Kamulaştırmada Yargısal Denetim

GİRİŞ

Devletin kamu yararına bir faaliyette kullanmak için özel kişilere ait taşınmaz malları zorla alması olarak bilinen kamulaştırma işlemi, birey­lerin en temel haklarından biri olan mülkiyet hakkına dokunmasından dolayı, her dönemde ilgi çeken ve tartışılan bir konu olmuştur. Bu işle­min yargısal denetimi de yine aynı gerekçeyle incelenmesi gereken önemli bir konu olarak karşımıza çıkar.

Kamulaştırmanın yargısal denetimi, diğer idarî işlemlerin yargısal denetimlerinden farklı olarak bir takım özelliklere sahiptir. Kamulaştır­mada yargı denetimi, hem idarî yargı organlarınca hem de adlî yargı organlarınca yapılır. Ancak bu iki yargı kolundaki denetimde, denetime konu olan işlemler ve denetimde uygulanan yargısal usuller birbirinden farklıdır. Bu nedenle bir kamulaştırma işleminde, aynı konu üzerinde farklı yargı kollarında üst üste binen iki karar olmayacağı gibi, bu karar­lar da çoğu kez birbiri ile çatışmaz. Buna karşılık bir yargı kolundaki denetimde verilen kararın diğer yargı kolunda verilecek ya da verilmiş olan kararı etkilemesi mümkündür.

"Kamulaştırmada Yargısal Denetim"in tez konusu olarak seçilmesi­nin temel nedeni, sözü geçen özelliğin yanında, 2001 yılında Kamulaş­tırma Kanunu'nd a yapılan değişikliklerle kamulaştırma sisteminin nere­deyse tümüyle yeniden düzenlenmiş olmasıdır. 4650 sayılı kanunla yapı­lan bu değişikliklerden en önemlisi, kamulaştırma konusu taşınmaz ma­lın bedelinin tespiti ve taşınmazın idare adına tescili işlemlerini yerine getirme görevinin, taşınmaz malın bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesine devredilmiş olmasıdır. Bu değişiklikle asliye hukuk mah­kemesi, kamulaştırma sürecine dâhil edilmiş ve mahkemenin yaptığı bu işlemle kamulaştırma tamamlanır hale gelmiştir.

  Bu değişikliklerden bir diğeri ise, kamulaştırma yapılmadan önce satın alma usulünün denenmesinin zorunlu kılınmış olmasıdır. İdare kamulaştırma yapmadan önce, taşınmaz malın maliki ile anlaşarak ta­şınmazı almaya çalışmalı, anlaşamazsa asliye hukuk mahkemesine baş­vurarak kamulaştırmanın tamamlanmasını sağlamalıdır. Satın alma usu­lünde malikle idare anlaşırsa, asliye hukuk mahkemesi sürece dâhil ol­mayacak, bu usulle yapılan kamulaştırma işleminden dolayı yargı yolu­na da başvurulamayacaktı.

Kamulaştırma sisteminde gerçekleşen devrim niteliğindeki söz ko­nusu değişiklikler, kamulaştırma işleminin yargılamasını ve bu işlemden etkilenen kişilerin başvurabileceği yargı yollarım da etkilemiştir. Kamu­laştırma işlemi dolayısıyla açılacak davalar, bu davaların açılma neden­leri ve usulleri ile mahkemelerin verebilecekleri kararlar, bu kararlar üzerine başvurulabilecek kanun yolları incelenmesi gereken konular olmuştur. Ancak bu incelemenin yapılabilmesi için kamulaştırma konu­sunun da anlatılması gerekmektedir.

Bu sebeple, çalışmanın birinci bölümünde, öncelikle konuya giriş ni­teliğinde, genel olarak kamulaştırma kavramı üzerinde durulmuş, ka­mulaştırmanın varlık nedeni, tanımı, ilkeleri, hukukî niteliği, mülkiyet hakkıyla olan ilgisi, yargısal denetiminin gerekliliği ve bu denetimin özellikleri konularına kısaca değinilmiştir. Aynı bölümün devamında kamulaştırma işlemini meydana getiren ve idarî yargıda açılan iptal da­vasında esas bakımından denetimde incelenen yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurları irdelenmiş, bu unsurların yargısal denetimi, yargı kararlarından örneklerle etraflıca açıklanmıştır. 4650 sayılı kanunla yapı­lan değişikliklerde, şekil unsuru bir tarafa bırakılacak olursa, diğer un­surlarda herhangi bir değişiklik meydana gelmediğinden, kanun deği­şikliğinden önceki döneme ait yargısal kararlara da, konu açısından önemleri nispetinde yer verilmiştir.

  İkinci bölümde, kamulaştırma işleminin aşamaları ve bu aşamaların yargısal denetimi konusu incelenmiştir. Bu aşamalar sırasıyla, kamulaş­tırma için yeterli ödeneğin sağlanması, kamu yararı kararının verilmesi, kamulaştırılacak taşınmaz malın ve maliklerin tespiti, kamulaştırma kararının verilmesi, tapuya şerh verilmesi, satın alma usulünün denen­mesi ve bedel tespiti ve tescil davasıdır. Asliye hukuk mahkemesinde görülen bedel tespiti ve tescil davası, kamulaştırma işlemini ortaya çıka­ran, bu işlemin tamamlanmasını sağlayan bir aşama olduğundan bu bölüm içinde değerlendirilmiştir. Bu bölümde özellikle, kamu yararı kararının yargısal denetimi konusunda yapılan tartışmalar, satm alma usulü ile kamulaştırmanın yapılması sonrasında işlemden etkilenen üçüncü kişilerin dava hakları, tapuya verilen şerhin niteliği ve bedel tespiti ve tescil davasının niteliği üzerindeki görüşler yenilik getiren önemli noktalardır. Bu bölümde geçen konuların çoğunluğu ile ilgili 4650 sayılı kanunla değişiklikler yapıldığından, genellikle değişiklik sonrası döneme ilişkin yargı kararlarına yer verilmiştir.

Son bölüm ise, kamulaştırmanın yargısal denetiminin türleri ve bu denetimlerin yapılış usulüne ayrılmıştır. Bu bölümde idarî yargı mercile­rince, adlî yargı mercilerince, Anayasa Mahkemesi'nce, Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi'nce yapılan denetimler, bu denetimlere konu olan işlemler, başvurular, denetimde uygulanan usuller, denetim sonucunda verilen kararlara karşı başvuru yolları gibi konular etraflıca anlatılmıştır. Bunlardan sonra farklı yargı kollarında yapılan denetimlerin birbirleri üzerindeki etkileri ve kamulaştırmanın yargısal denetimine yasama or­ganınca getirilen kısıtlama konuları üzerinde durulmuştur. Bu bölümde anlatılan adli yargı mercilerince yapılan denetim kısmında, kamulaştır­ma işlemi ve bunun bireyler üzerindeki etkileri ile ilgili sadece hukuk yargılamasına yer verilmiş olup, adli yargı kolunda yer alan ceza yargı­laması incelenmemiştir. Bu bölümde özellikle, idarî yargıda verilen iptal kararının adlî yargıda görülen bedel tespiti ve tescil davasına olan etkisi konusunda yapılan yorumlar ve getirilen çözümler daha önce tartışıl­mamış yenilik niteliğindeki konulardır.

Çalışma konusu kamulaştırmada yargısal denetim olduğundan, bu tezde kamulaştırmasız el atma, istimval, devletleştirme gibi konular an­latılmamış, yalnız kamulaştırmasız el atmaya, asliye hukuk mahkemesi­nin bedel tespiti ve tescil kararı verdiği diğer davalar başlığı altında kısa­ca yer verilmiştir. Bunun yanında, acele kamulaştırma da olağan kamu­laştırmadan farklılıkları noktasında çalışmada yer almış olup, bu konuda özel bir inceleme yapılmamıştır.

Bu çalışma karşılaştırmalı hukuka ilişkin olmayıp, kamulaştırmanın yalnız Türk Hukuku'ndaki uygulanış biçimine ilişkindir. Bu nedenle yabancı hukuklarda uygulanan kamulaştırma usullerine ilişkin bilgiler çoğunlukla dipnotlarda anlatılmıştır. Bununla birlikte önemli görülen yabancı hukuka ilişkin bazı bilgiler ve mahkeme kararları ana metinde istisnaî olarak yer almıştır.

  Kamulaştırma, mülkiyet hakkını izale eden bir kurum olması nede­niyle, bu faaliyete ilişkin yetkinin, kanunlara ve insan haklarını düzenle­yen uluslararası sözleşmelere uygun olarak kullanılması gerekir. Ayrıca kamulaştırmanın bir kamu faaliyetinin yürütülmesi için, sadece zorunlu olan durumlarda, taşınmaz malikini çok incitmeden uygulanması gere­kir. Hukuka ve insan haklarına saygılı bir devlet böyle davranmalıdır. Bunu sağlayabilmek amacıyla kamulaştırma mevzuatı günden güne iyileştirilmekte olmasına karşılık, halen eksik olan ve aksayan birçok nokta bulunmaktadır. Bu noktaların tamamlanması ve hukukun genel ilkelerine uygun olarak yorumlanması görevi yargı organına düşmekte­dir. Bu tezle, kamulaştırma konusundaki mevzuatın aksayan ve eksik kalan noktaları tespit edilmek, bunlara hukuka uygun öneriler getirmek ve yargı organının mevcut kararları değerlendirilmek suretiyle, hukukî açıdan "olması gereken"e yönelik bir takım tavsiyelerde bulunmak is­tenmiştir, idarenin kamulaştırma uygulamalarında uyması gereken yazı­lı ve yazısız kurallara dikkati çekerek, bu uygulamalarına ışık tutmak da ulaşılmak istenen amaçlardan biridir.

ÖNSÖZ

Bu sayfayı okumaya başladıysanız, isimle ya da resimle ilginizi çeke­bilmişim demektir, ne mutlu bana. Ne mutlu, çünkü bunun gibi tez olarak hazırlanan kitaplar, teorik bilgi yüklü olarak görüldüğünden pek de eğlen­celi bulunmayan, akıcılığı olmayan ve okuyucuya hitap etmeyen son derece sıkıcı kitaplar olarak bilinir. Esasında akademik yaşamda yer almayan kişile­rin gözünden bakılırsa gerçekten de öyledir. Bu tip kitaplarla sadece akade­misyenler ve lisansüstü çalışmalarda bulunanlar ilgilenir. Hatta kapsamı biraz daha daraltırsak, akademik çalışma yapanlardan da sadece kitap ko­nusuyla ilgilenenler şöyle bir bakar.

Oysa, sadece ben değil, tüm yazarlar bir kitabı ya da tezi ortaya çıkara­bilmek için ne çok çalışır, emek verir, uykusuz kalır, sancı çeker. Prof. Dr. İl Han ÖZAY Günışığında Yönetim adlı kitabının başında, "kitap yazmak kötü yola düşmek gibidir, önce sevdiğin için sonra dostların için sonra da para için yazarsın" demişti. Bu, kitap yazmanın "niçin"i ile ilgili bir benzetme. Bense kitap yazmanın "nasıl"ı ile ilgili bir benzetme yapacağım.

Kitap yazmak bir çocuk dünyaya getirmek gibidir. Bu iş kitap yazmaya ilişkin bir iradenin oluşmasıyla başlar. Hangi konuda yazmalıyım'la devam eder. Konu oluşunca birçok fikir, çoğu cümleye dönüşmemiş kelimeler, ser­best bir biçimde kafanda dolaşır durur. Bu aşamada bilgisayarın başına geçmek, yamaç paraşütü yapmaktan daha çok cesaret ister. İstersin ama yazmaya başlayamazsın bir türlü. Ha gayret deyip, bilgisayarın başına otu­rup birkaç cümle yazıp defalarca geri sildikten sonra, yavaş yavaş o serbest dolaşan kelimeler cümle kalıbına girmeye başlarlar. Artık bebeğin kalbi at­maya başlamıştır.

  Bu aşamada kendine güvenirsin, yazmaya devam edip, cümleler arttık­ça daha da heveslenirsin, artık her şey yolundadır. Ama bebeği büyütmeye ara vermeden devam etmek gerekir. Bazen bir gün, iki gün, bir hafta ara vereyim dersen, en başa dönmek zorunda kalırsın. Ondan asla kopmamalı-sın. Devam... ve bir yerlerde tıkanıp, takılıp kaldığında ümitsizlik seni sar­maya başlar. "Hayır olmayacak", "bitiremeyeceğim galiba" larm seni esir almasına izin vermeyeceksin. Bir de bir şeyler yazarken aklına gelen ama o anda yazdıklarınla ilgili olmayan bir fikri bir yerlere not etmediysen, unut­tun gitti, bir daha yakalayamazsın. Kaç fikir kaçtı gitti böyle... Neyse, bu böyle iki ileri bir geri sürer gider. Gelelim doğumun yaklaştığı en son dö­neme...

Evet, sancıların en üst düzeyde yoğunlaştığı dönemdir. Gün aşırı 4-5 saat uyumaya çalışıp da kafanı yastığa koyduğunda beynine beynine tekme­ler yersin. Kafanda tamamlayıcı cümleler, aralara girmesi gerekenler halay çekiyor sanki. O kadar azıtmışlar ki, 4-5 saatlik uykunun yarısı onları sakin­leştirmeye çalışmakla geçer. Bu aşamada hamile bir kadın gibi olağandışı bir şekilde duygusallaşır, saçma sapan tepkiler verir ve psikolojik dengeni yiti­rirsin. Çevrendekiler, bu eziyeti bol zaman diliminin bir an önce sonuçlan­ması için senden daha çok dua ederler.

  Veee en sonunda bebek dünyaya gelir. "Şuraya şunu da eklesem mi", "şu bölümün adını mı değiştirsem", "ötedeki dipnotu beriye alayım"ları saymazsak, artık kucağına alıp sevebileceğin, evet bu benim, bunu ben dün­yaya getirdim diyebileceğin bir bebeğin vardır. Bebeğin aşılarını yapmak, onu dünyaya hazırlamak danışman hocanın görevidir. Bunun gerçek bir bebekten tek farkı, sonradan görebileceğin ve "olmamış burası" dediğin yerleri düzeltebilme lüksünün bulunmasıdır. İlk basıldığında bir bebek gibi tazedir, onu yazarı ve birkaç dostu dışında kimse tanımaz. Büyüdükçe bir taraftan eskirken, bir taraftan tanınmaya ve daha çok değer kazanmaya başlar.  

Elinizdeki kitap, diğer tüm kitaplar gibi bunca emekle ortaya çıktı. İşte tüm bu nedenlerden dolayı yazdıklarıma muhatap arıyorum. İyi desin kötü desin, doğru desin yanlış desin, ama birileri bir şeyler desin!

Bu kitabın ortaya çıkmasında maddî manevî katkısı olan birçok dost, hoca, aile bireyi var. Onlara teşekkür etmemek olmaz. Ama onlardan önce ilk teşekkür Yüce Yaradan'a... verdiği akıl, bilgi, çalışma azmi, anlama ka­pasitesi, yazabilme yeteneği, huzurlu bir hayat ve her şey için sonsuz teşek­kürler.

Ve sonrasında, bu kitabın yazılmaya başlanmasında, yazım aşamasında ve sonrasında, teşvik, destek ve takdirini esirgemeyen, akademik bilgi ve hukukî bakış açısıyla yeni yorumlar geliştirmeme destek olan saygıdeğer danışman hocam Prof. Dr. Ramazan YILDIRIM. Siz bu kadar destek verme­seydiniz, ayağım takılıp düştüğümde elimden tutup kaldırmasaydınız bu eser dünyaya gelmezdi.

  Ardından çok sevdiğim kürsü arkadaşlarım, Yrd. Doç. Dr. A. Ziya ÇA­LIŞKAN, Yrd. Doç. Dr. A. Kürşat ERSÖZ, Arş. Gör. Yusuf DENİZ, Arş. Gör. Selman Sacit BOZ, Arş. Gör. M. Fatih GÜRKAN ve yeni arkadaşımız Arş. Gör. Sezin ÖZTOPRAK. Daha çok bu eseri yazma aşamasında, ama her za­man, birlikte yürütmemiz gereken kürsü iş yükünü üzerimden aldınız. Unuttuğum sınav gözetmenliklerinde yokluğumu idareye belli etmeden yerime görev yaptınız. Tezin basılmasında akşamın geç saatlerine kadar benimle birlikte mesai yaptınız. Derse girilmesi gerektiğinde, pratik çalışma yapılacağında, sınav sorusu hazırlanacağında varlığımı sorgulamadan işleri üstlendiniz. İyi günümde ve kötü günümde hep yanımda oldunuz.  

Devamında, bu çalışmanın tez savunma jürisinde bulunan çok değerli hocalarım, maddî manevî desteğini akademik yaşamımın her aşamasında hissettiğim, sadece akademik konularda değil, hayata ve insanlara dair ken­disinden birçok şey öğrendiğim, saygı duymakla birlikte çok da sevdiğim hocam Prof. Dr. Zehra ODYAKMAZ, zor zamanlarımda yanımda olan ve olaylara olumlu yaklaşımı, kişiliği ve akademik yeterliliği ile saygıyı sonuna kadar hak eden Prof. Dr. Mehmet AYAN, tez savunma ve yeterlilik sınavla­rında moral destek konusunda üstüne tanımadığım değerli hocam ve deka­nım Prof. Dr. Faruk BİLİR ve görevini en iyi şekilde yerine getiren, bu çalış­mayı dikkatli bir şekilde inceleyip, incitmeden yapıcı eleştiriler ortaya koya­rak çalışmanın daha iyileşmesine katkıda bulunan Yrd. Doç. Dr. Halid ÖZ­KAN. Tez savunması sırasında olumlu yaklaşımınız ve eleştirilerinizle beni rahatlattınız. Zaten gerildiğim böyle bir ortamda bu gerginliği tutumlarınız­la beslemediniz, sırf eleştirmek için değil de gerçekten gerektiği için ve ge­rektiği kadar eleştirdiniz. Bu çalışmayı değerli bulup oy birliğiyle kabul ederek beni onurlandırdınız.

Teşekkür etmek istediğim başka kişiler de var. Tezin yazımı sırasında içinden çıkamadığım bir konuda görüşlerine başvurduğum ve sadece bu konuyla sınırlı kalmayıp başka konulara da dikkatimi çekerek, ufkumu açan ve genişleten çok değerli yüksek yargı mensupları Yargıtay Onsekizinci Hukuk Dairesi üyesi Sayın H. Güngör BABACAN, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu üyesi Sayın Mustafa GÖKÇEK ve Danıştay Altıncı Dairesi üyesi Sayın Emin SINMAZ. Onca iş yoğunluğu içinde değerli vakitlerim bana ayırdılar ve nazik ve saygılı tutumlarıyla, uygulamadan verdikleri örneklerle tıkandığım yerlerde yardımcı olarak bu esere katkıda bulundular.

Akademik yaşama başladığım günden bu yana arkadaşlarım olan, türlü zorluklara birlikte katlandığım değerli dostlarım Yrd. Doç. Dr. Seken ER­DAL, Yrd. Doç. Dr. Özlem ÇELİK ve hocam Yrd. Doç. Dr. Nurşen AYAN, bugüne kadar hep yammdaydınız, bundan sonra da olun.

Kitabın basılmasını üstlenen Adalet Yaymevi'nin değerli çalışanları, ba-sılmcaya kadar sadece bir tez olan bu çalışmanın kitap olarak basılmasında, yayınlanmasında, piyasaya sürülmesinde ve dağıtımında verdiğiniz emekler için sizlere de teşekkür ederim.

Ailem, en değerlilerim;

  Bugünlere gelişimin asıl sebebi, bana güzel bir ailede güzel bir çocukluk yaşamı veren ve ilkokul birinci sınıfta başlayıp, doktora aşaması bitinceye kadar her türlü maddî ve manevî desteği sağlayan, "büyüdün evlendin artık, kendi işini kendin gör" demeden, yapmam gereken işleri benim yerime yapan, çocuğuma ebeveyni gibi bakan, özellikle tez yazdığım zamanlarda tüm kahrımı çeken sevgili annem Ayşe ÇOBAN ve babam Necati ÇOBAN. Şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da emek vermeye devam edecek­siniz biliyorum. Sizin hakkınızı nasıl öderim bilmiyorum.  

Sadece bu eserin ortaya çıkışında değil, öncesindeki tüm akademik ça­lışmalarımda desteğini esirgemeyen, yemeksiz geçen -günler değil- haftalar ve hatta aylarda sorun çıkarmayan, çalışmamı yapabilmem için gereken sessiz, sakin ve huzurlu ortamı sağlayan, gerildiğini ve ümitsizliğe düştü­ğüm anlarda moral destek veren, iyi insan, iyi koca, sevgili eşim Ali ATİK. İyi ki yanımdasm.

  Ve son olarak, canımın parçası, yaşam kaynağım, bana anneliği tattıran minik kuşum, biricik oğlum H. Melih ATİK. Sana bir annenin ayırması ge­rektiğince vakit ayıramadım, zamanının çoğunu anneannenlerde geçirmek zorunda kaldın. Küçücük yaşından beklenmeyecek büyük fedakârlıklara katlanmak zorunda kaldın. Bu kitap senin zamanın, oyunun, yaşamın, eme­ğin, bu kitap senin.  

Yrd. Doç. Dr. Ayşegül ÇOBAN ATİK

18 Nisan 2014 Cuma, 16:44

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ................................................................................................................................. V

İÇİNDEKİLER..................................................................................................................... XI

KISALTMALAR........................................................................................................... XVII

GİRİŞ....................................................................................................................................... 1

BİRİNCİ BOLUM

GENEL OLARAK KAMULAŞTIRMA,

KAMULAŞTIRMA İŞLEMİNİN UNSURLARI VE

YARGISAL DENETİMİ I.      GENEL OLARAK KAMULAŞTIRMA....................................................................... 5

A.    KAMULAŞTIRMANIN VARLIK NEDENİ...................................................... 10

B.     KAMULAŞTIRMANIN TANIMI...................................................................... 14

C.    KAMULAŞTIRMANIN İLKELERİ.................................................................... 18

D.    KAMULAŞTIRMA İŞLEMİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ.................................... 21

E.     KAMULAŞTIRMANIN MÜLKİYET HAKKI İLE OLAN

İLİŞKİSİ.................................................................................................................. 24

F.     KAMULAŞTIRMANIN YARGISAL DENETİMİNİN
GEREKLİLİĞİ........................................................................................................ 30

G.    KAMULAŞTIRMANIN YARGISAL DENETİMİNİN
ÖZELLİKLERİ....................................................................................................... 32 II.     KAMULAŞTIRMA İŞLEMİNİN UNSURLARI VE YARGISAL

DENETİMİ.................................................................................................................... 34

A.   YETKİ UNSURU................................................................................................... 35

1.      Genel Olarak Yetki Kavramı......................................................................... 35

a.   Kişi Bakımından Yetki............................................................................ 36

b.   Konu Bakımından Yetki.................................................................. 36

c.    Yer Bakımından Yetki............................................................................. 37

d.   Zaman Bakımından Yetki....................................................................... 37

2.      Kamulaştırma İşleminin Yetki Unsuru ve Yargısal

Denetimi....................................................................................................... 38

a.   Kamulaştırmada Yetkili Merciler........................................................... 38

aa. Devlet............................................................................................. 38

bb. Diğer Kamu Tüzel Kişileri.............................................................. 39

cc.  Gerçek Kişiler ve Özel Hukuk Tüzel Kişileri

Yararına Yapılan Kamulaştırmalar............................. 46

b.  Kamulaştırma İşleminde Yetki Unsurunun Kişi, Yer,

Zaman ve Konu Bakımından Değerlendirilmesi................. 54

aa. Kişi Bakımından Kamulaştırma Yetkisi....................... 54

bb. Yer Bakımından Kamulaştırma Yetkisi....................... 56

cc.  Zaman Bakımından Kamulaştırma Yetkisi................. 58

dd. Konu Bakımından Kamulaştırma Yetkisi.................... 59

B.   ŞEKİL UNSURU......................................................................... 70

1. Genel Olarak Şekil Kavramı................................................. 70
2. Kamulaştırma İşleminin Şekil Unsuru ve Yargısal Denetimi ....75

C.   SEBEP UNSURU........................................................................ 78

1. Genel Olarak Sebep Kavramı............................................... 78
2. Kamulaştırma İşleminin Sebep Unsuru ve Yargısal

Denetimi............................................................................. 80

D.   KONU UNSURU..................................................................... 92

1. Genel Olarak Konu Kavramı................................................ 92
2. Kamulaştırma İşleminin Konu Unsuru ve Yargısal

Denetimi............................................................................. 95

E.   MAKSAT/AMAÇ UNSURU....................................................... 100

1. Genel Olarak Maksat/Amaç Kavramı.................................. 100
2. Kamulaştırma İşleminin Maksat Unsuru ve Yargısal
   Denetimi............................................................................ 103

                           İKİNCİ BOLUM

KAMULAŞTIRMA İŞLEMİNİN AŞAMALARI VE YARGISAL DENETİMİ

1. İDARECE YETERLİ ÖDENEK TEMİN EDİLMESİ.............................. 117
2. KAMU YARARI KARARI VERİLMESİ............................................. 121

A.   GENEL OLARAK KAMU YARARI KAVRAMI........................... 122

B.    KAMU YARARI KARARI......................................................... 134

1. Kamu Yararı Kararı Vermeye Yetkili Merciler.................... 135
2. Kamu Yararı Kararı Alınmasına ve Onaylanmasına Gerek
   Olmayan Durumlar............................................................. 138

a.   Onaylı İmar Plânları...................................................... 138

b.   Bakanlıklarca Onaylanmış Özel Plân ve Projeler............. 152

3.    Kamu Yararı Kararının Hukukî Niteliği................................ 155

C.   KAMU YARARI KARARININ YARGISAL DENETİMİ................. 157

III.    KAMULAŞTIRMADA ÖNCE YAPILACAK İŞLEMLER VE İDARİ
ŞERH............................................................................................................................. 165

A.    KAMULAŞTIRMAYA KONU OLACAK TAŞINMAZIN
BELİRLENMESİ................................................................................................. 165

1.     Kadastrosu Yapılmış Yerlerde Bulunan Taşınmazların

Tespiti.......................................................................................................... 166

2.     Kadastrosu Yapılmamış Yerlerde Bulunan Taşınmazların
Tespiti.......................................................................................................... 167

B.     MALİK VE ZİLYETLERİN BELİRLENMESİ................................................. 168

C.    KAMULAŞTIRMA KARARININ VERİLMESİ............................................ 173

D.    TAPU SİCİLİNE İDARÎ ŞERHİN VERİLMESİ.............................................. 176 IV.    SATIN ALMA USULÜNÜN DENENMESİ........................................................... 181

A.    KIYMET TAKDİR VE UZLAŞMA KOMİSYONLARININ
OLUŞUMU.......................................................................................................... 186

B.     MALİKİN UZLAŞMAYA DAVET EDİLMESİ............................................. 189

C.    MALİKLE İDARENİN PAZARLIK YAPMASI VE UZLAŞMA................ 198

D.    UZLAŞMANIN YA DA UZLAŞAMAMANIN SONUÇLARI................... 199

E.     SATIN ALMA USULÜNÜN HUKUKÎ NİTELİĞİ......................................... 203 V.     KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN TESBİTİ VE TESCİL DAVASI...................... 206

A.    DAVANIN AÇILMASI..................................................................................... 207

1. Görevli ve Yetkili Mahkeme....................................................................... 207
2. Davanın Tarafları........................................................................................ 209

a.   Davacı.................................................................................................... 209

b.   Davalı..................................................................................................... 211

3. Dava Açma Süresi................................................................................. 214
4. Dava Dilekçesinde Yer Alması Gereken Bilgiler..................................... 215
5. Satın Alma Usulünün Uygulanmasının Dava Şartı Olması. 217
6. Yargılama Usulü..................................................................................... 220

B.      MAHKEMECE MALİKE TEBLİGAT YAPILMASI..................................... 221

C.     MAHKEMENİN TARAFLARI UZLAŞMAYA DAVET ETMESİ ...225

D.     BEDEL TESPİTİ.................................................................................................. 226

1.      Keşif ve Bilirkişi İncelemesi...................................................................... 226

a.    Bilirkişilerin Belirlenmesi..................................................................... 227

b.   Keşif....................................................................................................... 230

c.    Bilirkişi Kurulunun Bedel Tespiti....................................................... 231

2.      Mahkemenin Bedel Tespiti............................................................... 235

E.     İDARENİN BEDELİ BANKAYA YATIRMASI............................................. 236

F.     TESCİL................................................................................................................. 240

VEKÂLET ÜCRETLERİ............................................................ 244

1.    Olağan Kanun Yolları......................................................... 244

a.   Temyiz......................................................................... 245

b.   Karar Düzeltme............................................................ 249

2.    Olağanüstü Kanun Yolları................................................... 251

a.   Kanun Yararına Temyiz................................................ 251

b.   Yargılamanın Yenilenmesi (İadesi)................................. 251

3.    Yargılama Harç ve Giderleri İle Vekâlet Ücretleri................ 254

a.   Yargılama Harç ve Giderleri.......................................... 254

b.   Vekâlet Ücretleri........................................................... 256 H.   ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNCE BEDEL TESPİTİ VE

TESCİLE KARAR VERİLEN DİĞER HALLER............................. 257

1. Acele Kamulaştırma........................................................... 257
2. İdareler Arası Taşınmaz Mal Devri..................................... 262
3. Kamulaştırmasız El Atma................................................... 266

                            ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KAMULAŞTIRMADA YARGISAL DENETİM TÜRLERİ VE BU DENETİMİN ŞEKLİ (YAPILIŞ USULÜ) İDARÎ YARGI MERCİLERİNCE YAPILAN DENETİM........................ 278 A.   İDARÎ YARGIDA AÇILACAK DAVALAR.................................. 278

1. İptal Davası....................................................................... 278
2. Tam Yargı Davası.............................................................. 280

1. Kamu Yararı Kararı........................................................... 284
2. Satın Alma Usulünün Denenmesi........................................ 289
3. İmar Plânlan...................................................................... 291
4. Kamulaştırma İşlemi........................................................... 293

1.    Görevli ve Yetkili Mahkemeler............................................ 296

a.   Görevli Mahkemeler...................................................... 296

b.   Yetkili Mahkemeler....................................................... 299

2.    Davanın Tarafları............................................................... 299

a.   Davacı......................................................................... 299

b.   Davalı.......................................................................... 305

3.    Dava Açma Süresi............................................................. 306

D.    YARGILAMA USULÜ...................................................................................... 317

E.    KANUN YOLLARI............................................................................................ 318

1. İtiraz.............................................................................................................. 319
2. Temyiz.......................................................................................................... 321
3. Karar Düzeltme....................................................................................... 325
4. Yargılamanın Yenilenmesi......................................................................... 327
5. Kanun Yararına Temyiz...................................................................... 330

F.    YÜRÜTMENİN DURDURULMASI................................................................ 331

II.   ADLÎ YARGI MERCİLERİNCE YAPILAN DENETİM........................................ 338

A.    ADLÎ YARGIDA AÇILACAK DAVALAR.................................................... 338

1. Maddi Hataların Düzeltilmesi Davası.......................................... 339
2. Kamulaştırmadan Vazgeçme Kararma Karşı Açılacak Dava...342
3. Kamulaştırılan Taşınmazın Geri Alınması.................................. 345
4. Kamulaştırma İşleminin İptalinden Sonra Açılabilecek

Tapu İptali ve Tescil Davası..................................................................... 348

B.    GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME................................................................ 355

C.    DAVANİN TARAFLARI.................................................................................. 356

1. Davacı.......................................................................................................... 356
2. Davalı........................................................................................................... 356

D.    BAŞVURU........................................................................................................... 357

1. Dilekçe......................................................................................................... 357
2. Süre............................................................................................................... 357

E.     YARGİLAMA USULÜ...................................................................................... 359

F.     KANUN YOLU................................................................................................... 359 III.   ANAYASA MAHKEMESİ TARAFINDAN YAPILAN DENETİM.................. 360

A.    BAŞVURUNUN KONUSU................................................................................ 362

B.     TÜKETİLMESİ GEREKEN YOLLAR............................................................... 363

C.     BAŞVURU HAKKINA SAHİP OLANLAR.................................................... 364

D.    BAŞVURU USULÜ............................................................................................ 365

E.     BAŞVURU SÜRESİ............................................................................................ 365

F.     BAŞVURULARIN İNCELENMESİ.................................................................. 366

G.     KARARLARIN UYGULANMASI................................................................... 367

H.  KAMULAŞTIRMA İLE İLGİLİ KARARLARIN

DEĞERLENDİRİLMESİ..................................................................................... 368 IV.    AVRUPA İNSAN HAKE ARI MAHKEMESİ TARAFINDAN

YAPILAN DENETİM................................................................................................ 370

A.   MAHKEMEYE BAŞVURU............................................................................... 371