Miras Hukukunda Mirasçıların Sorumluluğu ve Alacaklıların Korunması
Miras Hukukunda Mirasçıların Sorumluluğu ve Alacaklıların Korunması
Erhan GÜNAY
KİTAP HAKKINDA
Yargıtay 14.Hukuk Dairesi'nin 02.03.2017 tarih ve 6819/1622 sayılı içtihadından esinlenerek hazırlanan kitapta; gerek miras bırakanın, gerekse mirasçının alacaklılarının zarar görmemesi için Türk Medeni Kanunu'n da yer verilen tedbir hükümlerine değinilmiştir. Söz konusu tedbirler;
– Ödemeden aciz bir miras bırakanın mirasını reddeden mirasçılar, murisin ölümünden önceki beş yıl içinde ondan almış oldukları ve mirasın paylaşılmasında geri vermekle yükümlü olacakları değer ölçüsünde murisin alacaklılarına karşı sorumlu olması (TMK m.618),
– Malvarlığı borcuna yetmeyen mirasçı, alacaklılarına zarar vermek amacıyla mirası reddeder ve alacaklısına yeterli güvence vermezse, alacaklısının, reddin iptali hakkında dava açabilmesi (TMK m.617),
– Saklı payı zedelenen borçlu mirasçının alacaklılarına, tenkis davası açma hakkının tanınması (TMK m.562/1),
Mirasçılıktan çıkarılan borçlunun alacaklılarının, aynı koşullarla tenkis davası açabilmesi (TMK m.562/2),
– Mirasçının alacklısının, sulh hakimine başvurarak mirasçı yerine paylaşmaya katılmak üzere bir kayyım atanmasını isteyebilmesi (TMK m.648),
– Miras bırakandan alacaklı olanların, alacakları ödenmediği veya kendilerine güvence verilmediği takdirde resmi tasfiyeyi talep edebilmeleri (TMK m.633),
– Borçlu murisin terekesinin, borçları karşılayamaması ve borçların mirasçılar tarafından da ödenmemesi durumunda, feragat eden ve mirasçılarının, ölümünden önceki beş yıl içinde miras bırakandan almış oldukları karşılıktan, mirasın açılması anındaki zenginleşmeleri tutarında sorumlu olmaları (TMK m.530) ve ayrıca murisin yerleşim yeri sulh hakiminden, tereke mallarının korunması ve hak sahiplerine geçmesini sağlamak üzere gerekli olan bütün önlemlerin alınmasını talep etme haklarıdır.
Kanun kapsamında, terekeden ya da mirasçıdan alacaklı olanların korunması için alınan önlemler, alacaklının açacağı dava yoluyla sağlanmaktadır.
Kitapta beher dava, Yargı Kararlarıyla desteklenmek suretiyle bölümler halinde incelenmiş, öte yandan açılacak davanın türüne uygun olarak dayanak yasal madde hükümlerine her bölüm başında yer verilmekle yararlanmada kolaylık sağlanmıştır.
Konu Başlıkları
Mirasçıların Tereke Borcundan Sorumluluğu
Saklı Payı Zedelenen Borçlu
Mirasçı Alacaklısının Tenkis Davası Açması
Tasarrufun İptali Davasının Borçlu Mirasçıya Karşı Açılması
Tereke Alacaklısının Mirasın Tasfiyesini İstemesiİÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Giriş Bölümü
USUL HUKUKU YÖNÜYLE MİRAS DAVALARI
(Genel Olarak)
1. Ölümle Mirasçılara Geçen ya da Geçmeyen Hak ve Alacaklar 15
2. Miras Davalarında Görev 17
3. Miras Davalarında Amaç 19
4. Miras Davalarında Dava Açma Süresi 22
5. Miras Davalarında Taraflar (Husumet Ehliyeti) 24
6. Miras Davalarında Verilen Hükümlerin Niteliği ve Etkisi 36
Birinci Bölüm
MİRASÇILARIN TEREKE BORCUNDAN SORUMLULUĞU
I. İLGİLİ KANUN MADDELERİ 51
II. AÇIKLAMA 53
1. Giriş 53
2. Mirasın İntikali ve Tereke Borcundan Mirasçıların Sorumluluğu 53
3. Tereke Borcundan Mirasçıların Müteselsil Sorumluluğu 56
4. Tereke Borcundan Müteselsil Sorumlu Olan/Olmayan Mirasçılar 57
5. Tereke Borçlarının Kapsamı 59
6. Tereke Borcunun Mirasçılardan İstenmesi Şekli 62
7. Mirasçıların Tereke Alacaklısına Karşı Def'i ve İtirazı Savunma Olarak İleri Sürmesi 63
8. Mirasçıların Tereke Borcundan Müteselsil Sorumluluğun Sona Ermesi 65
9. Tereke Borcunu Ödeyen Mirasçının Rücu Hakkı 66
10. Paylaşmadan Sonra Mirasçıların 3. Kişilere Karşı Müteselsil Sorumluluğu 67
11. Tereke Borcunun Mirasçı Tarafından Yerine Getiriliş Biçimi 69
12. Tereke Borcundan Sorumlu Tutulmak İstemeyen Mirasçının Başvuracağı Hukuki Yol 69
YARGITAY KARARLARI 70
İkinci Bölüm
TEREKE BORCUNDAN DOLAYI
MİRASÇILAR ALEYHİNE İCRA TAKİBİ YAPILMASI
I. İLGİLİ KANUN MADDELERİ 87
II. AÇIKLAMA 88
1. Giriş 88
2. Mirasçılar Aleyhine Takip Başlatılması Halinde Uyulması Gereken Yasal Süre 88
3. Mirasçıların Takibe Karşı İtiraz Haklarının Varlığı ya da Yokluğu 91
4. Uygulamayı Yansıtan Yargı Kararlarından (Özet) Örnekler 93
YARGITAY KARARLARI 95
Üçüncü Bölüm
TEREKE BORCUNDAN DOLAYI
MİRASÇILARA KARŞI DAVANIN SÜRDÜRÜLMESİ
I. İLGİLİ KANUN MADDELERİ 105
II. AÇIKLAMA 106
1. Giriş 106
2. Tereke Borcundan Mirasçıların Sorumluluğuna İlişkin Genel Kurallar 106
3. Borçlu (Davalı) Kişinin Ölmesi Üzerine Davanın Mirasçılarına Karşı Sürdürülmesi 107
4. Alacaklı (Murisin) Ölmesi Halinde Mirasçıların Davayı Sürdürmeleri 108
YARGITAY KARARLARI 108
Dördüncü Bölüm
MİRASÇIDAN ALACAKLI OLAN KİŞİNİN
MİRASIN REDDİNE KARŞI İPTAL DAVASI AÇMASI
I. İLGİLİ KANUN MADDELERİ 115
II. AÇIKLAMA 115
1. Giriş 115
2. Alacaklının Açacağı Mirasçının Mirası Reddetmesine Karşı İptal Davasının Koşulları 116
3. Davada Usul Hükümleri 118
4. Mirasın Reddine İlişkin Genel Bilgi 121
YARGITAY KARARLARI 124
Beşinci Bölüm
ÖDEMEDEN ACİZLİK NEDENİYLE
MİRASIN REDDİ HALİNDE ALACAKLILARIN DAVA AÇMASI
I. İLGİLİ KANUN MADDELERİ 141
II. AÇIKLAMA 142
1. Giriş 142
2. Mirasın Reddi Halinde Miras Bırakanın Alacaklılarının Korunması Koşulları 142
3. Davada Usul Hükümleri 143
YARGITAY KARARLARI 144
Altıncı Bölüm
SAKLI PAYI ZEDELENEN BORÇLU
MİRASÇININ ALACAKLILARININ TENKİS DAVASI AÇMASI
I. İLGİLİ KANUN MADDESİ 147
II. AÇIKLAMA 147
1. Giriş 147
2. Alacaklının Açacağı Tenkis Davasının Koşulları 147
3. Davada Usul Hükümleri 148
YARGITAY KARARLARI 149
Yedinci Bölüm
MİRASTAN ÇIKARILAN BORÇLUNUN
ALACAKLILARININ TENKİS DAVASI AÇMASI
I. İLGİLİ KANUN MADDELERİ 151
II. AÇIKLAMA 151
1. Giriş 151
2. Alacaklının Tenkis Davası Açma Koşulları 151
3. Mirasçılıktan Çıkarma Tasarrufuna Karşı Alacaklıların İptal Davası Açma Olanağı 152
4. Alacaklının Açtığı Tenkis Davasının Kabulü 153
5. Mirasçılıktan Çıkarma Tasarrufuna Karşı Çıkarılan Saklı Paylı Mirasçının "İtiraz Nedenleri" Neler Olabilir? 153
6. Hangi Mirasçılar, Mirastan Çıkarma Tasarrufuna Karşı Dava Açabilirler? 155
YARGITAY KARARLARI 155
Sekizinci Bölüm
ALACAKLININ MİRASÇI YERİNE
PAYLAŞMAYA KATILMAK İÇİN KAYYIM ATANMASI İSTEĞİ
I. İLGİLİ KANUN MADDESİ 159
II. AÇIKLAMA 159
1. Giriş 159
2. Alacaklının Paylaşmaya Kayyım Atanmasını İsteminin Koşulları 159
3. Atanan Kayyımın Yetki ve Görevi 160
4. Mirasçının Tereke Borcunun Ödenmesini İstemesi 160
5. Kayyım Atanmasını İsteme Hakkının Yokluğu 161
YARGITAY KARARLARI 161
Dokuzuncu Bölüm
TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ
BORÇLUNUN MİRASÇILARINA KARŞI AÇILMASI
I. İLGİLİ KANUN MADDELERİ 163
II. AÇIKLAMA 163
1. Giriş 163
2. Tasarrufun İptali Davasının Mirasçılara Karşı Açılması 163
YARGITAY KARARLARI 165
Onuncu Bölüm
TEREKE ALACAKLILARININ
MİRASIN TASFİYESİNİ İSTEMELERİ
I. İLGİLİ KANUN MADDELERİ 167
II. AÇIKLAMA 169
1. Giriş 169
2. Tereke Alacaklılarının Terekenin Resmi Tasfiyesini İstemelerinin Koşulları 169
3. Tereke Alacaklılarının Resmi Tasfiye İstemelerinin Amacı 170
4. Mirasın En Yakın Mirasçılarca Reddedilmesi Halinde Tereke Alacaklısının Tasfiye İstemi 172
5. Mirasçıların İstemi ile Resmi Tasfiye 173
6. Mirasçının Ret Süresi İçinde Mirası Reddetmeden Ölmesi Halinde Mirasçı ve Muris Alacaklılarının Resmi Tasfiye İstemeleri 174
YARGITAY KARARLARI 175
Onbirinci Bölüm
BORÇLU MİRASÇININ
ALACAKLISININ ELBİRLİĞİ MÜLKİYETİNDE
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ VEYA PAYLI MÜLKİYETE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ DAVASI AÇMASI
I. İLGİLİ KANUN MADDESİ 181
II. AÇIKLAMA 182
1. Giriş 182
2. Borçlu Mirasçı Alacaklısının Ortaklığın Giderilmesini İstemesi 182
3. Borçlu Mirasçı Alacaklısının Elbirliği Mülkiyetini Paylı Mülkiyete Dönüştürülmesini İstemesi 183
4. Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Dönüştürülmesi Davasında Usul Hükümleri 183
YARGITAY KARARLARI 184
Onikinci Bölüm
MİRASIN AÇILMASINDAN SONRA
PAYINI DEVREDEN BORÇLU MİRASÇIYA KARŞI ALACAKLISININ DAVA AÇMASI
I. İLGİLİ KANUN MADDESİ 193
II. AÇIKLAMA 193
1. Giriş 193
2. Miras Payının 3. Kişiye Temliki Sonucu 3. Kişinin Hakkı 194
3. Miras Payını Devreden Mirasçının Borçlardan Sorumluluğu 194
YARGITAY KARARLARI 194
Onüçüncü Bölüm
TEREKE ALACAKLISININ
MİRASTAN FERAGAT EDENE VEYA
MİRASÇILARINA KARŞI DAVA AÇMASI
I. İLGİLİ KANUN MADDESİ 197
II. AÇIKLAMA 197
1. Giriş 197
2. Davanın Koşulları 197
3. Davada Usul Hükümleri 198
4. Genel Olarak Mirastan Feragat Sözleşmesi ve Kapsamı Nedir? 199
5. Mirastan Feragat Sözleşmesi Hangi Sebeplerle İptal Edilebilir? 201
YARGITAY KARARLARI 206
Ondördüncü Bölüm
MİRASIN KAZANILMASINDA MURİS, VASİYET VE
MİRASÇI ALACAKLILARININ DURUMUNUN KORUNMASI
I. İLGİLİ KANUN MADDESİ 209
II. AÇIKLAMA 209
1. Giriş 209
2. Alacaklıların Hak Sıralaması 209
3. Vasiyet Alacaklısından Tereke Borcunun İstenmesi 211
