Kıymetli Evrak Hukukunun Temel İlkeleri - ERSİN ÇAMOĞLU
Kıymetli Evrak Hukukunun Temel İlkeleri - ERSİN ÇAMOĞLU
Ersin ÇAMOĞLU - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
203
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2020
ISBN NO
:
9786052203705
İçindekiler
(Sayılar paragraf (kenar) numaralarını göstermektedir)
Kısaltmalar .................................................................................................................................................XV
Genel Literatür ......................................................................................................................................... XXI
Kavramlar Dizini ..................................................................................................................................S. 288
Maddeler Dizini............................................................................................................................ S. 297
Birinci Bölüm
GENEL HÜKÜMLER
§ 1.KIYMETLİ EVRAKIN TANIMI VE NİTELİKLERİ...................................1-9
A. TANIM .................................................................................................................................................1-3
I. Kıymetli Evrakta Hak Senede Bağlanmıştır..........................................................2
II. Kıymetli Evraka Ancak Devri Kabil Bir Hak Bağlanabilir.................................3
B. NİTELİKLERİ.....................................................................................................................................4-6
I. Kıymetli Evrakta Şekle Bağlılık İlkesi Yürür .......................................................4
II. Kıymetli Evrak Soyuttur.......................................................................................5
III. Kıymetli Evraka Dahil Senetler Sınırlı Sayılıdır ................................................6
C. KIYMETLİ EVRAKA BENZER SENETLER .................................................................................7-9
§ 2.KIYMETLİ EVRAKIN TASNİFİ.................................................................10-36
A. TEMSİL ETTİĞİ HAK ÖLÇÜTÜNE GÖRE AYIRIM.............................................................10-12
I. Para (Alacak) Senetleri ....................................................................................10
II. Mal Senetleri ....................................................................................................11
III. Pay Senetleri ve İlmühaberler..........................................................................12
B. DOLAŞIM YETENEĞİNE GÖRE AYIRIM...............................................................................13-36
I. Nama Yazılı Senetler...................................................................................13-19
1. Tanımı...........................................................................................................13
2. Unsurları......................................................................................................14
3. Hangi Senetler Nama Yazılabilir .................................................................15
4. Özellikleri.....................................................................................................16
5. Devri.............................................................................................................17
6. Ödeme...........................................................................................................18
VIII İçindekiler
II. Emre Yazılı Senetler ..........................................................................................20-24
1. Tanım............................................................................................................20
2. Unsurları......................................................................................................21
3. Hangi Senetler Emre Yazılabilir ..................................................................22
4. Özellikleri.....................................................................................................23
5. Devri.............................................................................................................24
III. Hamile Yazılı Senetler......................................................................................25-29
1. Tanımı ve Özellikleri ...............................................................................25-26
2. Hangi senetler Hamile Yazılabilir?..............................................................27
3. Devri.............................................................................................................28
4. Ödeme...........................................................................................................29
IV. Kıymetli Evrakta Tür Değiştirme......................................................................30-36
1. Kavram.........................................................................................................30
2. Tür Değişikliğinin Genel Koşulları.........................................................31-32
3. Nama ve Emre Yazılı Senetlerin Hamile Yazılı Senede Dönüştürülmesi .....33
4. Hamile Yazılı Senetlerin Nama veya Emre Dönüştürülmesi........................34
5. Nama ve Emre Yazılı Senet Grupları Arasında Tür Değiştirme..................35
6. Yasal Dönüşüm.............................................................................................36
§ 3. KIYMETLİ EVRAKIN ZAYİ OLMASI VE İPTALİ...............................37-46
A. ZAYİ OLMA KAVRAMI VE İPTALİ GEREKLİ KILAN İHTİYAÇ.............................................37
B. TİCARET KANUMUMUZUN İPTALİ DÜZENLEYEN HÜKÜMLERİ.......................................38
C. İPTAL USULÜ .......................................................................................................................................39
I. Hamile Yazılı Senetlerin İptali........................................................................39-46
1. Genel Bakış..................................................................................................39
2. Hamile Yazılı Senetlerin İptali Usulü .....................................................40-44
I. Nama Yazılı Senetlerin İptali...............................................................................45
II. Emre Yazılı Senetlerin İptali ..............................................................................46
§ 4.KIYMETLİ EVRAKTA DEFİLER (SAVUNMALAR)..............................47-63
A. KAVRAM ................................................................................................................................................47
B. DEFİLERİN AYIRIMI...................................................................................................................48-69
I. Mutlak Defiler....................................................................................................48-55
1. Senetten Doğan Defiler...........................................................................49-52
2. Kambiyo Taahhüdünün Bağlayıcı olmadığı Defi ve İmzaların
Bağımsızlığı Kuralı ..................................................................................53-55
II. Şahsi Deliller......................................................................................................56-59
C. SENET METNİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERDEN DOĞAN DEFİLER.......................60-63
I. Genel Bakış .............................................................................................................60
II. Senet Metninde Değişiklik Kavramı..................................................................61-62
III. İmzacıların Sorumluğu ..........................................................................................63
İçindekiler IX
İkinci Bölüm
KAMBİYO SENETLERİ (TİCARİ SENETLER)
§ 5. KAMBİYO SENETLERİ..............................................................................64-79
A. GENEL BAKIŞ................................................................................................................................64-65
I. Terim....................................................................................................................64
II. Uygulama............................................................................................................65
B. KAMBİYO SENETLERİNİN ORTAK NİTELİKLERİ.............................................................66-74
1. Kambiyo Senetleri Soyutluk İlkesi Geçerlidir..............................................67
2. Kambiyo Senedinin İfa Uğruna Verildiği Karinesi.................................68-69
3. Kambiyo Senetlerinde Ehliyet......................................................................70
4. Kambiyo Senetlerine Özgü Ayrıcalıklı Takip Usulü Vardır.........................71
5. Kambiyo Senetleri Damga Vergisinden Muaftır..........................................72
6. Kambiyo Senetleri Kanunen Emre Yazılı Senetlerdir ..................................73
7. Kambiyo Senetlerinde Müteselsil Sorumluluk Kuralı Geçerlidir................74
C. TARİHÇE.........................................................................................................................................75-76
D. KAMBİYO SENETLERİNDE TEMSİL ......................................................................................77-74
I. Yasal Temsil.........................................................................................................77
II. İradi Temsil.........................................................................................................78
III. Yetkisiz Temsil..................................................................................................79
§ 6. KAMBİYO SENETLERİNE ÖZGÜ TAKİP YOLU .................................80-94
A. GENEL BAKIŞ.......................................................................................................................................80
B. KAMBİYO SENETLERİNE ÖZGÜ HACİZ YOLU İLE TAKİP .............................................81-91
I. Genel Bilgi...........................................................................................................81
II. Haciz Yolu İle Takibin Aşamaları .................................................................82-90
1. Takip Talebi.............................................................................................83-84
2. Talep Üzerine Yapılacak İşlemler-Ödeme Emri......................................85-89
3. Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolunda Şikayet......................................90
III. Takibin Diğer Aşamaları...................................................................................91
C. KAMBİYO SENETLERİNE ÖZGÜ İFLÂS YOLU İLE TAKİP ..............................................92-94
I. Genel Bakış..........................................................................................................92
II. Takibin Aşamaları..........................................................................................93-94
1. İflas Yolu ile Takip Talebi.............................................................................93
2. Ödeme Emri .................................................................................................94
X İçindekiler
Birinci Alt Ayırım
§ 7. POLİÇE........................................................................................................97-124
A. KAVRAM VE EKONOMİK YARARLARI.................................................................................97-98
B. POLİÇENİN ŞEKİL ŞARTLARI .............................................................................................. 99-116
I. Zorunlu Şekil Şartları....................................................................................99-104
II. Seçimlik Zorunlu Şartlar ...........................................................................105-115
1. Vade ............................................................................................................106
2. Ödeme Yeri .................................................................................................114
3. Düzenleme Yeri...........................................................................................115
III.Seçimlik Kayıtlar..............................................................................................116
C. POLİÇEDE NÜSHA VE SURET.............................................................................................117-122
I. Nüsha ..........................................................................................................117-120
1. Kavram.......................................................................................................117
2. Ekonomik İşlevi..........................................................................................118
3. Düzenleme Yetkisi.......................................................................................119
4. Hükümleri............................................................................................120-122
II. Suret...........................................................................................................123-124
1. Kavram.......................................................................................................123
2. Ekonomik İşlevi..........................................................................................124
§ 8. POLİÇEDE KABUL.................................................................................125-134
A. KAVRAM .............................................................................................................................................125
B. KABULÜN ŞEKLİ..............................................................................................................................126
C. KABULE İBRAZ SÜRESİ.................................................................................................................127
D. İBRAZ YERİ.......................................................................................................................................128
E. KABUL İÇİN İBRAZ İHTİYARİDİR KURALI VE İSTİSNALARI...........................................129
I. Olumlu İstisnalar (İbraz Zorunluluğu)........................................................130-133
1. Yasal İstisnalar....................................................................................130-131
2. İradi İstisnalar.....................................................................................132-133
II. Olumsuz İstisnalar (İbraz Yasağı) ....................................................................134
F. ARAYA GİRME SURETİYLE KABÛL (TK 735).................................................Bkz.: N.206 vd.
§ 9. POLİÇENİN DEVRİ.................................................................................135-157
A. GENEL OLARAK ..............................................................................................................................135
B. CİRO .......................................................................................................................................129-157
I. Kavram...............................................................................................................136
II. Şekil ...........................................................................................................137-141
III. Cironun Zamanı...............................................................................................142
İçindekiler XI
IV. Ciro Lehdarı (Poliçe Kimlere Ciro Edilebilir?)...............................................143
V. Cironun Türleri.................................................................................................144-
1. Ciro Lehdarının Gösterilip Gösterilmediğine Göre Ayırım ...............144-146
2. Cironun Amacına Göre Ayırım ...........................................................147-152
3. Cironun İşlevleri .................................................................................153-157
§ 10. POLİÇEDE ÖDEME ..............................................................................158-163
A. ÖDEME İÇİN İBRAZ SÜRESİ VE YERİ..............................................................................158-160
I. İbraz Süresi ........................................................................................................159
II. Ödeme Yeri.......................................................................................................160
B. ÖDEME İŞLEMİ .......................................................................................................................161-163
I. Muhatabın İnceleme Yükümü.....................................................................161-162
II. Senet Bedelinin Tevdii .....................................................................................163
C. ÖDEME GÜNÜNÜN BELİRLENMESİ (SÜRELERİN HESABI)..........Bkz.: N. 106 vd., 111
D. ARAYA GİREREK ÖDEME (TK 738)..........................................................................Bkz.: N. 213
§ 11. POLİÇENİN KABUL EDİLMEMESİ VEYA ÖDENMEMESİ ........164-221
A. GENEL BAKIŞ ....................................................................................................................................164
B. BAŞVURMA HAKKININ KULLANILMASI VE KAPSAMI..............................................165-201
I. Başvurma Hakkı Kavramı..................................................................................165
II. Başvuru Sorumluluğunun Nitelikleri.........................................................166-167
III. Başvurma Hakkının Kapsamı..........................................................................168
IV. Başvurma Hakkının Kullanılma Zamanı..................................................169-172
1.Kural: Vadeden Sonra Başvuru...................................................................169
2. Vadeden Önce Başvuru (TK 713(2). ...................................................170-172
V. Başvuru Hakkının Korunmasının Şartları..................................................173-194
1. İbraz.....................................................................................................174-175
2. Protesto ...............................................................................................176-190
3. İhbar....................................................................................................191-194
VI. Zamanaşımı.....................................................................................................195
1. Hamilin Başvurma Hakkının Kullanılmasında Zamanaşımı Süreleri...196-199
2. Cirantaların Başvurma Haklarında....................................................200-201
C. ARAYA GİREREK KABUL VE ÖDEME...............................................................................202-221
I. Araya Girme................................................................................................202-205
1. Kavram.......................................................................................................202
2. Kimler Araya Girebilir...............................................................................203
3. Araya Girenin İhbar Yükümü..............................................................204-205
II. Araya Girerek Kabul .................................................................................206-213
1. Kavram.......................................................................................................206
2. Hukuki Niteliği ...........................................................................................207
XII İçindekiler
3. Şekli............................................................................................................208
4. Araya Girerek Kabul Edenin Sorumluluğu.........................................209-210
5. Hamilin Hakları ve Yükümlülükleri....................................................211-213
III. Araya Girerek Ödeme .....................................................................................213
1. Zamanı........................................................................................................213
2. Araya Girerek Ödeyecek Kişinin Hukuki Durumu.....................................214
3. Hamilin Yükümleri ..............................................................................215-219
4. Ödeme İşlemi..............................................................................................220
5. Araya Girerek Ödeyenin Hakları...............................................................221
§ 12. POLİÇEDE KARŞILIĞIN DEVRİ VE SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME......222-233
A. GENEL BAKIŞ ....................................................................................................................................222
B. KARŞILIĞIN DEVRİ ................................................................................................................223-225
I. Karışıklık Üzerindeki Hak .................................................................................223
II. Karşılığın Geçmesi ....................................................................................224-225
1.İradi Geçiş (Devir)......................................................................................224
2. Yasal Geçiş Hali.........................................................................................225
C. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME..............................................................................................................226
I. Genel Olarak ...............................................................................................226-233
II. Poliçede Sebepsiz Zenginleşmenin Koşulları...................................................227
1. Sebepsiz Zenginleşmede Taraflar...............................................................227
2. Muhataplar-Sorumlular ......................................................................228-229
2. Sebepsiz Zenginleşmenin Maddi Koşulları.........................................230-231
3. İspat Yükü...................................................................................................232
4. Zamanaşımı................................................................................................233
§ 13. POLİÇEDE KANUNLAR İHTİLAFLAI KURALLARI....................234-244
A. GENEL BAKIŞ ....................................................................................................................................234
B. KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARIN İNTELİĞİ VE UYGULANMA ALANI ....................235
I. Ehliyet ................................................................................................................236
II. Şekil ve Süreler.................................................................................................237
1.İradi Geçiş (Devir)......................................................................................224
2. Hakların Kullanılması ve Korunmasına İlişkin İşlemler...........................238
3. Başvurma Hakkı.........................................................................................239
III. Kambiyo Taahhütlerinin Hukuki Sonuçları .............................................240-241
1. Kabûlün Hukuki Sonuçları.........................................................................240
2. Ödeme.........................................................................................................241
IV. Sebepsiz Zenginleşme ve Karşılığın Devri...............................................240-243
1. Sebepsiz Zenginleşme.................................................................................242
2. Karşılığın Geçmesi.....................................................................................243
V. Ziya ve İptal.......................................................................................................244
İçindekiler XIII
İkinci Alt Ayırım
§ 14. BONO (EMRE YAZILI SENET)...........................................................245-267
A. HUKUKİ YAPISI.................................................................................................................................245
B. NİTELİKLERİ.....................................................................................................................................246
C. EKONOMİK İŞLEVİ..........................................................................................................................247
D. DÜZENLEME ŞEKLİ.........................................................................................................................248
E. BONONUN ŞEKİL ŞARTLARI ........................................................................................................245
I. Zorunlu Kayıtlar..........................................................................................249-254
1. Bono veya Emre Yazılı Senet Kelimesi.......................................................250
2. Kayıtsız ve Şartsız Belirli Bir Bedeli Ödeme Vaadi...................................251
3. Kime veya Kimin Emrine Düzenlenmişse Onun Adı..................................252
4. Düzenleme Tarihi .......................................................................................253
5. Düzenleyenin İmzası...................................................................................254
II. Seçimlik Zorunlu Şekil Şartları.................................................................255-257
1. Düzenleme Yeri...........................................................................................255
1I. Ödeme Yeri.........................................................................................256-257
III. İsteğe Bağlı Kayıtlar........................................................................................258
1. Vade ............................................................................................................258
2. Faiz Kaydı.....................................[TK 778(2b)/675 )]; Bkz.N. 101, 108, 110
3. “Gidersiz” “Protestosuz” Kaydı. .................................................Bkz. N. 189
4. Yetkili Mahkeme Kaydı..........................................................HMK 17; N. 116
5. Bedel Kaydı.. ..............................................................................................259
6. Teminat Kaydı.. ........................................................................................ 259a
IV. Açık (Beya) Bono ............................................................................................260
F. BONONUN DEVRİ..............................................................................................................................261
G. BONODA ÖDEME..............................................................................................................................262
H. ÖDEMEMENİN HUKUKÎ SONUÇLARI........................................................................................263
I. ZAMANAŞIMI......................................................................................................................................264
İ. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME VE KARŞILIĞIN GEÇMESİ..................................................265-266
1. Sebepsiz Zenginleşme.................................................................................265
2. Karşılığın Geçmesi.....................................................................................266
J. BONONUN POLİÇE İLE KARŞILAŞTIRILMASI.......................................................................267
XIV İçindekiler
Üçüncü Alt Ayırım
§ 15. ÇEK...........................................................................................................268-309
A. KISA TARİHÇE VE DÜZENLEMELER.........................................................................................269
B. ÇEKİN ÖZELLİKLERİ ............................................................................................................270-272
I. Hukuki Temeli ...................................................................................................270
II. Çekin Temel Nitelikleri .............................................................................271-272
1. Düzenleme Şekli .........................................................................................271
2. Muhatap .....................................................................................................272
C. ÇEK DÜZENLEMENİN ÖN KOŞULLARI............................................................................273-275
I. Çek Anlaşması ...................................................................................................273
II. Çek Düzenleme Yeteneği (Ehliyeti).................................................................274
III. Çek Defteri ......................................................................................................275
D. ÇEKİN ŞEKİL ŞARTLARI.......................................................................................................276-289
I. Zorunlu Kayıtlar.................................................................................................276
1. Çek Kelimesi...............................................................................................277
2. Kayıtsız Şartsız Belirli Bir Meblağın Ödenmesine İlişkin Havale.............278
3. Düzenleme Tarihi ve Yeri ..................................................................279-279a
4. Muhatabın Ticaret Unvanı.........................................................................280
5. Düzenleyenin İmzası..........................................................................281-282a
II. İhtiyari Kayıtlar ................................................................................................283
III. Açık (Beyaz) Çek............................................................................................284
IV. Vizeli, Teyitli (Bloke) ve Garantili Çekler...............................................285-289
1. Çekin Vizesi................................................................................................286
2. Teyitli (Bloke) Çek......................................................................................287
3. Garantili Çek..............................................................................................288
4. Banka Çeki .................................................................................................289
E. ÇEKTE KARŞILIK.............................................................................................................................290
I. Genel Bakış........................................................................................................290
II. Karşılıksız Çekin Hukukî Sonuçları.................................................................291
1. Cezaî Sonuçları...................................................................................292-302
2. Güvenlik Önlemi Nitelikli Yaptırımlar:
Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı ......................................303-308
3. Hukukî Sonuçları – Başvurma Hakkının Kullanılması..............................309
§ 16. ÇEKİN DÜZENLENME ŞEKİLERİ VE DEVRİ ...............................310-316
İçindekiler XV
A. NAMA YAZILI ÇEK ..........................................................................................................................310
I. Kavram...............................................................................................................310
II. Devir Şekli........................................................................................................311
B. EMRE YAZILI ÇEK ..................................................................................................................312-315
C. HAMİLİNE YAZILI ÇEK..................................................................................................................316
§ 17. ÖDENME ŞEKLİNE GÖRE ÇEK TÜRLERİ ....................................317-320
A. ÇİZGİLİ ÇEK......................................................................................................................................317
I. Kavram...............................................................................................................317
II. Ödenmesi ..........................................................................................................318
B. HESABA GEÇRİLECEK (KAYDEN ÖDENECEK) ÇEK.............................................................319
C. TACİR ÇEKİ........................................................................................................................................320
§ 18. ÇEKTE KORUMA VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ ..........................321-326
A. GENEL OLARAK...............................................................................................................................321
B. BAŞLICA GÜVENLİK ÖNLEMLERİ.....................................................................................322-324
I. Çek Defterinin Verilmesinde .............................................................................322
II. Çek Defterinin Basımında ................................................................................323
III. Bankanın Bildirim Yükümlülüğü.............................................................324-326
1. Hamiline Çeklerle İlgili Bildirim...............................................................324
2. İlişkili Hesapların Bildirimi.......................................................................325
3. Yasaya Aykırı Hamiline Çek Düzenlemesine İlişkin Bildirim....................326
§ 19. ÇEKTE ÖDEME.....................................................................................327-344
A. İBRAZ .......................................................................................................................................327-336
I. Kavram...............................................................................................................327
II. İbraz Süresine Uymama....................................................................................328
1. Çekten Cayma ............................................................................................329
2. Bankanın Ödeme Yetkisi.............................................................................330
3. Başvuru Haklarında Zamanaşımının Başlangıcı.......................................331
4. Bankanın Teyit Taahhüdünün Sona Ermesi ...............................................332
5. İbraz Süresi Geçmiş Çeklerde Karşılıksızdır İşlemi ..................................333
6. İbraz Süresi Geçtikten Sonra Yapılan Cironun Hukukî Sonucu.................334
III. İbraz Süreleri...................................................................................................335
IV. Çekte İbraz Sürelerinin Hesabı........................................................................336
B. ÖDEME YERİ................................................................................................................. bkz.: N. 282a
XVI İçindekiler
C. MUHATAP BANKANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ...................................................................337-341
I. Bankanın Ödeme Yükümü.................................................................................337
1. Kural...........................................................................................................337
2. Kısmî Ödeme .......................................................................................338-340
3. Ödeme Yapmayan ya da Geciktiren Bankanın Sorumluluğu.....................341
II. Bankanın İnceleme Yükümü .....................................................................342-344
§ 20. BANKANIN SAHTE VE TAHRİF EDİLMİŞ ÇEKTEN DOĞAN
SORUMLULUĞU...................................................................................345-348
A. GENEL OLARAK...............................................................................................................................345
B. SAHTE VE TAHRİF EDİLMİŞ ÇEK KAVRAMLARI..................................................................345
I. Sahte Çek ...........................................................................................................346
II. Tahrif Edilmiş Çek............................................................................................347
C. SORUMLULUK...................................................................................................................................348
§ 21. ÇEKİN ÖDENMEMESİNİN HUKUKÎ SONUÇLARI.......................349-353
A. GENEL OLARAK...............................................................................................................................349
B. ÖDEMEMENİN TESPİTİ..................................................................................................................350
C. ÖDEMENİN İHBARI YÜKÜMÜ......................................................................................................351
D. BAŞVURU HAKKININ KAPSAMI...................................................................................................352
E. ZAMANAŞIMI.....................................................................................................................................353
§ 22. ÇEKTE SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME KARŞILIĞIN GEÇMESİ.....354-357
A. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME..............................................................................................................355
B. KARŞILIĞIN GEÇMESİ ..................................................................................................................356
C. TEMEL İLİŞKİDEN DOĞAN TALEP HAKLARINI KULLANMA ..........................................357
§ 23. ÇEKİN ZIYAI VE İPTALİ............................................................................358
A. ZİYA VE İPTAL KAVRAMI.....................................................................................................358-359
B. İPTAL USÛLÛ .....................................................................................................................................360
I. Hak Sahibi..........................................................................................................360
II. Görevli ve Yetkili Mahkeme ............................................................................361
III. Ödeme Yasağı..................................................................................................362
IV. Çeki Eline Geçiren Kişinin Bilinmesi .............................................................363
V. Çekin Kimde Olduğu Bilinmiyorsa ..................................................................364
VI. İlân ve Süreleri................................................................................................365
İçindekiler XVII
VII. Geri Alım Davası...........................................................................................366
VIII. İptal Kararı....................................................................................................367
§ 24. ÇEKTE NÜSHA VE SURET.................................................................368-371
A. NÜSHA ................................................................................................................................................368
I. Kavram...............................................................................................................368
II. Düzenleme Koşulları ........................................................................................369
III. Hükümleri........................................................................................................370
B. SURET ................................................................................................................................................371
§ 25. ÇEKTE KANUNLAR İHTİLAFI..........................................................368-378
A. GENEL BAKIŞ .................................................................................................................