİDEN KAZANILMASI 225 I. İflas Kararının Bozulması 225 II. İflâsın Kaldırılması 230 III. İflasın Kapanması 233 IV. İflas Tasfiyesinin Tatili 237 V. Serbest Bırakma Yoluyla Hükümsüzlüğün Giderilmesi 239 § 8. MÜFLİSİN TASARRUF KONUSUNUN MASAYA ÇEKİLMESİ VE MASANIN İADE YÜKÜMÜ 243 A. TASARRUF KONUSUNUN MASAYA ÇEKİLMESİ 243 B. MASANIN İADE YÜKÜMÜ 252 I. İade Yükümünün Niteliği 252 II. Şartlan 256 1. İade Alacaklısı 256 2. Masanın Zenginleşmesi 256 III. Kapsamı 257 § 9. TÜZEL KİŞİ MÜFLİSİN TASARRUF YETKİSİ 261 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MÜFLİSİN TASARRUF İŞLEMLERİNE İYİNİYET KURALLARININ UYGULANMASI § 10. MÜFLİSİN TASARRUF İŞLEMLERİ ÇERÇEVESİNDE İFLÃSTA İYİNİYETİN KORUNMASI 267 A. İFLÃS TASFİYESİNDE İYİNİYETİ KORUYAN KURALLARIN AMACI 268 B. İCRA VE İFLÃS KANUNU′NDA DÜZENLENMİŞ OLAN MÜFLİSTEN İYİNİYETLE KAZANIMLAR 272 I. Müflisin Bono Ya da Poliçe Bedelini Ödemesi 273 1. Kuralın Amacı 273 2. Şartlan 274 a. İflasın Açılmasından Önce Borçlu (Müflis) Tarafından Emre Muharrer Bir Senet Düzenlenmeli Ya da Poliçe Borçlu (Müflis) Üzerine Keşide Edilmeli 274 b. Emre Muharrer Senet Ya da Poliçe Vadesinde Ödenmiş Olmalı 277 c. Ödeme İflâsın Açılması İle İlânı Arasında Yapılmış Olmalı 279 d. Bono Ya da Poliçe Hamilinin İyiniyetli Olması 279 e. Ödemenin Reddi Halinde Kendisine Ödeme Yapılan Hamilin Üçüncü Kişilere Başvuru Hakkının Bulunmaması 280 3. İade Yükümü 282 II. Emtia Senetleriyle Iyiniyetle Kazanım 284 1. Kuralın Amacı 284 2. Emtia Senetlerinde İyiniyetin Korunması 285 3. Şartları 286 a. İflas Kararından Önce Emtiayı Temsil Eden Bir Senet Düzenlenmeli ve Alıcıya Teslim Edilmeli 286 b. Emtiayı Temsil Eden Senede Konu Olan Mal Satılmış ve/veya Gönderilmiş, Ancak İflâsın Açılmasından Önce Müflisin Eline Geçmemiş Olmalı 287 c. Müflis Emtiayı Temsil Eden Senetle Malı Üçüncü Kişiye Satmış Ya da Rehnetmiş Olmalı 289 d. Tasarruf İşlemi İflâsın Açılması İle İlânı Arasında Yapılmış Olmalı 290 e. Üçüncü Kişinin İyiniyetli Olması 290 4. İade Yükümü 291 III. Müflise Yapılan Ödemeler 292 1. Kuralın Amacı 292 2. Müflise Yapılan Ödemeye Yönelik Prensipler 296 a. İflâs Masasının Konusuna Giren Ödeme 296 b. Bir Borcun Yerine Getirilmesi Amacıyla Yapılan Ödeme ....298 c. Ödemenin Türü 300 d. Ödemenin Masaya Girmiş Olması 304 e. İflâs Masasına Girme Bakımından İspat Yükü 305 f. Ödemenin Masaya Çekilmesi 306 g. Ödemede Bulunan Borçlunun Zenginleşme (İade) Talebi ....308 h. Müflisin Temsilcisine Yapılan Ödeme 310 3. Müflise Yapılan Ödemede İyiniyetli Borçlunun Korunması 310 a. İflâsın İlanından Önce Müflise Yapılan Ödemede İyiniyetli Borçlunun Korunması 311 aa. Ödeme Yapan Borçlunun İyiniyetli Olması 312 bb. Ödemenin İflâsın İlânından Önce Yapılmış Olması 315 b. İflâsın İlanından Sonra Müflise Yapılan Ödemede İyiniyetli Borçlunun Korunması 316 C. TAŞINMAZLARDA ÃYİNİYETLE KAZANIM 319 I. Taşınmazlarda İyiniyetle Kazanım ve Uygulanacak Kurallar 319 1. İsviçre Hukukunda 320 2. Türk Hukukunda 325 3. Görüşümüz 328 II. Tapu Sicilinde İyiniyetle Kazanımı Önlemeye Yönelik Araçlar 332 1. İflâsın İlanı 332 2. İflâs Kararının Tapu Siciline Şerh Verilmesi 334 3. Tapu Sicilinin Müflisin Tasarruf İşlemlerine Kapatılması 336 a. İflas Karan Tapu Siciline Şerh Verilmişse 336 b. İflâs Kararı Tapu Siciline Şerh Verilmemişse 340 D. TAŞINIRLAR ÜZERİNDE İYİNİYETLE KAZANIM 343 I. Taşınırlarda İyiniyetle Kazanımlar ve Uygulanacak Kurallar 343 II. Görüşümüz 347 III. Taşınırlarda İyiniyetle Kazanımı Önlemeye Yönelik Araçlar 351 1. İflâsın İlânı ve İlgili Yerlere Bildirilmesi 351 2. Masa Konusu Taşınırlara Fiilen El Konulması 352 3. Masa Konusu Taşınırın Müflis Dışında Bir Kişiden Kazanılması Durumunda Üçüncü Kişilerin İyiniyetine Uygulanacak Kuralın Tespiti 353 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM , MİLLETLERARASI İFLÃS BAKIMINDAN MÜFLİSİN TASARRUF YETKİSİ § 11. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKTA MÜFLİSİN TASARRUF YETKİSİ 357 A. GENEL OLARAK 357 I. Türkiye′de Açılan İflâs Nedeniyle Yabancı Ülkede Bulunan Malvarlığı Bakımından Müflisin Tasarruf Yetkisi 363 II. Yabancı Ülkede Açılan İflâs Nedeniyle Türkiye′de Bulunan Malvarlığı Bakımından Müflisin Tasarruf Yetkisi 367 B. AVRUPA TOPLULUĞU ACİZ USULLERİ TÜZÜĞÜNE GÖRE MÜFLİSİN TASARRUF YETKİSİ 372 SONUÇ 377 KAYNAKÇA 385 ZUSAMMENFASSUNG 403
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı