Katma Değer Vergisinde Sorumluluk Erkan AYDIN
Katma Değer Vergisinde Sorumluluk Erkan AYDIN
Erkan AYDIN
Sayfa Sayısı
:
197
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2009
ISBN NO
:
9786055865542





GİRİŞ Anayasal hüküm gereğince herkes kamu giderlerini karşılamak üzere mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür. Kamu giderlerinin karşılanmasında en önemli kaynağın vergi gelirleri olduğu tartışmasız bir gerçektir. Bu niteliği gereği vergi gelirlerinin güvence altına alınması gerekir. Vergi alacağının asıl ödeyicisi mükelleftir. Mükellefler ilgili vergi kanunları ile kendilerine yüklenen vergi borcunu vergi dairesine ödemekle yükümlüdürler. Nitekim Vergi Usul Kanunu-1 (VUK) m.8′de vergi sorumlusu "kendisine vergi borcu terettüp eden gerçek veya tüzel kişidir" şeklinde tanımlanırken verginin maddi ödev niteliği ön plana çıkarılarak, bir bakıma mükellefin en önemli niteliğinin vergi borcuna katlanmak olduğu ortaya konmuştur. Bunun yanında vergi ödevlerinin yerine getirilmesinde mükellef yanında vergi sorumlusuna da önemli ödevler yüklenmiştir. Nitekim VUK m.9′da "vergi sorumlusu, verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir" şeklinde tanımlanırken vergi alacağının tahsili ön plana çıkarılmıştır. Vergiyi doğuran olayı gerçekleştirerek mali güç elde eden dolayısıyla bu mali gücün belirli bir kısmını vergi olarak Hazine′ye intikal ettirmek zorunda olan mükellefin yanında, verginin Hazine′ye güvenli ve hızlı bir şekilde intikali gözetilerek vergi sorumluluğu müessesesine vergi kanunlarında yer verilmiştir. Görüldüğü üzere vergi alacağının ilgili oldukları vergi kanunlarına uygun olarak hesaplanması ve zamanında tahsil edilmesi vergi kanunlarıyla gözlenen en önemli amaçtır. Bu çerçevede gerek VUK′da gerekse bireysel vergi kanunlarında sorumluluk müessesesine ilişkin hükümlere yer verilmiştir. VUK′da sorumluluk müessesesi, kanuni temsilcilerin, vergi kesenlerin, mirasçıların, tescil memurlarının, tasfiye memurlarının, bir kurumu devralan kurumların, karnesiz hizmet erbabı çalıştıranların ve serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirlerin sorumluluğu olarak düzenlenmiştir. Ayrıca veraset ve intikal vergisinde, damga vergisinde, emlak vergisinde, motorlu taşıtlar vergisinde, özel tüketim vergisinde ve katma değer vergisinde vergi sorumluluğuna ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Katma değer vergisinde de diğer vergi kanunlarında gözetilen anlayışa paralel olarak vergi sorumluğu bir vergi güvenlik önlemi olarak düzenlenmiştir. Nitekim Katma Değer Vergisi Kanunu2 (KDVK) m.9′da yer alan düzenlemeden yola çıkarak katma değer vergisinde sorumluluk uygulamasının amacının vergi alacağının güvenli olarak tahsilinin gerçekleştirilmesi olduğunu söylemek mümkündür. Üç bölümden oluşan bu çalışmanın "Sorumluluk Kavramı ve Vergi Hukukunda Sorumluluk" başlıklı birinci bölümünde sorumluluk terim ve kavram olarak tanımlanmaya çalışılmış, borçlar hukuku, idare hukuku ve ceza hukuku bakımından sorumluluk kavramı ele alındıktan sonra vergi hukuku bakımından sorumluluğun hukuki niteliği, unsurları, sorumlunun hak ve ödevleri ve sorululuk kapsamına girmeyen haller incelenmiştir. Bu bölümde son olarak vergi hukukunda sorumluluk halleri başta VUK olmak üzere çeşitli vergi kanunlarında yer alan hükümler göz önünde bulundurularak incelenmeye çalışılmıştır. "Katma Değer Vergisinde Temel Kavramlar ve Vergi Sorumluluğunun Genel Çerçevesi Başlıklı" ikinci bölümde ise katma değer vergisine ilişkin temel kavramlar, başta verginin konusu, mükellefi, vergiyi doğuran olay, istisnalar, vergi indirimi ve tarhı üzerinde durulmuştur. Bu bölümde ayrıca katma değer vergisinde sorumluğun genel çerçevesi ele alınmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda sorumluluk uygulamasının amacı, uygulama kapsamında Maliye Bakanlığı′na verilen düzenleme yetkisi, vergi sorumluğunun vergi tekifatı kavramı ile ilişkisi ve sorumluluk kapsamındaki kişiler ve işlemler ile katma değer vergisinde müteselsil sorumluk başta olmak üzere ilgili konulara değinilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın "Katma Değer Vergisinde Sorumluluk Uygulaması" başlıklı üçüncü ve son bölümünde ise katma değer vergisi sorumluluğu Türkiye′de ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi bulunmayan mükelleflerden satın alınan hizmetler ile Maliye Bakanlığı tarafından gerekli görülen durumlar bakımından tam tevkifat ve kısmi tevkifat uygulamaları çerçevesinde irdelenmiştir. Bu bölümde son olarak belgesiz mal bulundurulması ve belgesiz hizmetten yararlanılması durumunda sorumluluk uygulanması incelenmeye çalışılmıştır.