Medeni Hukukta Uygulama Örnekleri Cilt III

ÖNSÖZ

Bu kitap, \\\"Medeni Hukukta Uygulama Örnekleri\\\" serisinden çıkan üçüncü kitabımızdır.

Bu kitabımız \\\"Uygulama Örnekleri — Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri\\\"ne tahsis edilmiştir ve çeşitli sözleşmelerle ilgili mahkeme kararlarına dayalı örnekleri ihtiva etmektedir.

Okumayı kolaylaştırmak, genç hukukçulara hukuku ve onun uygulamasını sevdirmek amacı ile kararların yazılışlarına değişiklikler getirilmişse de asıllarına dokunulmamıştır.

Açıklamalar, teferruattan kaçınılarak ve sadece örnek olayla yararlı olacak ölçüde verilmiştir.

1985 yılı içinde çıkarı bu kitabın kime veya kimlere ithal edilmesini düşünürken şu sonuca varmış bulunuyorum: 1926 yılından beri iktibas edilmiş hukuku uygulayan Türk Mahkemelerinin ve Türk Hakimlerinin bu kitapta da örnekleri bulunan müstesna gayretlerini ve başarılarını tebcil etmenin, genç hukukçuya da modern hukuku bu kadar kısa bir süre içinde milli bir hukuk yapısına kavuşturan önceki nesilleri örnek göstermenin bir vazife olduğunu idrak ettim.

Bu gayretler hukukun üstünlüğünü sağlamak içindir. Hukukun üstünlüğünü sağlamak bir lüks ve keyif değildir, aksine hukukun üstünlüğüne ve hukuka riayeti sağlamak toplumun refahını sağlamakta, huzurunu korumakta, kalkınmasını temin etmekte temel taşıdır. Çünkü hukuk, insan topluluğunun iskeletidir. Hukuk ve hukukumuzu toplum içindeki faaliyetler bakımından e n -gelleyici ve gereksiz saymak, ancak keyfilik niyetlerinin göstergesi olabilir.

Hukukun evrensel ve binlerce yıllık hukuk geleneklerinin sonucu olan bugünkü verilerine, metodlanna ve felsefesine aykırı dav-



ranılırsa, toplum karar mekanizmalarına ve daha sonra da kendisine olan güvenini kaybeder.

Türk Hukukçusu, Türk toplumu içindeki hukuk bilincine bağlı kalarak, hukuku üstün kılmayı başarmış, bugünkü kalkınmanın temel taşı olan hukuka riayeti sağlamıştır.

Bu kitapta bunun bazı örneklen vardır.

Bu sebeple bu naçiz kitabı, hukuku üstün kılmak bilincindeki Türk hukukçularına, fedakâr ve nesip Türk hâkimlerine, yarının hukukuna sahip çıkarak başarılı genç hukuçıı arkadaşlarıma ve öğrencilerime ithaf ediyorum.


Tarabya, 4 Mayıs 1985

Şener AKYOL

İÇİNDEKİLER


PROBLEM 1

Sayla



SATİM İÇİN BIRAKMA
Satım için bırakma sözleşmesi (konsinye satım, koltukçu sözleşmesi, gezginci sözleşmesi) — Alivre satım sözleşmesi — Derhal teslimli satım sözleşmesi — Kararlaştırılan fiyat — Satım için bırakma sözleşmesinde mülkiyet lişkisi.
I. OLAY
II. SORULAR
III. ÖN AÇIKLAMALAR







PROBLEM 2

SULH SÖZLEŞMESİ
Dava dışı sulh sözleşmesi — ■ Alacaklının üçüncü şahıslarla yapmış olduğu sulh sözleşmesinin geçerlik şartları — Bu sözleşmeden doğan borçlara on yıllık zamanaşımının uygulanması.
I. FEDERAL MAHKEME KARARINDAN OLAY
II. SORULAR
•III. ÖN AÇIKLAMALAR

10 11 12


PROBLEM 3
HASARIN İNTİKALİ
İspanya\\\′dan İsviçre\\\′ye incir ve kestane satımı — Kestanelerin fire vermesi — \\\"Franko Cenevre\\\" klozumm anlamı — Alıcının taşıma risklerini üstlendiği yolunda olaylar — Taşıma ipm zorunlu


VIII

emirlerin alıcı tarafından verilmesi — Ödemelerin satıcının ikametgâhında yapılması.
I. FEDERAL MAHKEME KARARI
II. SORULAR
III. KONUYA DEĞİNEN BAŞKA BİR FEDERAL
MAHKEME KARARI
IV. BİR BAŞKA FEDERAL MAHKEME KARARI
V.

Sayfa
14 17
18 20

PROBLEM 4
SATIM
Gayrimenkul satımı — Kısmen zapt — Alıcı ile üçüncü şahıs arasında dava içi sulh sözleşmesi — Satıcının garanti borcu — Davanın ihbarı.
I. FEDERAL MAHKEME KARARİNDAN OLAY 21
II. SORULAR 27

PROBLEM 5

SATIM
Ayıp ihbarının yapılmanı — Ayıp ihbarının süresi — Muayene yapma — Süresi içinde yapılan ayıp ihbarının sonuçları ■-— Ayıp ihbarına dayalı iddialar karşısında satıcının muhtemel savunmaları.
I. MAHKEME KARARINDAN OLAY
II. SORULAR

28 29


PROBLEM 6

SATIM
Satıcının düşük vasıfta mal teslimi hakları — Fark değerinin talebi.
I. MAHKEME KARARI
II. SORULAR

Alıcının

31 32




PROBLEM 7

SATIM
Semenin ödenme zamanı — BK. 182\\\′deki kural, satıcı ve alıcı borçlarını aynı zamanda yerine ge-




ürirler — BK. 210\\\′rlaki kural : önce satıcı borcunu ifa etmelidir — Faturada \\\"semen bir ay içinde ödenecektir\\\" kaydının bulunması — Bu kayda dayanan satıcının isbat etmesi gereken hususlar — Davacı satıcının veresiye olduğu iddiası — Davalı alıcının semeni peşin ödediği yolundaki savunması.
I. MAHKEME KARARI
II. SORULAR

Sayfa
33
34




PROBLEM 8

SATIM
Satım sözleşmesinin konusunun imkânsız olması — İmkânsızlığın sözleşmenin kurulmasından önce veya sonra olması — Satıcının imkânsızlığı bilerek sözleşmeyi kurması —. İmkânsızlığın gayrimenkulun başkasına ait olması.
I. MAHKEME KARARI
II. SORULAR

35
35


PROBLEM 9
SATIŞ VAADİ
Noterce düzenlenen satış vaadi — Satışı vaad edenin bir yıl içinde şartsız olarak dönme hakkını saklı uıtması — Karz sözleşmesi — Muvazaa.

I. OLAY ... II. SORULAR

37 38






PROBLEM 10

SATIM
Haricen gayrimenkul satışı — Böyle bir senede dayanarak gayrimenkul karşılığı semenin ödenmiş olması — Senedin gerekli şekle uymaması sebebiyle tescil için yeterli olmayışı — Alıcının satıcıya ödemiş olduğu semenin iadesini talep etmesi — Semenin iadesinin doğrudan ilamsız takiple talep




olunabilip olunamıyacağı — Mahkemeye başvurmanın zorunlu olması.
I. İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARART
II. SORULAR

Sayfa

39 41

PROBLEM 11
SATIM
Tapusuz gayrimenkulun satımı veya bağışlanması — Satış işleminin şekle bağlı olup olmadığı — Sözleşmenin geçerli olması için zilyedliğin devrinin sözkonusu olup olmadığı.

I. MAHKEME KARARI
II. SORULAR

42 42


PROBLEM 12

SATIM
Satıcının semeni dava etmesi — Davalı alıcının davaya karşı semeni ödediği yolundaki savunması — Semen tediyesinin peşin olacağı yolundaki BK. 182/11 hükmü — Satıcının semenin peşin ödenmiyeceğini gösteren âdet veya sözleşmeyi is-bat edememesi.
I. OLAY ; :
II. SORULAR ,
III. ÖN AÇIKLAMALAR :

43
44 45


PROBLEM 13

KİRA
Kira sözleşmesinin uzatılması anlaşması — Uzatma anlaşmasında kira parasının kararlaştırılmamış olması — Uzatma sözleşmesinin tamamlanmamış olması — Sözleşmenin esaslı noktasında anlaşmama — Bu noktanın dürüstlük kuralına göre tamamlanması.
I. FEDERAL MAHKEME KARARINDAN OLAY
II. SORULAR

47 49




PROBLEM 14

KIRA
Tahliye taahhüdü kavramı — Taahhütnamenin şekli — Taahhütnameye dayalı olarak kiracının tahliyesi için izlenecek yol — Tahliye taahhüdüne dayalı icra takibine itiraz — İtirazın ref\\\′inin talep edilmesi — Tahliye taahhüdünün noter tarafından düzenleme suretiyle tanzim edilmesi — Tahliye taahhüdünde kiracı imzasının ve tarihin noterce tasdiki — Tahliye taahhüdünün kiracı tarafından ikrar edilmesi.
I. İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARARI
II. SORULAR
III. ÖN AÇIKLAMALAR

Sayla
50 52 53


PROBLEM 15

KİRA
Kiracının aynı belediye sınırları içinde yazlık meskeni bulunması — Yazlık meskenin tahliyesi için açılan dava — Yazlık meskenin kışlık meskenle ilişksi.
I. MAHKEME KARARI ,
II. SORULAR (
III. ÖN AÇIKLAMALAR ,

57 58 59


PROBLEM 16

Kiracının kiralananı annesi ile birlikte kullanma Kiracının evlenmesi ve başka yere taşınması Annenin kiralananda oturmaya devam etmesi Fuzulî şÃ¢gil olup olmadığı — Başka örnekler.
I.ı OLAJY ■..,
II. SORULAR ,
III. ÖN AÇIKLAMALAR ,...

60\\\′ 62 62




PROBLEM 17

KİRA
Kiralayanın ineeuru satması — Alıcının kiralaya-




nın haklarına halef olması — Kira parasının satımdan sonra eski malike ödenmesi.
I. MAHKEME KARARI
II. SORULAR
III. ÖN AÇIKLAMALAR

Sayfa
65 66
67

PROBLEM 18


KİRA
Kira tesbiti davası — Bu davanın hukukî mahiyeti —. Kira tesbiti davası devam ederken \\\"eski kira parası\\\" nın talep edilmesi — Kira tesbiti davası devam ederken eski kira parası ile talep edilen kira parası arasındaki farkın kiracıdan talep imkânı — Mahkeme karar verdikten sonra fakat kesinleşmeden önceki durum — Kararın kesinleşmesinden sonra talep edilebilecek fark kiralar — Kiracıya ihtarlı ödeme emri tebliğinde fark kira parasının dahil edilip edilmeyeceği — Kiracının fark kirayı ödememesi halinde ona karşı çekilen ihtarın \\\"haklı\\\" olup olmayacağı.
I. OLAY
II. SOKULAR
III. ÖN AÇIKLAMALAR

69 70 71

PROBLEM 19

KİRA
Kira parasını sınırlayan 6570 sayılı Kanunun 2 ve 3. maddelerinin Anayasa Mahkemesi tarafından iptali — Altı aylık süre içinde düzenleyici kanun çıkmaması — Yargıtaym İçtihadı Birleştirme Kararı ile getirdiği çözüm : Kira parasının tesbiti için dava açılması — Kira parasının tesbitinde kriterler : rayiç kira, ekonomi esasları, hak ve nesafet — Anayasa Mahkemesi kararından önceki ve sonraki kiralar — Kiracıya ihtar yapılması ■— Davanın açılma zamanı — Yeni kiranın başlangıç tarihi-
I. MAHKEME KARARINDAN OLAY
II. SORULAR
III. ÖN AÇIKLAMALAR

85 86 87


XIII
PROBLEM 20
PROBLEM 21


Sayfa
KARZ - VEDİA
Bankadaki tasarruf hesabının hukukî mahiyeti — ödüne, kendine özgü işlem, usulsüz tevdi — Takas — Sözleşmenin müphem hükümlerinin kaleme alan aleyhine yorumlanması— Tasarruf cüzdanının nama ve hamile yazılı olması.
I. FEDERAL MAHKEME KARARINDAN OLAY 119
II. SORULAR 125
İSTİSNA SÖZLEŞMESİ
İstisna sözleşmesi — Alçı işleri — Yapımcının faturasına yaptıranın yapılan işdeki bozukluktan dolayı itiraz etmesi — Ayıp ihbarı süresinin sözleşmesi ile uzatılması.
I. FEDERAL MAHKEME KARARINDAN OLAY 126
II. SORULAR 130
III. ÖN AÇIKLAMALAR 130

PROBLEM 22

VEKÂLET
Müvekkilin ölümü ile vekâletin sona erip ermeyeceği — Azil hakkının mirasçılara geçmesi — Mirasçıların bu hakkı kullanmasından önce vekilin yaptığı hukukî işlemlerin bağlayıclığı — Gayrimenkul ferağına dair yetkisi olan vekilin bu yetkisini kullanması —■ Mirası reddeden mirasçının azil yetkisi — Vekâletnamede vekâletin ölümden sonra da geçerli olacağı yolunda kayıt bulunması.
I. İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARARI
II. ÖN AÇIKLAMALAR ,..:

133 134



PROBLEM 23

VEKÂLET
Vesikalı akreditif — Tediyenin sonra yapılması şartı — Sözleşmenin yorumu — Teslim edilen mal-

xrv

larm sözleşmeye uyması — Özel bir alanda uygulama teamülleri, bilirkişiler yerine uzman mahkeme üyesinin görüşü — Hukukî mütalâaların değeri — Sözleşmedeki müphem kayıtların, sözleşmeyi kaleme alan. aleyhine yorumlanması — Bu tür yorumun şartı.
I. FEDERAL, MAHKEME KARARINDAN OLAY
II. SORULAR :
III. ÖN AÇIKLAMALAR

Sayfa
140 148 148

PROBLEM 24

TELLÂLLIK SÖZLEŞMESİ
Münhasır tellâlık sözleşmesi — Müvekkile başka tellâlın hizmetlerinden yararlanmayı yasaklayan ve tellâla kurulmasına katılmadığı sözleşmeden dolayı ücret bahşeden sözleşme hükmünün geçerlik şartları — İlliyet bağı aranmasından sözleşme ile vazgeçilmesi — Bağışlama vaadi sayılıp sayılmayacağı — Tellâlın üçüncü şahsın alıcıyı bulması halinde bile ücrete hak kazanması.
I. FEDERAL MAHKEME KARARINDAN OLAY
II. SORULAR
III. ÖN AÇIKLAMALAR ...,.,

152 159 159

PROBLEM 25

VEDİA SÖZLEŞMESİ
Lokanta müşterisinin vestiyere bıraktığı paltonun kaybolması — Müşterinin BK. 478\\\′deki otelcinin mesuliyeti hükmüne dayanması — Otelciye tevdiin bulunmaması sebebiyle ortaya çıkan durum — Lokantacının mesulyetinin hukukî dayanağı — Palto tevdi konusunda bir sözleşme ilişkisinin mey-dayana gelip gelmediği — Sözleşmenin varlığını gösteren sonuçlandırın olgular — Sözleşmenin varlığı halinde sorumluluk.
I. FEDERAL MAHKEME KARARINDAN OLAY
II. SORULAR
III. ÖN AÇIKLAMALAR

162 167
167

XV
PROBLEM 26

KEFALET
Ticarî işlerde kefalet — Kefaletin, kefil bakımından ikinci derecede sorumluluk doğurması — Ticarî teamül.
T. YARGITAY İÇTİHADI BİRLEŞTİRME
KARARI ,...
II. ÖN AÇIKLAMALAR

Sayfa
170
171

PROBLEM 27
KEFALET - GARANTİ SÖZLEŞMESİ
Banka teminat mektubu kavramı — Teminat mektuplarının hukukî mahiyeti — Kefalet — Garanti sözleşmesi — Üçüncü şahsın fiilini taahhüt — Sui generis sözleşme — Teminat mektubunu ödeyen bankanın rücu imkânı — Teminat mektubunun temin ettiği sözleşmeden doğan hakların zamanaşımına uğraması halinde teminat mektubunun iade edilmesi meselesi.
1. İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARARINDAN
İKİ OLAYIN ANA ÇİZGİLERİ 173
II. YARGITAY İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KA
RARINDAN BİRİNCİ OLAY 174
III. YARGITAY İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KA
RARINDAN İKİNCİ OLAY 191
IV. SORULAR 196
V. ÖN AÇIKLAMALAR 196
PROBLEM 28

AVAL - KEFALET
Bonaya aval verilmesi —. Aval ve kefalet ayrılığı —• Avalin hükmü.
I. İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARARI
II. ÖN AÇIKLAMALAR ,

199 199



PROBLEM 29

ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ Ölünceye kadar bakma sözleşmesi (kaydı hayatla






Sayfa
bakma akdi) — Borcun ifası — Borçlunun ailesi içinde yaşama — Borçlunun aile reisliği otoritesine bağlı olma — Alacaklının ayrı evde yaşaması konusunda anlaşma — Sözleşmenin feshinin dava olunması — Sözleşmeye devamın çekilmez hale gelmesi —■ Hâkimin fesih veya alacaklıya hayat boyu irat tahsisi hakkında karar vermesi.
I. İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARARI 201
II- ÖN AÇIKLAMALAR 202
EKLER 205
T. Telex\\\′le açılmış bir akreditif örneği 211
II. Kiracının temerrüdü sebebiyle tahliye ödeme
emri 214
III. Tahliye için icra emri ■ 215
IV. Kira bitiminde tahliye emri 216

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	80,00 TL.-	80,00 TL.-
  2	40,00 TL.-	80,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	80,00 TL.-	80,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	80,00 TL.-	80,00 TL.-
  2	40,00 TL.-	80,00 TL.-
  3	26,67 TL.-	80,00 TL.-
  4	20,00 TL.-	80,00 TL.-
  5	16,00 TL.-	80,00 TL.-
  6	13,33 TL.-	80,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	80,00 TL.-	80,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	80,00 TL.-	80,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	80,00 TL.-	80,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	80,00 TL.-	80,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	80,00 TL.-	80,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	80,00 TL.-	80,00 TL.-

Hafta İçi:
Saat 16:00'ya kadar verilen siparişleriniz aynı gün, özel durumlarda bir sonraki işgününde kargoya verilir.

Saat 16:00'dan sonra vermiş olduğunuz siparişleriniz bir sonraki iş gününde kargoya verilir.

Kitabın stoklarımızda olmaması durumunda kitabın temini yayınevinden, dağıtıcılar kanalı ile yapılacaktır. Gecikme yaşanabilecek durumlarda üyelik bilgilerinizde kayıtlı telefon numaralarınızdan bilgi verilecektir.

Cumartesi ve Pazar Günü verilen Siparişler:
Cumartesi günü verilen siparişleriniz Saat 11:00'e kadar ve Pazar günü verilen siparişleriniz ise bir sonraki iş gününde kargoya verilecektir.

Kargo Teslim Süresi:
Kargo teslim süresi, İstanbul içi ve çevresinde genellikle 1 gündür. İstanbul dışı illerde iki güne çıkabilmektedir. Kargo firmasından kaynaklanan problemlerde bu sürenin uzaması söz konu olacaktır.

Hava koşullarına, yol durumuna ve özel durumlara bağlı olarak teslimat süresi uzamaktadır.

Vedatkitapcilik.com'dan satın aldığınız her ürünü, teslim tarihinden itibaren 7 gün içerisinde ürün hasarlı olmasa dahi hiçbir gerekçe belirtmeksizin- iade edebilirsiniz.

İade için, satın aldığınız ürünün tahrip edilmemiş, kullanılmamış veya tekrar satılabilirliği bozulmamış olması gerekmektedir.

Ambalajı açılmış, kullanılmış ve tahrip edilmiş ürünlerin iadesi kabul edilmemektedir.

Hiçbir gerekçe belirtmeksizin yapabileceğiniz ürün iadesinin, ürünün tarafınıza teslim edildiği hali ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Satın aldığınız üründe veya ürün ambalajında herhangi bir bozulma, açılma, kırılma, yırtılma, aksesuarlarında eksiklik ve sair hallerin tespiti halinde ürün iadesi kesinlikle kabul edilmemektedir.

Ürünün faturası gönderilmemişse, eksikse iade kabul edilmez.

İade edilecek ürünlerin mutlaka ürün faturasının orijinali ile birlikte teslimi gerekmektedir.

Gerekçesiz ürün iadesi malın tarafınıza teslimini takip eden 7 günlük süre içerisinde ve yazılı şekilde yapılmalıdır.

İadesi yapılacak ürünler Vedatkitapcilik.com'un çalıştığı kargo şirketleri aracılığı ile tarafımıza ulaştırılmalıdır.

Ürün, paket koruyucu bir ambalaj içerisine yerleştirilmeli ve kargo şirketinin etiketi ürün ambalajının üzerinde bulunmamalıdır.

Ürünün ambalajında meydana gelecek olan deformasyon, ürünün tekrar satılmasını engelleyen durumlar arasında yeralmaktadır.

Yukarıda belirtilen koşulları taşımayan ürün iadeleri kesinlikle kabul edilmemektedir.

Ürün iadesinin yukarıda belirtilen koşullara uygun şekilde gerçekleştirilmesi halinde, iade işlemine konu ürün bedeli en geç 7 iş günü içerisinde iade edilecektir.