Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Mal Rejimi Düzenlemeleri ve Vergi Hukukundaki Etkileri
Mal Rejimi Düzenlemeleri ve Vergi Hukukundaki Etkileri
Elif SONSUZOĞLU
Sayfa Sayısı
:
157
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2006
ISBN NO
:
9944941190
236,00
TL GİRİŞ 22.11.2001 tarih ve 4721 sayılı Medeni Kanun\\\′un kabulüyle 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren yeni Medeni Kanun, mal rejimleri konusunda eski yasadan önemli ölçüde ayrılmış; eski yasada olan mal birliği rejimini seçimlik rejim olarak bile kabul etmezken, eski yasada olmayan yeni bir mal rejimi düzenlemesine de yer vermiş, üstelik bunu yasal mal rejimi olarak benimsemiştir. Yeni Medeni Kanun, yasal mal rejimi olarak edinilmiş mallara katılma rejimini benimsemekle birlikte, eşlere seçimlik olarak kabul edebilecekleri alternatifler de sunmuştur. Ancak eşlerin sözleşme ile yasal mal rejimi yerine başka bir mal rejimini seçmelerine olanak tanırken, bu konuda onları özgür bırakmamış ve sadece yasada sayılı ve tüm ayrıntılarıyla tanımlı rejimlerden birini seçme hakkı tanımış fakat bunlar dışında yeni bir mal rejimi düzenlemelerine olanak vermemiştir. Yani, eşler yasada yer alan seçimlik mal rejimlerinden birini seçmek istediklerinde, kül olarak seçerler ve seçtikleri rejimin hükümlerini diledikleri gibi değiştiremezler. Ancak yine de her rejim içinde sınırlı da olsa, eşlere değişiklik yapma hakkı tanıyan hükümler bulunmaktadır. Üstelik eşlerin kimi zaman mirasçılarının miras haklarını da etkileyebilecek değişiklikler yapmalarına imkan tanınmıştır. Bilindiği gibi öteden beri uygulanmakta olan önceki Medeni Kanun eşler arasında mal ayrılığı rejimini yasal rejim olarak kabul etmişti. Mal ayrılığı rejimi yasal rejim olarak geçerli olmakla, eşlerden her biri kendi borçlarından kendi mal varlıklarıyla sorumlu idi. Yeni MK\\\′un yürürlüğe girmesiyle yasal mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimi olarak benimsendi. Alternatif olarak da taraflara sözleşme ile tercih edebilecekleri farklı mal rejimi seçenekleri sunuldu. Önceki yasanın uygulanmış olduğu 80 yıla yakm bir sürede, diğer seçimlik mal rejimlerinin pek uygulanmadığı bilinmektedir. MK değişikliğinden önce, yasal mal rejimi mal ayrılığı olup, mal birliği veya mal ortaklığı rejimlerini seçme hakkı tanınmış olduğu halde uygulamada diğer rejimlerin kayda değer miktarda seçilmediği anlaşılmaktadır. Zira konuya ilişkin olarak Yargıtay kararları tarandığında tarafımızca çok az sayıda örnek olaya rastlanmış oluşu, en azından ihtilaf yaratacak boyutta uygulamasının çok az olduğunu göstermektedir. Neredeyse ülkemizde tüm evli çiftlerin mal ayrılığı rejimine tabi olduklarını söylemek bu durumda fahiş hata olmayacaktır. 1926 tarih 743 sayılı, önceki Medeni Kanun (Türk Kanunu Medenisi) yasal mal rejimi olarak mal ayrılığı rejimini benimsemiş olup, pek çoğu o tarihlerde kabul edilen vergi yasaları da mal ayrılığı rejimini cari kabul ederek hazırlanmıştır. Mal ayrılığı rejiminde, eşlerin mal varlıkları evlikten etkilenmemekte yani taraflar mal varlıkları açısından hiç evlenmemiş gibi olmaktaydı. Evlenmeden önce de alınmış olsa, sonra da alınmış olsa malın mülkiyeti kime aitse yine onun olmaya devam etmekte ve evlilikten etkilenmemekteydi. Bu durumda özel vergi yasalarında ve daha kapsamlı olmak üzere Vergi Usul Kanunu ile 6183 sayılı Kamu Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun\\\′da özel düzenlemeler yapılması gerekmemişti. Bu çalışmanın konusu ve amacı, yeni Medeni Kanun\\\′un kabulü ile yasal mal rejimi olarak kabul edilmiş olan edinilmiş mallara katılma (EMK) rejimi ile eşlere seçim hakkı tanıdığı diğer mal rejimleri olan, mal ayrılığı (MA), paylaşmalı mal ayrılığı (PMA) ve mal ortaklığı (MO) rejimlerinin genel hatları ile incelenmesi, yeni düzenlemede eşlerden alacaklı olan üçüncü kişilerin ve özellikle de kamunun alacaklarını koruyan hükümlerin değerlendirilmesi, eşlerin mal rejimi tercihlerini üçüncü kişilerin (ve bunlar içinde özellikle vergi ve daha geniş kapsamlı olmak üzere kamu alacaklılarının) alacaklarını etkileyecek şekilde değiştirip değiştiremeyeceklerinin incelenmesi ve bu değişikliklerin vergi yasalarının uygulanmasını etkileyen yönlerinin olup olmadığının tespiti ile özellikle öteden beri uygulanmakta olan mal ayrılığı dışında kalan (yasal mal rejimi ya da seçimlik mal rejimlerinin benimsenmesiyle) mal rejimlerinin seçilmesi halinde vergi hukuku açısından özellikle de vergi alacağı açısından risk oluşturan durumlar varsa tespit ederek, çözüm önerileri geliştirmeye çalışmaktır. Bu çalışmada konu, Medeni Kanun\\\′un anılan hükümlerinin vergi hukuku ile ilişkileriyle sınırlandırıldığından, yeni MK\\\′da yer alan mal rejimleri incelenecek ancak bu rejimlere ilişkin olarak, sözleşme şekli, ehliyet, küçük ve kısıtlıların işlemleri ve temsilcilerinin onayı gibi Medeni Hukuk\\\′la doğrudan ilgili konular üzerinde durulmayacaktır. Ortaya çıkması muhtemel olan özel hukuk sorunlarının ve özellikle eşler arasında yaratacağı genel sorunların değerlendirilmesini medeni hukukçulara bırakıyoruz. Bu konudaki eleştirimizi mal ayrılığı dışındaki se- çimlerin, bir aileden ziyade bir şirket ilişkisine benzeyen, adeta bir şirket çapında muhasebe kaydı tutulmasını gerektiren birer mal rejimi olduğuna işaret etmekle sınırlandırıyoruz. Çalışmanın birinci bölümü dört kısma ayrılmış olup, birinci kısımda yeni Medeni Kanun\\\′da mal rejimi kavramsal olarak incelenecek ve Kıta Avrupası\\\′ndaki uygulamalarına kısaca yer verilecek, ikinci kısımda, Türk Medeni Kanunu\\\′nun (TMK) bütün mal rejimlerini ilgilendiren genel hükümleri incelenecektir. Üçüncü kısımda, TMK\\\′nda yer alan yasal mal rejimi olan Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, dördüncü kısımda ise, TMK\\\′nda yer alan seçimlik mal rejimleri olan, Mal Ayrılığı, Paylaşmalı Mal Ayrılığı ve Mal Ortaklığı rejimleri temel ilkeler, rejimin sona ermesi ve tasfiye kuralları açısından incelenecektir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise, dört kısım bulunmakta olup, ilkinde bütün mal rejimlerini ilgilendiren genel düzenlemelerin Vergi Hu-kuku\\\′ndaki etkileri, ikinci kısımda yasal mal rejimi olan EMK rejiminde yer alan Vergi Hukukunu ilgilendiren düzenlemeler, üçüncü kısımda seçimlik mal rejimlerinde yer alan Vergi Hukuku\\\′nu ilgilendiren düzenlemeler, dördüncü