Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Kefalet Sözleşmesini Düzenleyen Hükümler Işığında Bağımsız Garanti Sözleşmeleri - HÜSEYİN MURAT DEVELİOĞLU
Kefalet Sözleşmesini Düzenleyen Hükümler Işığında Bağımsız Garanti Sözleşmeleri - HÜSEYİN MURAT DEVELİOĞLU
Hüseyin Murat DEVELİOĞLU - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
506
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2009
ISBN NO
:
9786054002405
1.400,00
TL ÖNSÖZ Bu çalışma, İsviçre’de, Nöşatel Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde, 26 Eylül 2005 tarihinde savunulan “Les garanties indépendantes examinées à la lumière des règles relatives au cautionnement” adlı doktora tezimin Türkçe çevirisi temel alınarak hazırlanmıştır. Yapılan çeviriye savunma tarihinden itibaren günümüze kadar, Türk Hukuk Öğretisi’nde konuyla ilgili yazılmış eserler ve yine aynı süreçte bu konuda verilmiş Yargıtay kararları eklenmiş ve tezde yer alan eserler güncellenmiştir. Eserin meydana getirilmesinde en büyük pay sahipleri, hiç kuşkusuz, çeviriyi yapmam konusunda beni durmaksızın teşvik eden sayın hocalarım Prof. Dr. Halûk Burcuoğlu ve Prof. Dr. Nami Barlas’tır. Prof. Dr. Nami Barlas, aynı zamanda, kitabın kapağının hazırlanmasında da desteğini esirgememiştir. Kendilerine teşekkürü bir borç bilirim. Ayrıca son derece değerli zamanını ayırıp çeviriyi satır satır kontrol eden ve bu çalışma dışında da hayatımdaki her zorlukta yanımda olan çok sevgili Av. Meral (Keskin) Ablama; Almanca’dan Türkçe’ye çevirilerde yardımlarını esirgemeyen sevgili arkadaşlarım Anlam’a (Altay) ve Birden’e (Güngören) en içten teşekkürlerimi sunarım. Kitabın basımıyla ilgili her türlü çalışmayı özveriyle gerçekleştiren değerli yayıncı sayın Vedat Carbaş’a ve bu çalışmanın dizgisini inanılmaz bir sabır ve müthiş bir itina ile yapan sayın Sami Abbas’a teşekkürlerimi sunuyorum. Son olarak, bir çoğu meslek yaşamımın dışında olsa da, neredeyse bir yıl süren bu çalışma sürecini kolaylaştıran, ama sadece bununla da kalmayıp, gerek hayatıma getirdikleri renkle, gerekse her daim yanımda olmalarıyla benim için vazgeçilmez olan başta Metin Sinan (Aslan-Mt), Altar (Barlın), Barış (Kartal-Kk), Tunç (Köksal-Krt), Eric (Sales), Alper (Sevdik-Grl), Eugenia (Strati), Serdar (Tavukçu) ve Özgür (Türesay) olmak üzere tüm sevgili arkadaşlarıma (ki bu kitabın kapak renkleri aralalarından “büyük çoğunluğuna” ithaf edilmiştir), Cenk (Ünal Erzen) Kardeşime., eşim ve dostum Balca’ma (Çelener) teşekkür etmemek söz konusu dahi olamaz. Çok sağolun. H. Murat Develioğlu İstanbul, 30 Haziran 2009 GİRİŞ Bu çalışmanın amacı iki farklı kişisel teminat sözleşmesi –kefalet ve bağımsız garanti sözleşmesi– arasındaki benzerlik ve farklılıkları incelemektir. Bu sözleşmeler vasıtasıyla bir kimse, kefil veya garanti veren, başka bir kimseye, alacaklıya (garanti alana, muhataba) üçüncü bir şahsın, asıl borçlunun (garanti emrini verenin, lehtarın) yine alacaklıya karşı hukukî bir ilişkiden, asıl sözleşmeden (alt sözleşmeden, temel borç ilişkisinden) doğan borcunu ifa edeceğini taahhüt eder. Kefalet ve bağımsız garanti sözleşmeleri arasındaki temel fark şudur Borçlar Kanunu’nun 20. Bâbı’nda detaylı bir şekilde düzenlenmiş olan kefalet sözleşmesinden doğan borç fer’î bir borçtur ve bunun sonucu olarak da kefalet sözleşmesinden kefil açısından doğan borcunun içeriği, varlığı, sona ermesi ve muacceliyeti asıl sözleşmeden doğan ve teminat altına alınmış borca tabidir. Buna karşılık, bağımsız garanti sözleşmesiyle asıl sözleşme arasında böyle bir tabiyet ilişkisi söz konusu olmadığı gibi kanunda da bağımsız garanti sözleşmesi ile ilgili olarak detaylı bir düzenleme yer almamaktadır. Kanun koyucunun hukukî bir düzenleme yapma açısından bu iki sözleşme açısından gösterdiği farklı yaklaşım şu sonucu doğurmaktadır Eğer somut bir olayda, niteliği üzerinde uyuşmazlık olan teminat sözleşmesinin niteliği kefalet olarak belirlenirse Borçlar Kanunu’nun 20. Bâbındaki hükümler bu sözleşme açısından uygulama alanı bulacaktır buna karşılık sözleşme bağımsız garanti sözleşmesi ise anılan hükümler –prensip olarak– uygulama alanı bulamayacaktır. Böylece yapılan bu nitelendirmenin sonucunda sözleşmenin şekline ilişkin şartlar, garanti verenin sorumluluğunun sınırları ve sözleşme ile ilgili diğer özellikler belirlenecektir1. İsviçre Öğretisi’nde –aynı Türk Öğretisi’nde olduğu gibi– her iki sözleşme arasında ayrım yapabilmek amacıyla birçok yorum kriteri ileri sürülmüştür. Fer’îlikten doğan kriter her zaman en önemli kriter olarak kabul edilmiştir. Öğretide anılan sözleşmelerin niteliğinin belirlenmesi amacıyla ileri sürülen görüşlerin çokluğuna rağmen, her iki sözleşme arasındaki sınırın çizilmesi halen büyük bir zorluk teşkil etmektedir ki, bunun birçok nedeni vardır: İÇİNDEKİLER Önsöz....................................................................................................... V İçindekiler................................................................................................ VII Kısaltmalar.............................................................................................. XXI I- GİRİŞ............................................................................................... 1 BİRİNCİ KISIM KEFALET VE BAĞIMSIZ GARANTİ KAVRAMLARI, HER İKİ SÖZLEŞMENİN ORTAK VE FARKLI ÖZELLİKLERİ VE YORUM KISTASLARI BİRİNCİ BÖLÜM KEFALET VE BAĞIMSIZ GARANTİ KAVRAMLARI §1. TERMİNOLOJİ 9 I. Geniş Anlamda “Garanti” Kavramı 10 II. “Teminat” Kavramı 11 A. Aynî Teminat 12 B. Kişisel Teminat 13 III. Bağımsız Garanti Sözleşmesinin Alt Tipleri Açısından Sınırlandırılması 14 §2. TARİHÇE 17 I. Kefalet 17 II. Bağımsız Garanti 21 III. Kanun Koyucunun Kişisel Teminatları Düzenleme Konusunda İzlediği Yol 27 §3. TANIMLAR VE UYGULAMA ALANLARI 31 I. Kefalet 31 A. Tanım ve Genel Bilgiler 31 B. Uygulama Alanı 33 II. Bağımsız Garanti 34 A. Tanım ve Genel Bilgiler 34 B. Uygulama Alanı 38 §4. KEFALET VE BAĞIMSIZ GARANTİ TİPLERİNDEN BAZILARI 39 I. Kefalet 39 A. Adi Kefalet 39 B. Müteselsil Kefalet 41 II. Bağımsız Garanti 44 A. Genel Olarak 44 B. Ödeme Talebinin Şekline Göre Yapılan Ayrım 51 1. Adi Garanti 52 2. İlk Talepte Ödeme Şartlı Garantiler 53 a. Genel Olarak 53 b. Efektif Klozlu İlk Talepte Ödeme Şartlı Garanti 56 3. Belgeli Garanti 59 4. Sui generis Garanti 61 §5. SÖZLEŞMELERİN TARAFLARI ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİLER 62 I. Alacaklı ve Asıl Borçlu Arasındaki İlişkiler 63 A. Kefalet 63 B. Bağımsız Garanti 63 II. Garanti Veren ile Asıl Borçlu Arasındaki İlişkiler 67 A. Kefalet 67 B. Bağımsız Garanti 68 III. Garanti Veren ile Alacaklı İlişkileri 71 A. Kefalet 71 B. Bağımsız Garanti 72 İKİNCİ BÖLÜM KEFALET VE BAĞIMSIZ GARANTİ SÖZLEŞMELERİNİN ORTAK VE FARKLI ÖZELLİKLERİ §1. KEFALET VE BAĞIMSIZ GARANTİ SÖZLEŞMELERİNİN ORTAK ÖZELLİKLERİ 79 I. Ekonomik İşlev 79 A. Genel Olarak 79 B. Garanti Veren Tarafından Temin Edilen Riskler 82 C. Asıl Borcun Özellikleri 89 1. Asıl Borç ya Bir Para Borcudur ya da Para ile Değiştirilebilen Bir Borçtur 90 2. Asıl Borç Başkasının Borcudur 91 II. Tek Tarafa Borç Yükleyen Sözleşmeler 92 III. İkinci Derece (Tâlî) Borç Doğuran Sözleşmeler 97 IV. Şarta Bağlı Borç Doğuran Sözleşmeler 101 §2. KEFALET VE BAĞIMSIZ GARANTİ SÖZLEŞMELERİNİN FARKLI ÖZELLİKLERİ 105 I. Fer’î veya Bağımsız Borç Doğuran Sözleşmeler 105 A. Genel Olarak 105 B. Kefalet 112 C. Bağımsız Garanti 114 D. Kefaletin Fer’îlik, Bağımsız Garantinin Bağımsızlık Özelliğinin Azaldığı veya Ortadan Kalktığı Haller 116 1. Kefaletin Asıl Sözleşmeye Nazaran Bağımsız Olduğu Haller 116 2. Bağımsız Garanti Sözleşmesinin Asıl Sözleşmeye Bağımlı Olduğu Haller 121 E. Kefalet Sözleşmesinin Fer’î, Garanti Sözleşmesinin Bağımsız Olmasının Hukuki Sonuçları 124 1. Alacağın Doğumu ile İlgili Farklılıklar 124 2. Borcun İçeriği ile İlgili Farklılıklar 125 3. Asıl Sözleşmede Meydana Gelen Değişikliklerin Garanti Sözleşmeleri Üzerindeki Etkileri ile İlgili Farklılıklar 128 4. Asıl Borcun Sona Ermesinin Garanti Sözleşmesi Üzerindeki Etkileri ile İlgili Farklılıklar 129 II. Sebebe Bağlı veya Soyut Borçlar Yaratan Sözleşmeler 130 A. Kefalet 131 B. Bağımsız Garanti 132 C. Bağımsız Garantinin Soyut Bir Borç Doğurduğu Fikri ile İlgili Eleştiriler 133 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ALACAĞIN DOĞUMU İLE İLGİLİ ŞARTLARA İLİŞKİN FARKLILIKLAR §1. GARANTİNİN ŞEKLİ 143 I. Kefalet 143 A. Adî Yazılı Şekil 150 B. Nitelikli Yazılı Şekil 152 C. Resmî Şekil 153 II. Bağımsız Garanti 154 §2. GARANTİNİN GEÇERLİLİĞİ İLE İLGİLİ ŞARTLAR 158 I. Geçerli Bir Borcun Varlığı 158 A. Kefalet 158 B. Bağımsız Garanti 162 II. Belirlenmiş veya Belirlenebilir Bir Borcun Varlığı 163 A. Kefalet 163 B. Bağımsız Garanti 170 III. Garanti Verenin Sorumlu Olduğun Miktarın Rakamla Belirtilmesi (CO m. 493 I) 173 A. Kefalet 173 B. Bağımsız Garanti 177 IV. Eşin Rızası 178 A. Kefalet 178 B. Bağımsız Garanti 183 V. Garanti Verene Konkordato Mehili Tanınması Halinde Hakimin İzni 183 A. Kefalet 183 B. Bağımsız Garanti 183 VI. Kanuna, Ahlâka, Kamu Düzenine ve Kişilik Haklarına Aykırılık 184 A. Kefalet 184 B. Bağımsız Garanti 185 VII. Objektif İmkânsızlık 189 A. Kefalet 189 B. Bağımsız Garanti 190 §3. İRADE SAKATLIĞI VE GABİN 194 I. Hata............................................................................................ 195 A. Beyan Hatası 196 1. Sözleşmenin Tipinde Hata 196 a. Kefalet 196 b. Bağımsız Garanti 198 2. Şeyde ve Kişide Hata 198 a. Kefalet 199 b. Bağımsız Garanti 201 3. Miktarda Hata 202 a. Kefalet 203 b. Bağımsız Garanti 203 B. Temel Hatası 203 a. Kefalet 205 (aa) Genel Olarak 205 (bb) Kefalet Hukukunda Temel Hatası İlgili Özel Hükümler (Lex specialis) 206 (aaa) CO m. 510 I 206 (bbb) CO m. 497 III 207 b. Bağımsız Garanti 209 II. Hile.............................................................................................. 210 A. Kefalet 212 B. Bağımsız Garanti 215 III. Korkutma 216 A. Kefalet 216 B. Bağımsız Garanti 217 IV. Gabin 218 A. Kefalet 222 B. Bağımsız Garanti 223 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM KEFALET VE BAĞIMSIZ GARANTİ İLE İLGİLİ YORUM KURALLARI §1. SÖZLEŞMENİN NİTELİĞİNİN DİLBİLGİSİ KURALLARI UYARINCA BELİRLENMESİ 227 I. Genel Olarak 227 II. Kefalet ve Bağımsız Garanti Sözleşmeleri ile İlgili Özellikler 229 §2. SÖZLEŞMENİN KLOZLARINDAN ÇIKARILAN YORUM KURALLARI 236 I. Kefaletin Varlığına İşaret Ettiği Düşünülen Sözleşme Klozları 237 A. Tartışma Def’inden ve Önce Rehnin Paraya Çevrilmesi Def’inden Feragat 237 B. Rücû Hakkından Feragat 238 C. Teselsül Şartı 239 D. Uygulanacak Hukuku Belirleyen Şart 240 E. Yetkili Mahkeme ve Hakem Şartı 240 F. Asıl Sözleşmeye Atıf Yapılması 241 G. Kanunlara Atıf Yapılması 247 II. Bağımsız Garantinin Varlığına İşaret Ettiği Düşünülen Sözleşme Klozları 247 A. İlk Talepte Ödeme Şartı 247 B. Teminat Sözleşmesinde Belirlenen Belgelerin İbrazı Üzerine Ödeme Şartı 251 C. Gayri Kabili Rücû Borç Altına Girme 254 D. Şartsız Borç Altına Girme 254 E. Asıl Sözleşmeden Doğan Def’i ve İtirazlardan Feragat 256 F. MTO’nun Kurallarına Yollama Yapılması 260 §3. AMAÇSAL YORUM 261 I. Garanti Verenin Garanti Edilen Edimin Karşı Ediminin İfa Edilmesine Olan Menfaati 262 II. Garanti Veren Tarafından Üstlenilen Riskten Doğan Kıstas 270 III. Edimin Garanti Edilmesi veya Bir Edimin İfasının Garanti Edilmesi 272 IV. Garanti Edilen Borcun Kişiselleştirilmesi 273 V. Kişiye Yönelik İlgi, Sonuca Yönelik İlgi (İlginin Borçlunun Kişiliğine Olması – İlginin Alacaklının Kişiliğine Olması) 273 §4. KEFALET LEHİNE KARİNELER VE BU KARİNELERİN İSTİSNALARI 275 I. Genel Olarak 275 II. Karineler 276 A. Kefalet Lehine Karine 276 B. Bağımsız Garanti Lehine Karine 279 §5. KEFALET VE BAĞIMSIZ GARANTİLER İLE İLGİLİ YORUM KURALLARI ÜZERİNE BAZI DÜŞÜNCELER 284 İKİNCİ KISIM KEFALET VE BAĞIMSIZ GARANTİ SÖZLEŞMELERİNİN HÜKÜMLERİ VE SONA ERMESİ BİRİNCİ BÖLÜM GARANTİ VERENİN BORÇLARI İLE İLGİLİ FARKLILIKLAR §1. GARANTİ VERENİN ALACAKLIYA KARŞI BORÇLARI 291 I. Genel Olarak 291 II. Bir Miktar Para Ödeme Borcu 292 A. Kefalet 292 B. Bağımsız Garanti 294 III. Garanti Verenin Borcunun Kapsamı 300 A. Kefalet 300 B. Bağımsız Garanti 305 IV. Garanti Verenin Borçlu Olduğu Miktarda İndirim 306 A. Kefalet (Kanuni İndirim) 306 B. Bağımsız Garanti (Sözleşmesel İndirim) 309 V. Garanti Verenin Sorumluluğunun Gerçekleşmesinin Şartları 310 A. Kefalet 310 1. Asıl Borca İlişkin Şartlar 310 2. Kefalete İlişkin Şartlar 312 3. Takibin Durması 313 4. LP m. 303 (İİK m. 295) 315 B. Bağımsız Garanti 316 §2. GARANTİ VERENİN ASIL BORÇLUYA KARŞI BORÇLARI 320 I. Genel Olarak 320 II. Garanti Verme Borcu 321 A. Bağımsız Garanti 321 B. Kefalet 322 III. Garanti Borcunu Bizzat İfa Etme Yükümlülüğü 322 A. Bağımsız Garanti 322 B. Kefalet 323 IV. Asıl Borçlunun Direktiflerine Uygun Davranma Borcu 323 A. Bağımsız Garanti 323 B. Kefalet 326 V. Lehtara Tavsiyede Bulunma Borcu 326 A. Bağımsız Garanti 326 B. Kefalet 328 VI. Garanti Emrini Vereni Bilgilendirme Borcu 328 A. Bağımsız Garanti 328 B. Kefalet 330 VII. Garantiden Doğan Borcun Ödenmesi Talep Edildiğinde Talep Şartlarının Gerçekleştiğini ve Gereken Belgelerin İbraz Edildiğini İnceleme Borcu 331 A. Bağımsız Garanti 331 B. Kefalet 340 VIII. Ödeme Talebinin Hakkın Kötüye Kullanılması Teşkil Etmesi Halinde Ödeme Yapmama Borcu 340 A. Bağımsız Garanti 340 1. Genel Olarak 340 2. Ödeme Talebinin Hakkın Kötüye Kullanılması Teşkil Ettiği Haller 350 B. Kefalet 355 İKİNCİ BÖLÜM GARANTİ VERENİN HAKLARI İLE İLGİLİ FARKLILIKLAR §1. GARANTİ VERENİN ALACAKLI KARŞISINDA HAKLARI 357 I. Alacaklıya Defi ve İtirazlar İleri Sürme Hakkı 357 A. Karşılık Sözleşmesinden Doğan Defi ve İtirazlar 357 B. Asıl Sözleşmeden Doğan Defi ve İtirazlar 359 1. Kefalet 359 2. Bağımsız garanti 367 C. Garanti Sözleşmesinden Doğan Defi ve İtirazlar 368 1. Genel olarak 368 2. Garanti Sözleşmesinin Kurulmasından Doğan Defi ve İtirazlar 370 a. Kefalet 370 b. Bağımsız Garanti 371 3. Ödeme Talebi ile İlgili Şartların Gerçekleşip Gerçekleşmedikleri ile İlgili Defi ve İtirazlar 372 a. Kefalet 372 (aa) Tartışma Defi (Bénéfice de discussion personnelle, Einrede der Vorausklage) 374 (aaa) Adi Kefalet 374 (bbb) Müteselsil Kefalet 376 (bb) Önce Rehnin Paraya Çevrilmesi def’i (Bénéfice de discussion réelle, Einrede der vorausgehenden Verwertung der Pfänder) 376 (aaa) Adî kefalet 376 (bbb) Müteselsil Kefalet 377 (cc) Bölme def’i (Bénéfice de division, Einrede der Teilung) 378 (aaa) Adî Birlikte Kefalet 378 (bbb) Müteselsil Birlikte Kefalet 378 b. Bağımsız garanti 378 4. Garanti Sözleşmesinin Sona Ermesinden Doğan Defi ve İtirazlar 381 a. Kefalet 381 b. Bağımsız garanti 382 II. Alacaklının Garanti Veren Karşısındaki Ödevleri 386 A. Genel Olarak 386 1. Kefalet 386 2. Bağımsız Garanti 389 B. Teminatları Koruma ve Garanti Verene Bu Teminatlarla, Haklarını Korumasını Sağlayacak Belgeleri Verme Ödevi 393 1. Kefalet 393 2. Bağımsız Garanti 398 C. Ödemeyi Kabul Etme Borcu 400 1. Kefalet 400 2. Bağımsız Garanti 402 D. Bilgi Verme Yükümlülüğü 403 1. Kefalet 403 2. Bağımsız Garanti 406 §2. GARANTİ VERENİN ASIL BORÇLU KARŞISINDA HAKLARI 407 I. Genel Olarak 407 A. Kefalet 407 B. Bağımsız Garanti 410 II. Garanti Verenin Rücû Hakkı 410 A. Kefalet 410 1. Genel Rücû Hakkı 411 2. Özel Rücû Hakkı 416 B. Bağımsız Garanti 418 1. Vekaletsiz İş Görme 421 2. Sebepsiz Zenginleşme 424 III. Asıl Borçlunun Garanti Verene Karşı Borçları 426 A. Bağımsız Garanti 426 B. Kefalet 429 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ §1. ASIL BORCUN SONA ERMESİ 431 I. Kefalet 431 II. Bağımsız Garanti 436 §2. GARANTİ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORCUN SONA ERMESİ 440 I. Genel Olarak 440 A. Kefalet 440 B. Bağımsız Garanti 440 II. Belirli Süreli Garanti Sözleşmesinin Sona Ermesi 443 A. Kefalet 443 B. Bağımsız Garanti 447 III. Belirsiz Süreli Garanti Sözleşmelerinin Sona Ermesi 451 A. Kefalet 451 B. Bağımsız Garanti 453 IV. Kanuni Sürenin Dolmasıyla Sona Erme 455 A. Kefalet 455 B. Bağımsız Garanti 457 V. Sözleşmeden Dönme 458 A. Kefalet 458 B. Bağımsız Garanti 459 VI. Asıl Borçlu ve Garanti Veren Sıfatlarının Birleşmesi 459 A. Kefalet 459 B. Bağımsız Garanti 460 VII. Zamanaşımı 460 A. Kefalet 460 B. Bağımsız Garanti 461 §3. ALACAĞIN TEMLİKİ VE BORCUN NAKLİ HALİNDE DURUM 463 I. Alacağın Temliki 463 A. Asıl Alacağın Temliki 464 1. Kefalet 464 2. Bağımsız Garanti 464 B. Garantiden Doğan Alacağın Temliki 467 1. Kefalet 467 2. Bağımsız Garanti 468 III. Asıl Borcun Nakli 473 A. Kefalet 473 B. Bağımsız Garanti 474 SONUÇ.................................................................................................... 476 BİBLİYOGRAFYA 481
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı