Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Medeni Usul Hukukunda Davanın İhbarı
Medeni Usul Hukukunda Davanın İhbarı
Murat ATALI
Sayfa Sayısı
:
250
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2007
ISBN NO
:
9789754644111
700,00
TL öNSöZ Medenî Usûl Hukukumuzda davanın iki taraf sistemi üzerine bina edilmiş bulunması, görülmekte olan davanın taraflarından birinin, bu davanın sonucuna bağlı olarak üçüncü kişiye rücû edebilmesinin yahut üçüncü kişinin kendisine karşı yönelteceği bir tazminat talebine muhatap olmasının muhtemel bulunduğu hallerde, üçüncü kişinin bu davada "taraf" sıfatıyla yer almasına engel teşkil etmektedir. Söz konusu hallerde, üçüncü kişinin, davanın taraflarından birisi yanında "dava arkadaşı" sıfatıyla yer alması da mümkün olmamaktadır. Çünkü, ya dava konusu hukuki uyuşmazlık ile rücû yahut tazminat talebinin kendisine dayandığı hukuki ilişki arasında, dava arkadaşlığını caiz kılan bir bağlantı bulunmamakta ya da bu yol somut olayda ilgili tarafça - değişik nedenlerle - tercihe şayan bulunmamaktadır. Öte yandan, olayların çoğunluğunda, üçüncü kişiye rücû edebilmenin veya üçüncü kişinin yönelteceği bir tazminat talebine muhatap olabilmenin maddî şartını, mevcut davanın kaybedilmiş bulunması oluşturmaktadır. Sonuç itibariyle, ilerideki muhtemel bir rücû yahut tazminat davasında üçüncü kişi açısından da bağlayıcılık taşıyan bir kesin hükmün, onun bu (ilk) davanın tarafı yapılması yoluyla elde edilmesi, çoğunlukla mümkün olamamaktadır. Müdahalenin etkisinin üçüncü kişinin aleyhine olarak meydana geldiği dikkate alınırsa, üçüncü kişinin kendiliğinden gelerek davaya fer"i müdahil sıfatıyla katılmasını beklemek de. çoğu zaman gerçekçi değildir. Oysa. görülmekte olan bir davanın sonucuna bağlı olarak üçüncü kişiye rücû edebilecek yahut üçüncü kişinin kendisine yönelik bir tazminat talebine muhatap olabilecek durumda bulunan tarafın, üçüncü kişiyi, bu davanın sonucuyla bir şekilde bağlı kilamaması halinde, onun her iki davayı da kaybetmesi tehlikesi ortaya çıkabilir. Bunun engellenmesi ve özellikle fer′i müdahale kurumu sayesinde elde edilebilen müdahale etkisinin sadece üçüncü kişinin istemine bağlı olmaktan çıkarılmasının yolu ise, davanın ihbarı kurumudur. Uygulamada davanın ihbarı kurumuna sıkça başvurulduğu görülmektedir. Ancak, bunun, belirttiğimiz amacı sağlamaya yönelik olmadığı: aksine, davanın ihbarının, husumetin teşmil yahut tevsiinin bir aracı olarak düşünüldüğü ve kendisinden bu bağlamda bir işlev ifa etmesinin beklendiği görülmektedir. Bu durum, söz konusu amaç bakımından hiç de uygun olmayan ihbar kurumunun, tam olarak anlaşılamamış olmasından kaynaklanmaktadır. Aslına bakılırsa, uygulamanın içinde bulunduğu durum, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunıfnun davanın ihbarına ilişkin düzenlemelerinin eksikliğinden ve yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. Konuya ilişkin olarak litera-türdeyer alan çalışmaların da daha ziyade kısmî yahut ders kitaplarındaki genel açıklamalarla sınırlı bulunması, bizi bu çalışmaya yönelten asıl etken olmuştur. Bu çalışmanın konusunun belirlenmesinden tashih