Medenî Usûl Hukukunda İradî Taraf Değişikliği
Medenî Usûl Hukukunda İradî Taraf Değişikliği
Hülya TAŞ KORKMAZ






Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 19
GİRİŞ
A- KONUNUN ÖNEMİ VE ÇALIÅžMANIN AMACI 23
B- KONUNUN KAPSAMI VE İNCELEME YÖNTEMİ 25
BİRİNCİ BÖLÜM
İRADΠTARAF DEĞİŞİKLİĞİNE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
§ 1- İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ KAVRAMI VE İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNE DUYULAN İHTİYACIN NEDENİ İLE İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNİN AMACI
A- İRADΠTARAF DEĞİŞİKLİĞİ KAVRAMI VE TERİM SORUNU 31
B- İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNE İHTİYAÇ DUYULMASININ NEDENİ 36
C- İRADΠTARAF DEĞİŞİKLİĞİNİN AMACI 38
D- İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNE İLİŞKİN HÜKMÜN (m.124) UYGULAMA ALANI VE UYGULANMA ZAMANI 40
I- Uygulama Alanı 40
II- Uygulanma Zamanı 47
§ 2- İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ VE DAVADA TARAF KAVRAMI
A- GENEL OLARAK 51
B- DAVADA TARAFIN BELİRLENMESİNİN NEDENİ VE TARAF KAVRAMININ ÖNEMİ 53
C- DAVADA TARAF KAVRAMI 56
I- Genel Olarak 56
II- Davada Taraf Kavramına İlişkin Teoriler 57
1- Maddi Taraf Teorisi 57
2- Åžeklî Taraf Teorisi 59
3- Fonksiyonel (İşlevsel) Taraf Teorisi 62
4- GörüÅŸümüz 63
§ 3- TARAF KAVRAMIYLA BAÄžLANTILI USÛLÎ KAVRAMLAR VE SIFAT KAVRAMI
A- TARAF KAVRAMIYLA BAÄžLANTILI USÛLÎ KAVRAMLAR 70
I- Genel Olarak 70
II- Taraf Ehliyeti 71
III- Dava Ehliyeti 76
IV- Dava Takip Yetkisi 80
V- Dava Açma ve Davayı Takip Ehliyeti 92
B- TARAF VE SIFAT KAVRAMLARI 95
§ 4- İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ İLE KANUNÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ VE İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ İLE TARAFTA DÜZELTME YAPILMASI AYRIMLARI
A- İRADΠTARAF DEĞİŞİKLİĞİ İLE KANUNΠTARAF DEĞİŞİKLİĞİ 103
I- Genel Olarak 103
II- İradî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 105
1- Mevcut Tarafın Yerine BaÅŸka KiÅŸi veya KiÅŸilerin Geçirilmesi Suretiyle İradî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi (İradî Taraf DeÄŸiÅŸimi) 106
2- Mevcut Tarafın Yanına BaÅŸka KiÅŸi veya KiÅŸilerin Taraf Olarak Katılması Suretiyle GerçekleÅŸtirilen İradî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi (İradî Taraf Katılımı)
III- Kanunî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 110
1- Genel Olarak 110
2- Küllî Halefiyet İlkesi GereÄŸince GerçekleÅŸtirilen Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 114
a- Taraflardan Birinin Ölümü Durumunda GerçekleÅŸtirilen Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 114
b- Taraflardan Birinin Tüzel KiÅŸiliÄŸinin Sona Ermesi Nedeniyle GerçekleÅŸtirilen Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 120
3- Dava Esnasında Taraflardan Birinin İflâsı Durumunda Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 122
4- Dava Konusunun Devri Nedeniyle Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 124
5- Mecburi Dava Arkadaşlığı Bulunan Tarafta Eksiklik Bulunması Durumunda Taraf Değişikliği 127
B- İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ İLE TARAFTA DÜZELTME YAPILMASI AYIRIMI 135
§ 5- İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNE İLİŞKİN MEVZUAT VE UYGULAMADAKİ DURUM
A- GENEL OLARAK 144
B- İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNE İLİŞKİN BİR HÜKÜM İÇERMEYEN 1086 SAYILI KANUN’UN YÜRÜRLÜKTE OLDUÄžU DÖNEM 148
I- Genel Olarak 148
II- İradî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi Konusunda Doktrindeki GörüÅŸler 149
III- İradî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi Konusunda Uygulamadaki Durum 151
1- İradî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸinin Kural Olarak Yasak Olması ve Bunun Islah Yolu İle Dahi GerçekleÅŸtirilemeyeceÄŸi 151
2- İradî Taraf DeÄŸiÅŸimine İzin Verilen İstisnai Haller 154
a- Maddi Hatanın Düzeltilmesi 154
b- Temsilcide Yanılma 159
C- İRADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNE İLİŞKİN HÜKÜM İÇEREN 6100 SAYILI KANUN’UN YÜRÜRLÜÄžE GİRMESİNDEN SONRAKİ DÖNEM 167
I- Genel Olarak 167
II- İradî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸinin Kural Olarak Karşı Tarafın Rızasıyla Yapılabilmesi 168
1- Genel Olarak 168
2- İradî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸine İliÅŸkin Hükme İstinadenDavacı ve Davalı Tarafta Taraf DeÄŸiÅŸiminin Yapılabilmesi 169
3- İradî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸine İliÅŸkin Hükme İstinadenDavacı ve Davalı Tarafta Mecburî veya İhtiyarî Dava ArkadaÅŸlığı Meydana Getirilebilmesi 172
III- İradî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸinden Önceki ve Sonraki Dava Konuları Arasında Maddi Bir BaÄŸlantı Bulunması GerekliliÄŸi 177
IV- Karşı Tarafın Rızası Aranmaksızın İradî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸine İzin Verilen Haller 182
1- Genel Olarak 182
2- Maddi Hata Nedeniyle Gerçek Tarafın Yanlış Gösterilmesi 186
3- Dürüstlük Kuralına Aykırı Olmayan Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi Talebi 188
4- Kabul Edilebilir Bir Yanılgı Nedeniyle Karşı Tarafın Yanlış veya Eksik Gösterilmesi 191
a- Genel Olarak 191
b- Davacı veya Vekilinin Hukuki veya Fiili Yanılgısı Nedeniyle Tarafın Yanlış veya Eksik Gösterilmesi 192
c- Karşı Tarafın veya Üçüncü KiÅŸilerin VerdiÄŸi Yanlış Bilgiye Dayalı Olarak Tarafın Yanlış veya Eksik Gösterilmesi 195
d- Temsilcide Yanılma 196
V- Islah Yolu İle İradî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi Yapılmasının Mümkün Olmaması 197
VI- Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 124. Maddesine İliÅŸkin DeÄŸiÅŸiklik Önerimiz 200
İKİNCİ BÖLÜM
İRADΠTARAF DEĞİŞİMİ
§ 6- İRADÎ TARAF DEĞİŞİMİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ
A- GENEL OLARAK 203
B- İRADΠTARAF DEĞİŞİMİNİN HUKUKΠNİTELİĞİ HAKKINDAKİ TEORİLER 204
I- Dava DeÄŸiÅŸikliÄŸi Teorisi 204
1- Dava DeÄŸiÅŸikliÄŸi Teorisinin Kabulüne İliÅŸkin Gerekçeler 205
2- Dava DeÄŸiÅŸikliÄŸi Teorisinin Kabulünün Sonuçları ve Sakıncaları 207
II- Davanın Geri Alındığı ve Yeni Bir Dava Açıldığı Teorisi 211
III- İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Kendine Özgü (Sui Generis) Bir Usûl Hukuku Kurumu OlduÄŸu Teorisi 216
IV- GörüÅŸümüz 218
C- KENDİNE ÖZGÜ BİR USÛL HUKUKU KURUMU OLAN İRADÎ TARAF DEĞİŞİMİNİN KOÅžUL VE SONUÇLARININ BELİRLENMESİNDE UYGULANACAK HÜKÜMLER 220
I- Genel Olarak 220
II- İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin KoÅŸul ve Sonuçlarının Belirlenmesinde Uygulanacak Hükümler Konusunda
İleri Sürülen GörüÅŸler 221
III- GörüÅŸümüz 224
§ 7- DAVACI TARAFTA İRADÎ TARAF DEĞİŞİMİ
A- GENEL OLARAK 227
B- DAVACI TARAFTA İRADÎ TARAF DEĞİŞİMİ YAPILMASINA İLİŞKİN TALEP VE TALEBİN KABULÜ Ä°ÇİN GEREKLİ RIZALAR 229
I- Genel Olarak 229
II- Eski Davacının Davacı Değişimi Yapılmasına İlişkin Talebi ve Talebin Şekli 229
III- Yeni Davacının Rızası ve Şekli 233
IV- Davalının Rızası ve Şekli 234
C- DAVACI TARAFTA İRADÎ TARAF DEĞİŞİMİNİN GERÇEKLEÅžTİRİLMESİNDE KARÅžILAÅžILABİLECEK SORUNLAR 237
I- Rıza Eksikliğinin Mahkeme Kararı İle İkame Edilip Edilemeyeceği Sorunu 237
II- İradî Davacı DeÄŸiÅŸiminin GerçekleÅŸmiÅŸ Sayılması İçin Mahkemenin İzninin Gerekli Olup Olmadığı Sorunu 242
III- Davacı Tarafta Taraf DeÄŸiÅŸimi Yapılmasına İliÅŸkin Talep Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yoluna BaÅŸvuru Olanağının Bulunup Bulunmadığı Sorunu 246
D- DAVACI TARAFTA İRADÎ TARAF DEĞİŞİMİNİN SONUÇLARI 248
I- Davacı Tarafta İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Maddi Hukuka İliÅŸkin Sonuçları 248
1- Eski Davacı Bakımından İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Maddi Hukuka İliÅŸkin Sonuçları 248
2- Yeni Davacı ve Davalı Bakımından İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Maddi Hukuka İliÅŸkin Sonuçları 249
II- Davacı Tarafta İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Usûl Hukukuna İliÅŸkin Sonuçları 251
1- Genel Olarak 251
2- Yargılama Giderlerinin Durumu 253
a- Genel Olarak 253
b- Harçlar 257
c- Masraflar 259
d- Vekâlet Ücreti 260
E- MEVCUT YARGILAMA SONUÇLARININ BAÄžLAYICILIÄžI SORUNU 263
F- KANUN YOLU AŞAMASINDA DAVACI TARAFTA İRADΠTARAF DEĞİŞİMİ 267
I- İstinaf Kanun Yolunda Davacı Tarafta İradî Taraf DeÄŸiÅŸimi 267
II- Temyiz Kanun Yolunda İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Mümkün Olmaması 273
§ 8- DAVALI TARAFTA İRADÎ TARAF DEĞİŞİMİ
A- GENEL OLARAK 276
B- DAVALI TARAFTA İRADÎ TARAF DEĞİŞİMİ YAPILMASINA İLİŞKİN TALEP VE TALEBİN KABULÜ Ä°ÇİN GEREKLİ RIZA 279
I- Davacının Davalı Değişimine İlişkin Talebi ve Talebin Şekli 279
II- Eski Davalının Rızası ve Şekli 282
III- Yeni Davalının Rızasına İhtiyaç Bulunmaması 284
C- DAVALI TARAFTA İRADÎ TARAF DEĞİŞİMİNİN GERÇEKLEÅžMESİ BAKIMINDAN KARÅžILAÅžILABİLECEK SORUNLAR 286
I- Rıza Eksikliğinin Mahkeme Kararı İle İkame Edilip Edilemeyeceği Sorunu 286
II- Davalı Tarafta İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin GerçekleÅŸmiÅŸ Sayılması İçin Mahkemenin İzninin Gerekli Olup Olmadığı Sorunu 288
III- Davalı Tarafta Taraf DeÄŸiÅŸimi Yapılmasına İliÅŸkin Talep Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yoluna BaÅŸvuru Olanağının Bulunup Bulunmadığı Sorunu 288
D- DAVALI TARAFTA İRADÎ TARAF DEĞİŞİMİNİN SONUÇLARI 289
I- Davalı Tarafta İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Maddi Hukuka İliÅŸkin Sonuçları 289
1- Eski Davalı Bakımından İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Maddi Hukuka İliÅŸkin Sonuçları 289
2- Yeni Davalı ve Davacı Bakımından İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Maddi Hukuka İliÅŸkin Sonuçları 290
II- Davalı Tarafta İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Usûl Hukukuna İliÅŸkin Sonuçları 291
1- Genel Olarak 291
2- Yargılama Giderlerinin Durumu 293
a- Genel Olarak 293
b- Harçlar 293
c- Masraflar 293
d- Vekâlet Ücreti 295
E- MEVCUT YARGILAMA SONUÇLARININ
BAÄžLAYICILIÄžI SORUNU 296
F- KANUN YOLU AÅžAMASINDA DAVALI TARAFTA
İRADΠTARAF DEĞİŞİMİ 298
I- İstinaf Kanun Yolunda Davalı Tarafta İradî Taraf DeÄŸiÅŸimi 298
II- Temyiz Kanun Yolunda İradî Taraf DeÄŸiÅŸiminin
Mümkün Olmaması 301
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İRADΠTARAF KATILIMI
§ 9- İRADÎ TARAF KATILIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ İLE BU KATILIMIN KOÅžUL VE SONUÇLARININ BELİRLENMESİNDE UYGULANACAK HÜKÜMLER
A- İRADΠTARAF KATILIMI 303
B- İRADΠTARAF KATILIMININ HUKUKΠNİTELİĞİ 308
I- Genel Olarak 308
II- İradî Taraf Katılımının Hukukî NiteliÄŸine İliÅŸkin GörüÅŸler 308
1- İradi Taraf Katılımının Dava DeÄŸiÅŸikliÄŸi NiteliÄŸinde OlduÄŸu GörüÅŸü 308
2- İradi Taraf Katılımının Yeni Bir Dava Açılması NiteliÄŸinde OlduÄŸu GörüÅŸü 309
3- İradi Taraf Katılımının Kendine Özgü Bir Usûl Hukuku Kurumu OlduÄŸu GörüÅŸü 310
4- GörüÅŸümüz 310
C- İRADÎ TARAF KATILIMININ KOÅžUL VE SONUÇLARININ BELİRLENMESİNDE UYGULANACAK HÜKÜMLER 311
I- Genel Olarak 311
II- İradî Taraf Katılımının KoÅŸul ve Sonuçlarının Belirlenmesinde Uygulanacak Hükümlere İliÅŸkin GörüÅŸler 312
III- GörüÅŸümüz 313
§ 10- DAVACI TARAFTA İRADÎ TARAF KATILIMI
A- GENEL OLARAK 316
B- DAVACI TARAFTA İRADÎ TARAF KATILIMINA İLİŞKİN TALEP VE TALEBİN KABULÜ Ä°ÇİN GEREKLİ RIZA 317
I- Yeni Davacının Katılım Talebi ve Talebin Şekli 317
II- Eski Davacının Rızası 319
III- Davalının Rızası 320
C- DAVACI TARAFTA İRADÎ TARAF KATILIMININ GERÇEKLEÅžMESİ BAKIMINDAN KARÅžILAÅžILABİLECEK SORUNLAR 321
I- Rıza Eksikliğinin Mahkeme Kararı İle İkame Edilip Edilemeyeceği Sorunu 321
II- Davacı Tarafta İradî Taraf Katılımının GerçekleÅŸmiÅŸ Sayılabilmesi İçin Mahkemenin İzninin Gerekli Olup Olmadığı Sorunu 323
III- Davacı Tarafta Taraf Katılımı Yapılmasına İliÅŸkin Talep Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yoluna BaÅŸvuru Olanağının Bulunup Bulunmadığı Sorunu 325
D- DAVACI TARAFTA İRADÎ TARAF KATILIMININ SONUÇLARI 327
I- Davacı Tarafta İradî Taraf Katılımının Maddi Hukuka İliÅŸkin Sonuçları 327
1- Eski Davacı Bakımından İradî Taraf Katılımının Maddi Hukuka İliÅŸkin Sonuçları 327
2- Yeni Davacı Bakımından İradî Taraf Katılımının Maddi Hukuka İliÅŸkin Sonuçları 328
II- Davacı Tarafta İradî Taraf Katılımının Usûl Hukukuna İliÅŸkin Sonuçları 329
1- Genel Olarak 329
2- Yargılama Giderlerinin Durumu 330
a- Genel Olarak 330
b- Harçlar 331
c- Masraflar 333
d- Vekâlet Ücreti 334
E- MEVCUT YARGILAMA SONUÇLARININ BAÄžLAYICILIÄžI SORUNU 334
F- KANUN YOLU AŞAMASINDA DAVACI TARAFTA İRADΠTARAF KATILIMI 336
I- İstinaf Kanun Yolunda İradî Taraf Katılımının Mümkün Olmaması 336
II- Temyiz Kanun Yolunda İradi Taraf Katılımının Mümkün Olmaması 338
§ 11- DAVALI TARAFTA İRADÎ TARAF KATILIMI
A- GENEL OLARAK 339
B- İRADΠDAVALI KATILIMINA İLİŞKİN TALEP VE
TALEBİN KABULÜ Ä°ÇİN GEREKLİ RIZA 341
I- Davacının Yeni Davalının Katılımına İlişkin Talebi ve Talebin Şekli 341
II- Eski Davalının Rızası 343
III- Yeni Davalının Rızasının Gerekli Olmaması 345
C- DAVALI TARAFTA İRADÎ TARAF KATILIMININ GERÇEKLEÅžMESİ BAKIMINDAN KARÅžILAÅžILABİLECEK SORUNLAR 346
I- Rıza Eksikliğinin Mahkeme Kararı İle İkame Edilip
EdilemeyeceÄŸi Sorunu 346
II- Davalı Tarafta İradî Taraf Katılımının GerçekleÅŸmiÅŸ Sayılması İçin Mahkemenin İzninin Gerekli Olup Olmadığı Sorunu 348
III- Davalı Tarafta İradî Taraf Katılımı Yapılmasına İliÅŸkin Talep Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yoluna BaÅŸvuru Olanağının Bulunup Bulunmadığı Sorunu 348
D- DAVALI TARAFTA İRADÎ TARAF KATILIMININ SONUÇLARI 348
I- Davalı Tarafta İradî Taraf Katılımının Maddi Hukuka İliÅŸkin Sonuçları 348
1- Eski Davalı Bakımından İradî Taraf Katılımının Maddi Hukuka İliÅŸkin Sonuçları 348
2- Yeni Davalı Bakımından İradî Taraf Katılımının Maddi Hukuka İliÅŸkin Sonuçları 349
II- Davalı Tarafta İradî Taraf Katılımının Usûl Hukukuna İliÅŸkin Sonuçları 350
1- Genel Olarak 350
2- Yargılama Giderlerinin Durumu 351
a- Genel Olarak 351
b- Harçlar 352
c- Masraflar 352
d- Vekâlet Ücreti 353
E- MEVCUT YARGILAMA SONUÇLARININ BAÄžLAYICILIÄžI SORUNU 353
F- KANUN YOLU AŞAMASINDA DAVALI TARAFTA İRADΠTARAF KATILIMI 354
I- İstinaf Kanun Yolunda İradî Taraf Katılımının Mümkün Olmaması 354
II- Temyiz Kanun Yolunda İradî Taraf Katılımının Mümkün Olmaması 355
SONUÇ 357
KAYNAKÇA 369