Kıdem Tazminatı İhtilafları Ve Çözüm Yolları
Kıdem Tazminatı İhtilafları Ve Çözüm Yolları
İsa KARAKAŞ
Sayfa Sayısı
:
443
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2006
ISBN NO
:
9756385898
SUNUŞ
Kıdem tazminatı, iş hukukumuz ile özdeşleşmiş, çalışma hayatımızın en önemli müesseselerin başında gelmektedir. Bu tazminat; işçiler ya da bunların hak sahipleri açısından bir güvence, işverenler açısından ise önemli bir maliyet özeliği arz etmektedir.
Çalışma hayatında işçi ile işverenler arasında vuku bulan uyuşmazlıkların başında kıdem tazminatı gelmektedir. Buna karşın bu konuda hemen hemen hiç bir güncel eser bulunmamaktadır.
Yaklaşık onbir yıllık mesleki yaşamımda, gerek işçilerin gerekse işverenlerin en çok kıdem tazminatı ile ilgili konularda tereddütlere düştüklerine muttali olmam ve her zaman başta gelen görevimin "eğitim" olduğu hareket noktasıyla, iş hukukuyla ilgili yoğun lisans ve yüksek lisans eğitimim ile mesleki tecrübelerimin birlikte değerlendirilmesi isteği, bu eseri vücuda getirmiştir.
Kitap, herkesin rahatlıkla anlayabileceği ve kullanabileceği şekilde dizayn edilmiştir. Kıdem tazminatı ile ilgili çok sınırlı bir yasal düzenleme olması nedeniyle, özelikle ihtilaf konularına yönelik çok sayıda yargı kararlarına yer verilerek, ilgililerin aradıkları cevapların karşılanmasına çalışılmıştır. Kitapta kıdem tazminatına hak kazanma şartlarından, hesaplanmasına; vergilendirilmeden SSK primi kesilip-kesilmeyeceğine kadar bir çok uygulama konusuna yer verilmiştir.
Diğer yandan kıdem tazminatı hakkının yasal yollardan talebine yönelik, başvurulacak mercilere, nasıl ve ne şekilde başvurunun yapılacağı örneklerle izah edilmiş bu konuda gerekli mevzuata da yer verilmiştir.
Eserin alanında ilk uygulamalı rehber kitap olma özelliğini taşıması sebebiyle bu ilk baskısının bir takım eksiklik ve hatalardan münezzeh olması mümkün değildir.
Kitabın bundan sonraki baskısının daha da mükemmele ulaşması elbette ki değerli okuyucuların; görüş,eleştiri ve önerileri ile mümkün olacaktır.
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM KIDEM TAZMİNATI KAVRAMI
ve HAK KAZANABİLME ŞARTLARI
I. GENEL OLARAK KIDEM TAZMİNATI 1
(4857 Sayılı (Eski 1475 Sayılı) İş Kanununa Göre Kıdem Tazminatından Faydalanabilmek İçin Gereken Şartlar)
II. 4857 SAYILI İŞ KANUNUNA TABİ İŞÇİ OLMAK 3
III. İŞÇİNİN İŞİNİN (HİZMET AKDİNİN) AŞAĞIDAKİ
HALLERDEN BİRİ NEDENİYLE SONA ERMİŞ OLMASI 14
A. İŞÇİNİN İŞİNE İŞVEREN TARAFINDAN 4857 SAYILI
KANUNUN 25. MADDESİNDE BELİRTİLEN "SAĞLIK
SEBEPLERİ" VEYA "ZORUNLU SEBEPLERDEN" BİRİNE
VEYA 17. MADDESİNE İSTİNADEN SON VERİLMİŞ
OLMASI 14
1. Sağlık Sebepleri 14
2. Zorunlu Sebepler 17
3. İşçinin İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından İş Kanunun
17.Maddesine İstinaden Son Verilmiş Olması 23
B. İŞÇİNİN KANUNUN 24.MADDESİNDE1 BELİRTİLEN
"SAĞLIK SEBEPLERİ", "AHLAK VE İYİ NİYET
KURALLARINA UYMAYAN HALLER VE BENZERLERİ"
VEYA "ZORUNLU SEBEPLERDEN" BİRİ NEDENİYLE
İŞTEN AYRILMIŞ OLMASI 25
l.Sağhk Sebepleri 26
2. Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller ve
Benzerleri 27
3. Zorlayıcı sebepler 32
C. İŞÇİNİN MUVAZZAF ASKERLİK HİZMETİ NEDENİYLE
İŞTEN AYRILMASI 34
Ç. İŞÇİNİN YAŞLILIK, EMEKLİLİK VEYA MALULLÜK
AYLIĞI YAHUT TOPTAN ÖDEME ALMAK AMACIYLA
İŞTEN AYRILMASI 36
D. KADIN İŞÇİNİN EVLENMESİ NEDENİYLE, EVLENDİĞİ
TARİHTEN İTİBAREN BİR E.İŞÇİNİN ÖLÜMÜ YIL
İÇİNDE KENDİ İSTEĞİ İLE İŞTEN AYRILMASI 44
E. İŞÇİNİN OLUMU 49
IV. İŞÇİNİN İŞTEN AYRILMADAN ÖNCE EN AZ BİR YIL
ÇALIŞMIŞ OLMASI 51
İKİNCİ BÖLÜM
KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI
I. KIDEM TAZMİNATINA ESAS OLAN ÇALIŞMA SÜRESİNİN
HESAPLANMASI 53
A. KIDEM SÜRESİNİN BAŞLANGICI VE SONU 53
l.Kıdemin Süresinin Başlangıcı 53
2.Kıdem Süresinin Sonu 54
B. İŞÇİNİN AYNI İŞVERENİN BİR VEYA DEĞİŞİK
İŞYERLERİNDE DEVAMLI VEYA ARALIKLI ÇALIŞMIŞ
OLMASI HALİNDE KIDEM SÜRESİNİN TESPİTİ 55
C. İŞÇİNİN ÇALIŞMAKTA OLDUĞU İŞYERİNİN NAKLİ,
DEVRİ VEYA İNTİKALİ HALİNDE KIDEM SÜRESİNİN
SAPTANMASI 56
D. İŞÇİNİN KISMİ ÇALIŞMASI HALİNDE KIDEM
SÜRESİNİN HESAPLANMASI 61
E. ÇIRAKLIKTA GEÇEN SÜRELERİN KIDEM SÜRESİNE
ETKİSİ 64
F. ASKERLİKTE GEÇEN SÜRELERİN KIDEME ETKİSİ 65
G. KAMUYA AİT İŞYERLERİNDE GEÇEN ÇALIŞMALARIN
KIDEME ETKİSİ 69
1. İşçi Olarak Geçen Süreler 69
2. Memur Olarak Geçen Süreler 69
II. KIDEM TAZMİNATI MİKTARININ HESAPLANMASI 76
A. HESAPLAMA ESASLARININ KANUNİ DAYANAĞI 76
XIII
B. HESAPLAMAYA ESAS ÜCRET 77
1. Son Ücretin Esas Alınması , 77
2. Ortalama Ücretin Esas Alınması 77
C. HESAPLAMADA DİKKATE ALINAN VE ALINMAYAN
ÜCRETLER 78
l.Dikkate Alınan Ücretler 78
2.Dikkate Alınmayan Ücretler 80
D. KIDEM TAZMİNATI MİKTARININ HESAPLANMASI 81
l.Miktarın Hesaplanmasına İlişkin Temel Kurallar 81
2. Kıdem Tazminatının Tavanı 81
3.Kıdem Tazminatının Hesaplanmasına İlişkin Örnekler 87
III. KIDEM TAZMİNATINA UYGULANACAK GECİKME FAİZİ
VE ÖDENMEMESİNİN YAPTIRIMI 90
A. GECİKME FAİZİ 90
B. KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMEMESİNİN YAPTIRIMI 92
IV.KIDEM TAZMİNATININ ZAMANAŞIMI 93
V. KIDEM TAZMİNATININ VERGİLENDİRİLMESİ 94
VI.KIDEM VE İHBAR TAZMİNATLARININ HESAPLANMASI
İLE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ İŞLEMLERİ 96
A. HESAPLAMA VE MUHASEBE KAYIT ÖRNEKLERİ 96
B. BORDRO KAYIT ÖRNEKLERİ 102
VII.KIDEM ve İHBAR TAZMİNATLARININ SSK PRİMLERİ
KARŞISINDAKİ DURUMU 106
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KIDEM TAZMİNATI İHTİLAFLARI VE İLGİLİ YARGI
KARARLARI
1. BORÇLANILAN ASKERLİK SÜRESİNİN KIDEM TAZMİNATI
HESABINDA NAZARA ALINIP-ALINMAYACAĞI 109
2. ÜCRETSİZ İZİNDE GEÇEN SURENİN KIDEM TAZMİNATI
HESABINDA DİKKATE ALINIP-ALINMAYACAĞI 115
3. STATÜ DEĞİŞİKLİĞİ HALİNDE KIDEM TAZMİNATI
ZAMANAŞIMI 116
XIV
4. EMEKLİLİK HALİNDE GECİKMEDEN DOLAYI KIDEM
TAZMİNATINA YÜRÜTÜLECEK FAİZİN BAŞLANGICI 121
5. İŞ DÜZENİNİ BOZACAK ŞEKİLDE HAREKET EDİLMESİ
HALİNDE KIDEM TAZMİNATI ÖDENİP-ÖDENMEYECEĞİ 122
6. KIDEM TAZMİNATINA YÜRÜTÜLECEK FAİZE İLİŞKİN
İHTİLAFLAR 125
7. İŞÇİNİN İŞE DEVAMSIZLIĞININ İŞVERENCE
İSPATLANAMAMASI HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 138
8. DEĞİŞİK KAMU KURULUŞLARINDA GEÇEN HİZMET
SÜRELERİNİN BİRLEŞTİRİLEBİLMESİ İÇİN HİZMET
AKDİNİN KIDEM TAZMİNATI ÖDENMESİNİ
GEREKTİRECEK ŞEKİLDE SONA ERMESİ GEREKTİĞİ 139
9. HASTALIKTA GEÇEN SÜRENİN KIDEM SÜRESİNİN
HESABINDA DİKKATE ALINIP-ALINMAYACAĞI 143
10.HİZMET AKDİNİN 4857 SAYILI İŞ KANUNUN (25/11)
MADDESİ (ESKİ 1475/MD:17/II) UYARINCA İŞÇİNİN AHLAK
VE İYİ NİYET KURALLARINA UYMAYAN HALLERİ VE
BENZERLERİ DURUMUNDA İŞVERENCE FESHEDİLMESİ
HALİNDE KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMEYECEĞİ 147
a. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri 147
b. Konuya İlişkin Yargı Kararları 148
11. İŞÇİNİN İSTİFA ETMESİ HALİNDE KIDEM TAZMİNATININ
ÖDENİP-ÖDENMEYECEĞİ 168
12. GAİPLİK HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 171
13. EVLENME NEDENİYLE KIDEM TAZMİNATI 173
14. ÇEŞİTLİ ŞİRKETLER NEZDİNDE GEÇEN TÜM
ÇALIŞMALARIN KIDEM TAZMİNATI HESABINDA DİKKATE
ALINIP-ALINMAYACAĞI 175
15. ÇOCUK YARDIMININ PARASAL DEĞERİNİN KIDEM
TAZMİNATINA YANSIMASI 182
16. İŞVERENİN, İŞÇİYİ ŞİRKETE BAĞLI AYNI VEYA DEĞİŞİK
İLLERDEKİ İŞYERLERİNDEN BİRİNE NAKİL ETMESİ
HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 183
17. ÖDÜNÇ İŞÇİNİN TEKRAR ESKİ İŞ YERİNE DÖNMEK
İSTEMEMESİ HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 185
18. İŞYERİNİ DEVİR EDENİN KIDEM TAZMİNATINDAKİ
SORUMLULUĞU 186
XV
19. BELİRLİ SÜRELİ HİZMET AKDİNE İSTİNADEN
ÇALIŞMADA KIDEM TAZMİNATI 192
20. TOPLU İŞ BIRAKMA HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 195
21. MUVAZZAF ASKERLİĞİN, HİZMET AKTİNİN
KURULMASINDAN ÖNCE YADA SONRA GERÇEKLEŞMİŞ
OLMASININ BORÇLANILAN ASKERLİĞİN KIDEM
TAZMİNATININ HESABINDA DİKKATE ALINMASI
AÇISINDAN BİR ETKİSİNİN BULUNMADIĞI 200
22.ZİNCİRLEME (BELİRLİ SÜRELİ SÖZLEŞMLERİN
KENDİLİĞİNDEN YENİLENMESİ) HİZMET AKDİ HALİNDE
KIDEM TAZMİNATI 202
23. FESHİN SÖZKONUSU OLMADIĞI DEVİR HALİNDE KIDEM
TAZMİNATI 205
24. İŞÇİNİN YASADIŞI ÖRGÜTLE BAĞLANTILI OLMASI
HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 207
25. İBRANAME VE KIDEM TAZMİNATI 208
26. HİZMET AKTİ DEVAM EDERKEN BİR FESİH İŞLEMİ
OLMADAN İŞVERENCE ÖDENEN KIDEM TAZMİNATI 211
27. KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASINDA
İKRAMİYENİN NASIL YANSITILACAĞI 212
28. SÖZLEŞMELİ PERSONEL İÇİN KIDEM TAZMİNATI ÖDENİP
ÖDENMEYECEĞİ 214
29. KIDEM TAZMİNATININ HESABINDA BİR YILDAN ARTAN
SÜRELER İÇİN KANUNEN ÖNGÖRÜLEN ORANIN
SÖZLEŞMELERLE DEĞİŞİTİRİLİP DEĞİŞTİRİLEMEYECEĞİ. 216
30. HİZMET AKDİNİN ASKIYA ALINMASI HALİNDE KIDEM
TAZMİNATININ HESABINDA ESAS ALINACAK ÜCRET 217
31.ORTAKLARIN DEĞİŞMESİ VEYA ORTAKLIKTAN ÇEKİLME
HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 218
32. HAKLI BİR NEDEN OLMADAN HİZMET AKTİNİN İŞÇİ
TARAFINDAN FESHİ HALİNDE İHBAR VE KIDEM
TAZMİNATI 219
33. İŞÇİNİN İŞİYLE İLGİLİ OLMAYAN İŞLEDİĞİ BİR SUÇTAN
DOLAYI TUTUKLANMASI HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 221
34. LİKİT OLMAYAN FAİZ ALACAĞI İÇİN İCRA İNKAR
TAZMİNATININ KABULÜ 226
XVI
35. YEMEK VE SORUMLULUK TAZMİNATI ÖDEMELERİNİN
KIDEM TAZMİNATI HESABINA YANSITILMASI 227
36. KENDİ İSTEĞİ İLE MEMURİYETE GEÇENLERİN,
İŞÇİLİKTE GEÇEN ÇALIŞMALARININ KIDEM
TAZMİNATINA ETKİSİ 229
37. DAVA DIŞI ŞİRKETTE GEÇEN ÇALIŞMALARA İLİŞKİN ...
KIDEM TAZMİNATI ′ 232
38.5004 sayılı KANUNA İSTİNADEN FARK KIDEM
TAZMİNATININ TALEBİ 235
39.ÖDENMEYEN PRİM ALACAĞININ KIDEM TAZMİNATINA
ETKİSİ 237
40.GEÇERSİZ FESİH HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 239
41. KAPSAM DIŞI STATÜDE ÇALIŞAN İŞÇİNİN KENDİ İSTEĞİ
DOĞRULTUSUNDA DİĞER KAMU KURUM VE
KURULUŞLARINA NAKLEDİLMESİ DURUMUNDA KIDEM
TAZMİNATI TALEP HAKKI 241
42. AYLIK ÜCRET DIŞINDA KALAN PARA İLE ÖLÇÜLEBİLEN
HAKLARIN KIDEM TAZMİNATINA YANSITILMASI 244
43.İHBAR TAZMİNATI ÖDENMEDEN İŞVERENCE
GERÇEKLEŞTİRİLEN FESİHLERDE, İŞÇİ EMEKLİLİK
AYLIĞI BAĞLANMASI İÇİN BAĞLI BULUNDUĞU KURUMA
BAŞVURMASI HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 246
44.İŞÇİNİN BAŞKA BİR ŞEHİRDEKİ İŞYERİNDE
GÖREVLENDİRİLMESİ HALİNDE KIDEM TAZMİNATI
HAKKI 247
45.İŞÇİYE ÖDENEN SOSYAL HAKLARIN KIDEM
TAZMİNATINA YANSITILMASI 249
46.ÜCRETİN TAVANI AŞMAMASI HALİNDE YAPILACAK
KIDEM TAZMİNATI HESABI 251
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
5953 VE 854 SAYILI İŞ KANUNLARINDA (BASIN VE DENİZ İŞLERİNDE ÇALIŞANLARIN) KIDEM TAZMİNATI
I. 5953 SAYILI "BASIN MESLEĞİNDE ÇALIŞANLARLA
ÇALIŞTIRANLAR ARASINDAKİ MÜNASEBETLERİN
TANZİMİ HAKKINDAKİ KANUNA GÖRE KIDEM
TAZMİNATI 253
XVII
A. 5953 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ KİŞİLER 253
B. 5953 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ KİŞİLERİN KIDEM
TAZMİNATI İLE İLGİLİ ESASLAR 254
1. Kıdem Tazminatı İle İlgili Esasların Düzenlendiği Madde
Hükümleri 254
2. Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları 256
3. Kıdem Tazminatının Belirlenmesi 256
II. 854 SAYILI DENİZ İŞ KANUNU GÖRE KIDEM TAZMİNATI 264
A. 854 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ KİŞİLER 264
B. 854 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ KİŞİLERİN KIDEM
TAZMİNATI İLE İLGİLİ ESASLAR 265
1. Kıdem Tazminatı İle İlgili Esasların Düzenlendiği Madde
Hükümleri 26?
2. Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları 268
3. Kıdem Tazminatının Belirlenmesi 268
BEŞİNCİ BÖLÜM
KIDEM TAZMİNATI İHTİLAFLARININ ÇÖZÜMÜ
I. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI NEZDİNDE
KIDEM TAZMİNATI İHTİLAFLARIN ÇÖZÜMÜ 277
A.GENEL OLARAK 277
B.İŞ MÜFETTİŞLERİ 278
1. İş Müfettişlerince yapılmakta olan Denetimler 278
a.Genel Teftiş 278
b.Kontrol Teftişi 278
c. İnceleme Teftişi 278
2. İş Müfettişlerinin Yetkileri 279
3. İş Teftiş Kurulu Başkanlığı İle Grup Başkanlıklarının İletişim
Adres, Telefon ve Fax Numaraları 282
XVIII
4. Kıdem Tazminatı İle İlgili İhtilaflarda Öncelikle Nereye ve
Nasıl Başvuruda Bulunmalıdır? 284
a.Çalışma Bölge Müdürlüklerine Müracaat 284
b.Örnek Başvuru Dilekçeleri 291
5.İş Teftişi İle İlgili Örnek Yargı Kararı 294
6.Kıdem Tazminatı Hakkının İdari Yolla Aranmasında Yapılacak
İşlemlerinden Doğan Masraflardan Muafiyet 295
II. MAHKEME YOLU İLE KIDEM TAZMİNATI
İHTİLAFLARININ ÇÖZÜMÜ 295
A. KIDEM TAZMİNATI İHTİLAFLARINDA GÖREVLİ
MAHKEME :. 295
B. DAVA AÇILACAK YETKİLİ MAHKEME 296
l.Dava Dilekçesi Örnekleri 297
2. Davalının İkametgahı Yada İşin Yapıldığı Yer
Mahkemesinin Yetkili Olduğu Kuralının Kamu Düzenine Ait
Bir Yetki Kuralı Olduğu 308
3. İşveren İle Arasında Hizmet Akti Bulunmayan Kişilerin
Davalarına İş Mahkemesinde Bakılamayacağı 310
C.İŞ MAHKEMELERİNİN İŞLEYİŞİ 311
D. İSTİNAF YOLUNA BAŞVURMA 311
E.TEMYİZ YOLUNA BAŞVURMA 312
1. Derdestlik İtirazı-Temyiz Süresi 312
2.İş Yargılamasında Temyiz Süresi 314
ALTINCI BOLÜM
KIDEM TAZMİNATI İLE İHTİLAFLARIN ÇÖZÜM YERLERİNE İLİŞKİN MEVZUAT HÜKÜMLERİ VE KIDEM TAZMİNATI FONU KANUN TASARISI
I. KIDEM TAZMİNATI İLE İLGİLİ MEVZUAT HÜKÜMLERİ 317
A. 4857 SAYILI İŞ KANUNU 317
B. 1475 SAYILI İŞ KANUNUN İLGİLİ HÜKÜMLERİ 317
XIX
C. 5953 SAYILI "BASIN MESLEĞİNDE ÇALIŞANLARLA
ÇALIŞTIRANLAR ARASINDAKİ MÜNASEBETLERİN
TANZİMİ HAKKINDA KANUNUN 321
D. 854 SAYILI DENİZ İŞ KANUNU 336
II. KIDEM TAZMİNATI İHTİLAFLARININ ÇÖZÜMLENDİĞİ
YARGI MERCİLERİNE İLİŞKİN MEVZUAT 362
A. İŞ MAHKEMELERİ KANUNU 362
B. İŞ MAHKEMELERİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN 368
C. YARGITAY KANUNU 369
III.KIDEM TAZMİNATI FONU TASARISI 417
A. TASARI 417
B. GEREKÇESİ 425
IV. YARARLI BİLGİLER 431
A. İHBAR ÖNELLERİ VE İHBAR TAZMİNATI MİKTARI 431
B. YILLAR İTİBARIYLA KIDEM TAZMİNATI TAVANI VE
HESAPLANMASI 432
C. YILLAR İTİBARIYLA SPEK VE ASGARİ ÜCRETLER 433
1. DÖNEMLER İTİBARIYLA SPEK VE ASGARİ
ÜCRETLER 433
2. Asgari Ücretin Net Hesabı Ve İşverene Maliyeti 435
D. SENELİK İZİN SÜRELERİ 437
E. KIDEM TAZMİNATI BORDROSU ÖRNEĞİ 438
KAYNAKÇA 439
Kıdem tazminatı, iş hukukumuz ile özdeşleşmiş, çalışma hayatımızın en önemli müesseselerin başında gelmektedir. Bu tazminat; işçiler ya da bunların hak sahipleri açısından bir güvence, işverenler açısından ise önemli bir maliyet özeliği arz etmektedir.
Çalışma hayatında işçi ile işverenler arasında vuku bulan uyuşmazlıkların başında kıdem tazminatı gelmektedir. Buna karşın bu konuda hemen hemen hiç bir güncel eser bulunmamaktadır.
Yaklaşık onbir yıllık mesleki yaşamımda, gerek işçilerin gerekse işverenlerin en çok kıdem tazminatı ile ilgili konularda tereddütlere düştüklerine muttali olmam ve her zaman başta gelen görevimin "eğitim" olduğu hareket noktasıyla, iş hukukuyla ilgili yoğun lisans ve yüksek lisans eğitimim ile mesleki tecrübelerimin birlikte değerlendirilmesi isteği, bu eseri vücuda getirmiştir.
Kitap, herkesin rahatlıkla anlayabileceği ve kullanabileceği şekilde dizayn edilmiştir. Kıdem tazminatı ile ilgili çok sınırlı bir yasal düzenleme olması nedeniyle, özelikle ihtilaf konularına yönelik çok sayıda yargı kararlarına yer verilerek, ilgililerin aradıkları cevapların karşılanmasına çalışılmıştır. Kitapta kıdem tazminatına hak kazanma şartlarından, hesaplanmasına; vergilendirilmeden SSK primi kesilip-kesilmeyeceğine kadar bir çok uygulama konusuna yer verilmiştir.
Diğer yandan kıdem tazminatı hakkının yasal yollardan talebine yönelik, başvurulacak mercilere, nasıl ve ne şekilde başvurunun yapılacağı örneklerle izah edilmiş bu konuda gerekli mevzuata da yer verilmiştir.
Eserin alanında ilk uygulamalı rehber kitap olma özelliğini taşıması sebebiyle bu ilk baskısının bir takım eksiklik ve hatalardan münezzeh olması mümkün değildir.
Kitabın bundan sonraki baskısının daha da mükemmele ulaşması elbette ki değerli okuyucuların; görüş,eleştiri ve önerileri ile mümkün olacaktır.
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM KIDEM TAZMİNATI KAVRAMI
ve HAK KAZANABİLME ŞARTLARI
I. GENEL OLARAK KIDEM TAZMİNATI 1
(4857 Sayılı (Eski 1475 Sayılı) İş Kanununa Göre Kıdem Tazminatından Faydalanabilmek İçin Gereken Şartlar)
II. 4857 SAYILI İŞ KANUNUNA TABİ İŞÇİ OLMAK 3
III. İŞÇİNİN İŞİNİN (HİZMET AKDİNİN) AŞAĞIDAKİ
HALLERDEN BİRİ NEDENİYLE SONA ERMİŞ OLMASI 14
A. İŞÇİNİN İŞİNE İŞVEREN TARAFINDAN 4857 SAYILI
KANUNUN 25. MADDESİNDE BELİRTİLEN "SAĞLIK
SEBEPLERİ" VEYA "ZORUNLU SEBEPLERDEN" BİRİNE
VEYA 17. MADDESİNE İSTİNADEN SON VERİLMİŞ
OLMASI 14
1. Sağlık Sebepleri 14
2. Zorunlu Sebepler 17
3. İşçinin İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından İş Kanunun
17.Maddesine İstinaden Son Verilmiş Olması 23
B. İŞÇİNİN KANUNUN 24.MADDESİNDE1 BELİRTİLEN
"SAĞLIK SEBEPLERİ", "AHLAK VE İYİ NİYET
KURALLARINA UYMAYAN HALLER VE BENZERLERİ"
VEYA "ZORUNLU SEBEPLERDEN" BİRİ NEDENİYLE
İŞTEN AYRILMIŞ OLMASI 25
l.Sağhk Sebepleri 26
2. Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller ve
Benzerleri 27
3. Zorlayıcı sebepler 32
C. İŞÇİNİN MUVAZZAF ASKERLİK HİZMETİ NEDENİYLE
İŞTEN AYRILMASI 34
Ç. İŞÇİNİN YAŞLILIK, EMEKLİLİK VEYA MALULLÜK
AYLIĞI YAHUT TOPTAN ÖDEME ALMAK AMACIYLA
İŞTEN AYRILMASI 36
D. KADIN İŞÇİNİN EVLENMESİ NEDENİYLE, EVLENDİĞİ
TARİHTEN İTİBAREN BİR E.İŞÇİNİN ÖLÜMÜ YIL
İÇİNDE KENDİ İSTEĞİ İLE İŞTEN AYRILMASI 44
E. İŞÇİNİN OLUMU 49
IV. İŞÇİNİN İŞTEN AYRILMADAN ÖNCE EN AZ BİR YIL
ÇALIŞMIŞ OLMASI 51
İKİNCİ BÖLÜM
KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI
I. KIDEM TAZMİNATINA ESAS OLAN ÇALIŞMA SÜRESİNİN
HESAPLANMASI 53
A. KIDEM SÜRESİNİN BAŞLANGICI VE SONU 53
l.Kıdemin Süresinin Başlangıcı 53
2.Kıdem Süresinin Sonu 54
B. İŞÇİNİN AYNI İŞVERENİN BİR VEYA DEĞİŞİK
İŞYERLERİNDE DEVAMLI VEYA ARALIKLI ÇALIŞMIŞ
OLMASI HALİNDE KIDEM SÜRESİNİN TESPİTİ 55
C. İŞÇİNİN ÇALIŞMAKTA OLDUĞU İŞYERİNİN NAKLİ,
DEVRİ VEYA İNTİKALİ HALİNDE KIDEM SÜRESİNİN
SAPTANMASI 56
D. İŞÇİNİN KISMİ ÇALIŞMASI HALİNDE KIDEM
SÜRESİNİN HESAPLANMASI 61
E. ÇIRAKLIKTA GEÇEN SÜRELERİN KIDEM SÜRESİNE
ETKİSİ 64
F. ASKERLİKTE GEÇEN SÜRELERİN KIDEME ETKİSİ 65
G. KAMUYA AİT İŞYERLERİNDE GEÇEN ÇALIŞMALARIN
KIDEME ETKİSİ 69
1. İşçi Olarak Geçen Süreler 69
2. Memur Olarak Geçen Süreler 69
II. KIDEM TAZMİNATI MİKTARININ HESAPLANMASI 76
A. HESAPLAMA ESASLARININ KANUNİ DAYANAĞI 76
XIII
B. HESAPLAMAYA ESAS ÜCRET 77
1. Son Ücretin Esas Alınması , 77
2. Ortalama Ücretin Esas Alınması 77
C. HESAPLAMADA DİKKATE ALINAN VE ALINMAYAN
ÜCRETLER 78
l.Dikkate Alınan Ücretler 78
2.Dikkate Alınmayan Ücretler 80
D. KIDEM TAZMİNATI MİKTARININ HESAPLANMASI 81
l.Miktarın Hesaplanmasına İlişkin Temel Kurallar 81
2. Kıdem Tazminatının Tavanı 81
3.Kıdem Tazminatının Hesaplanmasına İlişkin Örnekler 87
III. KIDEM TAZMİNATINA UYGULANACAK GECİKME FAİZİ
VE ÖDENMEMESİNİN YAPTIRIMI 90
A. GECİKME FAİZİ 90
B. KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMEMESİNİN YAPTIRIMI 92
IV.KIDEM TAZMİNATININ ZAMANAŞIMI 93
V. KIDEM TAZMİNATININ VERGİLENDİRİLMESİ 94
VI.KIDEM VE İHBAR TAZMİNATLARININ HESAPLANMASI
İLE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ İŞLEMLERİ 96
A. HESAPLAMA VE MUHASEBE KAYIT ÖRNEKLERİ 96
B. BORDRO KAYIT ÖRNEKLERİ 102
VII.KIDEM ve İHBAR TAZMİNATLARININ SSK PRİMLERİ
KARŞISINDAKİ DURUMU 106
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KIDEM TAZMİNATI İHTİLAFLARI VE İLGİLİ YARGI
KARARLARI
1. BORÇLANILAN ASKERLİK SÜRESİNİN KIDEM TAZMİNATI
HESABINDA NAZARA ALINIP-ALINMAYACAĞI 109
2. ÜCRETSİZ İZİNDE GEÇEN SURENİN KIDEM TAZMİNATI
HESABINDA DİKKATE ALINIP-ALINMAYACAĞI 115
3. STATÜ DEĞİŞİKLİĞİ HALİNDE KIDEM TAZMİNATI
ZAMANAŞIMI 116
XIV
4. EMEKLİLİK HALİNDE GECİKMEDEN DOLAYI KIDEM
TAZMİNATINA YÜRÜTÜLECEK FAİZİN BAŞLANGICI 121
5. İŞ DÜZENİNİ BOZACAK ŞEKİLDE HAREKET EDİLMESİ
HALİNDE KIDEM TAZMİNATI ÖDENİP-ÖDENMEYECEĞİ 122
6. KIDEM TAZMİNATINA YÜRÜTÜLECEK FAİZE İLİŞKİN
İHTİLAFLAR 125
7. İŞÇİNİN İŞE DEVAMSIZLIĞININ İŞVERENCE
İSPATLANAMAMASI HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 138
8. DEĞİŞİK KAMU KURULUŞLARINDA GEÇEN HİZMET
SÜRELERİNİN BİRLEŞTİRİLEBİLMESİ İÇİN HİZMET
AKDİNİN KIDEM TAZMİNATI ÖDENMESİNİ
GEREKTİRECEK ŞEKİLDE SONA ERMESİ GEREKTİĞİ 139
9. HASTALIKTA GEÇEN SÜRENİN KIDEM SÜRESİNİN
HESABINDA DİKKATE ALINIP-ALINMAYACAĞI 143
10.HİZMET AKDİNİN 4857 SAYILI İŞ KANUNUN (25/11)
MADDESİ (ESKİ 1475/MD:17/II) UYARINCA İŞÇİNİN AHLAK
VE İYİ NİYET KURALLARINA UYMAYAN HALLERİ VE
BENZERLERİ DURUMUNDA İŞVERENCE FESHEDİLMESİ
HALİNDE KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMEYECEĞİ 147
a. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri 147
b. Konuya İlişkin Yargı Kararları 148
11. İŞÇİNİN İSTİFA ETMESİ HALİNDE KIDEM TAZMİNATININ
ÖDENİP-ÖDENMEYECEĞİ 168
12. GAİPLİK HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 171
13. EVLENME NEDENİYLE KIDEM TAZMİNATI 173
14. ÇEŞİTLİ ŞİRKETLER NEZDİNDE GEÇEN TÜM
ÇALIŞMALARIN KIDEM TAZMİNATI HESABINDA DİKKATE
ALINIP-ALINMAYACAĞI 175
15. ÇOCUK YARDIMININ PARASAL DEĞERİNİN KIDEM
TAZMİNATINA YANSIMASI 182
16. İŞVERENİN, İŞÇİYİ ŞİRKETE BAĞLI AYNI VEYA DEĞİŞİK
İLLERDEKİ İŞYERLERİNDEN BİRİNE NAKİL ETMESİ
HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 183
17. ÖDÜNÇ İŞÇİNİN TEKRAR ESKİ İŞ YERİNE DÖNMEK
İSTEMEMESİ HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 185
18. İŞYERİNİ DEVİR EDENİN KIDEM TAZMİNATINDAKİ
SORUMLULUĞU 186
XV
19. BELİRLİ SÜRELİ HİZMET AKDİNE İSTİNADEN
ÇALIŞMADA KIDEM TAZMİNATI 192
20. TOPLU İŞ BIRAKMA HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 195
21. MUVAZZAF ASKERLİĞİN, HİZMET AKTİNİN
KURULMASINDAN ÖNCE YADA SONRA GERÇEKLEŞMİŞ
OLMASININ BORÇLANILAN ASKERLİĞİN KIDEM
TAZMİNATININ HESABINDA DİKKATE ALINMASI
AÇISINDAN BİR ETKİSİNİN BULUNMADIĞI 200
22.ZİNCİRLEME (BELİRLİ SÜRELİ SÖZLEŞMLERİN
KENDİLİĞİNDEN YENİLENMESİ) HİZMET AKDİ HALİNDE
KIDEM TAZMİNATI 202
23. FESHİN SÖZKONUSU OLMADIĞI DEVİR HALİNDE KIDEM
TAZMİNATI 205
24. İŞÇİNİN YASADIŞI ÖRGÜTLE BAĞLANTILI OLMASI
HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 207
25. İBRANAME VE KIDEM TAZMİNATI 208
26. HİZMET AKTİ DEVAM EDERKEN BİR FESİH İŞLEMİ
OLMADAN İŞVERENCE ÖDENEN KIDEM TAZMİNATI 211
27. KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASINDA
İKRAMİYENİN NASIL YANSITILACAĞI 212
28. SÖZLEŞMELİ PERSONEL İÇİN KIDEM TAZMİNATI ÖDENİP
ÖDENMEYECEĞİ 214
29. KIDEM TAZMİNATININ HESABINDA BİR YILDAN ARTAN
SÜRELER İÇİN KANUNEN ÖNGÖRÜLEN ORANIN
SÖZLEŞMELERLE DEĞİŞİTİRİLİP DEĞİŞTİRİLEMEYECEĞİ. 216
30. HİZMET AKDİNİN ASKIYA ALINMASI HALİNDE KIDEM
TAZMİNATININ HESABINDA ESAS ALINACAK ÜCRET 217
31.ORTAKLARIN DEĞİŞMESİ VEYA ORTAKLIKTAN ÇEKİLME
HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 218
32. HAKLI BİR NEDEN OLMADAN HİZMET AKTİNİN İŞÇİ
TARAFINDAN FESHİ HALİNDE İHBAR VE KIDEM
TAZMİNATI 219
33. İŞÇİNİN İŞİYLE İLGİLİ OLMAYAN İŞLEDİĞİ BİR SUÇTAN
DOLAYI TUTUKLANMASI HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 221
34. LİKİT OLMAYAN FAİZ ALACAĞI İÇİN İCRA İNKAR
TAZMİNATININ KABULÜ 226
XVI
35. YEMEK VE SORUMLULUK TAZMİNATI ÖDEMELERİNİN
KIDEM TAZMİNATI HESABINA YANSITILMASI 227
36. KENDİ İSTEĞİ İLE MEMURİYETE GEÇENLERİN,
İŞÇİLİKTE GEÇEN ÇALIŞMALARININ KIDEM
TAZMİNATINA ETKİSİ 229
37. DAVA DIŞI ŞİRKETTE GEÇEN ÇALIŞMALARA İLİŞKİN ...
KIDEM TAZMİNATI ′ 232
38.5004 sayılı KANUNA İSTİNADEN FARK KIDEM
TAZMİNATININ TALEBİ 235
39.ÖDENMEYEN PRİM ALACAĞININ KIDEM TAZMİNATINA
ETKİSİ 237
40.GEÇERSİZ FESİH HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 239
41. KAPSAM DIŞI STATÜDE ÇALIŞAN İŞÇİNİN KENDİ İSTEĞİ
DOĞRULTUSUNDA DİĞER KAMU KURUM VE
KURULUŞLARINA NAKLEDİLMESİ DURUMUNDA KIDEM
TAZMİNATI TALEP HAKKI 241
42. AYLIK ÜCRET DIŞINDA KALAN PARA İLE ÖLÇÜLEBİLEN
HAKLARIN KIDEM TAZMİNATINA YANSITILMASI 244
43.İHBAR TAZMİNATI ÖDENMEDEN İŞVERENCE
GERÇEKLEŞTİRİLEN FESİHLERDE, İŞÇİ EMEKLİLİK
AYLIĞI BAĞLANMASI İÇİN BAĞLI BULUNDUĞU KURUMA
BAŞVURMASI HALİNDE KIDEM TAZMİNATI 246
44.İŞÇİNİN BAŞKA BİR ŞEHİRDEKİ İŞYERİNDE
GÖREVLENDİRİLMESİ HALİNDE KIDEM TAZMİNATI
HAKKI 247
45.İŞÇİYE ÖDENEN SOSYAL HAKLARIN KIDEM
TAZMİNATINA YANSITILMASI 249
46.ÜCRETİN TAVANI AŞMAMASI HALİNDE YAPILACAK
KIDEM TAZMİNATI HESABI 251
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
5953 VE 854 SAYILI İŞ KANUNLARINDA (BASIN VE DENİZ İŞLERİNDE ÇALIŞANLARIN) KIDEM TAZMİNATI
I. 5953 SAYILI "BASIN MESLEĞİNDE ÇALIŞANLARLA
ÇALIŞTIRANLAR ARASINDAKİ MÜNASEBETLERİN
TANZİMİ HAKKINDAKİ KANUNA GÖRE KIDEM
TAZMİNATI 253
XVII
A. 5953 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ KİŞİLER 253
B. 5953 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ KİŞİLERİN KIDEM
TAZMİNATI İLE İLGİLİ ESASLAR 254
1. Kıdem Tazminatı İle İlgili Esasların Düzenlendiği Madde
Hükümleri 254
2. Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları 256
3. Kıdem Tazminatının Belirlenmesi 256
II. 854 SAYILI DENİZ İŞ KANUNU GÖRE KIDEM TAZMİNATI 264
A. 854 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ KİŞİLER 264
B. 854 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ KİŞİLERİN KIDEM
TAZMİNATI İLE İLGİLİ ESASLAR 265
1. Kıdem Tazminatı İle İlgili Esasların Düzenlendiği Madde
Hükümleri 26?
2. Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları 268
3. Kıdem Tazminatının Belirlenmesi 268
BEŞİNCİ BÖLÜM
KIDEM TAZMİNATI İHTİLAFLARININ ÇÖZÜMÜ
I. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI NEZDİNDE
KIDEM TAZMİNATI İHTİLAFLARIN ÇÖZÜMÜ 277
A.GENEL OLARAK 277
B.İŞ MÜFETTİŞLERİ 278
1. İş Müfettişlerince yapılmakta olan Denetimler 278
a.Genel Teftiş 278
b.Kontrol Teftişi 278
c. İnceleme Teftişi 278
2. İş Müfettişlerinin Yetkileri 279
3. İş Teftiş Kurulu Başkanlığı İle Grup Başkanlıklarının İletişim
Adres, Telefon ve Fax Numaraları 282
XVIII
4. Kıdem Tazminatı İle İlgili İhtilaflarda Öncelikle Nereye ve
Nasıl Başvuruda Bulunmalıdır? 284
a.Çalışma Bölge Müdürlüklerine Müracaat 284
b.Örnek Başvuru Dilekçeleri 291
5.İş Teftişi İle İlgili Örnek Yargı Kararı 294
6.Kıdem Tazminatı Hakkının İdari Yolla Aranmasında Yapılacak
İşlemlerinden Doğan Masraflardan Muafiyet 295
II. MAHKEME YOLU İLE KIDEM TAZMİNATI
İHTİLAFLARININ ÇÖZÜMÜ 295
A. KIDEM TAZMİNATI İHTİLAFLARINDA GÖREVLİ
MAHKEME :. 295
B. DAVA AÇILACAK YETKİLİ MAHKEME 296
l.Dava Dilekçesi Örnekleri 297
2. Davalının İkametgahı Yada İşin Yapıldığı Yer
Mahkemesinin Yetkili Olduğu Kuralının Kamu Düzenine Ait
Bir Yetki Kuralı Olduğu 308
3. İşveren İle Arasında Hizmet Akti Bulunmayan Kişilerin
Davalarına İş Mahkemesinde Bakılamayacağı 310
C.İŞ MAHKEMELERİNİN İŞLEYİŞİ 311
D. İSTİNAF YOLUNA BAŞVURMA 311
E.TEMYİZ YOLUNA BAŞVURMA 312
1. Derdestlik İtirazı-Temyiz Süresi 312
2.İş Yargılamasında Temyiz Süresi 314
ALTINCI BOLÜM
KIDEM TAZMİNATI İLE İHTİLAFLARIN ÇÖZÜM YERLERİNE İLİŞKİN MEVZUAT HÜKÜMLERİ VE KIDEM TAZMİNATI FONU KANUN TASARISI
I. KIDEM TAZMİNATI İLE İLGİLİ MEVZUAT HÜKÜMLERİ 317
A. 4857 SAYILI İŞ KANUNU 317
B. 1475 SAYILI İŞ KANUNUN İLGİLİ HÜKÜMLERİ 317
XIX
C. 5953 SAYILI "BASIN MESLEĞİNDE ÇALIŞANLARLA
ÇALIŞTIRANLAR ARASINDAKİ MÜNASEBETLERİN
TANZİMİ HAKKINDA KANUNUN 321
D. 854 SAYILI DENİZ İŞ KANUNU 336
II. KIDEM TAZMİNATI İHTİLAFLARININ ÇÖZÜMLENDİĞİ
YARGI MERCİLERİNE İLİŞKİN MEVZUAT 362
A. İŞ MAHKEMELERİ KANUNU 362
B. İŞ MAHKEMELERİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN 368
C. YARGITAY KANUNU 369
III.KIDEM TAZMİNATI FONU TASARISI 417
A. TASARI 417
B. GEREKÇESİ 425
IV. YARARLI BİLGİLER 431
A. İHBAR ÖNELLERİ VE İHBAR TAZMİNATI MİKTARI 431
B. YILLAR İTİBARIYLA KIDEM TAZMİNATI TAVANI VE
HESAPLANMASI 432
C. YILLAR İTİBARIYLA SPEK VE ASGARİ ÜCRETLER 433
1. DÖNEMLER İTİBARIYLA SPEK VE ASGARİ
ÜCRETLER 433
2. Asgari Ücretin Net Hesabı Ve İşverene Maliyeti 435
D. SENELİK İZİN SÜRELERİ 437
E. KIDEM TAZMİNATI BORDROSU ÖRNEĞİ 438
KAYNAKÇA 439