ve yayınına kadar geçilen aşamalarında, birçok kişinin çok değerli yardım ve desteklerini gördüm. Onlar olmasaydı, bu çalışma ortaya çıkamazdı. Bu kişilerin tamamını burada ayrı ayrı saymam mümkün değil. Ancak, onlardan bazıları var ki. adlarını burada zikretmemem en azından vefasızlık olurdu. Bu sebeple, öncelikle, işbu çalışmaya başlamamdan sadece birkaç yıl önce yakınında olabilmek şansını yakalayabildiğim ve o andan itibaren akademik düşünmede, çalışmada ve tavırda olduğu kadar nezaketi, sabrı ve engin hoşgörüsüyle daima yolumu aydınlatan, yakın ilgisini ve desteğini hiç eksik etmeyen saygıdeğer hocam Sayın Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez′e şükran ve minnet duygularımı ifade etmem, benim için yerine getirilmesi zevkli bir görevdir. Davanın ihbarı konusunda çalışmamı önermekle kalmayıp, tezin yazımı sırasında içinden çıkamadığım her konuda engin ilmiyle ışık tutan, ufuk açan, yol gösteren; kısacası elimden tutan, çok değerli hocam Sayın Prof. Dr. Süha Tanrıver"e her şey için çok teşekkür ediyorum. O"na yakın olabilmenin ayrıcalığını bu çalışmanın başından sonuna kadar hep yaşattığı, hem şekle hem de esasa ilişkin çok önemli katkılarıyla destek olduğu için kendisine minnet ve şükran borçluyum. Sıcak dostluğu, manevi desteği, hep motive eden pozitif yaklaşımı ve yakın ilgisi yanında, ufuk açan görüş ve eleştirileri ile sağladığı anlamlı katkı ikame edilemez nitelikte bulunan değerli hocam Sayın Doç. Dr. Muhammet Özekes′e gönül dolusu teşekkür ediyorum. Yine. dostluğu, yardımı ve yakınlığı başka türlü karşılanamaz olan ve kendisinin fedakâr desteği olmasaydı bu çalışmanın bu sürede tamamlanması mümkün bulunmayan değerli arkadaşım Av. İlker Ilgın′a; kendileriyle birlikte çalışmaktan mutluluk duyduğum, yardımları ve desteklerini hep güler yüzle imdada yetiştiren fedakâr kürsü arkadaşlarım Arş.Gör. İbrahim Ermenek ve Arş.Gör. Mustafa Göksu′ya minnet ve teşekkür borçluyum. Keza, yayımlanmamış Yargıtay kararlarına ulaşmamda \ardımlarını esirgemeyen değerli hâkim dostlarıma çok teşekkür ediyorum. Onların değerli katkıları olmasaydı, bu çalışmanın çok önemli bir yönü eksik kalırdı. Nihayet, bu çalışmamı Yetkin Ya\mları arasında yayınlamayı kabul eden, bunun kısa bir sürede ve büyük bir titizlikle gerçekleşmesini sağlayan Sayın Muharrem Başer ile dizgi ve baskıda emeği geçen bütün çalışanlara teşekkür ederim. Emek, Şubat 2007 İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm: Dâvanın İhbarı Kavramı, Amacı, Hukuki Niteliği, Karşılaştırmalı Hukuktaki Durumu ve Benzer Kurumlarla Karşılaştırılması § 1. Kavram ve Hukuki Nitelik 41 A. Dâvanın İhbarı Kavramı ve Amacı 41 B. Dâvanın İhbarının Hukuki Niteliği 50 § 2. Karşılaştırmalı Hukukta Dâvanın İhbarı 55 A. İsviçre Hukukunda 55 B. Alman Hukukunda ′. 56 C. Avusturya Hukukunda 59 §3. Dâvanın İhbarının Benzer Kurumlarla Karşılaştırılması 61 A. Dâvanın İhbarı ve Fer"i Müdahale 61 B. İflâs ve Konkordato Taleplerinin İlânı 62 C. İhbar Yoluyla Üçüncü Kişiye Karşı Dava Açılması 63 D. İhbar Yoluyla Davanın Dava Arkadaşlarına Teşmil Edilmesi 65 E. Dâvaya Taraf Olarak Katılmayı Sağlayan İhbar 65 F. Değerlendirme 67 İkinci Bölüm: Dâvanın İhbarının Şartları, Usûlü ve İhbar Edilen Dâva Bakımından Sonuçlan § 4. Dâvanın İhbarının Şartları 71 A. Genel Olarak 71 B. Dâva Ehliyeti 73 C. Dâvanın "Üçüncü Kişi′Ve İhbar Edilmesi 75 D. Derdest Bir Dâvanın Mevcut Olması 80 I. Dâvanın Açılmış ve Görülmekte Olması 80 II. İleniz Dâva Açılmadan Önce Yapılan Delil Tespitinin ve Geçici Hukuki Himayenin İhbarı 83 III. Yargılamanın Henüz Tamamlanmamış Olması 87 § 5. Dâvanın İhbarının Usûlü 92 A. Genel Olarak 92 B. Mahkeme Dışında Yapılan İhbarın Şekli 94 C. Mahkeme Aracılığıyla Yapılan İhbarın Şekli 96 D. İhbar Beyanının İçeriği 98 E. Kısmî İhbar ve Dâva Konusunun Değişmesi 99 F. İhbar Talebinin Mahkemece İncelenmesi 100 G. Dâvanın İhbarının İhbar Edilen Dâva Bakımından Sonuçları 102 I. Genel Olarak 102 II. İhbar Talebinin Üçüncü Kişiye Tebliğe Çıkarılması 103 III. İhbar İsteyen Tarafa Süre Verilmesi 103 H. İhbarın Üçüncü Kişiye Tebliği ve Sonuç Doğurduğu An 105 İ. Mahkemenin İhbar Talebine İlişkin Kararına Karşı Kanun Yollları 108 J. İhbar Masrafları 109 § 6. Dâvanın İhbarı Üzerine Üçüncü Kişinin Davranışı 1 12 A. Genel Olarak 112 B. Üçüncü Kişinin Dâvaya Fer"i Müdahil Olarak Katılması 112 C. Üçüncü Kişinin İhbar Eden Tarafı Temsil Etmesi 1 16 1. Genel Olarak 116 II. Temsil Yetkisinin Hukuki Niteliği 117 III. Temsilcinin Dâvadaki Durumu ve Temsil Yetkisinin Kapsamı 1 19 D. Üçüncü Kişinin İhbarı Tevali Ettirmesi 120 I. Genel Olarak 120 II. Tevali Ettirilen İhbara Özel Durumlar 121 1. İhbarı Tevali Ettirme Yetkisine Sahip Kişi 121 2. Tevali Ettirilen İhbarın Muhatabı Olabilecek Kişiler 123 3. Tevali Ettirilen İhbarda İhbar Sebebi 124 4. Tevali Ettirilen İhbarın Tâbi Olduğu Usûl 124 III. İhbarın Tevali Ettirilmesinin Sonuçlan 125 E. İhbarı Alan Üçüncü Kişinin Dâvaya Katılmaması 127 F. Her İki Tarafın Dâvayı Aynı Kişiye İhbar Etmesi 131 § 7. İhbarın Zamanaşımına Etkisi 133 A. Genel Olarak 133 B. Zamanaşımının Kesilmesi 134 I. Genel Kural: İhbarın Zamanaşımını Kesmemesi 134 II. İstisna 138 C. Maddî Hukuka İlişkin İhbar Yükünün Dâvanın İhbarı Yoluyla Yerine Getirilmesi 139 Üçüncü Bölüm: İhbarı Etkisi Kavramı, İhbar Etkisinin Hukuki Niteliği, Amacı ve Doğması İçin Gerekli Şartlar § 8. İhbar Etkisi Kavramı, Hukuki Niteliği ve İhbar Etkisinin Amacı 141 A. İhbar Etkisi Kavramı 141 B. İhbar Etkisinin Türk Hukukunda Düzenlenişi 144 C. İhbar Etkisinin Hukuki Niteliği t 151 I. Hukuki Nitelik Çerçevesinde İhbar Etkisinin Sınırlan 1 5 1 II. Ayrı Bir Kurum Olarak İhbar Etkisi 154 1. Bir Usûl Hukuku Kurumu Olarak İhbar Etkisi 154 2. İhbar Etkisinin İki Yönü 155 3. İhbar Etkisi ve Kesin Hüküm 157 D. İhbar Etkisinin Amacı 159 I. İhbar Etkisinin Maddî Hukuk Karakterli Olduğu Görüşü 160 II. İhbar Etkisinin Bir Usûl Hukuku Kurumu Olduğu Görüşü ve Buna Bağlı Sonuçlar 163 1. İhbar Etkisinin Sübjektif Hakların Korunmasına Hizmet Etmesi 164 2. İhbar Etkisinin Kamu Yararına Hizmet Etmesi 165 E. İhbar Etkisi ve Hukuki Dinlenilme Hakkı 166 § 9. İhbar Etkisinin Şartları 167 A. Genel Olarak 167 B. Geçerli Bir İhbarın Bulunması 167 C. Geçerli Bir İhbar Sebebi (I lukuki Yarar) 168 I. Genel Olarak 168 II. İhbar Sebebinin Mevcut Olması Gereken An 170 III. İhbar Sebebinin Mevcut Olup Olmadığının Değerlendirilmesi ′ 71 IV. İlk Dâvanın İhbar Eden Taraf İçin Elverişsiz Bir Hükümle Sonuçlanması 175 V. İhbar Sebebi Teşkil Eden Bazı Hukuki İlişkiler 178 1. Genel Olarak 178 2. İhbar Etkisinin Kanun Tarafından Sarahaten veya Zımnen Düzenlendiği Haller 179 a) Zapta Karşı Tekeffüle Da\anan Rücû İmkânı Sebebiyle Dâvanın İhbarı 179 b) Maddî Ayıp Nedeniyle Tekeffüle Dayanan Rücû İmkânı Sebebiyle Dâvanın İhbarı 181 3. İhbar Etkisinin Rücû Hakkının Bir Sonucu Olarak Doğması 183 4. Alternatif Sorumluluk İlişkisi Nedeniyle Dâvanın İhbarı 187 y. Yarışan İlliyet Nedeniyle Sorumlulukta Dâvanın İhbarı 192 6. İkinci Derece Sorumluluk Hallerinde Dâvanın İhbarı 193 7. Üçüncü Kişinin İhbar Eden Tarafa Karşı Muhtemel Tazminat Talebi 195 D. İhbar Edilen Dâvanın Kesin Hükümle Sonuçlanması 198 I. Genel Olarak 198 II. İhbar Edilen Dâvada Verilen Nihai Kararın Türü ve Niteliği 198 1. İhbar Edilen Dâvada Verilen Nihai Kararın Esasa İlişkin Olması 198 2. İhbar Edilen Dâvada Verilen Nihai Kararın Şeklî Anlamda Kesinleşmiş Olması 200 Dördüncü Bölüm: İhbar Etkisinin Kapsamı, Sınırlandırılması ve Rücû yahut Tazminat Dâvasında Gözetilmesi § 10. İhbar Etkisinin Objektif Kapsamı 201 A. Genel Olarak 201 B. Hüküm Fıkrasının İhbar Etkisi Doğurması 202 C. Gerekçenin İhbar Etkisi Doğurması 204 D. İhbar Etkisinin Kapsamındaki Vakıa ve Hukuki Değerlendirmeler 206 E. İhbar Etkisinin Objektif Kapsamının Sınırları 208 I. Uyuşmazlığın Çözümü İçin Önem Taşıyan Vakıaların İhbar Etkisi Göstermesi 208 II. İhbar Etkisinin İhbar Eden ile Üçüncü Kişinin Menfaatlerinin Paralelliği Ölçüsünde Gerçekleşmesi 211 III. Dâva Konusunun Miktarının İhbar Etkisi Bakımından Önemi 212 F. İspat Edilemeyişlerine Dayanılarak Hüküm Kurulan Vakıaların İhbar Etkisi 214 G. Dâvanın İki Tarafının Dâvayı Aynı Kişiye İhbar Etmesi Durumunda İhbar Etkisi 214 H. Hakemler Önünde Görülen Dâvanın İhbarı ve İhbar Etkisi 216 İ. Çekişmesiz Yargıda Dâvanın İhbarı ve İhbar Etkisi 218 J. İhbar Edilen Dâvanın Dâvaya Son Veren Bir Taraf İşlemiyle Son Bulması Halinde İhbar Etkisi 221 § 11. İhbar Etkisinin Sübjektif Kapsamı 224 A. Genel Olarak 224 B. İhbar Etkisinin İlk Dâvanın Diğer Tarafına Karşı Doğmaması 224 C. İhbar Etkisinin Üçüncü Kişinin Aleyhine Olarak Doğması 225 I. Üçüncü Kişinin Kısmen Lehine Kısmen Aleyhine Olan Tespitlerin İhbar Etkisi 225 II. Münhasıran İhbar Eden Tarafın Aleyhine (Üçüncü Kişinin Lehine) Olan Tespitlerin İhbar Etkisi 226 D. Hukuki Halefiyet Durumunda İhbar Etkisi 228 § 12. İhbar Etkisinin Sınırlandırılması 230 A. Genel Olarak 230 B. İhbar Etkisinin İhbarın Gerçekleştiği An İtibariyle Sınırlanması 231 C. İhbar Etkisinin İhbar Edenin Dâvayı Takipteki Tutum ve Davranışı Sebebiyle Sınırlanması 232 I. Genel Olarak 232 II. Kusurun Derecesi 234 § 13. İhbar Etkisinin Rücû veya Tazminat Dâvasında Gözetilmesi 237 A. Mahkemenin İhbar Etkisini Re′sen Gözetmesi 237 B. İhbar Etkisinin Re′sen Gözetilmemesinin Sonucu 238 C. İhbar Etkisinin Gözetileceği An 239 D. Tarafların İhbar Etkisi Hakkında Anlaşmaları 240 Sonuç 243
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı