Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları

Nuri DÜZGÜN / Şerafettin ELMACI

Sayfa Sayısı

383

Kitap Ölçüleri

16x23 cm

Basım Yılı

2014

ISBN NO

9786051463537

160,00 TL

ÖNSÖZ

YAKALAMA VE GÖZALTI TUTUKLAMA ARAMA ELKOYMA
HAKİMLERİN HUKUKİ SORUMLULUĞU

466 sayılı Kanundışı Yakalanan veya Tutuklanan Kimselere Tazminat Verilmesi Hakkında Kanun’un 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlükten kaldırılması ile -Koruma Tedbirlerine- ilişkin tazminat davaları farklı ve yeni bir boyut kazanmıştır. Her ne kadar 1 Haziran 2005 tarihinden önceki işlemler nedeniyle, 466 sayılı Yasaya göre değerlendirme yapılmakta ise de; biz bu konuyu, karşılaştırmalı olarak açıklamaya, ayrıca yeni CMK 141-144 maddelerinin hukuka uygun olarak değerlendirilmesini istedik.

Kitabımızın ilk baskısının büyük ilgi görmesi karşısında ikinci baskısını yapmaya karar verdik.
Bilindiği üzere CMK’da düzenlenen koruma tedbirleri, kişi hak ve özgürlükleri ile ilgili ihlallerin önlenmesine yönelik düzenlemeler getirmiştir. Bu yasa maddelerine uygunluk, hukuk devletine olan güvenin en önemli unsurudur. Hukukçularımıza, yakalama ve gözaltı, tutuklama, arama, elkoyma işlemlerinde, hukuka uygun olan kriterlerin belirlenmesine katkı sağlamaya çalıştık. Ayrıca Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre, hakimin hukuki sorumluluğunu ve 06. 03. 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6526 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikleri de ilave ettik. Amacımız hak ihlallerinin olmadığı hukuka bağlı bir düzenin oluşmasına katkı sağlamaktır. Bu nedenle, yasalarımızdaki düzenlemeler ile hukuk devleti ilkeleri, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları dikkate alınarak, uygulamaya ışık tutmak istedik.

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ KANUNU KAPSAMINDATAZMİNATA KONU KORUMA TEDBİRLERİ
1. -KAVRAM VE GENEL BİLGİLER-1
2. -KORUMA TEDBİRLERİNİN ÖZELLİKLERİ-4
1. -Geçici Olma-4
2. -Vasıta Olma-4
3. -KORUMA TEDBİRLERİNİN ÖNŞARTLARI-6
1. -Gecikmede Tehlike-6
2. -Görünüşte Haklılık-7
3. -Orantılılık-7
4. -TAZMİNATA KONU KORUMA TEDBİRLERİ-9
I--YAKALAMA VE GÖZALTI-9
A. -YAKALAMA-9
1. -Kavram ve Genel Bilgiler-9
2. -Yakalama Çeşitleri-10
2. a)-Önleme Yakalaması-10
2. b)-Adli Yakalama-11
3. -Yakalama Yetkisi-11
3. a)-Herkes Tarafından Yapılan Yakalama-11
aa)-Suçüstü Hali-11
ab)-Kaçma Şüphesinin Bulunması-12
ac) Failin Kimliğinin Belirlenememesi-13
3. b)-Kolluk Tarafından Yapılan Yakalama-13
ba)-Tutuklama veya Yakalama Emri Verilmesi Gerektiren Bir Durumun Bulunması-14
bb)-Gecikmede Tehlike Bulunması-14
bc)-Amire Başvuramama-14
3. c)-Cumhuriyet Savcısının Emri ve Hakim Kararı İle Yakalama-15
ca)-Sulh Hakimi Tarafından Düzenlenen Yakalama Emri-16
cb)-Mahkemenin Yakalama Emri-16
cc)-Cumhuriyet Savcısının Yakalama Emri-17
cd)-Kolluğun Yakalama Emri-17
3. d)-Şikayete Tabi Suçlarda Yakalama-17
3. e)-CMK’nun 203. Maddesi Kapsamında Yakalama-18
4. -Yakalamanın Yerine Getirilmesi, Hak ve Yükümlülükler, Yakalamanın Sona Ermesi-18
4. a)-Yakalamanın Şekli-18
4. b)-Yakalanana Haklarının Hatırlatılması-20
4. c)-Yakalamanın Zaman ve Yeri-21
4. d)-Yakalamanın Tutanağa Bağlanması-21
4. e)-Yakalanan Kişinin Hakim Önüne Çıkarılması-22
B. -GÖZALTI-25
1. -Kavram ve Genel Bilgiler-25
2. -Gözaltı Süresi-27
2. a)-Genel Olarak-27
2. b)-Bireysel Suçlarda Gözaltı Süresi-27
2. c)-Toplu Suçlarda Gözaltı Süresi-27
2. d)-Terörle Mücadele Kanunu Kapsamındaki Suçlarda Gözaltı Süresi-29
3. -Gözaltı İşlemleri-29
4. -Gözaltı Sonrası Yapılacak İşlemler-31
C. -YAKALAMA VE GÖZALTINA İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER-32
1. -Çocukların Yakalanması ve Gözaltına Alınması-32
2. -Yakalama ve Gözaltı Kararının İlgililere Bildirilmesi-33
3. -Yakalama ve Gözaltına Alma Halinde Adli Rapor Alınması-33
4. -Yakalama ve Gözaltına Alma İşlemlerinin Denetlenmesi-35
5. -Yakalanan ve Gözaltına Alınan Şüphelinin Müdafi ile Görüşmesi-36
6. -Yeniden Yakalama ve Gözaltına Alma Yasağı-37
II--TUTUKLAMA-37
1. -Kavram ve Genel Bilgiler-37
2. -Tutuklamanın Şartları-38
2a)-Tutuklamanın Maddi Şartları-38
aa)-Kuvvetli Suç Şüphesinin Bulunması-38
ab)-Tutuklama Nedenlerinden Birinin Bulunması-39
aaa)-Kaçma Şüphesi-40
bbb)-Kelepçe Takılması Uygulaması-41
ccc)-Delilleri Karartma Şüphesi-41
ac)-Katalog Suçların Varlığı-42
2b)-Tutuklamanın Şekli Şartları-44
ba)-Tutuklama Yasağının Bulunmaması-44
bb)-Hakim veya Mahkeme Tarafından Verilmiş Tutuklama Kararının Bulunması-45
aaa)-Yetkili Hakim veya Mahkeme-45
bbb)-Çocuklar Hakkında Tutuklama Kararını Verecek Mahkeme-46
ccc)-Tutuklama Kararının Gerekçeli Olması-47
ddd)-Şüpheli veya Sanığın Yokluğunda Tutuklama Kararı Verilememesi-48
3. -Tutuklananın Durumunun Yakınlarına Bildirilmesi-49
4. -Tutukluluk Süresi-50
5. -Tutuklama Kararına Karşı Kanun Yolu-51
5. a)-Genel Olarak-51
5. b)-İtiraz Etme Yetkisi Olanlar-51
5. c)-İtiraz Usulü ve İnceleme Mercileri-52
5. d)-İtirazın Karara Etkisi ve Verilecek Karar-54
6. -Tutuklama Kararının Geri Alınması ve Tutukluluğun İncelenmesi-55
III--ARAMA-59
1. -Kavram ve Genel Bilgiler-59
2. -Aramanın Şartları-59
2. a)-Şüpheli veya Sanık Bakımından Aramanın Şartları-60
2. b)-Diğer Kişiler Bakımından Aramanın Şartları-60
3. -Arama Kararı ve Emri-61
4. -Rıza Halinde Arama-62
5. -Aramanın Zamanı-62
6. -Aramanın Yapılması ve Sonuçlandırılması-63
7. -Aramada Tesadüfen Elde Elden Deliller Bakımından Yapılacak İşlemler-66
8. -Aramada Elde Edilen Belge ve Kağıtları İnceleme Yetkisi-66
9. -Avukat Bürolarında Arama-67
10. -Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama-68
IV- ELKOYMA-69
1. -Kavram ve Genel Bilgiler-69
2. -Elkoyma, Muhafaza Altına Alma ve Müsadere-71
2. a)-Elkoyma ve Muhafaza Altına Alma-71
2. b)-Elkoyma ve Müsadere-72
3. -Elkoyma Kapsamındaki Eşyalar-73
4. -Elkoyma Yasağı Bulunan Haller-74
4. a)-Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgeler-74
4. b)-Şüpheli veya Sanık ile Tanıklıktan Çekinebilecek Kimseler Arasındaki Mektup ve Belgeler-75
4. c)-Şüpheli veya Sanık ile Müdafii Arasındaki Yazışmalar-77
4. d)-Basınç Araçları Bakımından Elkoyma Yasağı-77
5. -Elkoyma Kararı ve Emri-77
6. -Elkoymanın Zamanı-79
7. -Elkoymanın Yapılması ve Sonuçlandırılması-79
7. a)-Elkoymanın Yerine Getirilmesi ve Disiplin Hapsi-79
7. b)-Elkoyma İşleminin Tutanağa Bağlanması-80
7. c)-Elkonulan Eşyanın Soruşturma Dosyasına Konulması-81
8. -Elkonulan Eşyanın İadesi-82
9. -Elkonulan Eşyanın Muhafazası veya Elden Çıkarılması-83
10. -Özel Elkoyma Halleri-83
10. a)-Taşınmazlara, Alacak ve Haklara Elkoyma-84
aa)-Genel Olarak-84
ab)-Katalog Halindeki Suçların Bulunması-86
ac)-Elkoyma Kapsamına Giren Taşınmaz ve Haklar ile Elkoymanın Şekli-87
ad)-Hakim Kararının Bulunması-88
10. b)-Postada Elkoyma-89
ba)-Genel Olarak-89
bb)-Postada Elkoymanın Şartları ve Elkoyma Kararı-90
bc)-Postada Elkoyma İşleminin Yerine Getirilmesi-90
bd)-Postada Elkoyma İşleminin İlgilisine Haber Verme ve İade-91
10. c)-Avukat Bürolarında Elkoyma-91
10. d)-Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Elkoyma-92
İKİNCİ BÖLÜM
KORUMA TEDBİRLERİ NEDENİYLETAZMİNAT
1. -AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ’NE GÖRE TAZMİNAT-95
1. -Genel Olarak-95
2. -Kişi Özgürlüğü Bakımından Getirilen Güvenceler-96
a)-Hukuka Uygunluk-97
b)-Kişi Özgürlüğünden Mahrumiyetin Nedenleri-98
c)-Özgürlüğünden Yosun Bırakılan Kişinin Hakları-99
3. -Tazminatın Şartları-100
2. -5271 SAYILI KANUNA GÖRE TAZMİNAT NEDENLERİ-103
1. -Genel Olarak-103
2. -Tazminat Halleri-106
a)-Kişinin Kanunlarda Belirtilen Koşullar Dışında Yakalanması, Tutuklanması veya Tutukluluğunun Devamına Karar Verilmesi-106
b)-Kişinin Kanunî Gözaltı Süresi İçinde Hâkim Önüne Çıkarılmaması-109
c)-Kişinin Kanunî Hakları Hatırlatılmadan veya Hatırlatılan Haklarından Yararlandırılma İsteği Yerine Getirilmeden Tutuklanması-113
d)-Kişinin Kanuna Uygun Olarak Tutuklandığı Hâlde Makul Sürede Yargılama Mercii Huzuruna Çıkarılmaması ve Bu Süre İçinde Hakkında Hüküm Verilmemesi-114
da)-Genel Olarak-114
db)-İç Hukukta Makul Süre-116
dc)-Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Makul Süre-117
dd)-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Tutukluluk Süresinin Hesabı-119
de)-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Tutukluluk Süresinin Makullülüğü-121
df)-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Tutukluluktaki Makul Süre İle Yargılamadaki Makul Süre-124
e)-Kişilerin Kanuna Uygun Olarak Yakalandıktan veya Tutuklandıktan Sonra Haklarında Kovuşturmaya Yer Olmadığına veya Beraatlerine Karar Verilmesi-125
f)-Mahkûm Olup da Gözaltı ve Tutuklulukta Geçirdiği Süreleri, Hükümlülük Sürelerinden Fazla Olan veya İşlediği Suç İçin Kanunda Öngörülen Cezanın Sadece Para Cezası Olması Nedeniyle Zorunlu Olarak Bu Cezayla Cezalandırılma-131
g)-Yakalama veya Tutuklama Nedenlerinin ve Haklarındaki Suçlamaların, Yazıyla veya Bunun Hemen Olanaklı Bulunmadığı Hâllerde Sözle Açıklanmaması-134
h)-Yakalanan veya Tutuklanan Kişilerin Yakalanmaları veya Tutuklanmalarının Yakınlarına Bildirilmemesi-136
i)-Arama Kararının Ölçüsüz Bir Şekilde Gerçekleştirilmesi-137
j)-Kişinin Eşyasına veya Diğer Malvarlığı Değerlerine, Koşulları Oluşmadığı Halde Elkonulması veya Korunması İçin Gerekli Tedbirler Alınmaması ya da Eşyası veya Diğer Malvarlığı Değerlerinin Amaç Dışı Kullanılması veya Zamanında Geri Verilmemesi-139
ja)-Genel Olarak-139
jb)-Kişinin Eşyasına veya Diğer Malvarlığı Değerlerine, Koşulları Oluşmadığı Halde Elkonulması-141
jc)-Elkonulan Eşyanın Korunması İçin Gerekli Tedbirlerin Alınmaması-142
jd)-Elkonulan Eşyanın Veya Diğer Malvarlığı Değerlerinin Amaç Dışı Kullanılması-143
je)-Elkonulan Eşyanın Zamanında Geri Verilmemesi-143
k)-Yakalama veya Tutuklama İşlemine Karşı Kanunda Öngörülen Başvuru İmkânlarından Yararlandırılmama-146
l)-Önceki Mahkumiyet Kararı Tamamen veya Kısmen İnfaz Edilen Kişi Hakkında Yargılamanın Yenilenmesi Sonucu Beraat veya Ceza Verilmesine Yer Olmadığına Dair Karar Verilmesi-149
3. -Tazminat Hakkının İlgiliye Bildirilmesi Zorunluluğu (CMK md. 232)-150
3. -5271 SAYILI KANUNA GÖRE TAZMİNAT İSTEMENİN KOŞULLARI-152
1. -Karar veya Hükümlerin Kesinleşmesi-152
2. -Tazminat İsteminde Süre-155
3. -Tazminat İstemine Yetkili Kişiler-160
3. a)-Mirasçıların Dava Açabilmesi-163
4. -Başvuru Mercii-166
5. -Başvuru Dilekçesi ve Dilekçede Bulunması Gereken Hususlar-169
4. -YARGILAMA-171
1. -Mahkemenin Dilekçeyi Kabul Etmesi ve Dilekçenin Hazineye Tebliği-171
2. -Mahkemenin veya Görevlendirilen Hakim Üyenin Yapacağı İşlemler-171
3. -Mahkemece Verilecek Kararlar-174
3. a)-Esasa İlişkin Kararın Duruşmalı Olması-174
3. b)-Önyargılama Sonucu Verilebilecek Kararlar-175
3. c)-Esasa İlişkin Verilebilecek Kararlar-176
4. -Kararlara Karşı Gidilebilecek Kanun Yolları-177
4. a)-Kanun Yollarına Gidebilecekler-177
4. b)-Kanun Yolları-177
ba)-İtiraza Tabi Kararlar-177
bb)-Temyize Tabi Kararlar-178
5. -TAZMİNATIN GERİ ALINMASI-180
1. -Tazminatın Geri Alınması Hali-180
2. -Devletin Rücu Hali-181
2. a)-Kamu Görevlisine Rücu-181
2. b)-İftira Eden Kişiye ve Yalan Tanığa Rücu-183
6. -TAZMİNAT İSTEYEMEYECEK KİŞİLER-184
1. -Tazminat İstemeyecek Kişiler-184
2. -Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Halinde Tazminat-186
7. -SORUMLULUK, TAZMİN EDİLECEK ZARARLAR VE TAZMİNAT MİKTARI-188
1. -Devletin Sorumluluğu-188
2. -Tazmin Edilecek Zararlar-189
2. a)-Maddi Zarar-189
2. b)-Manevi Zarar-192
3. -Faiz-193
4. -Vekalet Ücreti-195
4. a)-Davacı Yararına-195
4. b)-Davalı Yararına-197
5. -Harç-197
6. -Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre -HAKİMLERİN HUKUKİ SORUMLULUĞU- Bakımından Tazminat-198
6. a)-Genel Olarak-198
6. b)-Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Sorumluluk-198
6. c)-Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki Sorumluluk Rejiminin Cumhuriyet Savcıları Bakımından Uygulanması-202
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YARGI KARARLARI
1. -YARGITAY KARARLARI-207
1. -01/06/2005 Tarihinden Önceki İşlemlerde 466 Sayılı Yasanın Uygulanması Gerektiği-207
2. -Tazminat Nedenleri-208
2. a)-Gözaltı ve Tutuklama ile İlgili Kararlar (CMK m. 141/1-a-b-c-d-e-f-g-h)-208
2. b)-Elkoyma İle İlgili Kararlar-226
2. c)-Arama ile İlgili Kararlar-233
3. -Hükmün veya Kararın Kesinleşmesi-235
4. -Tazminat Davasında Süre-237
4. a)-466 Sayılı Kanun Bakımından-237
4. b)-5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Bakımından-241
5. -Tazminat Davasında Yetkili Mahkeme-246
6. -Tazminat Davalarında Yargılama Duruşmalı Yapılmalıdır-247
7. -Duruşmada Cumhuriyet Savcısı Bulunmalıdır-250
8. -Tazminat Davalarında Davacının Adli Sicil Kayıtları Getirtilmelidir-252
9. -Tazminat Davasında Gerekçeli Karar Cumhuriyet Savcısına Tebliğ Edilmelidir-254
10. -Önceki Vekaletname Bakımından Tazminat Davasında Muvafakatin Sorulması Gerektiği-254
11. -Şüpheli veya Sanığa Tazminat Hakkı Bulunduğunun Belirtilmesinin Zorunlu Olduğu Haller-256
11. a)-Gözaltı ve Tutukluluk Süresi Başka Bir Hükümlülüğünden İndirilenler’de Tazminat İsteyebilir-257
12. -Tazminata Hükmedilmeyecek Bazı Durumlar-257
13. -Tazminat Davasında Vekalet Ücreti-263
14. -Değişik Meslek Guruplarına Göre MADDİ Tazminatın Belirlenmesinde Dikkate Alınması Gereken İlkeler-269
14. a)-Bakkal-270
14. b)-Çiftçi-270
14. c)-Konsomatris-271
14. ç)-Minibüs Şoförü-271
14. d)-Öğrenci-272
14. e)-Sekreter ve Teknik Ressam-273
14. f)-İnşaat İşçisi-274
14. g)-Ev Hanımı-275
14. ğ)-Emekli-276
14. h)-Irgat Başı Çavuş-277
14. ı)-Kondüktör-278
14. i)-Şirket ortağı-278
14. j)-İşyeri Sahibi-279
14. k)-Yönetim Kurulu-Üyesi- Başkanı - Tacir-280
14. l)-Öğretim Görevlisi-281
15. -Manevi ve Maddi Tazminatın Belirlenmesinde Dikkate Alınması Gereken İlkeler-281
16. -Faiz-289
16. a)-Islah-289
17. -Dava Dilekçesinin Yeterliliğinin Kabul Edilmiş Olduğu Hallerde Eksikliklerin Giderilmemesi Sebebiyle Dava Reddedilemez-294
18. -Kesin Hüküm-312
19. -Tazminat Davası İle İlgili Diğer Kararlar-314
20. -Yargılamanın Yenilenmesi İle İlgili Kararlar-327
2. -AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI-330
EKLER-367
I. -AİHS’NİN İLGİLİ MADDELERİ-367
II. -CMK’NIN İLGİLİ MADDELERİ-369
YARARLANILAN KAYNAKLAR-375

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-
2	80,00 TL.-	160,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-
2	80,00 TL.-	160,00 TL.-
3	53,33 TL.-	160,00 TL.-
4	40,00 TL.-	160,00 TL.-
5	32,00 TL.-	160,00 TL.-
6	26,67 TL.-	160,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-

Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-