Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Ãœyelik
Ãœye GiriÅŸi
Katma DeÄŸer Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay Olarak Teslim
Katma DeÄŸer Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay Olarak Teslim
Güneş YILMAZ
Sayfa Sayısı
:
308
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786055263324
150,00
TL
GÄ°RÄ°Åž
Çalışmamızda, Katma DeÄŸer Vergisi (KDV)\′nde vergiyi doÄŸuran olay olarak \′Teslim\′ konusu, ilgili hukuk dalları ile baÄŸlantı kurularak ve Avrupa BirliÄŸi (AB) Mevzuatı\′na da uyumu deÄŸerlendirilerek ele alınmış ve incelenmiÅŸtir. Çalışmamızda, hem ulusal ve hem de uluslararası mali hukuk literatürü incelenmek suretiyle, vergi hukuku baÄŸlamında birincil ve ikincil mevzuat çerçevesinde, düzenlemeler, idari organların ve yargı organlarının inceleme konularımız hakkındaki deÄŸerlendirme, yorum ve görüşleri incelenmeye ve araÅŸtırmamıza dahil edilmiÅŸtir. Yine bu bağ¬lamda, konularımız ile ilgili tespitler yapılmaya ve önerilerde bulunul¬maya çalışılmıştır.
Kitabımızın konusu itibariyle, uygulamaya yönelik kavramlar ve bulgular ağırlıkta olduğundan, salt yasal düzenlemelerin sorunlara çö¬züm getirememesi durumlarıyla ilgili olarak da, tebliğ ve muktezalar ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bu bağlamda çoğu zaman da idari düzen¬lemelerin ve yargı organı kararlarının, birbirleriyle ve söz konusu mev¬zuat ile ve pek uyum içinde olmadığı, hatta bazı durumlarda, diğer hu¬kuk dalları ve küresel düzenlemelerle de yakınlaşma içinde olamadığı saptanmış ve vurgulanmıştır.
Çalışma konumuzun kapsamının çok geniÅŸ olması ve \"KDV baÄŸla¬mında her bir vergiyi doÄŸuran olayın, adeta ayrı bir inceleme konusu oluÅŸturması sebebiyle, konumuz özel olarak \′vergiyi doÄŸuran olay ola¬rak teslim\′ konusu ile sınırlı tutulmaya çalışılmıştır. Bu sınırlandırma yapılırken, Türk Katma DeÄŸer Vergisi Kanunu (KDVK)\′nda yer alan teslime iliÅŸkin hükümleri ihtiva eden düzenlemeler, yargı kararları ve idare düzenlemeleri temel alınmıştır. Ayrıca uygulamada ihtilaflara se¬bep olan, teslim olgusuna baÄŸlı olarak meydana gelen seçilmiÅŸ bazı olay¬lar da ele alınmış ve bu konularda Avrupa BirliÄŸi mevzuatı, yargı karar¬ları ve diÄŸer hukuk dalları da analiz edilerek, kiÅŸisel tespit ve önerilerde bulunulmaya çalışılmıştır.
Çalışmamızın birinci bölümünde, \′vergiyi doÄŸuran olay\′ kavramı¬nın teorik alt yapısı ele alınmış ve incelenmiÅŸtir. Bunu oluÅŸtururken kavramın, doktrinde en yaygın ve yerleÅŸmiÅŸ olan tanımlarına ve kullanımla! rina yer verilmiÅŸ ve en uygun ve kapsamlı tanımı ve hukuki nitelendir-J mesi yapılmaya çalışılmıştır. Buna ilave olarak, kavramın, vergilendirme! sürecindeki yeri ve önemi ayrıntılarıyla ele alındıktan sonra, vergiyi dol ÄŸuran olay kavramının vergi hukuku açısından önemi, sonuçları ve etki-j leri ele alınmıştır.
Çalışmamızın ikinci bölümünde, KDVK\′da düzenlenen teslim halle-i rinde vergiyi doÄŸuran olay, ayrıntılı olarak ele alınmış ve çok yönlü ola-j rak incelenmiÅŸtir. Bu bölümün ilk kısmında genel anlamda teslim kav-j ramı, KDVK ve Türk Medenî Kanunu (TMK)\′nda yer alan düzenlemeleri kıyaslamalar yapılmak suretiyle tanımlanmıştır. Bu genel tanım ve ki-1 yaslamaların ardından, KDV baÄŸlamında vergiyi doÄŸuran olay olarak,! teslim ve teslim ÅŸartları konusu, hem 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu] (TBK), hem de TMK hükümleri ile baÄŸlantı kurulmak suretiyle ayrıntılı] olarak ele alınmıştır. Bu yapılırken AB\′nin KDV ile ilgili düzenlemelerini! içeren \"Altıncı Direktif\" ile kıyaslamalar yapılmak suretiyle, muhtelif] tespit ve önerilerde bulunulmuÅŸtur. Teslim tanımlamasının ardından, KDV açısından vergilendirilmesi gereken teslim fiili, teslimin ÅŸartları, konusu, muhtevası ve önemi tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca teslim j fiili öncesi ve sonrası, mükelleflerin yerine getirmek zorunda oldukları > yasal düzenlemelere yer verilmiÅŸtir. Bunun ardından, gerek KDVK\′da, gerekse TBK ve Medenî Kanun\′da yer alan teslim türlerine atıfta bulunu¬larak bir sınıflandırma yapılmıştır. Buna göre teslim olgusu, fiili ve hu¬kuki baÄŸlamda ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır. Yine KDVK\′da düzenleme altına alman \′kısım kısım mal teslimi, mal deÄŸiÅŸimi (trampa) halinde teslim, zincirleme sözleÅŸmelerde teslim\′ halleri ayrı birer sınıf¬landırma altında ele alınarak izah edilmeye çalışılmıştır. Bunlara ilave olarak, TBK\′da düzenlenen ve teslim fiilini ihtiva eden, kullanım ödüncü (ariyet), tüketim ödüncü (karz) ve saklama (vedia) sözleÅŸmelerinde ver¬gilendirmeyi gerektiren bir teslim fiilinin mevcudiyeti tartışılmak sure¬tiyle bazı tespitler yapılmaya çalışılmıştır. Söz konusu teslim türleri ele alınırken diÄŸer hukuk dallarından da faydalanmak suretiyle hukuki da¬yanakları açıklanmaya ve teorik alt yapısı oluÅŸturulmaya çalışılmıştır. KDVK ile baÄŸlantısı kurulmak suretiyle de, teslim türleri bakımından verginin doÄŸduÄŸu an saptanmış, her bir teslim türü için önerilerde bulu¬nulmuÅŸtur. Yine açıkça teslim tanımına girip girmediÄŸi tereddüt yaratan ve KDVK\′nm teslim saydığı haller de ayrıntılarıyla ele alınmıştır. Bu baÄŸlamda kap ve ambalaj maddeleri ile döküntü ve tali maddelerinde teslimin, su elektrik, gaz, ısıtma, soÄŸutma vb dağıtımlarda teslimin, ko¬misyoncuya ve konsinye suretiyle satışlarda teslimin ne zaman gerçek¬leÅŸtiÄŸi, yine uluslararası uygulamalar da deÄŸerlendirmeye katılmak sure¬tiyle saptanmaya çalışılmıştır. Buna ilave olarak gümrük depolarında yapılan teslim ile müzayede mahallerinde ve arttırma (müzayede) türleri itibariyle yapılan teslim, ayrıntılarıyla ele alınmıştır. Bu konular ele alı¬nırken her bir konunun düzenlendiÄŸi özel kanun hükümlerinden yarar¬lanılarak, teorik alt yapıları oluÅŸturulmak suretiyle, ilgili Kanunlarla KDVK\′nın uyumu tartışılarak, sonuca ve önerilere ulaşılmaya çalışılmıştır.
Üçüncü bölümde, genel olarak teslim kavramı içine sokulamayan ve KDVK\′da da açıkça düzenlenmeyen, uygulamada en fazla ihtilaf doÄŸu¬ran konulardan olan, seçilmiÅŸ bazı olaylar, durumlar ve sözleÅŸme (akit) tipleri, ele alınmıştır. Bu baÄŸlamda, yargı kararları ve idare düzenlemele¬ri ayrıntılı olarak incelenmiÅŸ, konunun uzmanları olan uygulamacılarla da görüşmelerde bulunulmuÅŸtur. Bu konularda, farklı bilim dalları ara¬sında koordinasyonlar kurularak, hem uygulama ve hem de teorik alan¬larda ulusal ve uluslararası kıyaslaması yapılmış ve buna baÄŸlı olarak da önerilerde bulunulmaya çalışılmıştır.
Ele alıp, incelemeye çalıştığımız konulardan ilkini, \"teslim olgusuna baÄŸlı olarak oluÅŸan vade farkları\" oluÅŸturmaktadır. Bu baÅŸlık altında öncelikle vade farkı kavramı tanımlanmış, hukuki niteliÄŸi, Kanun\′daki yeri ortaya konulmuÅŸ, ortaya çıktığı durumlar incelenmiÅŸ, akabinde ida¬renin ve yargı organlarının yıllar itibariyle görüşleri de belirtilmek sure¬tiyle, KDV karşısındaki durumları açıklanmıştır. Bu konuda yapılması gerekenler, konunun nasıl deÄŸerlendirilmesi gerektiÄŸi hususları ise, hu¬kuki dayanaklarla birlikte önerilmeye çalışılmıştır.
\"Teslim ve/veya hizmet dolayısıyla ortaya çıkan kur farkları\" konu¬su, gene bu başlık altında ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Bu başlık altında kur farkı kavramı tanımlanmış ve uygulamada kur farkının ortaya çıktı¬ğı durumlar belirtilmiştir. Bu bağlamda, kur farklarının, KDV sistematiği içindeki yeri incelenmiş, bu konudaki görüşler ele alınmış ve değerlendi¬rilmeye çalışılmıştır.
\"Promosyon amaçlı yapılan teslimler\" başlığı altında yapılan açık¬lamalar ve sınıflandırmalarda, işletme yönetimi politikası konusunda, uluslararası literatür de vurgulanmaya çalışılmıştır. Uluslararası litera¬türde, pazarlama politikası araçları olarak karşımıza çıkan iskonto, numune, eşantiyon, prim ve ciro primlerinden oluşan promosyon kavra¬mının, mevcut sistemimizde bütün olarak ele alınmasından ziyade, ayrı, ayrı ve farklı anlamlarda ve sınıflandırmalar bağlamında ele alındığı vurgulanmış ve ifade edilmiştir. Bu durumun KDV açısından doğurdu¬ğu farklı uygulama ve sonuçlar ise, ayrıca tespit edilmiş ve değerlendi¬rilmiştir. Ülkemiz mevzuatı bağlamında her bir konu, ayrı ayrı değer¬lendirme ve analize tabi tutularak, mevcut KDV karşısındaki durumları da belirtilmek suretiyle, bazı önerilerde bulunulmaya çalışılmıştır.
Bu bölümde ele alman diÄŸer bir konu, \"finansal kiralama iÅŸlemleri\" olmuÅŸ ve bu iÅŸlemlerin KDV karşısındaki durumları analiz edilmiÅŸtir. Uluslararası literatürde uygulanan finansal kiralama iÅŸlemleri ile ülke¬miz uygulaması kıyaslandıktan ve farklılığı tespit edildikten sonra, bu kapsamda gerçekleÅŸtirilen sözleÅŸmeler baÄŸlamında teslim ve hizmet hal¬leri belirlenmeye çalışılmış, bu belirleme ile beraber KDV\′nin doÄŸduÄŸu haller de, yargı kararları ile desteklenmek suretiyle ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Üçüncü bölüm içinde ele alınan konulardan bir diğeri de \"kamulaş¬tırma nedeniyle teslim\" olmuştur. Bu konu hakkında idare ve yargı or¬ganları arasında keskin fikir ayrılıklarının olması, konunun ayrıntılı ola¬rak ele alınmasına da en önemli etken olmuştur. Kamulaştırmanın hu¬kuk düzeninde taşıdığı anlam ve hukuki niteliği ortaya konulmaya ve akabinde de, Kamulaştırma Kanunu bağlamında bir sınıflandırma yapı¬larak konu değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Üçüncü bölümde işlenen son konu ise, \"taşınmaz satış vaadi söz¬leşmesi\" ve bu bağlamda yapılan teslimlerin, KDV karşısındaki durum¬ları tespit edildikten sonra, uygulamada sık karşılaşılan \"arsa payı karşı¬lığı inşaat işlerinde teslim\" hallerinin, örnek uygulamalarla ele alınması ve işlenmesi olmuştur. Her iki konuda da hukuki nitelendirmeler ve tanımlamalar yapıldıktan sonra, idare ve yargı organı görüşleri bağla¬mında değerlendirmede ve tespitlerde bulunulmaya çalışılmıştır.
Sonuç bölümünde ise, her bir konu hakkındaki tespit, görüş, öneri ve değerlendirmeleri belirli bir uyum bağlamında toparlanarak ele alın¬maya, yorumlanmaya ve böylece de senteze varılmaya çalışılmıştır.
ONSOZ
Yüksek Öğretim sürecimin her aÅŸamasında ve bu çalışmanın hazır¬lanmasında bana her daim destek olan, yol gösteren, Marmara Ãœniver-sitesi\′nde Lisans, Yüksek Lisans ve Doktora aÅŸamalarımda, öğrencisi olmaktan her zaman onur ve mutluluk duyduÄŸum, SaygıdeÄŸer Hocala¬rım, Dr. Veysi SEVÄ°Äž, Dr. Yalçın ALGANER ve Dr. A. Bumin DOÄžRUSÖZ\′ e, Doktora çalışmalarım süresince, kıymetli ve yapıcı desteklerini ve güvenlerini esirgemeyen SaygıdeÄŸer Hocalarım Prof. Dr. Gülsen GÃœNEÅž ve Prof. Dr. Elif SONSUZOÄžLU\′ na, teÅŸekkürle¬rimi sunarım.
Sevgili Babam Dt. Mustafa YILMAZ ve Annem Dt. Rabia TOKUÅž YILMAZ ve de canım KardeÅŸim Av. Duygu YILMAZ YILDIRIM\′ a,
benim yaşantımın her döneminde ve aşamasında benden sevgilerini ve güvenlerini hiçbir zaman esirgemeyerek, destek oldukları için sonsuz teşekkür ederim.
Dr. Güneş YILMAZ
05.04.2012 / Üsküdar
ÖZET
KATMA DEÄžER VERGÄ°SÄ°NDE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY OLARAK TESLÄ°M
Vergilendirme sürecinin ön şartını oluşturan vergiyi doğuran olay, vergi borcu ilişkisinin tespit edilmesini sağlamaktadır. Vergiyi doğuran olay ile başlayan vergilendirme süreci, idari işlem niteliğinde olan tarh, tahakkuk ve tebliğ ile somutlaşarak kesinlik kazanmakta ve tahsil ile de nihayete ermektedir. Bvı sebeple vergiyi doğuran olayın doğru olarak ve zamanında saptanması vergilendirme sürecinin de doğru işlemesine yol açması açısından önem taşımaktadır.
KDVK\′da vergiyi doÄŸuran olay olarak, \"teslim fiili\" belirtilmekte¬dir. Kanunun düzenlediÄŸi anlamda teslim, \"fiili\" olabileceÄŸi gibi, \"hu¬kuki\" olarak da gerçekleÅŸebilmektedir. Bu genel düzenleme baÄŸlamın¬da da gerek KDVK, gerekse özel hukukta belirtilen birçok olay, fiil ve akdi iliÅŸkinin teslim kapsamında kabul edilerek vergilendirilmesi sağ¬lanmaktadır. Bu noktada da söz konusu teslim hallerinin ve dolayısıy¬la yergininin doÄŸduÄŸu zamanın tespiti gerekmektedir. Çalışmamızda bu doÄŸrultuda tespitlerde, deÄŸerlendirmelerde ve önerilerde bulu¬nulmaktadır.
