Kamu Yönetimi ( Admin )
Kamu Yönetimi ( Admin )
Ekrem ÇEÇEN / Emre YERLİ
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ............................................................................................................................................... V
YÖNETİM BİLİMİ
BİRİNCİ BÖLÜM
YÖNETİM BİLİMİNE GİRİŞ
I. YÖNETİM BİLİMİ KAVRAMI....................................................................................................... 31
A . YÖNETİM BİLİMİNİN TANIMI................................................................................................. 31
- Yönetim ......................................................................................................................... 31
- Yönetim Bilimi ................................................................................................................. 31
B . YÖNETİM BİLİMİNİN ÖZELLİKLERİ ...................................................................................... 32
C . YÖNETİM BİLİMİNİN KONUSU............................................................................................. 32
D. KAMU YÖNETİMİ ve İŞLETME YÖNETİMİ AYRIMI............................................................... 33
E. YÖNETİMİN AMACI............................................................................................................. 33
F. YÖNETİMİN GÖREVLERİ........................................................................................................... 33
- YÖNETİM BİLİMİNİN YARARLANDIĞI YÖNTEMLER.................................................................. 34
- YÖNETİMİN ÖNEMİ VE ÜRETİM UNSURLARI............................................................................. 35
İKİNCİ BÖLÜM
PLANLAMA
- PLANLAMA.............................................................................................................................. 37
- PLANLAMANIN ÖZELLİKLERİ .......................................................................................................... 37
- PLANLAMANIN YARARLARI........................................................................................................... 38
- PLANLAMA AŞAMALARI......................................................................................................... 38
- PLANLAMANIN İLKELERİ.......................................................................................................... 38
- PLAN TÜRLERİ.............................................................................................................................. 39
- Sürelerine Göre Planlar.................................................................................................. 39
- Uygulama Biçimine Göre Planlar..................................................................................... 40
- Şekline Göre Planlar....................................................................................................... 40
- Kullanım Biçimine Göre Planlar........................................................................................ 40
- Niteliklerine Göre Planlar................................................................................................. 41
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖRGÜTLEME
- ÖRGÜTLEME................................................................................................................................ 43
- TEMEL ÖRGÜTLENME İLKELERİ........................................................................................................ 44
A. ÖRGÜTLENME İLKELERİ...................................................................................................... 44
- Örgütlerin Rasyonelliği ve Nesnelliği İlkesi...................................................................... 44
- Görevlerin Tanımlanması İlkesi........................................................................................ 44
- Komuta (Kumanda) Birliği İlkesi....................................................................................... 44
- Denetim Çevresinin Sınırlılığı (Yönetim Alanı) İlkesi......................................................... 44
- Uzmanlaşma ve İş Bölümü İlkesi..................................................................................... 44
- Yalınlık İlkesi.................................................................................................................... 44
- İstisnalar (Ayrallar) İlkesi..................................................................................................... 45
- Yetkilerin Aktarılması İlkesi................................................................................................. 45
- Eylemcilerin Destekçilerden Yararlanması İlkesi..................................................................... 45
- Gözden Geçirme İlkesi..................................................................................................... 45
- Yetki ve Sorumluluk Dengesi İlkesi..................................................................................... 45
- Etkinlik İlkesi................................................................................................................... 46
III. ÖRGÜT TÜRLERİ............................................................................................................................ 46
A . DİKEY ÖRGÜT (KOMUTA ÖRGÜTÜ)....................................................................................... 46
B. GÖREVSEL ÖRGÜT (FONKSİYONEL ÖRGÜT)......................................................................... 47
C. DİKEY-KURMAY ÖRGÜT (KOMUTA-KURMAY ÖRGÜTÜ).......................................................... 47
D. KOMİTE TİPİ ÖRGÜT............................................................................................................ 48
E. SAF PROJE ÖRGÜTÜ................................................................................................................ 49
F. MATRİKS ÖRGÜT................................................................................................................. 49
G. ADHOKRATİK ÖRGÜT.......................................................................................................... 50
- BİÇİMSEL VE BİÇİMSEL OLMAYAN ÖRGÜT.................................................................................. 50
- KUMANDA BİRLİĞİ..................................................................................................................... 50
- ÖRGÜT ŞEMALARI..................................................................................................................... 51
A. ŞEMA TÜRLERİ...................................................................................................................... 51
- Örgüt Şemaları.................................................................................................................. 51
- Yerleşme Plan ve Şemaları.................................................................................................. 51
- İş Akımı Şemaları.............................................................................................................. 51
- ÖRGÜTLEME BİÇİMLERİ............................................................................................................. 51
- MERKEZDEN VE YERİNDEN YÖNETİM........................................................................................ 52
A. MERKEZDEN YÖNETİM........................................................................................................ 52
- Hiyerarşi........................................................................................................................... 53
- Yetki Devri........................................................................................................................ 53
- Yetki Genişliği.................................................................................................................... 54
B. YERİNDEN YÖNETİM .......................................................................................................... 54
- Denetim............................................................................................................................ 55
- Yerel İdareler ve Devlet Arasındaki Farklılıklar....................................................................... 55
- Merkezden Yönetimin Yarar ve Sakıncaları............................................................................ 55
- Yerel Yönetimin Yarar ve Sakıncaları.................................................................................... 56
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
YÖNELTME
I. YÖNELTME................................................................................................................................... 57
A. YÖNETSEL DÜZEYLER............................................................................................................... 57
- Alt Düzey Yöneticiler.......................................................................................................... 57
- Orta Kademe Yöneticiler...................................................................................................... 57
- Üst Kademe Yöneticiler....................................................................................................... 57
B. YÖNETSEL BECERİLER.............................................................................................................. 58
- Teknik Beceri..................................................................................................................... 58
- İletişim Becerisi................................................................................................................. 58
- İnsan İlişkileri Becerisi........................................................................................................ 58
- Analitik Beceri ................................................................................................................... 58
- Karar Verme Becerisi.......................................................................................................... 58
- Kavramsal Beceri............................................................................................................... 58
- ÖNDERLİK (LİDERLİK) VE OTORİTE............................................................................................ 58
- YÖNETİCİ VE ÖRGÜT İÇİ İLİŞKİLER............................................................................................ 59
- ÖZERKLİK..................................................................................................................................... 59
A . TÜRKİYE'DE MERKEZİ YÖNETİM ÖRGÜTLERİ........................................................................ 60
B . YERİNDEN YÖNETİM KURULUŞLARI ............................................................................................ 60
- Yer Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları................................................................ 60
- Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları........................................................... 61
- ÖRGÜT İÇİNDE EMİR................................................................................................................. 61
- YÖNETME UNSURLARI.................................................................................................................. 61
- Karar Verme................................................................................................................... 61
- Haber Verme.................................................................................................................. 62
- Örgütlendirme................................................................................................................. 62
- Harekete Geçirme........................................................................................................... 62
- Yükseltme....................................................................................................................... 62
- DENETLEME VE CEZALANDIRMA..................................................................................................... 62
- PERSONEL ALIMI........................................................................................................................... 63
A . PERSONEL YÖNETİMİ VE İNSAN KAYNAKLARI.............................................................................. 63
- Personel Yönetimi ......................................................................................................... 63
- İnsan Kaynakları............................................................................................................. 63
B. PERSONEL ALMA SİSTEMLERİ.................................................................................................. 63
- Açık Sistem..................................................................................................................... 63
- Kapalı Sistem.................................................................................................................. 63
C. PERSONEL ALMA İLKELERİ....................................................................................................... 64
- Eşitlik............................................................................................................................... 64
- Yeterlilik (Liyakat)........................................................................................................... 64
- Yansızlık......................................................................................................................... 64
- Güvence......................................................................................................................... 64
- Kariyer............................................................................................................................ 64
BEŞİNCİ BÖLÜM
KOORDİNASYON
- KOORDİNASYON......................................................................................................................... 65
- KOORDİNASYONUN UNSURLARI.................................................................................................... 65
A. BİRLEŞTİRME......................................................................................................................... 65
B. İŞBİRLİĞİ............................................................................................................................. 65
C. TEŞVİK................................................................................................................................. 65
- KOORDİNASYON İLKELERİ............................................................................................................. 66
- KOORDİNASYON FAALİYETLERİNİN ÖRGÜTLENDİRİLMESİ.................................................................... 66
- KOORDİNASYON ÇEŞİTLERİ........................................................................................................... 66
A . HİYERARŞİYE DAYALI KOORDİNASYON..................................................................................... 66
B . İNANDIRICI (GÖNÜLDEN) KOORDİNASYON...................................................................... 66
C. KOMİTELER YOLUYLA KOORDİNASYON................................................................................... 66
D. YATAY VE DİKEY KOORDİNASYON.......................................................................................... 67
- Yatay Koordinasyon...................................................................................................... 67
- Dikey Koordinasyon....................................................................................................... 67
E . YAPI VE GÖREVLE İLGİLİ KOORDİNASYON.................................................................................. 67
- Yapı ile İlgili Koordinasyon.............................................................................................. 67
- Görev ile İlgili Koordinasyon........................................................................................... 67
F . İÇ VE DIŞ KOORDİNASYON........................................................................................................ 67
- İç Koordinasyon............................................................................................................. 67
- Dış Koordinasyon........................................................................................................... 67
ALTINCI BÖLÜM
DENETİM
I. DENETİM................................................................................................................................... 69
- Ön denetim........................................................................................................................ 69
- Düzeltici denetim............................................................................................................... 69
- Son denetim...................................................................................................................... 69
- Grup denetimi.................................................................................................................... 69
- Bireysel denetim................................................................................................................ 69
A. DENETİMİN NEDENLERİ ..................................................................................................... 70
B. DENETİMİN ÖZELLİKLERİ..................................................................................................... 70
C. DENETİMİN AŞAMALARI....................................................................................................... 71
II. DENETİM TEKNİKLERİ................................................................................................................ 71
A . ÇALIŞANLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ................................................................................... 71
B . ÇALIŞANLARIN SINIFLANDIRILMASI VE İŞ PLANLARININ HAZIRLANMASI .............................. 71
C . İDARİ EL KİTAPLARI.............................................................................................................. 72
D. AST-ÜSTTOPLANTILARI....................................................................................................... 72
III. DENETİM ÇEŞİTLERİ.................................................................................................................. 72
A . YÖNETİM İÇİ DENETİM YOLLARI (İDARİ DENETİM)................................................................ 72
- Hiyerarşik Denetim............................................................................................................. 73
- İdari Teftiş........................................................................................................................ 73
B . YÖNETİM DIŞI DENETİM YOLLARI........................................................................................ 73
- Politik Denetim.................................................................................................................. 73
- Yargı Denetimi................................................................................................................... 74
3.Ombudsman Denetimi......................................................................................................... 74
- Kamuoyu Denetimi............................................................................................................. 75
- Vesayet Denetimi............................................................................................................... 75
YEDİNCİ BÖLÜM
ÖRGÜTSEL YAPILANMA
- MEKANİK VE ORGANİK ÖRGÜTLER............................................................................................. 77
- BÜROKRASİ, TEKNOKRASİ, MERİTOKRASİ................................................................................. 77
A. BÜROKRASİ............................................................................................................................ 77
- Bürokrasinin Olumsuzlukları:................................................................................................ 78
- Örgütlerin Doğuşu ve Büyüme Nedenleri................................................................................ 78
- Parkinson Kanunu.............................................................................................................. 79
- Peter Prensibi.................................................................................................................... 79
- Oligarşinin Tunç Kanunu...................................................................................................... 79
- Bürokratik Kollektivizm Görüşü............................................................................................. 79
- Yeni Sınıf Görüşü............................................................................................................... 80
B. TEKNOKRASİ........................................................................................................................... 80
C. MERİTOKRASİ..................................................................................................................... 80
- KIRTASİYECİLİK.............................................................................................................................. 80
- ORGANİZASYON VE METOD ÇALIŞMALARI................................................................................. 81
A . ORGANİZASYON VE METOD................................................................................................. 81
B. FORMLAR............................................................................................................................ 82
C . EVRAK VE DOSYALAR................................................................................................................ 82
SEKİZİNCİ BÖLÜM
KAMU YÖNETİMİNDE REFORM
- KAMU YÖNETİMİ VE REFORM.................................................................................................... 83
- İDARİ REFORM TÜRLERİ........................................................................................................... 84
A. KURUMSAL REFORM........................................................................................................... 84
B. ZORLAYICI REFORM................................................................................................................. 84
C . DENEYSEL REFORM YÖNTEMİ..................................................................................................... 84
III. TÜRKİYE'DE YAPILAN İDARİ REFORM ÇALIŞMALARI................................................................... 84
A . PLANLI DÖNEM ÖNCESİ İDARİ REFORM ÇALIŞMALARI......................................................... 84
- Hines Raporu (1933) .......................................................................................................... 84
- Neumark Raporu (1949)...................................................................................................... 84
- Barker Raporu (1951).......................................................................................................... 84
- Martin ve Cush Raporu (1951) ............................................................................................ 85
- Leimgruber Raporu (1951)................................................................................................... 85
- Maurice Chailloux-Dantel Raporu (1959)................................................................................ 85
- Yerli Uzmanlarca Hazırlanan Raporlar................................................................................... 85
B . PLANLI DÖNEM İDARİ REFORM ÇALIŞMALARI..................................................................... 85
- İdari Reform ve Organizasyon Hakkında Ön Rapor................................................................. 85
- Merkezi Hükümet Teşkilatı Araştırma Projesi (MEHTAP)........................................................ 85
- İdari Reform Danışma Kurulu Raporu................................................................................... 86
C . PLANLI DÖNEM SONRASI İDARİ REFORM ÇALIŞMALARI...................................................... 86
- Kamu Yönetimi Araştırma Projesi (KAYA).............................................................................. 86
- Kamu Yönetiminin Temel İlkeleri ve Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun Taslağı .86
- Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu................................................................................. 87
- Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması Hakkında Kanun......................................................... 87
IV. İDARİ REFORM ÇALIŞMALARININ UYGULANAMAMA NEDENLERİ................................................ 88
DOKUZUNCU BÖLÜM
KAMU PERSONEL REJİMİ
I. KAMU PERSONEL REJİMİNİN GELİŞİMİ....................................................................................... 89
A . KAMU PERSONEL REJİMİ..................................................................................................... 89
B . TÜRK KAMU PERSONEL REJİMİNİN ÖZELLİKLERİ................................................................. 89
II. 657 SAYILI DEVLET MEMURLARI KANUNU (DMK)........................................................................ 90
A. 657SAYILI DMK KAPSAMI....................................................................................................... 90
- Temel İlkeler..................................................................................................................... 90
- İstihdam Şekilleri................................................................................................................ 91
III. NORM KADRO SİSTEMİ.............................................................................................................. 91
A. NORM KADRO SİSTEMİ......................................................................................................... 91
B . TÜRKİYE'DE NORM KADRO ÇALIŞMALARI............................................................................ 92
ONUNCU BÖLÜM
YÖNETİM TEORİLERİ
I. KLASİK YÖNETİM TEORİLERİ..................................................................................................... 95
A . BİLİMSEL YÖNETİM YAKLAŞIMI - F. W. Taylor ....................................................................... 96
B . YÖNETİM SÜRECİ YAKLAŞIMI-Henry Fayol............................................................................. 97
C. BÜROKRASİ YAKLAŞIMI-MaxWeber....................................................................................... 99
D . KLASİK YÖNETİM TEORİSİ ÜZERİNE DİĞER DÜŞÜNCELER ................................................ 100
- LutherGulick.................................................................................................................... 100
- Lyndall F. Urwick............................................................................................................. 101
- Frank B. Gilbreth ve Lillian M. Gilbreth................................................................................ 101
- Henry L. Gannt................................................................................................................ 102
II. NEO-KLASİK YÖNETİM (DAVRANIŞSAL YAKLAŞIM) TEORİLERİ................................................... 102
A. HAWTHORN E ARAŞTI RMALARI-Elton Mayo......................................................................... 102
B . NEO-KLASİK YÖNETİM (DAVRANIŞSAL YAKLAŞIM) TEORİSİ ÜZERİNE DİĞER
DÜŞÜNCELER ...................................................................................................................... 103
- Chester Barnard-İş Birliği Yaklaşımı................................................................................... 103
- George Homans-İç ve Dış Sistem Yaklaşımı....................................................................... 104
- Mary Parker Follet-Katılımcı Yönetim ve Yönetimde İş Birliği Yaklaşımı.................................. 104
- Chris Argyris-Olgunlaşma Teorisi.....................................................................................