Milletlerarası Özel Hukukta Aile Kurma Amaçlı Evlilik Benzeri Yaşam Modelleri

Necla ÖZTÜRK

Sayfa Sayısı

342

Kitap Ölçüleri

16*24

Basım Yılı

2016

ISBN NO

9786051467405

238,00 TL

Esasen bu çalışmanın temelleri yıllar öncesine dayanmaktadır. 2008 yılında doktora sonrası araştırma için gittiğim Columbia Üniversitesindeki çalışmalarım sırasında tesadüfen common law evlilik (common law marriage) terimini duymuş ve bunun hukuken ne anlama geldiğini merak etmiştim. Hemen akabinde, Türkiyeye döndükten sonra, bir Türk vatandaşı ile kayıtlı birliktelik kurmuş Amerikalı bir kadınla tanışıp, bu kez o güne kadar hiç duymadığım bir müessese olan kayıtlı birliktelik (registered partnership) müessesesini merak eder oldum. Bu tesadüfler, Türk maddi hukukunda düzenlenmemiş hatta ismi dahi duyulmamış alternatif aile kurma modelleri olduğunu ve bu modellerin milletlerarası unsur içermesi halinde çözümü güç sorunlara neden olabileceğini fark etmemi sağladı. Bunun üzerine, konu hakkında bir makale yazmaya karar verdim. Ancak, aile kurma amaçlı evlilik benzeri yaşam modelleri Türk hukukunda düzenlenmediği ve bilinmediği için, konu, sosyologların ve hukukçuların ilgisini pek az çekmiş; maddi ve milletlerarası özel hukuk boyutuna ilişkin sınırlı sayıda çalışma yapılmıştı. O nedenle, Türkiye’de konuya ilişkin kaynak sıkıntısı yaşamaya başlamıştım. Yaz döneminde TÜBİTAK bursu ile gittiğim Universita Degli Studi di Milano Hukuk Fakültesi Kütüphanesinde ulaştığım kaynaklar ufkumu açtığı gibi, konuya ilişkin bazı hususları tespit etmeme de yardımcı oldu. İlk tespitim, konunun terminolojik gelişimini henüz tamamlamamış olduğu; bu nedenle, ulaştığım her kaynakta farklı terimlerin kullanılıyor olmasıydı. Bir diğer husus, özellikle Avrupa ülkelerinde kabul gören kayıtlı birliktelik ve birlikte yaşama (cohabitation) modellerinin sosyolojik boyutunu ele alan çalışmaların yoğunluğuydu. Buna karşın, aile kurma amaçlı evlilik benzeri yaşam modelleri adını verdiğim ve tek bir çalışmada ele almayı planladığım; common law evlilik, kayıtlı birliktelik ve uzun süreli birlikte yaşama modellerinin tamamını, maddi ve milletlerarası özel hukuk boyutu ile ele alan herhangi bir çalışma bulunmamaktaydı. Böyle bir araştırmanın, hem konu, hem hacim bakımından bir makale çalışmasının boyutunu çok aştığı da bir diğer tespitim oldu. Böylelikle, başlangıçta makale yazmak için işe koyulduğum konu, kendiliğinden kitaba dönüşmüş oldu.

GİRİŞ-1
I. -KONUNUN ÖNEMİ ve AMACI-1
II. -KONUNUN SINIRLANDIRILMASI-5
III. -TERMİNOLOJİ SORUNU-6
IV. -YÖNTEM-11
BİRİNCİ BÖLÜM
MADDİ HUKUKTA EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİ
1. -GENEL OLARAK-15
I. -TANIM ve KAPSAM-15
II. -ORTAK UNSURLAR-18
A. -Aile Kurma Amacı-19
B. -Farklı Cinsiyetten Kişilerin İrade Açıklaması-20
C. -Birlikte Yaşama-21
D. -Ehliyet-23
E. -Aleniyet-24
F. -Süreklilik-25
G. -Sevgi Temelli Duygusal Bağlılık-26
H. -Evlenme Engelinin Bulunmaması-27
III. -TARİHÇE-29
A. -Roma Dönemi-29
B. -Kilise Hukuku ve Avrupa-32
C. -İslâmiyet Öncesi ve İslâm Hukuku-36
D. -XX. Yüzyıl ve Sonrası-39
IV. -EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİNİN ORTAYA ÇIKIŞ ve ARTIŞ GÖSTERME NEDENLERİ-42
V. -EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİNE HUKUKİ KORUMA SAĞLANMASINI SAVUNAN ve KARŞI ÇIKAN GÖRÜŞLER-48
A. -Savunan Görüş ve Gerekçeleri-49
1. -Zayıf Tarafı Koruma Düşüncesi-49
2. -İyi Niyeti Koruma-51
3. -Katkı ve Fedakârlığın Telafisi-53
4. -Manevi Nedenler-53
5. -İşlevsel Olarak Evliliğe Benzerliği-54
B. -Karşı Görüş ve Gerekçeleri-54
1. -Farklı Cinsiyetten Kişilerin Evlenebilmesi-54
2. -Çiftlerin Özgürlüğünü Sınırlaması-55
3. -Evlilik Kurumunu Zayıflatması-56
4. -Aleniyet ve İspat Güçlüğü - Kötüye Kullanılmaya Elverişlilik-56
5. -Sistem Evlilik Üzerine Kurulmuştur-58
6. -Özel Hayatın Gizliliği İlkesinin Korunamaması-58
C. -Değerlendirme-59
VI. -GÜNÜMÜZ HUKUK SİSTEMLERİNDE BAŞLICA EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİ-59
A. -Common Law Evlilik (Common Law Marriage)-60
1. -Tanım-60
2. -Unsurları-62
3. -Sona Ermesi-63
4. -Bazı Hüküm ve Sonuçlar-64
a)-Kişisel Sonuçlar-64
b)-Çocuklar Üzerindeki Sonuçlar-64
c)-Malvarlığı Üzerindeki Sonuçlar-64
5. -Hukuki Nitelik ve İspat-65
6. -Dünya Örnekleri-67
a)-Amerika Birleşik Devletleri-67
b)-Kanada-68
c)-İngiltere ve Galler-69
d)-İskoçya-70
B. -Kayıtlı Birliktelik (Registered Partnership)-71
1. -Tanım-71
2. -Unsurları-72
3. -Sona Ermesi-73
4. -Bazı Hüküm ve Sonuçlar-74
a)-Kişisel Sonuçlar-74
b)-Çocuklar Üzerindeki Sonuçlar-76
c)-Malvarlığı Üzerindeki Sonuçlar-76
5. -Hukuki Nitelik ve İspat-78
6. -Dünya Örnekleri-78
a)-Amerika Birleşik Devletleri ve Peru-79
b) Bazı Avrupa Ülkeleri-80
c)-Diğer Bazı Ülkeler-82
C. -Uzun Süreli Birlikte Yaşama (Long Term Cohabitation)-83
1. -Tanım-83
2. -Unsurları-86
3. -Sona Ermesi-87
4. -Bazı Hüküm ve Sonuçlar-88
a)-Kişisel Sonuçlar-91
b)-Çocuklar Üzerindeki Sonuçlar-92
c)-Malvarlığı Üzerindeki Sonuçlar-93
5. -Hukuki Nitelik ve İspat-96
6. -Dünya Örnekleri-101
a)-Amerika Birleşik Devletleri ve Bazı Latin Amerika Ülkeleri-102
aa)-Amerika Birleşik Devletleri-102
bb)-Bazı Latin Amerika Ülkeleri-107
b)-Bazı Avrupa ve Avrupa Birliği Üyesi Ülkeler-108
c)-Bazı İskandinav Ülkeleri-112
d)-Diğer Bazı Ülkeler-115
VII. -DEĞERLENDİRME-116
2. -TÜRK MADDİ HUKUKUNDA AİLE KURMA AMAÇLI EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİ-119
I. -TÜRK HUKUKUNDA AİLE ve EVLENMENİN KISA TARİHSEL GELİŞİMİ-119
A. -İslâmiyetten Önce-119
B. -İslâmiyetin Kabulünden Sonra-121
1. -Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Öncesi-121
2. -Osmanlı İmparatorluğu Dönemi-122
a)-Tanzimattan Önce-122
b)-Tanzimattan Sonra-123
C. -Cumhuriyet Dönemi-127
II. -TÜRK POZİTİF HUKUKUNDA ve UYGULAMADA AİLE - EVLENME ve EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİ-129
A. -Genel Olarak Türk Aile Yapısındaki Değişim-129
B. -Pozitif Hukuk-130
1. -Mevzuat-130
a)-Milletlerarası Sözleşmeler ve Anayasa-130
b)-Türk Medeni Kanunu-133
2. -Türk Pozitif Hukukundaki Düzenlemelerin Milletlerarası Gelişmeler Çerçevesinde Değerlendirilmesi-135
C. -Uygulamada Görülen Evlilik Benzeri Yaşam Modelleri-139
1. -İstatistiksel Veriler-139
2. -Türleri-141
a)-İmâm Nikâhlı Birliktelikler-142
b)-Uzun Süreli Birlikte Yaşama-144
c)-İmâm Nikâhlı Birliktelikler ile Birlikte Yaşama Modelinin Karşılaştırılması-147
3. -Hüküm ve Sonuçlar-148
a)-Genel Olarak-148
b)-Kişisel Sonuçlar-149
c)-Çocuklar Üzerindeki Sonuçlar-150
d)-Malvarlığı Üzerindeki Sonuçlar-151
D. -Hukuki Nitelik-157
E. -İspat-160
III. -DEĞERLENDİRME-162
İKİNCİ BÖLÜM
EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİNİNMİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK BOYUTU
1. -MİLLETLERARASI UNSURLU EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİ-165
I. -BAZI MİLLETLERARASI KURULUŞLARIN KONUYA İLİŞKİN ÇALIŞMALARI-165
A. -La Haye Milletlerarası Özel Hukuk Konferansları-166
B. -Avrupa Konseyi-170
C. -Avrupa Aile Hukuku Komisyonu-172
D. -Milletlerarası Özel Hukuk Avrupa Grubu-173
E. -Milletlerarası Kişi Halleri Komisyonu-174
II. -EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİ İLE İLGİLİ BAZI SORUN ve UYUŞMAZLIKLARIN MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK ALANINDA ORTAYA ÇIKIŞI-175
III. -EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİNİN VASIFLANDIRILMASI SORUNU-178
A. -Genel Olarak Vasıflandırma ve Vasıf İhtilâfı-178
B. -Vasıf İhtilâflarının/Vasıflandırma Sorununun Çözüm Yolları-182
C. -Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinin Vasıflandırılması-186
1. -Common Law Evlilik-186
2. -Kayıtlı Birliktelik-187
3. -Uzun Süreli Birlikte Yaşama-190
D. -Türk Hukukunda Sorunun Çözümü-192
1. -Genel Değerlendirmeler-192
2. -Türk Hukukunda Düzenlenmemiş Hukuki İlişkilerin Vasıflandırılması-193
3. -Aile Kurma Amacının Vasıflandırma Yapılırken Oynadığı Rol-196
4. -Münferit Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinin Vasıflandırılması-196
a)-Common Law Evlilik-197
b)-Kayıtlı Birliktelik-198
c)-Uzun Süreli Birlikte Yaşama-200
IV. -EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİNDE YETKİLİ HUKUKUN TESPİTİ-201
A. -Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinin Asli Geçerliğine Uygulanacak Hukuk-202
1. -Genel Olarak-202
2. -Bazı Ülke Düzenlemeleri-203
a)-Common Law Evlilik-204
b)-Kayıtlı Birliktelik-204
c)-Uzun Süreli Birlikte Yaşama-205
3. -Türk Hukukunda Durum-206
a)-Genel Olarak-206
b)-Uygulanacak Hukuk-206
c)-Kuralın Uygulama Alanı-210
aa)-Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinde Ehliyet-210
aaa)-Yaş-211
bbb)-Temyiz Gücü-211
ccc)-İzin-211
bb)-Evlilik Benzeri Yaşam Modeli Kurma Engelleri-211
cc)-Evlilik Benzeri Yaşam Modeli Kurma İradesi-212
B. -Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinin Şekline Uygulanacak Hukuk-213
1. -Genel Olarak-213
2. -Bazı Ülke Düzenlemeleri-214
a)-Common Law Evlilik-214
b)-Kayıtlı Birliktelik-218
c)-Uzun Süreli Birlikte Yaşama-222
3. -Türk Hukukunda Durum-223
a)-Genel Olarak-223
b)-Uygulanacak Hukuk-224
c)-Kuralın Uygulama Alanı-226
C. -Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinin Genel Hükümlerine Uygulanacak Hukuk-227
1. -Genel Olarak-227
2. -Bazı Ülke Düzenlemeleri-228
a)-Common Law Evlilik-228
b)-Kayıtlı Birliktelik-228
c)-Uzun Süreli Birlikte Yaşama-230
3. -Türk Hukukunda Durum-231
a)-Genel Olarak-231
b)-Uygulanacak Hukuk-232
c)-Kuralın Uygulama Alanı-233
d)-Bazı Özel Durumlar-235
aa)-Soybağı-235
bb)-Velayet-240
cc)-Evlat Edinme-243
dd)-Nafaka-248
ee)-Mal Rejimleri-256
ff)-Miras-261
gg)-Vatandaşlık-265
V. -KANUNLAR İHTİLÂFININ GENEL PROBLEMLERİ ve EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİ-265
A. -Ön Sorun (Preliminary Question)-266
1. -Genel Olarak-266
2. -Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinde Ön Sorun-268
B. -Kanuna Karşı Hile (Fraus Legis)-272
1. -Genel Olarak-272
2. -Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinde Kanuna Karşı Hile-274
C. -Atıf (Renvoi)-276
1. -Genel Olarak-276
2. -Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinde Atıf-276
D. -Statü Değişikliği (Conflit Mobile)-277
1. -Genel Olarak-277
2. -Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinde Statü Değişikliği-278
VI. -EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİNDE YABANCI HUKUKUN UYGULANMASININ BERTARAF EDİLEBİLECEĞİ DURUMLAR-280
A. -Kamu Düzeni (Public Policy-Ordre Public)-280
1. -Genel Olarak-280
2. -Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinde Kamu Düzeni-283
a)-Temyiz Gücü ve Yaş-283
b)-Yakın Hısımlık-284
c)-İrade Açıklaması-285
d)-Çok Eşlilik-Birden Fazla Kayıtlı Birliktelik-285
e)-Din, Dil, Irk, Mezhep Ayrımcılığına İlişkin Nedenler-286
f)-Soybağı-Evlat Edinilme-Mirasa İlişkin Nedenler-286
g)-Aynı Cinsiyetten Kişilerin Beraberlikleri-288
B. -Doğrudan Uygulanan Kurallar-288
1. -Genel Olarak-288
2. -Evlilik Benzeri Yaşam Modellerinde Doğrudan Uygulanan Kurallar-290
2. -EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİNİN DİĞER ÜLKELERDE -STATÜ- OLARAK KABULÜ-291
I. -TERMİNOLOJİ SORUNU-291
II. -MUHTELİF ÜLKELERDE -STATÜNÜN- TANINMASINA İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR-291
III. -KAYITLI BİRLİKTELİKLERİN TANINMASINA DAİR SÖZLEŞME-294
A. -Genel Olarak-294
B. -Sözleşme Hükümleri Çerçevesinde Yabancı Kayıtlı Birlikteliklerin Tanınması Koşulları-295
C. -Sonuçları-296
3. -EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERE İLİŞKİN MAHKEME KARARLARININ TANINMASI ve TENFİZİ-298
I. -GENEL OLARAK-298
II. -EVLİLİK BENZERİ YAŞAM MODELLERİNDEN KAYNAKLANAN UYUŞMAZLIKLARA İLİŞKİN YABANCI MAHKEME KARARLARIN TANIMASI VE TENFİZİ KOŞULLARI-299
1. -Ön Koşullar-299
a)-Yabancı Mahkeme Kararı-299
b)-Hukuk Davalarına İlişkin Karar-301
c)-Kesinleşme-301
2. -Özel Koşullar-302
a)-Yetki-302
b)-Kamu Düzenine Aykırı Olmama-303
c)-Savunma Hakkına Riayet-304
d)-Karşılıklılık-304
III. -KAYITLI BİRLİKTELİKLERİN ÇİFTLERİN MALVARLIĞINA ETKİLERİNE İLİŞKİN MİLLETLERARASI YETKİ, UYGULANACAK HUKUK ile KARARLARIN TANINMASI ve TENFİZİ HAKKINDA TÜZÜK TASARISI-306
1. -Genel Olarak-306
2. -Kayıtlı Birliktelik Kurmuş Çiftlerin Mal Rejimine İlişkin Karar, Resmi Belge ve Mahkeme İçi Sulh Sözleşmesinin Tanınması ve Tenfizi-307
a)-Kararlarının Tanınması ve Tenfizi-307
b)-Resmi Belgelerin Tanınması ve Tenfizi-309
c)-Mahkeme İçi Sulh Sözleşmesinin Tanınması ve Tenfizi-310
SONUÇ-311
KAYNAKÇA-315

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	238,00 TL.-	238,00 TL.-
2	119,00 TL.-	238,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	238,00 TL.-	238,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	238,00 TL.-	238,00 TL.-
2	119,00 TL.-	238,00 TL.-
3	79,33 TL.-	238,00 TL.-
4	59,50 TL.-	238,00 TL.-
5	47,60 TL.-	238,00 TL.-
6	39,67 TL.-	238,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	238,00 TL.-	238,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	238,00 TL.-	238,00 TL.-