Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Marka Hakkının Tükenmesi Ve Paralel İthalat
Marka Hakkının Tükenmesi Ve Paralel İthalat
Ülgen ASLAN DÜZGÜN
Sayfa Sayısı
:
251
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9789754645415
250,00
TL GİRİŞ Serbest ticaretin önündeki engellerin kaldırılması, malların serbest dolaşımının sağlanması ve gümrük birliğinin oluşturulması amacıyla bölgesel vea diiına çapında çok taraflı anlaşmalar imzalanmıştır. Avrupa Birliği nde de hu konuda malların e hizmetlerin serbest dolaşımının sağlanmaM amncıvla hir takım düzenlemeler yapılmıştır. Avrupa Topluluğunu Kuran Anlaşma′nın (ATK.A) 2. maddesinde. Avrupa Birliği "nin en önemli görev inin Ortak Pazarı kurmak, olduğu açıklanmıştır. Ortak Pazar, hukuki ve mali engelleri ortadan kaldırarak, rekabeti teşvik eden, politik kararların ürünüdür. Ortak Pazar düşüncesi, politik birleşmelerin normal sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bu politik birleşmelerin bağımsız devletler arasında ve ekonomik entegrasyon amacıyla gerçekleşmesinin örneği, Avrupa Ekonomik Toplüluğu′dur. Buna göre, Avrupa Birliği içinde Ortak Pazar amacının gerçekleşmesi için, gereken bir takım hukuki önlemler alınmaktadır. Ayrıca fikrî mülkiyet hakları bakımından da, tüm bölgede ortak bir hukukun oluşması doğrultusunda çalışmalar yapılmaktadır. Avrupa Topluluğunu Kuran Anlaşma′nın 3. maddesinde, Ortak Pazarın sağlanabilmesi için getirilen yasaklamaların bir listesi verilmiş ve bunların en önemlisi, (a) bendinde açıklanmıştır. Buna göre, üye ülkeler arasındaki gümrük vergileri, ithalat ve ihracat malları üzerindeki miktar kısıtlamaları ve diğer bütün eş etkili tedbirler yasaklanmıştır. Anılan hükmün (b) bendinde, iç pazardaki malların ve hizmetlerin serbest dolaşımının önündeki engellerin kaldırılması gerektiği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca, aynı Anlaşmanın 28 ve 29. maddelerinde malların serbest dolaşımı düzenlenmiştir. 30. maddede ise, malların serbest dolaşımı ilkesini sınırlayan istisnalar belirlenmiştir. Bu istisnalardan biri de fikrî mülkiyet haklarıdır. Buna göre, fikrî mülkiyet haklarından biri olan marka hakkı sahibine, serbest dolaşım karşısında önemli bir koruma sağlanmıştır. Böylece marka hakkı sahibi, getirilen bu koruma ile oldukça güçlenmiştir. Yaratıcı ve geliştirici çalışmaların bu şekilde korunması, marka hakkı bakımından olumlu bir gelişmedir. Ancak, marka hakkı sahibine tanınan bu tekelci hakkın da bir sınırının olması gerekir. Çünkü, marka hakkı, piyasaya sunulan neredeyse bütün mallar üzerinde bulunmaktadır. Böylesine geniş çevreleri etkileyen bir hakkın sahibine, markalı malın piyasadaki sonraki dolaşımlarına sınırsız müdahale edebilme imkanının verilmesi, marka hakkı sahiplerinin tekel oluşturmalarına sebep olacaktır. İşte, belirlenen bu hassas durumda, marka hakkı sahibine verilen bu yetkiyi yumuşatmak ve dengeyi sağlamak bakımından benimsenen ilke, tükenme ilkesidir. Bu bağlamda, markalı malların piyasaya sunulmalarından sonra, piyasada dolaşımları sırasında marka hakkı sahibi tarafından yapılacak müdahalelere karşı, markalı malın yeni sahiplerinin korunması, serbest ticaretin dengeli bir şekilde gelişmesi bakımından önemlidir. Bunun yanı sıra, marka hakkı sahibinin haklarının tükenmesi ile birlikte paralel ithalatın önündeki engeller de kalkacaktır. Bunun sonucunda da serbest ticaretin etkisiyle oluşan ve kimilerine göre faydalı kimilerine göre de çok zararlı olan paralel ithalatın, marka hakkı sahibi tarafından yasaklanması mümkün olamayacaktır. Avrupa Birliği ile Türkiye arasında gümrük birliğini tesis eden Ortaklık Konseyi Kararı ile belirlenen doğrultuda, Avrupa Birliği ile amaçlanan uyumu sağlamak amacıyla fikrî ve sınaî haklara ilişkin mevzuatımızda yeni düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre, 89/104 sayılı Marka Yönergesi ve 40/94 sayılı Topluluk Markasıyla ilgili Marka Tüzüğü ile uyumlu olarak, 556 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle (MarkKHK) marka konusu düzenlenmiştir. Çalışmamızda marka hakkının tükenmesi ve paralel ithalat konusu, Türk Hukukundaki düzenlemelerin yanı sıra, marka hukukuyla ilgili mevzuatımızın dayanağı olan Avrupa Birliği mevzuatı da göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Buna göre, hukukumuza yön vermesi açısından, Avrupa Toplulukları Mahkemesi′nin konuyla ilgili kararlan hakkında da açıklamalar yapılmıştır. Çalışmamızın birinci bölümünde ilk olarak, marka hakkının kazanılması incelendikten sonra, tükenme ilkesi anlatılacaktır. Tükenme ilkesi anlatılırken, serbest dolaşıma ilişkin kuralların tükenme ilkesine etkisi, konusu ve coğrafi alana göre belirlenen tükenme çeşitleri üzerinde durulacaktır. Daha sonra Topluluk Hukukunda yaşanan gelişmeler ve Marka Yönergesi ışığında, tükenme ilkesinin gelişimi konusunda bilgi verilecektir. Bu bölümde son olarak, Avrupa Toplulukları Mahkemesi′nin ve EFTA Mahkemesi′nin konuyla ilgili önemli kararlarına değinilecektir. İkinci bölümde, Avrupa Toplulukları Mahkemesi′nin fikrî mülkiyet haklarının korunması konusunda karar verirken belirlediği, hakkın varlığı - kullanımı ve hakkın özü kavramları üzerinde durulacaktır. Bu bölümde ayrıca, marka hakkının tükenmesinin koşullan açıklanacak ve daha sonra, marka hakkının tükenmesinin istisnaları ele alınacaktır. Üçüncü bölümde, marka hakkının tükenmesiyle ilgili ulusal ve uluslararası düzenlemeler konusu üzerinde durularak, uluslararası anlaşmalar bakımından marka hakkının tükenmesi incelenecektir. Bu bağlamda, Dünya Ticaret Örgütü, TRİPS, EFTA ve NAFTA Anlaşmaları üzerinde durulacaktır. EFTA Anlaşması anlatılırken, Avrupa Ekonomik Alanı ve EFTA Mahkeme- si hakkında gerekli açıklamalar yapılacaktır. Daha sonra, Türk Hukukunda gümrük birliğinden sonraki durum ve yapılan düzenlemeler ele alınacak, bu bağlamda ayrıca, 556 sayılı MarkKHK ile yapılan düzenlemeye göre, marka hakkının tükenmesinin koşulları irdelenecektir. Bunlara ek olarak, Yargıtay′ın konuya yaklaşımı da değerlendirilecektir. Çalışmamızın son bölümünde, paralel ithalat konusu hakkında açıklamalar yapılarak, paralel ithalatın şartlan ve nedenleri tespit edilecektir. Tükenmenin coğrafi sınırları ve paralel ithalat konusuna değinildikten sonra, paralel ithalatın etkileri ele alınacaktır. Son olarak da, paralel ithalatın geri ithalat ve gri ticaretten farkları incelenecektir. ÖNSÖZ Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Özel Hukuk (Ticaret Hukuku) Bölümünde doktora tezi olarak savunulan "Marka Hakkının Tükenmesi ve Paralel İthalat Sorunu" başlıklı çalışmam, 29.04.2009 tarihide Prof. Dr. Fırat Öztan, Prof. Dr. Celal Göle, Prof. Dr. Asuman Turanboy, Prof. Dr. İsmail Kırca ve Doç. Dr. Kemal Şenocak′dan oluşan jüri önünde savunularak kabul edilmiştir. Tezin her aşamasında destek olan danışmanım Prof. Dr. Celal Gö/e′ye sonsuz teşekkür borçluyum. Tez jüri üyelerinden Prof. Dr. Asuman Turanboy, doktora çalışmamın en başından bu yana verdiği akademik desteği, doktora tez aşamasında da cömertçe sağlamıştır. Prof. Dr. Fırat Öztan, Prof. Dr. İsmail Kırca ve Doç. Dr. Kemal Şenocak, tez jüri üyeleri olarak yapıcı eleştirileri ile yön gösterici olmuşlardır, teşekkürlerimi sunarım. Tezin başlangıcında özellikle konunun seçiminde desteğini esirgememiş olan değerli meslektaşım Yrd. Doç. Dr. Burçak Yıldız Destanoğlu na, değerli arkadaşım Yrd. Doç. Dr. Hülya Çoştan′a. Türkiye′de ulaşamadığım yabancı kitap ve makaleleri Avusturya′dan bana ilettiği için teşekkürü borç bilirim. Tez çalışmamın tashihlerini yapmak için zaman ayıran Babama, ayrıca Anneme ve Ağabeyim′e her zaman destekleri ve ilgilerinden dolayı içten teşekkürler. Eşim Serdara tez çalışmamın her aşamasındaki desteği için sonsuz teşekküller. Kıymetli arkadaşlarım, Av. Didem Yılmaz, Av. Ebru Bilgin Örsal ve Av. Funda Çepni Kara′ya her zaman destekleri ve dostlukları için minnettarlığımı sunmak istiyorum. Ayrıca, tez çalışmam sırasında desteklerini her zaman hissettiğim bütün değerli meslektaşlarıma ve dostlarıma içten teşekkürler. Son olarak büyük bir özenle tezin basılmasını sağlayan Yetkin Yayınla-n′nın yöneticisi sayın Muharrem Başer Beye ve emeği geçen bütün çalışanlarına teşekkürlerimi sunarım. Ülgen Aslan Düzgün Çankaya/Ankara, Nisan 2010 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER 9 KISALTMALAR 15 GİRİŞ 19 BİRİNCİ BÖLÜM MARKA HAKKININ KAZANILMASI VE TÜKENME İLKESİ 1- MARKA HAKKININ KAZANILMASI 23 I- Marka Hakkı ve Kapsamı 23 II- Marka Hakkının Tescil ile Kazanılması 24 III- Markanın Tescili 25 A- Tescil İçin Başvuru Yapma Hakkına Sahip Olanlar 27 B- Tescil Başvurusu 29 C- Tescil İşleminin Sonuçlan 31 D- Tescilli Markanın Korunması ve Sağladığı Haklar 32 IV- Tescil İlkesinin İstisnaları 34 2- TÜKENME İLKESİ 38 I- Serbest Dolaşıma İlişkin Kurallar ve Fikrî Mülkiyet Hakkı 38 II- Fikrî Mülkiyet Hakkının Tükenme İlkesi ile Sınırlanması 42 III- Marka Hakkının Tükenmesi 44 A- Tanımı ve Kapsamı 44 B-Tarihçesi 45 IV- Coğrafi Alana Göre Belirlenen Tükenme Çeşitleri 47 A- Ülkesel Tükenme İlkesi 47 B- Bölgesel Tükenme İlkesi 49 C- Uluslararası Tükenme İlkesi 51 V- Mahkeme Kararları Yoluyla Tükenme İlkesinin Gelişimi 54 A- Topluluk Hukukunda Yaşanan Gelişmeler ve Marka Yönergesi 59 B- Silhouette Kararı ve Sonrasındaki Gelişmeler 64 1- Silhouette Kararı ve Eleştiriler 64 2- Silhouette Kararından Sonraki Gelişmeler 70 3- Marka Yönergesinden Sonra Avrupa Birliği Ülkeleri, ABD ve Japonya′da Benimsenen Tükenme İlkesi 72 4- Maglite Kararı 77 5- Alman Federal Mahkemesi′nin Eterna Kararı 79 İKİNCİ BÖLÜM MARKA HAKKININ TÜKENMESİNİN KOŞULLARI VE İSTİSNALARI 1- AVRUPA TOPLULUKLARI MAHKEMESİNİN BELİRLEDİĞİ KAVRAMLAR 83 I- Hakkın Varlığı - Kullanımı Ayrımı 83 II- Marka Hakkının Özü 87 2- MARKA HAKKININ TÜKENMESİNİN KOŞULLARI 94 I- Markanın Ticaret Markası Olması 94 II- Malların Marka Hakkı Sahibinin İzniyle Piyasaya Sunulması 96 A- Piyasaya Sunulma Kavramı 96 B- Malların Piyasaya Sunulacağı Yer 98 C- Malların Hak Sahibi Tarafından veya Üçüncü Bir Kişi Tarafından Piyasaya Sunulması 101 1- Hak Sahibi Tarafından Piyasaya Sunulma 101 2- Marka Sahibinin İzniyle Üçüncü Bir Kişi Tarafından Piyasaya Sunulma 102 a- Malı Piyasaya Sunan Üçüncü Kişi ile Hak Sahibi Arasında Tabiiyet İlişkisinin Bulunması 104 b- Markayı Kullanma İzninin Sözleşme ile Verilmesi 109 aa- Marka Hakkı Sahibinin Üçüncü Kişilere Verdiği İznin Niteliği 109 bb- İznin Verildiği Konusunda İspat Yükü 1 13 cc- Markayı Kullanma Hakkının Lisans Sözleşmeleri ile Verilmedi I 15 dd- Marka ı Kullanma Hakkının ITUMCIIİSC e Tek Satıcılık Sözleşmesi ile Verilmesi 120 3- MARKA HAKKININ TÜKENMESİNİN İSTİSNALARI 123 I- Markalı Malın Değiştirilmesi ve Kötüleştirilmesi 124 II- Markalı Malın Reklamlarda Kullanılması 126 III- Markalı Malın Yeniden Paketlenmesi 130 A- Genel Olarak 130 B- Tıbbi (Eczacılıkla İlgili) Ürünlerin Yeniden Paketlenmesi 133 C- Yeniden Paketlemeyi Engelleme Konusundaki Genel Kurallar 134 1 - ATKA′nın 28 - 30. Maddeleri Bakımından 134 2- 89/104 Sayılı Marka Yönergesi Bakımından 135 D- Avrupa Toplulukları Mahkemesi′nin Konuya Bakışı ve Yeniden Paketleme Koşulları 136 1- Dovelhurst Kararları 140 2- Boehringer Kararı ve Ortak Pazarın Suni Olarak Bölünmesi 142 E- Hak Sahibine Haber Verilmesi Koşulu 144 F- Markalı Malın Üzerindeki Markanın Değiştirilmesi 147 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MARKA HAKKININ TÜKENMESİYLE İLGİLİ ULUSLARARASI DÜZENLEMELER VE TÜRK HUKUKU′NDA MARKA HAKKININ DÜZENLENMESİ § 1- ULUSLARARASI ANLAŞMALAR BAKIMINDAN MARKA HAKKININ TÜKENMESİ 151 I- Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ve TRIPS Anlaşması 152 II- EFTA Anlaşması 157 A- Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) 158 B- EFTA Mahkemesi 158 C- Türkiye ile EFTA Ülkeleri Arasındaki İlişkiler 164 IV- NAFTA Anlaşması 166 § 2- TÜRK HUKUKUNDAKİ DURUM 169 I- Gümrük Birliğinden Önceki Durum 169 II- Gümrük Birliğinden Sonraki Durum ve Yapılan Düzenlemeler 170 A- 1/95 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı 171 1- AB′nin Karşılıklı Serbest Ticaret Anlaşmaları Yaptığı Üçüncü Ülkelerle Arasındaki Tükenme Rejimi 176 2- AB ile Türkiye Arasındaki Serbest Ticaret Anlaşmasının Değerlendirilmesi 179 B- 556 Sayılı Markalar Hakkındaki Kanun Hükmünde Kararname ile Yapılan Düzenleme 180 11 C- 556 Sayılı MarkKHK′ye Göre Marka Hakkının Tükenmesinin Koşulları 183 1- Tescilli Markanın Piyasaya Sunulması 183 2- Markalı Malların Türkiye′de Piyasaya Sunulması 184 3- Markalı Malların Marka Sahibi veya Onun İzniyle Piyasaya Sunulması 187 D- Yargıtay′ın Konuya Yaklaşımı 188 1- Yargıtay′ın Poliçe ve Dexter Kararları 190 2- Yargıtay′ın Poliçe II Kararı 194 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM PARALEL İTHALAT SORUNU 1- PARALEL İTHALAT 197 I- Kavram 197 II- Marka Hakkının Tükenmesi ve Paralel İthalat 200 III- Paralel İthalatın Şartlan 201 IV- Paralel İthalatın Nedenleri... 202 A- Piyasalar Arasındaki Fiyat Farklılıkları 202 B- Devletin Yaptığı Fiyat Düzenlemeleri 203 C- Paralel İthalat Yapılmasının Diğer Nedenleri 204 2- TÜKENMENİN COĞRAFİ SINIRLARI VE PARALEL İTHALAT 206 I- Ülkesel Tükenme ve Paralel İthalat 207 II- Bölgesel Tükenme ve Paralel İthalat 208 III- Uluslararası Tükenme ve Paralel İthalat 208 3- PARALEL İTHALATIN ETKİLERİ 211 I- Paralel İthalatın Yasaklanmasının Olumlu Etkileri 211 A- Bedavacılık (Free-Riding) 212 B- Paralel İthalatın Yasaklanmasıyla Oluşan Fiyat Ayrımcılığının Refah Düzeyini Yükseltmesi 213 C- Paralel İthalatın Korsan Markaları Özendirerek Tüketicileri Aldattığı Görüşü 214 II- Paralel İthalat Yapılmasının Olumlu Etkileri 215 A. Tüketiciler Üzerindeki Olumlu Etkileri 215 B. Serbest Rekabet Açısından Paralel İthalat 219 § 4- PARALEL İTHALATIN GRİ TİCARET VE GERİ İTHALATTAN FARKLARI 220 I- Gri Ticaret 220 A- Gri Ticaretin Engellenmesi 221 B- Gri Ticaretin Önlenmesiyle İlgili Kararlar 222 II- Geri İthalat 224 III- Paralel İthalat ve Geri İthalat ile İlgili Tablo 226 A- Ülkesel Tükenme İlkesinin Kabul Edildiği Ülkelerde 226 B- Bölgesel Tükenme İlkesinin Kabul Edildiği Ülkelerde 226 C- Uluslararası Tükenme İlkesinin Kabul Edildiği Ülkelerde 227 SONUÇ 229 KAYNAKÇA 241
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı