Medenî Usûl Hukukunda İradî Taraf Değişikliği
Medenî Usûl Hukukunda İradî Taraf Değişikliği
Hülya TAŞ KORKMAZ
Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
ÖNSÖZ 7
Ä°ÇÄ°NDEKÄ°LER 9
KISALTMALAR 19
GÄ°RÄ°Åž
A- KONUNUN ÖNEMÄ° VE ÇALIÅžMANIN AMACI 23
B- KONUNUN KAPSAMI VE Ä°NCELEME YÖNTEMÄ° 25
BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM
İRADΠTARAF DEĞİŞİKLİĞİNE İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
§ 1- Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ KAVRAMI VE Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNE DUYULAN Ä°HTÄ°YACIN NEDENÄ° Ä°LE Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNÄ°N AMACI
A- İRADΠTARAF DEĞİŞİKLİĞİ KAVRAMI VE TERİM SORUNU 31
B- Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNE Ä°HTÄ°YAÇ DUYULMASININ NEDENÄ° 36
C- İRADΠTARAF DEĞİŞİKLİĞİNİN AMACI 38
D- Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N HÜKMÜN (m.124) UYGULAMA ALANI VE UYGULANMA ZAMANI 40
I- Uygulama Alanı 40
II- Uygulanma Zamanı 47
§ 2- Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ VE DAVADA TARAF KAVRAMI
A- GENEL OLARAK 51
B- DAVADA TARAFIN BELÄ°RLENMESÄ°NÄ°N NEDENÄ° VE TARAF KAVRAMININ ÖNEMÄ° 53
C- DAVADA TARAF KAVRAMI 56
I- Genel Olarak 56
II- Davada Taraf Kavramına İlişkin Teoriler 57
1- Maddi Taraf Teorisi 57
2- Åžeklî Taraf Teorisi 59
3- Fonksiyonel (Ä°ÅŸlevsel) Taraf Teorisi 62
4- GörüÅŸümüz 63
§ 3- TARAF KAVRAMIYLA BAÄžLANTILI USÛLÎ KAVRAMLAR VE SIFAT KAVRAMI
A- TARAF KAVRAMIYLA BAÄžLANTILI USÛLÎ KAVRAMLAR 70
I- Genel Olarak 70
II- Taraf Ehliyeti 71
III- Dava Ehliyeti 76
IV- Dava Takip Yetkisi 80
V- Dava Açma ve Davayı Takip Ehliyeti 92
B- TARAF VE SIFAT KAVRAMLARI 95
§ 4- Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ Ä°LE KANUNÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ VE Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ Ä°LE TARAFTA DÜZELTME YAPILMASI AYRIMLARI
A- İRADΠTARAF DEĞİŞİKLİĞİ İLE KANUNΠTARAF DEĞİŞİKLİĞİ 103
I- Genel Olarak 103
II- Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 105
1- Mevcut Tarafın Yerine BaÅŸka KiÅŸi veya KiÅŸilerin Geçirilmesi Suretiyle Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi (Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸimi) 106
2- Mevcut Tarafın Yanına BaÅŸka KiÅŸi veya KiÅŸilerin Taraf Olarak Katılması Suretiyle GerçekleÅŸtirilen Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi (Ä°radî Taraf Katılımı)
III- Kanunî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 110
1- Genel Olarak 110
2- Küllî Halefiyet Ä°lkesi GereÄŸince GerçekleÅŸtirilen Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 114
a- Taraflardan Birinin Ölümü Durumunda GerçekleÅŸtirilen Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 114
b- Taraflardan Birinin Tüzel KiÅŸiliÄŸinin Sona Ermesi Nedeniyle GerçekleÅŸtirilen Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 120
3- Dava Esnasında Taraflardan Birinin Ä°flâsı Durumunda Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 122
4- Dava Konusunun Devri Nedeniyle Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi 124
5- Mecburi Dava Arkadaşlığı Bulunan Tarafta Eksiklik Bulunması Durumunda Taraf Değişikliği 127
B- Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİ Ä°LE TARAFTA DÜZELTME YAPILMASI AYIRIMI 135
§ 5- Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N MEVZUAT VE UYGULAMADAKÄ° DURUM
A- GENEL OLARAK 144
B- Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N BÄ°R HÜKÜM Ä°ÇERMEYEN 1086 SAYILI KANUN’UN YÜRÜRLÜKTE OLDUÄžU DÖNEM 148
I- Genel Olarak 148
II- Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi Konusunda Doktrindeki GörüÅŸler 149
III- Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi Konusunda Uygulamadaki Durum 151
1- Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸinin Kural Olarak Yasak Olması ve Bunun Islah Yolu Ä°le Dahi GerçekleÅŸtirilemeyeceÄŸi 151
2- Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸimine Ä°zin Verilen Ä°stisnai Haller 154
a- Maddi Hatanın Düzeltilmesi 154
b- Temsilcide Yanılma 159
C- Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİKLİĞİNE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N HÜKÜM Ä°ÇEREN 6100 SAYILI KANUN’UN YÜRÜRLÜÄžE GÄ°RMESÄ°NDEN SONRAKÄ° DÖNEM 167
I- Genel Olarak 167
II- Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸinin Kural Olarak Karşı Tarafın Rızasıyla Yapılabilmesi 168
1- Genel Olarak 168
2- Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸine Ä°liÅŸkin Hükme Ä°stinadenDavacı ve Davalı Tarafta Taraf DeÄŸiÅŸiminin Yapılabilmesi 169
3- Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸine Ä°liÅŸkin Hükme Ä°stinadenDavacı ve Davalı Tarafta Mecburî veya Ä°htiyarî Dava ArkadaÅŸlığı Meydana Getirilebilmesi 172
III- Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸinden Önceki ve Sonraki Dava Konuları Arasında Maddi Bir BaÄŸlantı Bulunması GerekliliÄŸi 177
IV- Karşı Tarafın Rızası Aranmaksızın Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸine Ä°zin Verilen Haller 182
1- Genel Olarak 182
2- Maddi Hata Nedeniyle Gerçek Tarafın Yanlış Gösterilmesi 186
3- Dürüstlük Kuralına Aykırı Olmayan Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi Talebi 188
4- Kabul Edilebilir Bir Yanılgı Nedeniyle Karşı Tarafın Yanlış veya Eksik Gösterilmesi 191
a- Genel Olarak 191
b- Davacı veya Vekilinin Hukuki veya Fiili Yanılgısı Nedeniyle Tarafın Yanlış veya Eksik Gösterilmesi 192
c- Karşı Tarafın veya Üçüncü KiÅŸilerin VerdiÄŸi Yanlış Bilgiye Dayalı Olarak Tarafın Yanlış veya Eksik Gösterilmesi 195
d- Temsilcide Yanılma 196
V- Islah Yolu Ä°le Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸikliÄŸi Yapılmasının Mümkün Olmaması 197
VI- Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 124. Maddesine Ä°liÅŸkin DeÄŸiÅŸiklik Önerimiz 200
Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM
İRADΠTARAF DEĞİŞİMİ
§ 6- Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİMÄ°NÄ°N HUKUKÎ NÄ°TELİĞİ
A- GENEL OLARAK 203
B- İRADΠTARAF DEĞİŞİMİNİN HUKUKΠNİTELİĞİ HAKKINDAKİ TEORİLER 204
I- Dava DeÄŸiÅŸikliÄŸi Teorisi 204
1- Dava DeÄŸiÅŸikliÄŸi Teorisinin Kabulüne Ä°liÅŸkin Gerekçeler 205
2- Dava DeÄŸiÅŸikliÄŸi Teorisinin Kabulünün Sonuçları ve Sakıncaları 207
II- Davanın Geri Alındığı ve Yeni Bir Dava Açıldığı Teorisi 211
III- Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Kendine Özgü (Sui Generis) Bir Usûl Hukuku Kurumu OlduÄŸu Teorisi 216
IV- GörüÅŸümüz 218
C- KENDÄ°NE ÖZGÜ BÄ°R USÛL HUKUKU KURUMU OLAN Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİMÄ°NÄ°N KOÅžUL VE SONUÇLARININ BELÄ°RLENMESÄ°NDE UYGULANACAK HÜKÜMLER 220
I- Genel Olarak 220
II- Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin KoÅŸul ve Sonuçlarının Belirlenmesinde Uygulanacak Hükümler Konusunda
Ä°leri Sürülen GörüÅŸler 221
III- GörüÅŸümüz 224
§ 7- DAVACI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİMÄ°
A- GENEL OLARAK 227
B- DAVACI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİMÄ° YAPILMASINA Ä°LÄ°ÅžKÄ°N TALEP VE TALEBÄ°N KABULÜ Ä°ÇÄ°N GEREKLÄ° RIZALAR 229
I- Genel Olarak 229
II- Eski Davacının Davacı Değişimi Yapılmasına İlişkin Talebi ve Talebin Şekli 229
III- Yeni Davacının Rızası ve Şekli 233
IV- Davalının Rızası ve Şekli 234
C- DAVACI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİMÄ°NÄ°N GERÇEKLEÅžTÄ°RÄ°LMESÄ°NDE KARÅžILAÅžILABÄ°LECEK SORUNLAR 237
I- Rıza Eksikliğinin Mahkeme Kararı İle İkame Edilip Edilemeyeceği Sorunu 237
II- Ä°radî Davacı DeÄŸiÅŸiminin GerçekleÅŸmiÅŸ Sayılması Ä°çin Mahkemenin Ä°zninin Gerekli Olup Olmadığı Sorunu 242
III- Davacı Tarafta Taraf DeÄŸiÅŸimi Yapılmasına Ä°liÅŸkin Talep Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yoluna BaÅŸvuru Olanağının Bulunup Bulunmadığı Sorunu 246
D- DAVACI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİMÄ°NÄ°N SONUÇLARI 248
I- Davacı Tarafta Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Maddi Hukuka Ä°liÅŸkin Sonuçları 248
1- Eski Davacı Bakımından Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Maddi Hukuka Ä°liÅŸkin Sonuçları 248
2- Yeni Davacı ve Davalı Bakımından Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Maddi Hukuka Ä°liÅŸkin Sonuçları 249
II- Davacı Tarafta Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Usûl Hukukuna Ä°liÅŸkin Sonuçları 251
1- Genel Olarak 251
2- Yargılama Giderlerinin Durumu 253
a- Genel Olarak 253
b- Harçlar 257
c- Masraflar 259
d- Vekâlet Ücreti 260
E- MEVCUT YARGILAMA SONUÇLARININ BAÄžLAYICILIÄžI SORUNU 263
F- KANUN YOLU AŞAMASINDA DAVACI TARAFTA İRADΠTARAF DEĞİŞİMİ 267
I- Ä°stinaf Kanun Yolunda Davacı Tarafta Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸimi 267
II- Temyiz Kanun Yolunda Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Mümkün Olmaması 273
§ 8- DAVALI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİMÄ°
A- GENEL OLARAK 276
B- DAVALI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİMÄ° YAPILMASINA Ä°LÄ°ÅžKÄ°N TALEP VE TALEBÄ°N KABULÜ Ä°ÇÄ°N GEREKLÄ° RIZA 279
I- Davacının Davalı Değişimine İlişkin Talebi ve Talebin Şekli 279
II- Eski Davalının Rızası ve Şekli 282
III- Yeni Davalının Rızasına Ä°htiyaç Bulunmaması 284
C- DAVALI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİMÄ°NÄ°N GERÇEKLEÅžMESÄ° BAKIMINDAN KARÅžILAÅžILABÄ°LECEK SORUNLAR 286
I- Rıza Eksikliğinin Mahkeme Kararı İle İkame Edilip Edilemeyeceği Sorunu 286
II- Davalı Tarafta Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin GerçekleÅŸmiÅŸ Sayılması Ä°çin Mahkemenin Ä°zninin Gerekli Olup Olmadığı Sorunu 288
III- Davalı Tarafta Taraf DeÄŸiÅŸimi Yapılmasına Ä°liÅŸkin Talep Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yoluna BaÅŸvuru Olanağının Bulunup Bulunmadığı Sorunu 288
D- DAVALI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF DEĞİŞİMÄ°NÄ°N SONUÇLARI 289
I- Davalı Tarafta Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Maddi Hukuka Ä°liÅŸkin Sonuçları 289
1- Eski Davalı Bakımından Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Maddi Hukuka Ä°liÅŸkin Sonuçları 289
2- Yeni Davalı ve Davacı Bakımından Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Maddi Hukuka Ä°liÅŸkin Sonuçları 290
II- Davalı Tarafta Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin Usûl Hukukuna Ä°liÅŸkin Sonuçları 291
1- Genel Olarak 291
2- Yargılama Giderlerinin Durumu 293
a- Genel Olarak 293
b- Harçlar 293
c- Masraflar 293
d- Vekâlet Ücreti 295
E- MEVCUT YARGILAMA SONUÇLARININ
BAÄžLAYICILIÄžI SORUNU 296
F- KANUN YOLU AÅžAMASINDA DAVALI TARAFTA
İRADΠTARAF DEĞİŞİMİ 298
I- Ä°stinaf Kanun Yolunda Davalı Tarafta Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸimi 298
II- Temyiz Kanun Yolunda Ä°radî Taraf DeÄŸiÅŸiminin
Mümkün Olmaması 301
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ä°RADÎ TARAF KATILIMI
§ 9- Ä°RADÎ TARAF KATILIMI VE HUKUKÄ° NÄ°TELİĞİ Ä°LE BU KATILIMIN KOÅžUL VE SONUÇLARININ BELÄ°RLENMESÄ°NDE UYGULANACAK HÜKÜMLER
A- Ä°RADÎ TARAF KATILIMI 303
B- İRADΠTARAF KATILIMININ HUKUKΠNİTELİĞİ 308
I- Genel Olarak 308
II- Ä°radî Taraf Katılımının Hukukî NiteliÄŸine Ä°liÅŸkin GörüÅŸler 308
1- Ä°radi Taraf Katılımının Dava DeÄŸiÅŸikliÄŸi NiteliÄŸinde OlduÄŸu GörüÅŸü 308
2- Ä°radi Taraf Katılımının Yeni Bir Dava Açılması NiteliÄŸinde OlduÄŸu GörüÅŸü 309
3- Ä°radi Taraf Katılımının Kendine Özgü Bir Usûl Hukuku Kurumu OlduÄŸu GörüÅŸü 310
4- GörüÅŸümüz 310
C- Ä°RADÎ TARAF KATILIMININ KOÅžUL VE SONUÇLARININ BELÄ°RLENMESÄ°NDE UYGULANACAK HÜKÜMLER 311
I- Genel Olarak 311
II- Ä°radî Taraf Katılımının KoÅŸul ve Sonuçlarının Belirlenmesinde Uygulanacak Hükümlere Ä°liÅŸkin GörüÅŸler 312
III- GörüÅŸümüz 313
§ 10- DAVACI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF KATILIMI
A- GENEL OLARAK 316
B- DAVACI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF KATILIMINA Ä°LÄ°ÅžKÄ°N TALEP VE TALEBÄ°N KABULÜ Ä°ÇÄ°N GEREKLÄ° RIZA 317
I- Yeni Davacının Katılım Talebi ve Talebin Şekli 317
II- Eski Davacının Rızası 319
III- Davalının Rızası 320
C- DAVACI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF KATILIMININ GERÇEKLEÅžMESÄ° BAKIMINDAN KARÅžILAÅžILABÄ°LECEK SORUNLAR 321
I- Rıza Eksikliğinin Mahkeme Kararı İle İkame Edilip Edilemeyeceği Sorunu 321
II- Davacı Tarafta Ä°radî Taraf Katılımının GerçekleÅŸmiÅŸ Sayılabilmesi Ä°çin Mahkemenin Ä°zninin Gerekli Olup Olmadığı Sorunu 323
III- Davacı Tarafta Taraf Katılımı Yapılmasına Ä°liÅŸkin Talep Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yoluna BaÅŸvuru Olanağının Bulunup Bulunmadığı Sorunu 325
D- DAVACI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF KATILIMININ SONUÇLARI 327
I- Davacı Tarafta Ä°radî Taraf Katılımının Maddi Hukuka Ä°liÅŸkin Sonuçları 327
1- Eski Davacı Bakımından Ä°radî Taraf Katılımının Maddi Hukuka Ä°liÅŸkin Sonuçları 327
2- Yeni Davacı Bakımından Ä°radî Taraf Katılımının Maddi Hukuka Ä°liÅŸkin Sonuçları 328
II- Davacı Tarafta Ä°radî Taraf Katılımının Usûl Hukukuna Ä°liÅŸkin Sonuçları 329
1- Genel Olarak 329
2- Yargılama Giderlerinin Durumu 330
a- Genel Olarak 330
b- Harçlar 331
c- Masraflar 333
d- Vekâlet Ücreti 334
E- MEVCUT YARGILAMA SONUÇLARININ BAÄžLAYICILIÄžI SORUNU 334
F- KANUN YOLU AÅžAMASINDA DAVACI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF KATILIMI 336
I- Ä°stinaf Kanun Yolunda Ä°radî Taraf Katılımının Mümkün Olmaması 336
II- Temyiz Kanun Yolunda Ä°radi Taraf Katılımının Mümkün Olmaması 338
§ 11- DAVALI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF KATILIMI
A- GENEL OLARAK 339
B- Ä°RADÎ DAVALI KATILIMINA Ä°LÄ°ÅžKÄ°N TALEP VE
TALEBÄ°N KABULÜ Ä°ÇÄ°N GEREKLÄ° RIZA 341
I- Davacının Yeni Davalının Katılımına İlişkin Talebi ve Talebin Şekli 341
II- Eski Davalının Rızası 343
III- Yeni Davalının Rızasının Gerekli Olmaması 345
C- DAVALI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF KATILIMININ GERÇEKLEÅžMESÄ° BAKIMINDAN KARÅžILAÅžILABÄ°LECEK SORUNLAR 346
I- Rıza Eksikliğinin Mahkeme Kararı İle İkame Edilip
EdilemeyeceÄŸi Sorunu 346
II- Davalı Tarafta Ä°radî Taraf Katılımının GerçekleÅŸmiÅŸ Sayılması Ä°çin Mahkemenin Ä°zninin Gerekli Olup Olmadığı Sorunu 348
III- Davalı Tarafta Ä°radî Taraf Katılımı Yapılmasına Ä°liÅŸkin Talep Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yoluna BaÅŸvuru Olanağının Bulunup Bulunmadığı Sorunu 348
D- DAVALI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF KATILIMININ SONUÇLARI 348
I- Davalı Tarafta Ä°radî Taraf Katılımının Maddi Hukuka Ä°liÅŸkin Sonuçları 348
1- Eski Davalı Bakımından Ä°radî Taraf Katılımının Maddi Hukuka Ä°liÅŸkin Sonuçları 348
2- Yeni Davalı Bakımından Ä°radî Taraf Katılımının Maddi Hukuka Ä°liÅŸkin Sonuçları 349
II- Davalı Tarafta Ä°radî Taraf Katılımının Usûl Hukukuna Ä°liÅŸkin Sonuçları 350
1- Genel Olarak 350
2- Yargılama Giderlerinin Durumu 351
a- Genel Olarak 351
b- Harçlar 352
c- Masraflar 352
d- Vekâlet Ücreti 353
E- MEVCUT YARGILAMA SONUÇLARININ BAÄžLAYICILIÄžI SORUNU 353
F- KANUN YOLU AÅžAMASINDA DAVALI TARAFTA Ä°RADÎ TARAF KATILIMI 354
I- Ä°stinaf Kanun Yolunda Ä°radî Taraf Katılımının Mümkün Olmaması 354
II- Temyiz Kanun Yolunda Ä°radî Taraf Katılımının Mümkün Olmaması 355
SONUÇ 357
KAYNAKÇA 369