4. Mirasçıların, Vasiyet Alacaklısına Karşı Korunması 211
5. Belirli Mal Vasiyetinin İfa Edilmemesi Halinde Vasiyet Alacaklısının Mirasçıya Karşı Korunması 211
6. Vasiyet Borçluları (Mirasçılar) İle Vasiyet Alacaklısının Hak ve Yükümlülüğü 212
YARGITAY KARARLARI 212
Onbeşinci Bölüm
MİRASIN RESMİ DEFTERE GÖRE
KABULÜ SONUCU MİRASÇILARIN
ALACAKLILARA KARŞI SORUMLULUĞU
I. İLGİLİ KANUN MADDESİ 217
II. AÇIKLAMA 221
1. Giriş 221
2. Koruma Amaçlı Tereke Tespiti Yönüyle Defter Tutma 222
3. Terekenin Resmi Defterinin Tutulması İstemi ve Koşulları 223
4. Resmi Deftere Geçirme Usulü 224
5. Terekeden Alacaklı Olanların Alacaklarını Bildirmeleri 225
6. Mirasçıların Beyan İçin Çağrılması ve Beyan Vermesi 225
7. Resmi Deftere Göre Kabulün Sonuçları 226
8. Mirasın Devlete Geçmesi Halinde Devletin Borçlardan Ne Ölçüde Sorumlu Olduğu 227
YARGITAY KARARLARI 228
EK BÖLÜM
SORU–YANITLI MURİS/MİRASÇI VE
ALACAKLILAR ARASINDA UYUŞMAZLIKLAR–/ÇÖZÜMLERİ
1. Murisin Mirasçılardan Birine Borçlanması–Muvazaalı Borç Senedinin İptali Davası 237
2. Borçlu Murisin Senet Düzenleme Tarihinde Ehliyetsiz Olduğunun Mirasçı Tarafından İleri Sürülmesi 239
3. Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı–Katılım Payı 241
4. Bonoda Aval Veren Murisin Sorumluluğu Nedeniyle Mirasçıları Aleyhine Yapılan Takipte Eşin Rıza Yokluğuna Dayalı İtiraz 245
5. Resmi Akitle (Bağış) Muris İradesi Arasında Uyum Bulunması 256
6. Mirasçıdan Alacaklı Olan Kişinin Terekedeki Ortaklığın Giderilmesini İstemesi 257
7. Davacı Olan Murisin Dava Sırasında Ölmesi–Mirasçıların Muvafakatinin Yokluğu– 259
8. Tereke Borcundan Dolayı Mirasçılara Karşı Dava Açılması 259
9. Mirasın Açılmasından Önce veya Sonra Payını Devreden Mirasçıya Karşı Açılacak Dava 261
10. Mirasçının Açılmamış Mirasta İntikal Edecek Payın Satışını Vaat Etmesi 263
11. Miras Bırakanın Sebepsiz Zenginleşmesinden Kaynaklanan Borçtan Mirasçıların Sorumluluğu 264
12. Belirli Mal Vasiyet Alacaklısından Tereke Borcunun İstenmesi –Alacaklıların Durumu 266
13. Mirasçı Gizlenerek İntikal Ettirilen Tapu Kaydının İptali İstemi 268
14. Miras Bırakanın Kardeşi Yararına Taşınmazını Temlik Etmesi 269
15. Vasiyete Konu Malın Terekeye İadesine İlişkin Dava 274
16. Mirasçısız Bir Kimseden Kalan Taşınmazda Zilyetlik ve Zamanaşımı 275
17. Harici Satışla Satın Alınan Tapulu Taşınmazda Zilyetlik ve Zamanaşımı 276
18. Muristen Kalan Tapusuz Taşınmazın Tescilini Mirasçılardan Biri Tarafından İstenmesi 276
19. Bakım Borçlusunun Mirasçılarının Bakım Alacaklısının Mirasçılarından Tapu İptal ve Tescil İsteminde Bulunmaları 277
20. Uygulamalı Miras Hukukunda Hesaplamalar 279
1. Alt Soy ve Diğer Mirasçıların Miras ve Saklı Payları (MK ve TMK Yönüyle) 279
2. Miras Payı/Saklı Pay (Örnekli) 286
3. Mirasçılık Belgesine Konu Miras Payları 292
4. Mirastan Çıkarma 298
5. Mirastan Yoksunluk 302
6. Tenkis 303
7. Denkleştirme 311
Kaynakça 315
Yazarın Yayınlanmış Eserleri 317
Kavramlar Dizini 325