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM-5
VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-5
I. VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY KAVRAMI-5
A. Vergiyi Doğuran Olay Kavramı ve Tanımı-5
B. Vergiyi Doğuran Olayın Hukuki Niteliği-11
II. VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAYIN VERGÄ°LENDÄ°RME SÃœRECÄ°NDEKÄ° YERÄ°-15
III. VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN SAPTANMASININ VERGİ HUKUKU AÇISINDAN ÖNEMİ-17
İKİNCİ BÖLÜM-23
KATMA DEÄžER VERGÄ°SÄ°NDE TESLÄ°M HALLERÄ°NDE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-23
I. TESLÄ°M HALLERÄ°NDE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-23
1. TESLÄ°M KAVRAMI VE TANIMI-23
2. KATMA DEÄžER VERGÄ°SÄ° BAÄžLAMINDA TESLÄ°M VE ÅžARTLARI-27
2. 1. Mal Unsurunun Varlığı-28
2. 2. Teslim Fiili ile Mülkiyet Hakkı Devrinin İlişkisi-30
3. TESLİMDEN ÖNCE FATURA DÜZENLENMESİ VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY-35
3. 1. Faturanın Tanımı ve Hukuki Niteliği-35
3. 2. Teslimden Önce Fatura veya Benzeri Belgeler Düzenlenmesi Durumunda Vergiyi Doğuran Olay-38
4. TESLÄ°M TÃœRLERÄ° VE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-42
4. 1. Hukuki Teslim- Fiilî Teslim ve Vergiyi Doğuran Olay-42
4. 2. Kısım Kısım (Kısmi) Mal Teslimi ve Vergiyi Doğuran Olay-48
4. 3. Zincirleme Akitlerde Teslim ve Vergiyi DoÄŸuran Olay-51
4. 4. Mal DeÄŸiÅŸimi (Trampa) Halinde Teslim ve Vergiyi DoÄŸuran Olay-52
4. 4. 1. Mal Değişimi Sözleşmesinin (Trampa Akdinin) Tanımı ve Hukuki Niteliği-52
4. 4. 2. Katma Değer Vergisi Açısından Mal Değişimi (Trampa) ve Vergiyi Doğuran Olay-54
4. 5. Kullanım Ödüncü (Âriyet), Saklama (Vedia) ve Tüketim Ödüncü (Karz) Sözleşmesi Hallerinde Teslim ve Vergiyi Doğuran Olay-57
4. 5. 1. Kullanım Ödüncü (Âriyet), Saklama (Vedia) ve Tüketim Ödüncü (Karz) Sözleşmesinin Tanımı ve Unsuları-57
A. Kullanım Ödüncü Sözleşmesi (Âriyet Akdi)’nin Tanımı ve Unsurları-57
a) Ödünç (âriyet) konusu bir şey veya hakkın bulunması: -58
b) Ödünç (âriyet) konusu şey veya hakkın kullanılmasının karşılıksız yani bedava olarak karşı tarafa bırakılması: -58
c) Ödünç (âriyet) alanın, ödünç (âriyet) konusunu geri verme borcu: -59
d) Tarafların anlaşmış olması: -59
B. Tüketim Ödüncü Sözleşmesi (Karz Akdi)’nin Tanımı ve Unsurları-59
a) Tüketim Ödüncü Sözleşmesi (Karz Akdi)’nin konusunun bir miktar para veya tüketilebilen bir şey’in olması: -60
b) Ödünç (karz) veren tarafın, ödünce (karza) konu para veya tüketilebilen şeyi ödünç alan tarafa devretme mükellefiyeti bulunması: -60
c) Ödünç (karz) alanın nitelik ve nicelikte eşit aynı şeyi geri vermeyi taahhüt etmesi: -61
C. Saklama Sözleşmesi (Vedia Akdi)’nin Tanımı ve Unsurları-61
a) Saklama Sözleşmesi (Vedia Akdi)’nin konusu bir -taşınır- şeyin bulunması: -62
b) Saklama (vedia) konusu taşınırın güvenli bir yerde saklanması: -62
4. 5. 2. Kullanım Ödüncü (Âriyet), Tüketim Ödüncü (Karz) ve Saklama (Vedia) Sözleşmesine Dayanarak Meydana Gelen Teslimlerin Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu-62
A. Kullanım Ödüncü Sözleşmesi (Âriyet Akdi)’ne Dayalı Olarak Meydana Gelen Teslimlerin Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu-63
B. Tüketim Ödüncü Sözleşmesi (Karz Akdi)’ne Dayalı Olarak Meydana Gelen Teslimlerin Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu-64
C. Saklama Sözleşmesi (Vedia Akdi)’ne Dayalı Olarak Meydana Gelen Teslimlerin Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu-65
4. 6. Malın Alıcıya veya Alıcı Adına Hareket Edenlere Gönderilmesi Halinde Teslim ve Vergiyi Doğuran Olay-65
4. 6. 1. Genel Açıklama-65
4. 6. 2. Sevk İrsaliyesi ve Fatura Düzenleme Sürelerinin Vergiyi Doğuran Olaya Etkisi-67
4. 7. Su, Elektrik, Gaz, Isıtma, Soğutma ve Benzeri Dağıtımların Teslimi ve Vergiyi Doğuran Olay-70
4. 8. Kap ve Ambalaj Maddelerinde Teslim ve Vergiyi DoÄŸuran Olay-73
4. 8. 1. Kap ve Ambalaj Maddelerinin Tanımı ve Genel Olarak Faydaları-73
4. 8. 2. Kap ve Ambalaj Maddelerine İlişkin Yasal Düzenlemeler ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-74
4. 9. Döküntü ve Tali Maddelerde Teslim ve Vergiyi Doğuran Olay-81
4. 9. 1. Döküntü ve Tali Madde Tanımı ve Benzer Kavram Tanımları-81
4. 9. 2. Hurdalar, Döküntü ve Tali Maddeler Konusunda Hukuki Düzenlemeler ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-84
4. 10. KomisyoncuÂ’ya veya Konsinye Suretiyle Teslim ve Vergiyi DoÄŸuran Olay-86
4. 10. 1. KomisyoncuÂ’ya Teslim ve Vergiyi DoÄŸuran Olay-86
A. Komisyoncu Kavramı ve Hukuki Niteliği-86
B. Komisyon Sözleşmesi ve Hukuki Niteliği-88
C. Komisyoncu’dan Malın Alıcıya Teslimi ve Vergiyi Doğuran Olay-89
4. 10. 2. Konsinye Suretiyle Teslim ve Vergiyi DoÄŸuran Olay-92
A. Konsinye Kavramı ve Tanımı-92
B. Konsinye Suretiyle Satış ve Hukuki Niteliği-93
C. Konsinye Teslimde Vergiyi DoÄŸuran Olay-95
4. 11. Müzayede Mahallerinde ve Gümrük Depolarında Yapılan Satışlar ve Vergiyi Doğuran Olay-99
4. 11. 1. Genel Açıklama-99
4. 11. 2. Müzayede Mahalli ve Gümrük Deposunun Tanımı ve Hukuki Mahiyeti-100
A. Müzayede Mahalli ve Gümrük Deposunun Tanımı-100
B. Müzayede Mahallinde ve Gümrük Deposunda Satışın Hukuki Mahiyeti-106
C. Müzayede Suretiyle Satış Sözleşmesinin Hukuki Niteliği-110
a) Cebri Müzayede ile Satış ve Satışa Konu Malın Mülkiyetinin İntikali-112
b) İhtiyarî Müzayede Yöntemleri ile Satış ve Satışa Konu Malın Mülkiyetinin İntikali-116
D. Sanal Alanda (Online Platformlarda) Gerçekleştirilen Müzayede Suretiyle Satış-118
4. 11. 3. Müzayede Mahallerinde ve Gümrük Depolarında Yapılan Satışlarda Vergiyi Doğuran Olay-120
II. KANUNUN TESLÄ°M SAYDIÄžI HALLER VE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-123
1. GENEL AÇIKLAMA-123
2. BEDELSÄ°Z MAL TESLÄ°MLERÄ° VE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-124
2. 1. Genel Açıklama-124
2. 2. Vergiye Tabi Malların Vergiye Tabi İşlemler Dışındaki Amaçlarla İşletmeden Çekilmesi-125
2. 2. 1. Vergiye Tabi Malların Özel Tüketime Konu Edilmek Amacıyla İşletmeden Çekilmesi-126
2. 2. 2. Vergiye Tabi Malların Bağış Amacıyla İşletmeden Çekilmesi-127
2. 3. Vergiye Tabi Malların, İşletme Personeline, Ücret, Prim, İkramiye, Hediye ve Teberru Gibi Adlarla Verilmesi-130
3. VERGİYE TABİ MALLARIN ÜRETİLİP TESLİMİ VERGİDEN İSTİSNA EDİLMİŞ OLAN MALLAR İÇİN KULLANILMASI VEYA SARFI VE VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN TESPİTİ-131
4. MÜLKİYETİ MUHAFAZA KAYDIYLA YAPILAN SATIŞLARDA ZİLYEDLİĞİN DEVRİ-132
4. 1. Genel Açıklama-132
4. 2. Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Satış Sözleşmesi-133
4. 2. 1. Tanım, Konu ve Hukuki Mahiyet-133
4. 2. 2. Sözleşmenin Unsurları ve Şekli-136
4. 3. 3. Hüküm ve Sonuçları-138
4. 3. Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Satış Sözleşmesinde Zilyedliğin Devri ve Vergiyi Doğuran Olay-139
I. TESLİM VE/VEYA HİZMET DOLAYISIYLA ORTAYA ÇIKAN VADE FARKLARI VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY-141
1. VADE FARKI KAVRAMI VE TANIMI-141
2. VADE FARKININ ORTAYA ÇIKTIĞI DURUMLAR VE HUKUKİ NİTELİĞİ-142
3. FATURADA YER ALAN VADE FARKI KAYDININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE NETİCELERİ-150
4. VADE FARKININ KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-154
4. 1. Vade Farkının Katma Değer Vergisi Sistematiği İçindeki Yeri-154
4. 2. Vade Fakının Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu-155
4. 2. 1. Vadeye Göre, Peşin Satış Bedeline İlave Olunan Vade Farkı ve Vergiyi Doğuran Olay-156
4. 2. 2. Satış Bedelinin Vadesinde Ödenmemesi Durumunda, Sonradan Ortaya Çıkan Vade Farkı ve Vergiyi Doğuran Olay-158
II. TESLİM VE HİZMET DOLAYISIYLA ORTAYA ÇIKAN KUR FARKLARI VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY-161
1. KUR FARKI KAVRAMI, TANIMI VE ORTAYA ÇIKTIĞI DURUMLAR-161
2. KUR FARKLARININ KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-163
2. 1. Kur Farklarının Katma Değer Vergisi Sistematiği İçindeki Yeri ve Kur Farkları Konusundaki Diğer Yasal Düzenlemeler-163
2. 2. Kur Farklarının Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-167
2. 2. 1. Genel Açıklama-167
2. 2. 2. Kur Farklarının Katma Değer Vergisi’ne Tabi Olduğu Yönündeki Görüşler-168
2. 2. 3. Kur Farklarının Katma Değer Vergisi’ne Tabi Olmadığı Yönündeki Görüşler-170
2. 2. 4. Kur Farklarının Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumunun Tespiti-175
III. PROMOSYON AMAÇLI MAL TESLİMİ VEYA HİZMET İFASI VE KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN DEĞERLENDİRİLMESİ-181
A. PAZARLAMA YÖNETİMİ AÇISINDAN PROMOSYON KAVRAMI, TANIMI, ALT BİLEŞENLERİ, ARAÇLARI-181
1. Promosyon Kavramı ve Tanımı, İşletme Yönetimindeki Yeri-181
2. Promosyonun Alt Bileşenleri ve Araçları-182
2. 1. Ä°skonto (Ä°ndirim, Tenzilat)-183
2. 1. 1. -1 Seri No. lu Muhasebe Sistemi Genel Tebliği- Çerçevesinde Yapılan İskonto Ayrımı-184
2. 1. 2. Mal Teslimi veya Hizmet İfası Sırasında Yapılan İskontolar-185
2. 1. 3. Erken Ödeme İskontosu (Peşin Ödeme İskontosu)-186
2. 1. 4. Belli Bir Ciro Aşıldığında Yapılan İskonto veya Ödemeler-186
2. 1. 5. Aynî İskontolar-187
2. 2. Numune-187
2. 3. EÅŸantiyon-188
2. 4. Prim ve Ciro Primi-188
B. PROMOSYON ARAÇLARININ KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-189
1. Genel Açıklama-189
2. Promosyon Uygulamasının Hukuki Mahiyeti-189
3. Promosyon Araçlarının Katma Değer Vergisi Sistemi İçindeki Düzenlenişi ve Değerlendirilmesi-193
3. 1. İskonto (İndirim) Uygulamaları ve Katma Değer Vergisi Sistemi İçindeki Yeri-193
3. 1. 1. Genel Açıklama-193
3. 1. 2. -1 Seri No. lu Muhasebe Sistemi Genel Tebliği- Çerçevesinde Yapılan İskonto Ayrımı ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-195
3. 1. 3. Mal Teslimi veya Hizmet İfası Sırasında Yapılan İskontolar ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-195
3. 1. 4. Erken Ödeme İskontosu ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-196
3. 1. 5. Belli Bir Ciro Aşıldığında Yapılan İskonto veya Ödemeler ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-199
3. 1. 6. Aynî İskontolar ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-201
3. 2. Numunelerin Katma Değer Vergisi Sistemi Açısından Değerlendirilmesi-203
3. 3. Eşantiyonların Katma Değer Vergisi Sistemi Açısından Değerlendirilmesi-205
3. 4. Primlerin ve Ciro Priminin Katma Değer Vergisi Sistemi İçindeki Yeri ve Değerlendirmesi-206
III. GARANTİ KAPSAMINDA YAPILAN BEDELSİZ TESLİM VE HİZMETLERİN KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-210
A. GENEL AÇIKLAMA-210
B. GARANTÄ° GÄ°DERÄ° KAVRAMI VE HUKUKÄ° MAHÄ°YETÄ°-211
C. GARANTÄ° KAPSAMINDA YAPILAN BEDELSÄ°Z TESLÄ°M VE HÄ°ZMETLER VE KATMA DEÄžER VERGÄ°SÄ° KARÅžISINDAKÄ° DURUM-216
V. FÄ°NANSAL KÄ°RALAMA Ä°ÅžLEMLERÄ°NDE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-217
A. FÄ°NANSAL KÄ°RALAMA Ä°ÅžLEMLERÄ°NÄ°N HUKUKÄ° ALT YAPISI-217
B. FİNANSAL KİRALAMA SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI, YAPILAN SÖZLEŞME TİPLERİ VE VERGİYİ DOĞURAN HALLER-219
VI. KAMULAÅžTIRMA NEDENÄ°YLE TESLÄ°M VE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-225
A. MÃœLKÄ°YET HAKKI VE MÃœLKÄ°YET HAKKININ ANAYASAL SINIRLAMASI OLARAK KAMULAÅžTIRMA-225
B. KAMULAÅžTIRMANIN TANIMI-229
C. KAMULAŞTIRMANIN HUKUKİ NİTELİĞİ-231
D. KAMULAÅžTIRMA YOLUYLA TESCÄ°LSÄ°Z KAZANIM VE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-235
VII. TAŞINMAZ SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİ VE KATMA DEĞER VERGİSİ KARŞISINDAKİ DURUMU-240
A. TAŞINMAZ SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE UNSURLARI-240
B. TAŞINMAZ SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİNİN KATMA DEĞER VERGİSİ KARŞISINDAKİ DURUMUNUN DEĞERLENDİRMESİ-242
VIII. ARSA PAYI KARÅžILIÄžI Ä°NÅžAAT Ä°ÅžLERÄ°NDE ARSANIN VE Ä°NÅžAATIN TESLÄ°MÄ° VE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-244
A. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ-244
B. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ BAĞLAMINDA VERGİYİ DOĞURAN OLAY-250
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME-255
KAYNAKÇA-275
Yrd. Doç. Dr.
YILMAZ, Güneş
Öğretim Görevlisi
1980 yılında Alanya’ da doğmuştur.
1992- 1998 yılları arasında Alanya Anadolu Lisesinde eğitimini tamamladıktan sonra, 1998 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü’nde lisans eğitimine başlamıştır.
2002 yılında Maliye Bölümü’nden, bölüm ikincisi olarak mezun oldu. Akabinde 2002- 2004 yılları arasında yüksek lisansını, 2004- 2009 yılları arasında da doktorasını, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Bilim Dalı, Mali Hukuk Ana Bilim Dalında tamamlamıştır.
2005 – 2006 Eğitim- Öğretim Döneminde, Beykent Üniversitesi’nde Öğretim Görevlisi olarak, 2006- 2010 yılları arasında ise, gene Beykent Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası Ticaret Bölümü’nde Araştırma Görevlisi olarak akademik hayatını devam ettirmiştir.
2010 yılında Trakya Üniversitesi, Keşan Yusuf Çapraz Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Gümrük İşletme Bölümü’nde, Yardımcı Doçent olarak çalışmaya başlamıştır. Söz konusu Yüksekokulun kuruluşunda aktif olarak görev yapmış, 23. 08. 2010-13. 02. 2012 tarihleri arasında ise Yüksekokul Müdür Yardımcılığı görevi yapmıştır.
Halen, aynı üniversitede Gümrük İşletme Bölüm Başkanlığı görevini yürütmektedir.
Dr. Güneş YILMAZ’ ın ulusal ve uluslararası hakemli dergiler ile mesleki dergilerde çok sayıda akademik çalışması bulunmaktadır.
Çalışmamızda, Katma DeÄŸer Vergisi (KDV)\′nde vergiyi doÄŸuran olay olarak \′Teslim\′ konusu, ilgili hukuk dalları ile baÄŸlantı kurularak ve Avrupa BirliÄŸi (AB) Mevzuatı\′na da uyumu deÄŸerlendirilerek ele alınmış ve incelenmiÅŸtir. Çalışmamızda, hem ulusal ve hem de uluslararası mali hukuk literatürü incelenmek suretiyle, vergi hukuku baÄŸlamında birincil ve ikincil mevzuat çerçevesinde, düzenlemeler, idari organların ve yargı organlarının inceleme konularımız hakkındaki deÄŸerlendirme, yorum ve görüşleri incelenmeye ve araÅŸtırmamıza dahil edilmiÅŸtir. Yine bu bağ¬lamda, konularımız ile ilgili tespitler yapılmaya ve önerilerde bulunul¬maya çalışılmıştır.
Kitabımızın konusu itibariyle, uygulamaya yönelik kavramlar ve bulgular ağırlıkta olduğundan, salt yasal düzenlemelerin sorunlara çö¬züm getirememesi durumlarıyla ilgili olarak da, tebliğ ve muktezalar ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bu bağlamda çoğu zaman da idari düzen¬lemelerin ve yargı organı kararlarının, birbirleriyle ve söz konusu mev¬zuat ile ve pek uyum içinde olmadığı, hatta bazı durumlarda, diğer hu¬kuk dalları ve küresel düzenlemelerle de yakınlaşma içinde olamadığı saptanmış ve vurgulanmıştır.
Çalışma konumuzun kapsamının çok geniÅŸ olması ve \"KDV baÄŸla¬mında her bir vergiyi doÄŸuran olayın, adeta ayrı bir inceleme konusu oluÅŸturması sebebiyle, konumuz özel olarak \′vergiyi doÄŸuran olay ola¬rak teslim\′ konusu ile sınırlı tutulmaya çalışılmıştır. Bu sınırlandırma yapılırken, Türk Katma DeÄŸer Vergisi Kanunu (KDVK)\′nda yer alan teslime iliÅŸkin hükümleri ihtiva eden düzenlemeler, yargı kararları ve idare düzenlemeleri temel alınmıştır. Ayrıca uygulamada ihtilaflara se¬bep olan, teslim olgusuna baÄŸlı olarak meydana gelen seçilmiÅŸ bazı olay¬lar da ele alınmış ve bu konularda Avrupa BirliÄŸi mevzuatı, yargı karar¬ları ve diÄŸer hukuk dalları da analiz edilerek, kiÅŸisel tespit ve önerilerde bulunulmaya çalışılmıştır.
Çalışmamızın birinci bölümünde, \′vergiyi doÄŸuran olay\′ kavramı¬nın teorik alt yapısı ele alınmış ve incelenmiÅŸtir. Bunu oluÅŸtururken kavramın, doktrinde en yaygın ve yerleÅŸmiÅŸ olan tanımlarına ve kullanımla! rina yer verilmiÅŸ ve en uygun ve kapsamlı tanımı ve hukuki nitelendir-J mesi yapılmaya çalışılmıştır. Buna ilave olarak, kavramın, vergilendirme! sürecindeki yeri ve önemi ayrıntılarıyla ele alındıktan sonra, vergiyi dol ÄŸuran olay kavramının vergi hukuku açısından önemi, sonuçları ve etki-j leri ele alınmıştır.
Çalışmamızın ikinci bölümünde, KDVK\′da düzenlenen teslim halle-i rinde vergiyi doÄŸuran olay, ayrıntılı olarak ele alınmış ve çok yönlü ola-j rak incelenmiÅŸtir. Bu bölümün ilk kısmında genel anlamda teslim kav-j ramı, KDVK ve Türk Medenî Kanunu (TMK)\′nda yer alan düzenlemeleri kıyaslamalar yapılmak suretiyle tanımlanmıştır. Bu genel tanım ve ki-1 yaslamaların ardından, KDV baÄŸlamında vergiyi doÄŸuran olay olarak,! teslim ve teslim ÅŸartları konusu, hem 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu] (TBK), hem de TMK hükümleri ile baÄŸlantı kurulmak suretiyle ayrıntılı] olarak ele alınmıştır. Bu yapılırken AB\′nin KDV ile ilgili düzenlemelerini! içeren \"Altıncı Direktif\" ile kıyaslamalar yapılmak suretiyle, muhtelif] tespit ve önerilerde bulunulmuÅŸtur. Teslim tanımlamasının ardından, KDV açısından vergilendirilmesi gereken teslim fiili, teslimin ÅŸartları, konusu, muhtevası ve önemi tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca teslim j fiili öncesi ve sonrası, mükelleflerin yerine getirmek zorunda oldukları > yasal düzenlemelere yer verilmiÅŸtir. Bunun ardından, gerek KDVK\′da, gerekse TBK ve Medenî Kanun\′da yer alan teslim türlerine atıfta bulunu¬larak bir sınıflandırma yapılmıştır. Buna göre teslim olgusu, fiili ve hu¬kuki baÄŸlamda ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır. Yine KDVK\′da düzenleme altına alman \′kısım kısım mal teslimi, mal deÄŸiÅŸimi (trampa) halinde teslim, zincirleme sözleÅŸmelerde teslim\′ halleri ayrı birer sınıf¬landırma altında ele alınarak izah edilmeye çalışılmıştır. Bunlara ilave olarak, TBK\′da düzenlenen ve teslim fiilini ihtiva eden, kullanım ödüncü (ariyet), tüketim ödüncü (karz) ve saklama (vedia) sözleÅŸmelerinde ver¬gilendirmeyi gerektiren bir teslim fiilinin mevcudiyeti tartışılmak sure¬tiyle bazı tespitler yapılmaya çalışılmıştır. Söz konusu teslim türleri ele alınırken diÄŸer hukuk dallarından da faydalanmak suretiyle hukuki da¬yanakları açıklanmaya ve teorik alt yapısı oluÅŸturulmaya çalışılmıştır. KDVK ile baÄŸlantısı kurulmak suretiyle de, teslim türleri bakımından verginin doÄŸduÄŸu an saptanmış, her bir teslim türü için önerilerde bulu¬nulmuÅŸtur. Yine açıkça teslim tanımına girip girmediÄŸi tereddüt yaratan ve KDVK\′nm teslim saydığı haller de ayrıntılarıyla ele alınmıştır. Bu baÄŸlamda kap ve ambalaj maddeleri ile döküntü ve tali maddelerinde teslimin, su elektrik, gaz, ısıtma, soÄŸutma vb dağıtımlarda teslimin, ko¬misyoncuya ve konsinye suretiyle satışlarda teslimin ne zaman gerçek¬leÅŸtiÄŸi, yine uluslararası uygulamalar da deÄŸerlendirmeye katılmak sure¬tiyle saptanmaya çalışılmıştır. Buna ilave olarak gümrük depolarında yapılan teslim ile müzayede mahallerinde ve arttırma (müzayede) türleri itibariyle yapılan teslim, ayrıntılarıyla ele alınmıştır. Bu konular ele alı¬nırken her bir konunun düzenlendiÄŸi özel kanun hükümlerinden yarar¬lanılarak, teorik alt yapıları oluÅŸturulmak suretiyle, ilgili Kanunlarla KDVK\′nın uyumu tartışılarak, sonuca ve önerilere ulaşılmaya çalışılmıştır.
Üçüncü bölümde, genel olarak teslim kavramı içine sokulamayan ve KDVK\′da da açıkça düzenlenmeyen, uygulamada en fazla ihtilaf doÄŸu¬ran konulardan olan, seçilmiÅŸ bazı olaylar, durumlar ve sözleÅŸme (akit) tipleri, ele alınmıştır. Bu baÄŸlamda, yargı kararları ve idare düzenlemele¬ri ayrıntılı olarak incelenmiÅŸ, konunun uzmanları olan uygulamacılarla da görüşmelerde bulunulmuÅŸtur. Bu konularda, farklı bilim dalları ara¬sında koordinasyonlar kurularak, hem uygulama ve hem de teorik alan¬larda ulusal ve uluslararası kıyaslaması yapılmış ve buna baÄŸlı olarak da önerilerde bulunulmaya çalışılmıştır.
Ele alıp, incelemeye çalıştığımız konulardan ilkini, \"teslim olgusuna baÄŸlı olarak oluÅŸan vade farkları\" oluÅŸturmaktadır. Bu baÅŸlık altında öncelikle vade farkı kavramı tanımlanmış, hukuki niteliÄŸi, Kanun\′daki yeri ortaya konulmuÅŸ, ortaya çıktığı durumlar incelenmiÅŸ, akabinde ida¬renin ve yargı organlarının yıllar itibariyle görüşleri de belirtilmek sure¬tiyle, KDV karşısındaki durumları açıklanmıştır. Bu konuda yapılması gerekenler, konunun nasıl deÄŸerlendirilmesi gerektiÄŸi hususları ise, hu¬kuki dayanaklarla birlikte önerilmeye çalışılmıştır.
\"Teslim ve/veya hizmet dolayısıyla ortaya çıkan kur farkları\" konu¬su, gene bu başlık altında ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Bu başlık altında kur farkı kavramı tanımlanmış ve uygulamada kur farkının ortaya çıktı¬ğı durumlar belirtilmiştir. Bu bağlamda, kur farklarının, KDV sistematiği içindeki yeri incelenmiş, bu konudaki görüşler ele alınmış ve değerlendi¬rilmeye çalışılmıştır.
\"Promosyon amaçlı yapılan teslimler\" başlığı altında yapılan açık¬lamalar ve sınıflandırmalarda, işletme yönetimi politikası konusunda, uluslararası literatür de vurgulanmaya çalışılmıştır. Uluslararası litera¬türde, pazarlama politikası araçları olarak karşımıza çıkan iskonto, numune, eşantiyon, prim ve ciro primlerinden oluşan promosyon kavra¬mının, mevcut sistemimizde bütün olarak ele alınmasından ziyade, ayrı, ayrı ve farklı anlamlarda ve sınıflandırmalar bağlamında ele alındığı vurgulanmış ve ifade edilmiştir. Bu durumun KDV açısından doğurdu¬ğu farklı uygulama ve sonuçlar ise, ayrıca tespit edilmiş ve değerlendi¬rilmiştir. Ülkemiz mevzuatı bağlamında her bir konu, ayrı ayrı değer¬lendirme ve analize tabi tutularak, mevcut KDV karşısındaki durumları da belirtilmek suretiyle, bazı önerilerde bulunulmaya çalışılmıştır.
Bu bölümde ele alman diÄŸer bir konu, \"finansal kiralama iÅŸlemleri\" olmuÅŸ ve bu iÅŸlemlerin KDV karşısındaki durumları analiz edilmiÅŸtir. Uluslararası literatürde uygulanan finansal kiralama iÅŸlemleri ile ülke¬miz uygulaması kıyaslandıktan ve farklılığı tespit edildikten sonra, bu kapsamda gerçekleÅŸtirilen sözleÅŸmeler baÄŸlamında teslim ve hizmet hal¬leri belirlenmeye çalışılmış, bu belirleme ile beraber KDV\′nin doÄŸduÄŸu haller de, yargı kararları ile desteklenmek suretiyle ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Üçüncü bölüm içinde ele alınan konulardan bir diğeri de \"kamulaş¬tırma nedeniyle teslim\" olmuştur. Bu konu hakkında idare ve yargı or¬ganları arasında keskin fikir ayrılıklarının olması, konunun ayrıntılı ola¬rak ele alınmasına da en önemli etken olmuştur. Kamulaştırmanın hu¬kuk düzeninde taşıdığı anlam ve hukuki niteliği ortaya konulmaya ve akabinde de, Kamulaştırma Kanunu bağlamında bir sınıflandırma yapı¬larak konu değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Üçüncü bölümde işlenen son konu ise, \"taşınmaz satış vaadi söz¬leşmesi\" ve bu bağlamda yapılan teslimlerin, KDV karşısındaki durum¬ları tespit edildikten sonra, uygulamada sık karşılaşılan \"arsa payı karşı¬lığı inşaat işlerinde teslim\" hallerinin, örnek uygulamalarla ele alınması ve işlenmesi olmuştur. Her iki konuda da hukuki nitelendirmeler ve tanımlamalar yapıldıktan sonra, idare ve yargı organı görüşleri bağla¬mında değerlendirmede ve tespitlerde bulunulmaya çalışılmıştır.
Sonuç bölümünde ise, her bir konu hakkındaki tespit, görüş, öneri ve değerlendirmeleri belirli bir uyum bağlamında toparlanarak ele alın¬maya, yorumlanmaya ve böylece de senteze varılmaya çalışılmıştır.
ONSOZ
Yüksek Öğretim sürecimin her aÅŸamasında ve bu çalışmanın hazır¬lanmasında bana her daim destek olan, yol gösteren, Marmara Ãœniver-sitesi\′nde Lisans, Yüksek Lisans ve Doktora aÅŸamalarımda, öğrencisi olmaktan her zaman onur ve mutluluk duyduÄŸum, SaygıdeÄŸer Hocala¬rım, Dr. Veysi SEVÄ°Äž, Dr. Yalçın ALGANER ve Dr. A. Bumin DOÄžRUSÖZ\′ e, Doktora çalışmalarım süresince, kıymetli ve yapıcı desteklerini ve güvenlerini esirgemeyen SaygıdeÄŸer Hocalarım Prof. Dr. Gülsen GÃœNEÅž ve Prof. Dr. Elif SONSUZOÄžLU\′ na, teÅŸekkürle¬rimi sunarım.
Sevgili Babam Dt. Mustafa YILMAZ ve Annem Dt. Rabia TOKUÅž YILMAZ ve de canım KardeÅŸim Av. Duygu YILMAZ YILDIRIM\′ a,
benim yaşantımın her döneminde ve aşamasında benden sevgilerini ve güvenlerini hiçbir zaman esirgemeyerek, destek oldukları için sonsuz teşekkür ederim.
Dr. Güneş YILMAZ
05.04.2012 / Üsküdar
ÖZET
KATMA DEÄžER VERGÄ°SÄ°NDE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY OLARAK TESLÄ°M
Vergilendirme sürecinin ön şartını oluşturan vergiyi doğuran olay, vergi borcu ilişkisinin tespit edilmesini sağlamaktadır. Vergiyi doğuran olay ile başlayan vergilendirme süreci, idari işlem niteliğinde olan tarh, tahakkuk ve tebliğ ile somutlaşarak kesinlik kazanmakta ve tahsil ile de nihayete ermektedir. Bvı sebeple vergiyi doğuran olayın doğru olarak ve zamanında saptanması vergilendirme sürecinin de doğru işlemesine yol açması açısından önem taşımaktadır.
KDVK\′da vergiyi doÄŸuran olay olarak, \"teslim fiili\" belirtilmekte¬dir. Kanunun düzenlediÄŸi anlamda teslim, \"fiili\" olabileceÄŸi gibi, \"hu¬kuki\" olarak da gerçekleÅŸebilmektedir. Bu genel düzenleme baÄŸlamın¬da da gerek KDVK, gerekse özel hukukta belirtilen birçok olay, fiil ve akdi iliÅŸkinin teslim kapsamında kabul edilerek vergilendirilmesi sağ¬lanmaktadır. Bu noktada da söz konusu teslim hallerinin ve dolayısıy¬la yergininin doÄŸduÄŸu zamanın tespiti gerekmektedir. Çalışmamızda bu doÄŸrultuda tespitlerde, deÄŸerlendirmelerde ve önerilerde bulu¬nulmaktadır.
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM-5
VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-5
I. VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY KAVRAMI-5
A. Vergiyi Doğuran Olay Kavramı ve Tanımı-5
B. Vergiyi Doğuran Olayın Hukuki Niteliği-11
II. VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAYIN VERGÄ°LENDÄ°RME SÃœRECÄ°NDEKÄ° YERÄ°-15
III. VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN SAPTANMASININ VERGİ HUKUKU AÇISINDAN ÖNEMİ-17
İKİNCİ BÖLÜM-23
KATMA DEÄžER VERGÄ°SÄ°NDE TESLÄ°M HALLERÄ°NDE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-23
I. TESLÄ°M HALLERÄ°NDE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-23
1. TESLÄ°M KAVRAMI VE TANIMI-23
2. KATMA DEÄžER VERGÄ°SÄ° BAÄžLAMINDA TESLÄ°M VE ÅžARTLARI-27
2. 1. Mal Unsurunun Varlığı-28
2. 2. Teslim Fiili ile Mülkiyet Hakkı Devrinin İlişkisi-30
3. TESLİMDEN ÖNCE FATURA DÜZENLENMESİ VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY-35
3. 1. Faturanın Tanımı ve Hukuki Niteliği-35
3. 2. Teslimden Önce Fatura veya Benzeri Belgeler Düzenlenmesi Durumunda Vergiyi Doğuran Olay-38
4. TESLÄ°M TÃœRLERÄ° VE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-42
4. 1. Hukuki Teslim- Fiilî Teslim ve Vergiyi Doğuran Olay-42
4. 2. Kısım Kısım (Kısmi) Mal Teslimi ve Vergiyi Doğuran Olay-48
4. 3. Zincirleme Akitlerde Teslim ve Vergiyi DoÄŸuran Olay-51
4. 4. Mal DeÄŸiÅŸimi (Trampa) Halinde Teslim ve Vergiyi DoÄŸuran Olay-52
4. 4. 1. Mal Değişimi Sözleşmesinin (Trampa Akdinin) Tanımı ve Hukuki Niteliği-52
4. 4. 2. Katma Değer Vergisi Açısından Mal Değişimi (Trampa) ve Vergiyi Doğuran Olay-54
4. 5. Kullanım Ödüncü (Âriyet), Saklama (Vedia) ve Tüketim Ödüncü (Karz) Sözleşmesi Hallerinde Teslim ve Vergiyi Doğuran Olay-57
4. 5. 1. Kullanım Ödüncü (Âriyet), Saklama (Vedia) ve Tüketim Ödüncü (Karz) Sözleşmesinin Tanımı ve Unsuları-57
A. Kullanım Ödüncü Sözleşmesi (Âriyet Akdi)’nin Tanımı ve Unsurları-57
a) Ödünç (âriyet) konusu bir şey veya hakkın bulunması: -58
b) Ödünç (âriyet) konusu şey veya hakkın kullanılmasının karşılıksız yani bedava olarak karşı tarafa bırakılması: -58
c) Ödünç (âriyet) alanın, ödünç (âriyet) konusunu geri verme borcu: -59
d) Tarafların anlaşmış olması: -59
B. Tüketim Ödüncü Sözleşmesi (Karz Akdi)’nin Tanımı ve Unsurları-59
a) Tüketim Ödüncü Sözleşmesi (Karz Akdi)’nin konusunun bir miktar para veya tüketilebilen bir şey’in olması: -60
b) Ödünç (karz) veren tarafın, ödünce (karza) konu para veya tüketilebilen şeyi ödünç alan tarafa devretme mükellefiyeti bulunması: -60
c) Ödünç (karz) alanın nitelik ve nicelikte eşit aynı şeyi geri vermeyi taahhüt etmesi: -61
C. Saklama Sözleşmesi (Vedia Akdi)’nin Tanımı ve Unsurları-61
a) Saklama Sözleşmesi (Vedia Akdi)’nin konusu bir -taşınır- şeyin bulunması: -62
b) Saklama (vedia) konusu taşınırın güvenli bir yerde saklanması: -62
4. 5. 2. Kullanım Ödüncü (Âriyet), Tüketim Ödüncü (Karz) ve Saklama (Vedia) Sözleşmesine Dayanarak Meydana Gelen Teslimlerin Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu-62
A. Kullanım Ödüncü Sözleşmesi (Âriyet Akdi)’ne Dayalı Olarak Meydana Gelen Teslimlerin Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu-63
B. Tüketim Ödüncü Sözleşmesi (Karz Akdi)’ne Dayalı Olarak Meydana Gelen Teslimlerin Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu-64
C. Saklama Sözleşmesi (Vedia Akdi)’ne Dayalı Olarak Meydana Gelen Teslimlerin Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu-65
4. 6. Malın Alıcıya veya Alıcı Adına Hareket Edenlere Gönderilmesi Halinde Teslim ve Vergiyi Doğuran Olay-65
4. 6. 1. Genel Açıklama-65
4. 6. 2. Sevk İrsaliyesi ve Fatura Düzenleme Sürelerinin Vergiyi Doğuran Olaya Etkisi-67
4. 7. Su, Elektrik, Gaz, Isıtma, Soğutma ve Benzeri Dağıtımların Teslimi ve Vergiyi Doğuran Olay-70
4. 8. Kap ve Ambalaj Maddelerinde Teslim ve Vergiyi DoÄŸuran Olay-73
4. 8. 1. Kap ve Ambalaj Maddelerinin Tanımı ve Genel Olarak Faydaları-73
4. 8. 2. Kap ve Ambalaj Maddelerine İlişkin Yasal Düzenlemeler ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-74
4. 9. Döküntü ve Tali Maddelerde Teslim ve Vergiyi Doğuran Olay-81
4. 9. 1. Döküntü ve Tali Madde Tanımı ve Benzer Kavram Tanımları-81
4. 9. 2. Hurdalar, Döküntü ve Tali Maddeler Konusunda Hukuki Düzenlemeler ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-84
4. 10. KomisyoncuÂ’ya veya Konsinye Suretiyle Teslim ve Vergiyi DoÄŸuran Olay-86
4. 10. 1. KomisyoncuÂ’ya Teslim ve Vergiyi DoÄŸuran Olay-86
A. Komisyoncu Kavramı ve Hukuki Niteliği-86
B. Komisyon Sözleşmesi ve Hukuki Niteliği-88
C. Komisyoncu’dan Malın Alıcıya Teslimi ve Vergiyi Doğuran Olay-89
4. 10. 2. Konsinye Suretiyle Teslim ve Vergiyi DoÄŸuran Olay-92
A. Konsinye Kavramı ve Tanımı-92
B. Konsinye Suretiyle Satış ve Hukuki Niteliği-93
C. Konsinye Teslimde Vergiyi DoÄŸuran Olay-95
4. 11. Müzayede Mahallerinde ve Gümrük Depolarında Yapılan Satışlar ve Vergiyi Doğuran Olay-99
4. 11. 1. Genel Açıklama-99
4. 11. 2. Müzayede Mahalli ve Gümrük Deposunun Tanımı ve Hukuki Mahiyeti-100
A. Müzayede Mahalli ve Gümrük Deposunun Tanımı-100
B. Müzayede Mahallinde ve Gümrük Deposunda Satışın Hukuki Mahiyeti-106
C. Müzayede Suretiyle Satış Sözleşmesinin Hukuki Niteliği-110
a) Cebri Müzayede ile Satış ve Satışa Konu Malın Mülkiyetinin İntikali-112
b) İhtiyarî Müzayede Yöntemleri ile Satış ve Satışa Konu Malın Mülkiyetinin İntikali-116
D. Sanal Alanda (Online Platformlarda) Gerçekleştirilen Müzayede Suretiyle Satış-118
4. 11. 3. Müzayede Mahallerinde ve Gümrük Depolarında Yapılan Satışlarda Vergiyi Doğuran Olay-120
II. KANUNUN TESLÄ°M SAYDIÄžI HALLER VE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-123
1. GENEL AÇIKLAMA-123
2. BEDELSÄ°Z MAL TESLÄ°MLERÄ° VE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-124
2. 1. Genel Açıklama-124
2. 2. Vergiye Tabi Malların Vergiye Tabi İşlemler Dışındaki Amaçlarla İşletmeden Çekilmesi-125
2. 2. 1. Vergiye Tabi Malların Özel Tüketime Konu Edilmek Amacıyla İşletmeden Çekilmesi-126
2. 2. 2. Vergiye Tabi Malların Bağış Amacıyla İşletmeden Çekilmesi-127
2. 3. Vergiye Tabi Malların, İşletme Personeline, Ücret, Prim, İkramiye, Hediye ve Teberru Gibi Adlarla Verilmesi-130
3. VERGİYE TABİ MALLARIN ÜRETİLİP TESLİMİ VERGİDEN İSTİSNA EDİLMİŞ OLAN MALLAR İÇİN KULLANILMASI VEYA SARFI VE VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN TESPİTİ-131
4. MÜLKİYETİ MUHAFAZA KAYDIYLA YAPILAN SATIŞLARDA ZİLYEDLİĞİN DEVRİ-132
4. 1. Genel Açıklama-132
4. 2. Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Satış Sözleşmesi-133
4. 2. 1. Tanım, Konu ve Hukuki Mahiyet-133
4. 2. 2. Sözleşmenin Unsurları ve Şekli-136
4. 3. 3. Hüküm ve Sonuçları-138
4. 3. Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Satış Sözleşmesinde Zilyedliğin Devri ve Vergiyi Doğuran Olay-139
I. TESLİM VE/VEYA HİZMET DOLAYISIYLA ORTAYA ÇIKAN VADE FARKLARI VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY-141
1. VADE FARKI KAVRAMI VE TANIMI-141
2. VADE FARKININ ORTAYA ÇIKTIĞI DURUMLAR VE HUKUKİ NİTELİĞİ-142
3. FATURADA YER ALAN VADE FARKI KAYDININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE NETİCELERİ-150
4. VADE FARKININ KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-154
4. 1. Vade Farkının Katma Değer Vergisi Sistematiği İçindeki Yeri-154
4. 2. Vade Fakının Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumu-155
4. 2. 1. Vadeye Göre, Peşin Satış Bedeline İlave Olunan Vade Farkı ve Vergiyi Doğuran Olay-156
4. 2. 2. Satış Bedelinin Vadesinde Ödenmemesi Durumunda, Sonradan Ortaya Çıkan Vade Farkı ve Vergiyi Doğuran Olay-158
II. TESLİM VE HİZMET DOLAYISIYLA ORTAYA ÇIKAN KUR FARKLARI VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY-161
1. KUR FARKI KAVRAMI, TANIMI VE ORTAYA ÇIKTIĞI DURUMLAR-161
2. KUR FARKLARININ KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-163
2. 1. Kur Farklarının Katma Değer Vergisi Sistematiği İçindeki Yeri ve Kur Farkları Konusundaki Diğer Yasal Düzenlemeler-163
2. 2. Kur Farklarının Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-167
2. 2. 1. Genel Açıklama-167
2. 2. 2. Kur Farklarının Katma Değer Vergisi’ne Tabi Olduğu Yönündeki Görüşler-168
2. 2. 3. Kur Farklarının Katma Değer Vergisi’ne Tabi Olmadığı Yönündeki Görüşler-170
2. 2. 4. Kur Farklarının Katma Değer Vergisi Karşısındaki Durumunun Tespiti-175
III. PROMOSYON AMAÇLI MAL TESLİMİ VEYA HİZMET İFASI VE KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN DEĞERLENDİRİLMESİ-181
A. PAZARLAMA YÖNETİMİ AÇISINDAN PROMOSYON KAVRAMI, TANIMI, ALT BİLEŞENLERİ, ARAÇLARI-181
1. Promosyon Kavramı ve Tanımı, İşletme Yönetimindeki Yeri-181
2. Promosyonun Alt Bileşenleri ve Araçları-182
2. 1. Ä°skonto (Ä°ndirim, Tenzilat)-183
2. 1. 1. -1 Seri No. lu Muhasebe Sistemi Genel Tebliği- Çerçevesinde Yapılan İskonto Ayrımı-184
2. 1. 2. Mal Teslimi veya Hizmet İfası Sırasında Yapılan İskontolar-185
2. 1. 3. Erken Ödeme İskontosu (Peşin Ödeme İskontosu)-186
2. 1. 4. Belli Bir Ciro Aşıldığında Yapılan İskonto veya Ödemeler-186
2. 1. 5. Aynî İskontolar-187
2. 2. Numune-187
2. 3. EÅŸantiyon-188
2. 4. Prim ve Ciro Primi-188
B. PROMOSYON ARAÇLARININ KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-189
1. Genel Açıklama-189
2. Promosyon Uygulamasının Hukuki Mahiyeti-189
3. Promosyon Araçlarının Katma Değer Vergisi Sistemi İçindeki Düzenlenişi ve Değerlendirilmesi-193
3. 1. İskonto (İndirim) Uygulamaları ve Katma Değer Vergisi Sistemi İçindeki Yeri-193
3. 1. 1. Genel Açıklama-193
3. 1. 2. -1 Seri No. lu Muhasebe Sistemi Genel Tebliği- Çerçevesinde Yapılan İskonto Ayrımı ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-195
3. 1. 3. Mal Teslimi veya Hizmet İfası Sırasında Yapılan İskontolar ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-195
3. 1. 4. Erken Ödeme İskontosu ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-196
3. 1. 5. Belli Bir Ciro Aşıldığında Yapılan İskonto veya Ödemeler ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-199
3. 1. 6. Aynî İskontolar ve Katma Değer Vergisi Açısından Değerlendirilmesi-201
3. 2. Numunelerin Katma Değer Vergisi Sistemi Açısından Değerlendirilmesi-203
3. 3. Eşantiyonların Katma Değer Vergisi Sistemi Açısından Değerlendirilmesi-205
3. 4. Primlerin ve Ciro Priminin Katma Değer Vergisi Sistemi İçindeki Yeri ve Değerlendirmesi-206
III. GARANTİ KAPSAMINDA YAPILAN BEDELSİZ TESLİM VE HİZMETLERİN KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-210
A. GENEL AÇIKLAMA-210
B. GARANTÄ° GÄ°DERÄ° KAVRAMI VE HUKUKÄ° MAHÄ°YETÄ°-211
C. GARANTÄ° KAPSAMINDA YAPILAN BEDELSÄ°Z TESLÄ°M VE HÄ°ZMETLER VE KATMA DEÄžER VERGÄ°SÄ° KARÅžISINDAKÄ° DURUM-216
V. FÄ°NANSAL KÄ°RALAMA Ä°ÅžLEMLERÄ°NDE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-217
A. FÄ°NANSAL KÄ°RALAMA Ä°ÅžLEMLERÄ°NÄ°N HUKUKÄ° ALT YAPISI-217
B. FİNANSAL KİRALAMA SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI, YAPILAN SÖZLEŞME TİPLERİ VE VERGİYİ DOĞURAN HALLER-219
VI. KAMULAÅžTIRMA NEDENÄ°YLE TESLÄ°M VE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-225
A. MÃœLKÄ°YET HAKKI VE MÃœLKÄ°YET HAKKININ ANAYASAL SINIRLAMASI OLARAK KAMULAÅžTIRMA-225
B. KAMULAÅžTIRMANIN TANIMI-229
C. KAMULAŞTIRMANIN HUKUKİ NİTELİĞİ-231
D. KAMULAÅžTIRMA YOLUYLA TESCÄ°LSÄ°Z KAZANIM VE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-235
VII. TAŞINMAZ SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİ VE KATMA DEĞER VERGİSİ KARŞISINDAKİ DURUMU-240
A. TAŞINMAZ SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE UNSURLARI-240
B. TAŞINMAZ SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİNİN KATMA DEĞER VERGİSİ KARŞISINDAKİ DURUMUNUN DEĞERLENDİRMESİ-242
VIII. ARSA PAYI KARÅžILIÄžI Ä°NÅžAAT Ä°ÅžLERÄ°NDE ARSANIN VE Ä°NÅžAATIN TESLÄ°MÄ° VE VERGÄ°YÄ° DOÄžURAN OLAY-244
A. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ-244
B. ARSA PAYI KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ BAĞLAMINDA VERGİYİ DOĞURAN OLAY-250
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME-255
KAYNAKÇA-275
Yrd. Doç. Dr.
YILMAZ, Güneş
Öğretim Görevlisi
1980 yılında Alanya’ da doğmuştur.
1992- 1998 yılları arasında Alanya Anadolu Lisesinde eğitimini tamamladıktan sonra, 1998 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Bölümü’nde lisans eğitimine başlamıştır.
2002 yılında Maliye Bölümü’nden, bölüm ikincisi olarak mezun oldu. Akabinde 2002- 2004 yılları arasında yüksek lisansını, 2004- 2009 yılları arasında da doktorasını, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Bilim Dalı, Mali Hukuk Ana Bilim Dalında tamamlamıştır.
2005 – 2006 Eğitim- Öğretim Döneminde, Beykent Üniversitesi’nde Öğretim Görevlisi olarak, 2006- 2010 yılları arasında ise, gene Beykent Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Uluslararası Ticaret Bölümü’nde Araştırma Görevlisi olarak akademik hayatını devam ettirmiştir.
2010 yılında Trakya Üniversitesi, Keşan Yusuf Çapraz Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Gümrük İşletme Bölümü’nde, Yardımcı Doçent olarak çalışmaya başlamıştır. Söz konusu Yüksekokulun kuruluşunda aktif olarak görev yapmış, 23. 08. 2010-13. 02. 2012 tarihleri arasında ise Yüksekokul Müdür Yardımcılığı görevi yapmıştır.
Halen, aynı üniversitede Gümrük İşletme Bölüm Başkanlığı görevini yürütmektedir.
Dr. Güneş YILMAZ’ ın ulusal ve uluslararası hakemli dergiler ile mesleki dergilerde çok sayıda akademik çalışması bulunmaktadır.
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı