Medeni Usul Hukukunda İstinaf Kanun Yolunda Yeniden Tahkikat Yapılması

ÖNSÖZ İstinaf mahkemeleri ya da kanundaki adıyla bölge adliye mahkemeleri, her şeyden önce iki dereceli sistem içinde yerel mahkeme kararlarının denetlenmesi ve daha güvenli bir yargılamayı sağlamak amacıyla kurulmuştur. Bu mahkemelerin kurulmasıyla aynı zamanda Yargıtay'ın katlanılamayacak derecedeki iş yükünü azaltmak ve Yargıtay'ın gerçek bir içtihat mahkemesi olarak çalışmasını sağlamak amaçlanmıştır. Bu düşüncelerle hazırlanan kanun tasarısı kabul edilerek bu mahkemelerin kurulması 5235 sayılı Adli Yargı İlk derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yetkileri Hakkındaki Kanun ile kabul edilmiştir. 2004 yılında kabul edilen bu Kanundan sonra hemen hemen her yıl bölge adliye mahkemelerinin ertesi yıl göreve başlayacağı söylense de, bugüne kadar bu mahkemeler göreve başlayamamıştır. Bunun en önemli nedeni oiarak ülkemizdeki hakim sayısının yetersizliği söylenebilir. Ancak aradan geçen dokuz yıl içinde hakim sayısının arttırılması yönünde belirgin bir çalışmada yapılamamıştır. Her geçen yıl artan dosya sayısı Yargıtay'ı çok önemli bir iş yükü altına sokmaktadır. Bu ise en azından kanun yolu incelemelerinin gecikmesine neden olmaktadır. Bölge adliye mahkemelerinin göreve başlaması ülkemiz bakımından elzem hale gelmiştir. Bu düşüncelerle bir an önce bu mahkemelerin göreve başlamasını diliyorum. Bölge adliye mahkemeleri göreve başladığında bu mahkemelerdeki yargılama elbette yerel mahkemelerden farklı bir usule tabi olacak ve bu mahkemeler özelliklerine uygun olarak çalışacaktır. Bugüne kadar istinaf yargılaması hakkında yazılmış doktora çalışması ve monografiler uygulamaya geçince önemli bir kolaylık sağlayacaktır. Elinizdeki çalışma da istinaf mahkemelerindeki yargılama usulünü yüksek lisans tezi ölçütünde değerlendiren bir çalışmadır. Deniz Meraklı Yayla bu çalışmayı Tür Hukuku yanında Fransız ve bir ölçüde İsviçre Hukuku'nu da esas alarak hazırlamıştır. Bölge adliye mahkemeleri göreve başladığında önemli bir kaynak olacağına inandığım bu çalışmayı başarıyla hazırlayan Deniz Meraklı Yayla'yı kutluyor ve bundan sonraki çalışmalarında başarılı eserleri hukukumuza kazandırmasını diliyorum.

                                                                              Prof. Dr. Hakan PEKCANİTEZ

                                 ÖNSÖZ

Medenî Usûl Hukukunda İstinaf Kanun Yolunda Yeniden Tahkikat Yapılması başlıklı bu çalışma 29.04.2013 tarihinde Sayın Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez başkanlığında, Sayın Doç. Dr. Güray Erdönmez ve Sayın Doç. Dr. K. Emre Gökyayla ile teşkil eden jüri önünde T.C. Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Bölümü yüksek lisans tezi olarak savunulmuş ve oybirliği ile kabul edilmiş olup Ağustos 2013 tarihi itibariyle güncellenmiştir.

Medenî Usûl Hukukunda İstinaf Kanun Yolunda Yeniden Tahkikat Yapılması başlıklı bu tez çalışması Saygıdeğer Hocam Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez danışmanlığında yazılmıştır. Öğrencisi olmaktan büyük gurur duyduğum, tez konumu önererek bu çalışmanın ortaya çıkmasını sağlayan, her zaman desteğini hissettirerek beni cesaretlendiren ve her sorumu sabırla dinleyerek bana akademik anlamda tartışma fırsatı sunan, değerli yorumları ile tezimin bu noktaya gelmesini sağlayan, çalışmanın basım aşamasında da yardımlarını esirgemeyen, kendisi ile çalışmaktan onur duyduğum ve her zaman örnek aldığım Değerli Hocam Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez'e minnet ve şükranlarımı sunarım.

Tez jürimde yer alarak değerli görüşleri ve yapıcı önerileri ile tezimi zenginleştirmemi sağladıkları ve aklıma takılan her türlü soruda bana yardımcı oldukları için Değerli Hocalarım Doç. Dr. Güray Erdönmez'e ve Doç. Dr. K. Emre Gökyayla'ya teşekkürlerimi sunarım.

Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medenî Usûl ve İcra İflâs Hukuku kürsüsüne beni kabul ederek akademik hayata adım atmamı sağlayan, birlikte çalışma onuruna sahip olduğum, beni her zaman cesaretlendiren ve desteğini esirgemeyen Saygıdeğer Hocam Yard. Doç. Dr. Mücahit Tanverdi'nin hatırasını saygıyla, minnetle ve rahmetle anıyorum.

Öğrencilik yıllarımdan bu yana her zaman desteğini hissettiğim, tezimin yazım aşamasında yanımda olduğu kadar tezimin ilk okumasını da yaparak beni aydınlatan ve yol gösteren Değerli Hocam Yard. Doç. Dr. Evrim Erişir'e teşekkürü bir borç bilirim. Araştırma Görevlisi olarak çalıştığım Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Değerli Hocam Prof. Dr. Ayşe Nuhoğlu'na sağladığı huzurlu çalışma ortamı ve her türlü desteği için şükran duyuyorum. Kürsü hocam Saygıdeğer Prof. Dr. Adnan Deynekli'ye desteği ve sağladığı huzurlu çalışma ortamı için minnet ve şükranlarımı sunarım. Birlikte çalışmaktan büyük mutluluk duyduğum ve desteğini her zaman hissettiğim Değerli Kürsü Arkadaşım Ar. Gör. Melis Taşpolat Tuğsavul'a sağladığı uyumlu çalışma ortamı için teşekkürü bir borç bilirim. Ayrıca Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde birlikte çalışmanın benim için büyük bir mutluluk ve gurur kaynağı olduğu Sayın Hocam Prof. Dr. Feridun Yenisey'e, Sayın Hocam Aziz Can Tuncay'a, Sayın Hocam Yard. Doç. Dr. Emin Cem Kahyaoğlu'na ve Medeni Hukuk kürsünde yer alan Saygıdeğer Hocalarım Yard. Doç. Dr. Ahu Ayanoğlu Morali, Yard. Doç. Dr. Aslı Makaracı ile Yard. Doç. Dr. Seda Öktem Çevik'e ve ayrıca Yard. Doç. Dr. Burak Huysal ile tüm hocalarım ve araştırma görevlisi arkadaşlarıma şükranlarımı sunarım. Ayrıca akademik hayata birlikte adım attığım değerli arkadaşlarım Ar. Gör. Şule Yıldız, Ar. Gör. Mert Nomer, Ar. Gör. Gülen Sinem Tek, Ar. Gör. A. İpek Sarıöz, Ar. Gör. Fatma Gül Karagöz, Ar. Gör. Şebnem Kılıç, Ar. Gör. Ayça Yaltı ve Ar. Gör. Derya Başlamışlı'ya teşekkürlerimi sunarım. Desteğini her zaman hissettiğim Değerli Arkadaşım Ar. Gör. Nur Bolayır'a teşekkürü bir borç bilirim.

Son olarak kitabın basım aşamasındaki yardımlarından ötürü başta Sayın Muharrem Başer olmak üzere Yetkin Yaymevi'nin tüm çalışanlarına teşekkür ederim.

Arş. Gör. Deniz MERAKLI YAYLA Beşiktaş, Aralık 2013

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ.................................................................................................................................. 7

İÇİNDEKİLER.................................................................................................................... 11

KISALTMALAR............................................................................................................... 15

BİRİNCİ BÖLÜM

İSTİNAF KANUN YOLU VE İSTİNAF KANUN YOLUNDA TAHKİKAT

§ 1. GENEL OLARAK İSTİNAF KANUN YOLU............................. 19

1. İstinaf Kanun Yoluna İlişkin Sistemler........................................ 19
2. İstinaf Kanun Yoluna Başvurulabilecek Kararlar........................ 22
3. İstinaf Kanun Yolunun Etkileri................................................... 26

A.   İstinaf Kanun Yolunun Erteleyici Etkisi................................ 26

B.   İstinaf Kanun Yolunun Aktarıcı Etkisi.................................. 27

IV. İstinaf Kanun Yoluna İlişkin Hükümlerin Yürürlüğü ve

Zaman Bakımından Uygulanması............................................... 28

§ 2. İSTİNAF KANUN YOLUNDA TAHKİKATIN YAPILMASI..... 30

I.   İncelemenin Tâbi Olduğu Yargılama Usûlü.................................. 30

A.   Ön İnceleme...................................................................... 30

B.   Tahkikat İncelemesi............................................................ 31

1.   Tahkikat İncelemesinin Tabi Olduğu

Yargılama Usulü............................................................ 31

2.   Tahkikat İncelemesinde İstinabe Yoluna

Başvurulması................................................................. 33

II.   Hukuk Muhakemeleri Kanunu Madde 357'de

Düzenlenen Usul İşlemleri........................................................ 34

A.   Genel Olarak...................................................................... 34

B.   Karşı Dava Açılması........................................................... 35

C.   Davaya Müdahale.............................................................. 39

1. Genel Olarak................................................................. 39
2. Asli Müdahale............................................................... 40
3. Feri Müdahale............................................................... 42
4. Davanın İhbarı............................................................... 45

D.   Islah.................................................................................. 45

1. Bölge Adliye Mahkemesinde Yapılan Yeniden

Tahkikatta Islah Yoluna Başvurulması............................. 45

2. Dosyanın İlk Derece Mahkemesine Gönderilmesi
   Halinde Yapılacak Tahkikatta Islah Yoluna
   Başvurulması................................................................. 51
3. İstinaf Sebepleri İçin Islah Yoluna Başvurulması.............. 52

E.   Davaların Birleştirilmesi ve Ayrılması.................................. 53

                       İKİNCİ BÖLÜM

İSTİNAF KANUN YOLUNDA YENİDEN TAHKİKAT

İSTİNAF KANUN YOLUNDA YENİDEN TAHKİKATIN
KAPSAMI.................................................................................... 55

1. Bölge Adliye Mahkemesinin Tahkikat İncelemesi Yapmasına
   Gerek Olmayan Haller.............................................................. 55
2. Bölge Adliye Mahkemesinin Tahkikat İncelemesi Yapması
   Gereken Haller......................................................................... 61

A. Genel Olarak....................................................................... 61

B. İstinaf Sebepleri................................................................... 65

1. İstinaf Sebeplerinin Kapsamı.......................................... 65
2. Bölge Adliye Mahkemesinin İstinaf Sebepleri ile
   Bağlılığı......................................................................... 70
3. Bölge Adliye Mahkemesinin Sebeple Bağlı

Olmadığı Haller............................................................. 71

TAHKİKAT İNCELEMESİNDE TALEPLERİN YENİDEN ELE ALINMASI........................................................................... 74

1. Genel Olarak............................................................................ 74
2. İstinaf Kanun Yolunda Taleplerin İleri Sürülmesi......................... 75
3. Aleyhe Hüküm Verme Yasağı Bakımından Değerlendirme.......... 91
4. Usûlî Müktesep Haklar Bakımından Değerlendirme.................... 93

TAHKİKAT İNCELEMESİNDE DAVA MALZEMESİ
BAKIMINDAN YENİDEN ELE ALMA.................................... 100

1. İstinaf Kanun Yolunda Tahkikata Konu Edilebilecek Dava
   Malzemesinin Kapsamı........................................................... 100
2. Tahkikat İncelemesinde Vakıaların Yeniden Ele Alınması.......... 104

A. Genel Olarak..................................................................... 104

B. Yeni Vakıanın Kapsamı ve Vakıaların İleri Sürülmesi........... 106

1. Yeni Vakıanın Kapsamı................................................ 106
2. Vakıaların İleri Sürülmesi.............................................. 108

a.   Vakıaların Meydana Geldiği Zaman Dilimine

Göre İleri Sürülmesi............................................... 108