ve son kısımda ise, yeni MK\\\′da yer alan mal rejimine ilişkin düzenlemelerin temel vergi yasaları ve harçlar üzerindeki etkisi incelenecektir. Çalışma mal rejimi düzenlemeleri nedeniyle vergi hukukundaki etkiler açısından ele alınacaktır. Çalışmada mal rejimi düzenlemeleri dolayısıyla vergi hukuku açısından ortaya çıkması muhtemel sorunlar varsa; bunların tespiti ile özellikle eşlerin (ve/veya eşlerden birinin) vergi borçlusu olması halinde, kamu alacağının tahsilini tehlikeye düşüren hallere yol açan durumların olup olmadığının tespiti ve böyle sorunlar varsa, bu konularda çözüm önerileri sunulmaya çalışılarak sonlandırılacaktır. İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ V KISALTMALAR XV GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM MEDENİ KANUN\\\′DA YER ALAN MAL REJİMİ DÜZENLEMELERİ BİRİNCİ KISIM KAVRAMSAL OLARAK MAL REJİMİ DÜZENLEMELERİ VE KITA AVRUPASI\\\′NDA MAL REJİMİ UYGULAMALARI I. Genel Olarak Mal Rejimleri 7 A. Yasal Mal Rejimi 9 B. Seçimlik Mal Rejimi 10 II. Kıta Avrupası\\\′nda Mal Rejimi Düzenlemeleri 11 A. İsviçre 11 B. Almanya 11 C. Avusturya 12 İKİNCİ KISIM TMK\\\′NDA BÜTÜN MAL REJİMLERİNİ İLGİLENDİREN GENEL HÜKÜMLER I. Genel Olarak 13 II. Borçlardan Sorumluluk (MK m.189) 15 III. Alacaklıların Korunması (MK m.213) 15 IV. Envanter (MK m.216) 17 V. Eşler Arasındaki Borçlarda Muacceliyet (MK m.217) 18 ÜÇÜNCÜ KISIM TMK\\\′NDA YASAL MAL REJİMİ (EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ) (MK m.218-243) I. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimine İlişkin Temel İlkeler 19 A.Genel Olarak 19 B. Edinilmiş Mallar (MK m.219) 19 C. Kişisel Mallar 20 1. Kanuna Göre Kişisel Mallar (MKm.220) 21 2. Sözleşmeye Göre Kişisel Mallar (MK m.221) 21 D. Mallarda Yönetim, Yararlanma ve Tasarruf (MK m.223) 22 E. Borçlardan Sorumluluk (MK m.224) 23 F. İspat Kuralları 25 II. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Ermesi 26 A. Yasal Mal Rejiminden (EMK) Seçimlik Mal Rejimlerinden Herhangi Birine Geçiş (MK m.202) 26 B. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminden Olağanüstü Mal Rejimine (Mal Ayrılığı Rejimine) Geçiş (MK m.206) 26 III. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Tasfiyesi 29 A. Malların Geri Alınması,BorÇİar (MK m.226) ve Paylı Mülkün Tasfiyesi 30 B. Eşlerin Paylarının Hesabı ile Kişisel ve Edinilmiş Malların Ayrılması 31 C. Malların Değerlerinin Belirlenmesine Esas Alınacak Zaman (Değerlendirme Anı MK m.235) ve Değer (MK m.232-233-234) 32 D. Artık Değerin Hesaplanması (MKm.231) 33 1. Aktiflerin Hesabı 34 a. Tasfiye Sırasında Mevcut Edinilmiş Mallar (MK m.235) 34 b. Eklenecek Değerler (MK m.229) 35 c. Denkleştirme (Kişisel Mallara Giden Edinilmiş Malların Karşılıkları MK m.230) 37 2. Pasiflerin Hesabı 40 a. Değer Artış Payı (MK m.227) 40 b. Denkleştirme (Edinilmiş Mallara Giden Kişisel Malların Karşılıkları MK m.230) 43 c. Borçlar (MK m.231) 43 3. Artık Değere Katılma (Net Değerin Hesabı-Katılma Alacağı) 44 a. Artık Değere Katılma Oranı (MK m.236- 237- 238) ve Katılma Alacağının Tespiti 44 b. Katılma Alacaklısı ve Borçlusu 47 (i). Katılma Alacağı Alacaklıları 47 (ii). Katılma Alacağı Borçluları 47 c. Alacakların Takası (MK m.236 /I) 48 4. Katılma Alacağının ve Değer Artış Payının Ödenmesi veya Ödemenin Ertelenmesi (MK m.239) 49 5. Katılma Alacağı İçin Zamanaşımı 50 6. Katılma Alacağından Borçlu Eş, Mirasçılar ve Üçüncü Kişilerin Sorumluluğu ile Katılma Alacağı, Miras Hukuku İlişkisi 51 7. Aile Konutu ve Ev Eşyasında Ayni Hak İstenmesi (İntifa, oturma veya mülkiyet hakkı MK m.240) 53 IV. Ölüm Halinde Sağ Kalan Eşin, Miras Hakkı ve EMK Rejimindeki Diğer Haklar Arasındaki Farklar 54 A. Konut ve Konut Eşyası Açısından (MK m.240 ve m.652) Farklar ... 55 B. Katılma Alacağı ve Miras Hakkı Açısından Farklar 56 V. Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Olumsuz Tarafları 58 DÖRDÜNCÜ KISIM TMK\\\′NDA SEÇİMLİK MAL REJİMLERİ I. Genel Olarak 60 II. Mal Ayrılığı Rejimi 62 A. Genel Olarak 62 B. Rejimin Sona Ermesi ve Tasfiye 65 III. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi 66 A. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimine Hakim Olan Temel İlkeler 67 1. Mal Grupları ve Bunlarda Yönetim Yararlanma ve Tasarruf 67 2. Borçlardan Sorumluluk (MK m.246) 68 3. İspat Kuralları (MK m.245) 69 B. Mal Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiye 69 1. Malların Geri Alınması ve Paylı Mülkün Özgülenmesi (MKm.248) 70 2. Katkıdan Doğan Hak (MK m.249) 70 3. Aileye Özgülenen Malların Paylaşımı (MK m.250) 71 a. Paylaştırma Yöntemi (MK m.253) 72 b. Paylaşmaya Aykırı Davranışlar (MK m.251) 73 c. Paylaştırma İsteminin Reddi (MK m.252) 74 4. Aile Konutu ve Ev Eşyası 74 a. İptal ve Boşanma 75 b. Ölüm 75 C. Benzer Rejimler Olan EMK Rejimi ile PMA Rejiminin Karşılaştırılması 76 IV. Mal Ortaklığı Rejimi 78 A. Mal Ortaklığı Rejimine Hakim Olan Temel İlkeler 78 1. Mal Ortaklığının Türleri ve Ortaklık Mallarının Kapsamı 79 2. İspat Kuralları (MK m.261) 80 3. Kişisel Mallar ve Bunlarda Yönetim ve Tasarruf (MK m.267) 80 4. Ortaklık Malları ve Bunlarda Yönetim ve Tasarruf 81 5. Eşlerin Ortaklık Mallarıyla Meslek veya Sanat İcra Etmesi 81 6. Mirasın Reddi ya da Kabulü 81 7. Borçlardan Sorumluluk 82 a. Ortaklık Borçları (MK m.268) 82 b. Kişisel Borçlar 82 B. Mal Ortaklığı Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiye 83 Mal Rejiminin Sona Ermesi ve Sona Erme Anı 83 2. Paylaşma 85 a. Ölüm ya da Diğer Bir Mal Rejimini Seçmekle Paylaşma 85 b. Diğer Hallerde Paylaşma 87 3. Paylaşmadan Önce Yapılacak Olan Ekleme ve Denkleştirme İşlemleri 87 a. Kişisel Mallara Ekleme 87 b. Kişisel Mal ile Ortaklık Malı Arasındaki Denkleştirme 87 c. Değer Artış Payı 88 4. Paylaşma Usulü 88 İKİNCİ BOLUM TMK\\\′NDA MAL REJİMİ DÜZENLEMELERİNİN VERGİ HUKUKUNDAKİ ETKİLERİ BİRİNCİ KISIM TMK\\\′NDA BÜTÜN MAL REJİMLERİNİ İLGİLENDİREN GENEL HÜKÜMLERİN VERGİ HUKUKUNDAKİ ETKİLERİ I. Borçlardan Sorumluluk (MK m.189) 93 II. Alacaklıların Korunması (MK m.213) 93 III. Envanter (MKm.216) 94 IV. Eşler Arasındaki Borçlarda Muacceliyet (MK m.217) 95 İKİNCİ KISIM TMK\\\′NDA YASAL MAL REJİMİNDE (EMK) YER ALAN VERGİ HUKUKUNU İLGİLENDİREN DÜZENLEMELER I. Eklenecek Değerler (MK m.229) 98 II. Denkleştirme (MK m.230) 101 III. Değer Artış Payı (MK m.227) 102 IV. Artık Değere Katılmaya İlişkin Oran Değiştirme Anlaşmaları (MKm.231) 103 V. Aile Konutu ve Ev Eşyasında Ayni Hak İstenmesi (MK m.240).. 104 VI. Paylı Mülkiyetin Tasfiyesi (MK m.226/2) 106 ÜÇÜNCÜ KISIM TMK\\\′NDA SEÇİMLİK REJİMLERE İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN VERGİ HUKUKUNDAKİ ETKİLERİ I. Mal Ayrılığı Rejiminde Yer Alan Vergi Hukukunu İlgilendiren Düzenlemeler 108 II. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminde Yer Alan Vergi Hukukunu İlgilendiren Düzenlemeler 109 A. Malların Geri Alınması, Paylı Malın Özgülenmesi ve Katkıdan Doğan Hak 109 B. Aileye Özgülenen Mallar \\\\ \\\\ \\\\ C. Paylaşma Yöntemi \\\\ \\\\2 D. Paylaşmaya Aykırı Davranışlar 113 E. Aile Konutu ve Ev Eşyası 113 1. İptal veya Boşanma Halinde (MK m.254) 113 2. Ölüm Halinde (MK m.255) 114 III. Mal Ortaklığı Rejiminde Yer Alan Vergi Hukukunu İlgilendiren Düzenlemeler ng A. Cebri Lra Halinde Hacizde Alacaklının Talebiyle ve İflasta Kendiliğinden Olağanüstü Mal Rejimine Geçme 116 B. Üçüncü Şahıslara Karşı Sorumluluk 117 C. Eski Rejime Dönme (MK m.211 ) 118 D. Yönetim ve Tasarruf \\\\\\\\g E. Eşler Arasındaki Borçlarda Muacceliyet (MK m.270) 120 F. Mal Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiye 121 1. Kişisel Mala Ekleme 121 2. Denkleştirme 122 3. Değer Artış Payı 122 4. Paylaşma 123 a. Ölüm veya Diğer Mal Rejiminin Kabulü Halinde Paylaşma .... 123 b. Diğer Hallerde Paylaşma 124 c. Paylaşma Usulü 125 (i)- Kişisel Mallar 125 (ii)- Aile Konutu ve Ev Eşyası 126 (iii)- Diğer Mal Varlığı Değerleri 127 DÖRDÜNCÜ KISIM TMK\\\′NDA MAL REJİMİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN TEMEL VERGİ YASALARI VE HARÇLAR KANUNU AÇISINDAN ETKİLERİ I. Özel Vergi Yasaları Açısından Etkileri 128 A. Gelir Üzerinden Alman Vergiler 128 B. Malın Aynından Alman Vergilere İlişkin Özel Vergi Yasaları (Emlak Vergisi ve Motorlu Taşıtlar Vergisi) 130 C. Veraset ve İntikal Vergisi Açısından İlişkiler 131 II. Genel Vergi Yasaları Açısından Etkileri 131 A. Vergi Usul Kanunu\\\′ndaki Yansımalar 131 1. Medeni Kanundaki Mal Rejimine İlişkin İspat Kuralları ve Karinelerin Vuk\\\′ndaki Yorum ve İspat Kuralları ile İlişkisi 131 2. MK\\\′nda Yer Alan Değerleme Ölçülerinin VUK\\\′nda ve VİVK\\\′nda Yer Alan Değerleme Ölçüleriyle İlişkisi 135 3. Vergi Usul Yasası ile Farklı Olan Saklama Süresi ve Zamanaşımı İlişkisi 137 B. Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun\\\′a İlişkin Etkiler 137 1. Katılma Alacağının Muaccel Değil, Beklenen Hak Olması 137 2. İflas ve Konkordato 139 3. Mal Rejimi Düzenlemeleri ve Kamu Alacağının Tahsiline Engel Olma Suçu 140 4. İptal Davası, Hacze İştirak ve Rüçhaniyet 141 III. Harçlar Kanunu Açısından Etkileri 141 SONUÇ 143 EK: TABLOLAR Tablo 1: Önceki Medeni Kanun\\\′da Yer Alan Mal Rejimleri 148 Tablo 2: Yeni Medeni Kanun\\\′da Yer Alan Mal Rejimleri 148 Tablo 3: Mal Rejimi Seçimi 148 Tablo 4: Katılma Alacağı ile Miras Hakkı Arasındaki Fark 149 Tablo 5: Mal Rejiminin Tasfiye Nedenleri 149 Tablo 6: Mal Rejiminin ve Terekenin Tasfiyesinde VİV 150 Tablo7: Gayrimenkullerde Miras Payını Aşan Kısmın Vergilendirilmesi 150 Tablo 8: Gayrimenkullerde Miras Payını Aşan Kısmın Tapu Kadastro Harcı Karşısındaki Durumu 150 KAYNAKÇA 151
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı