Mala Zarar Verme Suçları ( 5237 Sayılı TCK.M.151 Vd. )
Mala Zarar Verme Suçları ( 5237 Sayılı TCK.M.151 Vd. )
Mehmet Emin ALŞAHİN
Sayfa Sayısı
:
213
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786055593117
SUNUŞ 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ikinci kitabının kişilere karşı suçlar başlıklı ikinci kısmının onuncu bölümünde malvarlığına karşı suçlar yer almaktadır. Malvarlığına karşı suçlardan olan "mala zarar verme suçları" 5237 sayılı TCK′da 151-153. maddeler arasında düzenlenmiştir. 2002 yılı içerisinde mala zarar verme suçu ile ilgili 9284, 2003 yılında 10472, 2004′te 10919, 2005 yılında 16914, 2006 yılı içerisinde 17673, 2007′de 20614 dava açılmıştır (bkz. Adalet Bakanlığı İstatistikleri, www.adli-sicil.gov.tr). Görüldüğü gibi uygulamada oldukça fazla yer tutan bu suç tipinin önemi ortadadır. Bu bakımdan hem tatbikat açısından konunun incelenmesinin önemi, hem de doktrinde bu konuda yazılmış bir monografi bulunmaması, tez konusunun belirlenmesinde etkin bir rol oynamıştır. Mala zarar verme suçları 5237 sayılı TCK′da esas itibariyle 765 sayılı TCK′da yer alan nas′ı ızrar suçuna benzer şekilde düzenlenmişse de,.,, özellikle suçun seçimlik hareketleri arasına "kirletmek" fiilinin eklenmesi ve yaptırımının 153. maddenin 2. fıkrasından farklı olarak diğer fiillerle eşit olarak öngörülmesi dikkat çekicidir. 765 sayılı TCK′dan farklı olarak sahipli hayvana zarar verme suçu, 5237 sayılı TCK′da ayrı bir maddede düzenlenmemiştir. Bunun yanında eski TCK′da hürriyete karşı suçlar bölümünde yer alan "ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu"na yeni TCK′da malvarlığına karşı suçlar bölümünde yer verilmiştir. Yüksek lisans tez danışmanlığını yürüttüğüm kıymetli öğrencim ve asistanım Mehmet Emin ALŞAHIN′in bu çalışması üç bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Çalışma 5237 sayılı TCK′da yer alan mala zarar verme suçlarını tüm yönleriyle incelenmesi açısından oldukça önemlidir. Ayrıca çalışmanın ekinde yer alan konuya ilişkin seçilmiş Yargıtay Kararları da uygulayıcılara ışık tutacak niteliktedir. PROF.DR.MEHMET EMİN ARTUK öNSöZ "Yargıtay Kararları Işığında Mala Zarar Verme Suçlan (5237 sayılı TCK. m.151 vd.)" başlıklı çalışmamızın esasını, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde Haziran 2005′de, Prof. Dr. Mehmet Emin Artuk başkanlığında, Prof. Dr. Ahmet Gökçen ve Yard. Doç. Dr. İsa Dö-ner′den oluşan jüri önünde savunularak oybirliği ile başarılı bulunan yüksek lisans tezi oluşturmaktadır. Çalışmamızda 5237 sayılı TCK′nun 151 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan "mala zarar verme suçu", ikinci fıkrasında yer alan "sahipli hayvana zarar verme suçu", 153 üncü maddesindeki "ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu" incelenmiştir. Uygulamada en çok karşılaşılan suç tiplerinden olan mala zarar verme suçları ile ilgili olarak özellikle uygulamacılara faydalı olması amacıyla her konunun altına ve çalışmanın sonuna mümkün olduğu kadar yeni Yargıtay kararlan eklenmiştir. Ayrıca uygulamada ortaya çıkması muhtemel problemler de çalışmada irdelenmiştir. Bunun dışında doktrindeki görüşlere yer verilmek suretiyle, bu konuda ileri sürülen farklı görüşler de incelenmiştir. Yüksek lisans tez danışmanlığımı üstlenen, çalışmanın hazırlanmasında geniş kütüphanesini sınırsız bir biçimde kullanımımıza açan, akademik çalışmayı bize öğreten değerli hocam Prof. Dr. Mehmet Emin Artuk′a bu vesile ile teşekkür ederim. Ayrıca akademik yaşantımın ilk anından itibaren hiçbir zaman desteklerini esirgemeyen Prof. Dr. Ahmet Gökcen′e; her konuda yol gösterici olan, değerli görüşleri ve yardımları ile çalışmaya katkısı olan Doç. Dr. Caner Yenidünya′ya da sonsuz teşekkür ederim. Bugünlere gelmemde büyük katkıları olan anneme, babama ve ablama, rahat bir çalışma ortamı sağlayarak bana her zaman destek olan eşime de müteşekkirim. ARŞ.GÖR.MEHMET EMİN ALŞAHİN GİRİŞ 1 Mart 1926 tarihinde kabul edilen 765 sayılı Türk Ceza Kanunu (ETCK), döneminin özgürlükçü kabul edilen 1889 tarihli İtalyan Ceza Kanununun (Zanerdelli Kanunu) tercümesi niteliğini taşımaktaydı. 1926 yılından bu yana yaklaşık 80 yıla yakın bir zamandan beri uygulanmakta olan 765 sayılı TCK, günümüze kadar birçok kez değişikliğe uğramıştır. Yapılan bu değişikliklerle maddeler arasındaki sistematik denge bozulmuştur. Şöyle ki, 765 sayılı TCK.nun 178 inci maddesinde sivil kişiler tarafından işlenen kişi hürriyetini tahdit suçu, 181 inci maddesinde ise memurlar tarafından işlenen kişi hürriyetini tahdit suçu düzenlenmişti. Günümüze kadar 179 uncu maddedeki suçun cezasında değişiklik yapılmış olmasına rağmen, 181 inci maddede bu konuda her hangi bir değişiklik yapılmamış ve 179 uncu maddedeki suçun cezası 181 inci maddeden daha az olması gerekirken, daha fazla olmuştu. Bu gibi örnekleri çoğaltmak mümkündür. Seksen yıldır uygulana gelmekte olan 765 sayılı TCK.nun varlığı, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun (YTCK) yürürlüğe girmesi ile birlikte ortadan kalkmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu′nda 26 Eylül 2004 tarihinde kabul edilerek kanunlaşan YTCK, 12 Ekim 2004 tarih ve 25611 sayılı Resmi Gazete′de yayımlanmıştır. YTCK.nun "Yürürlük" başlıklı 344 üncü maddesine göre, kanunun 181/1, 182/1 ve 184 üncü maddeleri hariç diğer hükümleri 1 Nisan 2005 tarihinde yürürlüğe girecekti. Ancak 5328 sayılı kanun ile yapılan değişiklikle YTCK.nun yürürlüğe giriş tarihi 1 Haziran 2005 olarak değiştirilmiştir. Çalışmamızın konusunu, YTCK.nun malvarlığına karşı suçlar bölümünde yer alan, "mala zarar verme suçlan" oluşturmaktadır. Çalışma- nın omurgasını YTCK.nun 151 vd. maddelerinde düzenlenen mala zarar verme suçlan teşkil etmektedir. Konu başlıca iki ana bölüme ayrılarak incelenecektir. Birinci bölümde öncelikle konunun anlaşılabilir bir hal kazanabilmesi için malvarlığına karşı suçlara ilişkin genel açıklamalara yer verilmiştir. Bu bölümde malvarlığına karşı suçlara genel olarak değinildikten sonra, bu suçların mukayeseli hukukta nasıl düzenlendiği kısaca aktarılmaktadır. Daha sonra sırasıyla konuyla ilgili suç tiplerinin açıklanmasında karşılaşılacak olan mal kavramı, mal ve malvarlığı ayrımı, malın başkasına aidiyeti, medeni hukukta ve ceza hukukunda zilyedlik kavramları açıklanarak, malvarlığına karşı suçlarda zarar ve yarardan ne anlaşılması gerektiği belirtilmektedir. Bu bölümde son olarak malvarlığına karşı işlenen suçların genel özelliklerinden bahsedilerek bu suçların sınıflandırılması yoluna gidilmektedir. İkinci bölümde çalışmanın ana konusunu oluşturan YTCK.nun 151 vd. maddelerinde düzenlenen mala zarar verme suçları incelenmektedir. Bu bölümün birinci kısmında YTCK.nun 151/1 inci maddesinde düzenlenmiş olan mala zarar verme suçu kapsamlı olarak incelenmektedir. Ayrıca bu alt bölümde YTCK.nun 152 nci maddesinde düzenlenmiş olan mala zarar verme suçunun nitelikli hallerine yer verilmektedir. İkinci alt bölümde ise YTCK.nun 151/2 nci maddesinde yer alan ve mala zarar verme suçunun özel bir şekli olan "sahipli hayvana zarar verme suçu"na ilişkin açıklamalar yer almaktadır. Üçüncü alt bölümde ise mala zarar verme suçunun bir başka özel şekli olan ve YTCK.nun 153 üncü maddesinde düzenlenmiş olan "ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçu" ile ilgili açıklamalar bulunmaktadır. Dördüncü ve son bölümde ise bu suçlara ilişkin ortak hüküm niteliğinde olan etkin pişmanlık hali, şahsi cezasızlık sebepleri ve cezada indirim yapılmasını gerektiren sebepler incelenmektedir. Bütün bu açık- lamaların ardından elde edilen veriler bir değerlendirmeye tabi tutularak sonuca varılmaktadır. Çalışmada yeri geldikçe 765 sayılı TCK ve 2003 tarihli Hükümet Tasarısına da değinilmekte, teorik açıklamaların yanı sıra elverdiği ölçüde yeni Yargıtay kararlarına yer verilmektedir. Ayrıca konu ile ilgili araştırma yapanlara faydalı olması amacıyla çalışmanın sonuna seçilmiş Yargıtay Kararlan eklenmiştir. Çalışmanın bütününde konuyla ilgili doktrindeki tartışmalara ve uygulamada yaşanması muhtemel problemlere yer verilmiş, daha sonra ise bizim bu konularda benimsemiş olduğumuz görüşler gerekçeli olarak açıklanmıştır. Çalışmada kullanılan dilin ise, YTCK.nda yer alan terimlerle uygun olabilmesi için, belli bir bütünlük sağlanmaya çalışılmıştır. Ancak ilgili bölümlerde konuya olan hakimiyetin sağlanabilmesi için 765 sayılı TCK.nda yer alan bir takım terimlere de yer verilmiş, mümkün olduğu kadar yabancı sözcük kullanımından kaçınılmıştır. İÇİNDEKİLER Sunuş III Önsöz V Kısaltmalar XIII GİRİŞ 1 Birinci Bölüm MALVARLIĞINA KARŞI SUÇLARA İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMALAR I- GENEL OLARAK 5 II- MUKAYESELİ HUKUKTAKİ DURUM 7 III- MAL KAVRAMI 9 IV- MAL VE MALVARLIĞI AYRIMI 12 V- MALIN BAŞKASINA AİDİYETİ 14 VI- MEDENİ HUKUKTA ZİLYEDLİK 15 VII- CEZA HUKUKUNDA ZİLYEDLİK 17 VIII- MALVARLIĞINA KARŞI SUÇLARDA ZARAR 18 IX- MALVARLIĞINA KARŞI SUÇLARDA YARAR 19 X- MALVARLIĞINA KARŞI SUÇLARIN SINIFLANDIRILMASI....21 İkinci Bölüm MALA ZARAR VERME SUÇLARI (YTCK. m.151 vd.) I- MALA ZARAR VERME SUÇU (YTCK. m. 151/1) 23 1- Genel Olarak 23 2- Korunan Hukuki Yarar 25 3- Benzer Suçlardan Farkı 26 4- Suçun Konusu 29 5- Suçun Faili 32 6- Suçun Mağduru 33 7- Suçun Maddi Unsuru 34 8- Suçun Manevi Unsuru 41 9- Hukuka Aykırılık Unsuru 44 10- Suçun Özel Görünüş Şekillen 46 A- Teşebbüs 46 B- İştirak 48 C- İçtima 49 11-Suçun Nitelikli Halleri 57 A- YTCK.nunm.l52/l′de yer alan nitelikli haller 57 a- Suçun Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait, Kamu Hizmetine Tahsis Edilmiş veya Kamunun Yararlanmasına Ayrılmış Yer, Bina, Tesis veya Diğer Eşya Hakkında İşlenmesi 57 b- Zarar Verme Suçunun Yangına, Sel ve Taşkına, Kazaya ve Diğer Felaketlere Karşı Korunmaya Tahsis Edilmiş Her Türlü Eşya veya Tesis Hakkında İşlenmesi 60 c- Suçun Devlet Ormanı Statüsündeki Yerler Hariç, Nerede Olursa Olsun, Her Türlü Dikili Ağaç, Fidan veya Bağ Çubuğu Hakkında İşlenmesi 62 d- Suçun Sulamaya, İçme Sularının Sağlanmasına veya Afetlerden Korunmaya Yarayan Tesisler Hakkında İşlenmesi 65 e- Suçun Grev veya Lokavt Hallerinde İşverenlerin veya İşçilerin veya İşveren veya İşçi Sendika veya Konfederasyonlarının Maliki Olduğu veya Kullanımında Olan Bina, Tesis veya Eşya Hakkında İşlenmesi 66 i- Grev Kavramı 67 ii- Lokavt Kavramı 68 iii- İşçi Kavramı 69 iv- İşveren Kavramı 69 v- Sendika Kavramı 69 vi- Konfederasyon Kavramı 70 f- Suçun Siyasi Partilerin, Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarının ve Üst Kuruluşlarının Maliki Olduğu veya Kullanımında Olan Bina, Tesis veya Eşya Hakkında İşlenmesi 70 g- Suçun Sona Ermiş Olsa Bile, Görevinden Ötürü Öç Almak Amacıyla Bir Kamu Görevlisinin Zararına Olarak İşlenmesi 71 B- YTCK.nunm.l52/2′de yer alan nitelikli haller 75 a- Suçun Yakarak, Yakıcı veya Patlayıcı Madde Kullanarak İşlenmesi 75 b- Suçun Toprak Kaymasına, Çiğ Düşmesine, Sel veya Taşkına Neden Olmak Suretiyle İşlenmesi 77 c- Suçun Radyasyona Maruz Bırakarak, Nükleer, Biyolojik veya Kimyasal Silah Kullanarak İşlenmesi 78 12- Müeyyide 79 13- Soruşturma ve Kovuşturma Usulü 84 II- SAHİPLİ HAYVANA ZARAR VERME SUÇU (YTCK m. 151/2).. 89 1- Genel Olarak 89 2- Korunan Hukuki Yarar 91 3- Suçun Konusu 93 4- Suçun Faili 94 5- Suçun Mağduru 95 6- Suçun Maddi Unsuru 96 A- Sahipli Hayvanı Öldürmek 97 B- Sahipli Hayvanı İşe Yaramayacak Hale Getirmek 98 C- Sahipli Hayvanın Değerinin Azalmasına Neden Olmak 100 7- Suçun Manevi Unsuru 101 8- Hukuka Aykırılık Unsuru 103 9- Suçun Özel Görünüş Şekilleri 106 A- Teşebbüs 106 B- İştirak 107 C- İçtima 107 10- Müeyyide 109 11- Soruşturma ve Kovuşturma Usulü 111 III- İBADETHANELERE VE MEZARLIKLARA ZARAR VERME SUÇU (YTCK m.153) 113 1- Genel Olarak 113 2- Korunan Hukuki Yarar 115 3- Suçun Konusu 117 4- Suçun Faili ve Mağduru 119 5- Suçun Maddi Unsuru 120 6- Suçun Manevi Unsuru 123 7- Suçun Özel Görünüş Şekilleri 124 A- Teşebbüs 124 B- İştirak 125 C- İçtima 125 8- Suçun Nitelikli Halleri 127 A- Suçun İlgili Dini İnanışı Benimseyen Toplum Kesimini Tahkir Maksadıyla İşlenmesi 127 B- Suçun Kirletmek Suretiyle İşlenmesi 128 9- Müeyyide 128 10- Soruşturma ve Kovuşturma Usulü 130 Üçüncü Bölüm ORTAK HÜKÜMLER (YTCK. m. 167-168) I- ŞAHSİ CEZASIZLIK SEBEBİ VE CEZADA İNDİRİM YAPILMASINI GEREKTİREN SEBEP 133 1- Maddenin Kapsamı 133 2- Maddenin Hukuki Niteliği 135 3- Şahsi Cezasızlık Sebepleri 138 A- Haklarında Ayrılık Kararı Verilmemiş Eşler 138 B- Üstsoy veya Altsoy veya Bu Derecede Kayın Hısımlarından Biri veya Evlat Edinen veya Evlatlık 140 C- Aynı Konutta Beraber Yaşayan Kardeşler 143 4- Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler 144 A- Haklarında Ayrılık Karan Verilmiş Olan Eşler 144 B - Aynı Konutta Beraber Yaşamayan Kardeşler 145 C- Aynı Konutta Beraber Yaşamakta Olan Amca, Dayı, Hala, Teyze, Yeğen veya İkinci Derecede Kayın Hısımları 146 a- Aynı Konutta Beraber Yaşayan Amca, Dayı, Hala, Teyze ve Yeğen 146 b- Aynı Konutta Beraber Yaşayan İkinci Derecede Kayın Hısımları 147 II- ETKİN PİŞMANLIK HALİ 149 1- Genel Olarak 149 2- Maddenin Kapsamı 152 3- Maddenin Hukuki Niteliği 152 4- Maddenin Uygulanabilme Şartları 155 A- YTCK.nun m.l68′de Sınırlı Olarak Sayılan Suçlardan Birinin Olması 155 B- Suçun Tamamlanmış Olması 155 C- Failin, Azmettirenin veya Yardım Edenin Bizzat Pişmanlık Göstererek Geri Verme veya Tazmin Suretiyle Mağdurun Zararını Gidermesi 156 D- Geri Verme veya Tazminin Kovuşturmaya Başlanmadan Önce veya Kovuşturma Başladıktan Sonra ve fakat Hüküm Verilmezden Önce Gerçekleşmiş Olması 159 SONUÇ 163 EK: YARGITAY KARARLARI 167 Mala Zarar Verme Suçu (m.151/1) 167 Sahipli Hayvana Zarar Verme (m.151/2) 177 Mala Zarar Verme Suçunun Nitelikli Halleri 182 m. 152/1-a (Suçun, Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait, Kamu Hizmetine Tahsis Edilmiş veya Kamunun Yararlanmasına Ayrılmış Yer, Bina, Tesis veya Diğer Eşya Hakkında İşlenmesi) 182 m. 152/1 -b (Suçun Yangına, Sel ve Taşkına, Kazaya ve Diğer Felaketlere Karşı Korunmaya Tahsis Edilmiş Her Türlü Eşya veya Tesis Hakkında İşlenmesi) 188 m. 152/1-c (Suçun Devlet Ormanı Statüsündeki Yerler Hariç, Nerede Olursa Olsun, Her Türlü Dikili Ağaç, Fidan veya Bağ Çubuğu Hakkında İşlenmesi) 188 m. 152/1-d (Suçun Sulamaya, İçme Sularının Sağlanmasına veya Afetlerden Korumaya Yarayan Tesisler Hakkında İşlenmesi)... 189 m. 152/1-g (Suçun Sona Ermiş Olsa Bile, Görevinden Ötürü Öç Almak Amacıyla Bir Kamu Görevlisinin Zararına Olarak İşlenmesi) 191 m. 152/2-a (Suçun Yakarak, Yakıcı veya Patlayıcı Madde Kullanarak İşlenmesi) 192 İbadethanelere ve Mezarlıklara Zarar Verme Suçu (m.153) 196 Ortak Hükümler 199 Şahsi Cezasızhk Sebebi ve Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep (m.167) 199 Etkin Pişmanlık (m.168) 204 KAYNAKÇA 207