Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mayıs (0)      Nisan (73)      Mart (140)      Şubat (116)

Kamu Giderlerinde Yargı Denetiminin Etkinliği ( Sayıştay Yargılaması )

Kamu Giderlerinde Yargı Denetiminin Etkinliği ( Sayıştay Yargılaması )



Sayfa Sayısı
:  
246
Kitap Ölçüleri
:  
16x23 cm
Basım Yılı
:  
2013
ISBN NO
:  
9786055343668

1.240,00 TL











ÖNSÖZ Günümüz toplumlarının en önemli sorunları arasında kamu kaynaklarının sınırlılığı karşısında kamu giderlerinde artış yönünde gelişmeler yaşanması yer almaktadır. Bu durumun kamu hizmetlerinin finansmanı noktasında var olan sorunların daha da derinleşmesine neden olacağı aşikârdır. Ülkelerin mali yönetimlerinde meydana gelen bu gibi sorunlar kamu mali yönetim anlayışında değişiklik yapılmasını zorunlu hale getirmiştir. Ülkemizde de kamu mali yönetim anlayışındaki dönüşüm 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile gerçekleştirilmiştir. Söz konusu Kanun ile Türk kamu mali yönetim sisteminde köklü değişiklikler yapılmıştır. Bu değişiklikler arasında, tüm mali işlemlerin kayda alınması, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması, mali saydamlığın sağlanması, aktörlerin hesap vermesinin sağlanması, performansa dayalı bütçeleme, çok yıllı bütçeleme, etkin bir iç denetim sistemi kurulması ve geniş kapsamlı bir dış denetim sistemi kurulması yer almaktadır. Kamu mali yönetiminde ve bütçe anlayışında meydana gelen bu gelişmeler yasama organının bütçe aracılığıyla yürütme organına verdiği yetkilerin kendi koydukları ilke ve sınırlar içinde uygulanıp uygulanmadığım denetleme anlayışının da önemini artırmıştır. Kamu kaynaklarının optimal şekilde kullanılması için denetleme yapan en önemli denetim kurumu ise hiç kuşkusuz Sayıştay′lardır. Bir hesap mahkemesi olarak faaliyet gösteren Sayıştay′da, devletin bütçe uygulamalarına ilişkin olarak görev verdiği ve yetkilendirdiği (gelir toplayan, harcama yapan, Devlet malını ve parasını yöneten) memurları ile bu görevlerden dolayı meydana gelen ilişkiler ve uyuşmazlıklar farklı bir yöntemle yargılanmakta ve sonuçlandırılmaktadır. Çalışmamızda özellikle mali yönetimde yaşanılan gelişmelere paralel olarak, Sayıştay tarafından yerine getirilen hesap yargılamasının hangi etkinlikte gerçekleştirildiğini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu kapsamda sistemdeki problemleri belirlemek ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu′nun hesap yargılaması üzerindeki yansımalarını tespit etmek amacıyla hesapların denetlenmesinden başlayıp hesapların yargılanması, yargı ilamları, ilamların sonuçlan ve etkilerine kadar ki tüm süreç etkinlik açısından ele alınmıştır. Bu çalışma Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalında oybirliği ile kabul edilen doktora tezinin orjinaline sadık kalınarak hazırlanmıştır. Bu vesile ile çalışmamızda yardım ve desteğini esirgemeyen, bilgileriyle yolumuza ışık tutan tez danışmanım Sayın Prof. Dr. Süreyya SAKINÇ′a; çok değerli hocam Sayın Prof. Dr. A. Kemal ÇELEBİ′ye; kaynak araştırmamda ve bilgileriyle destek veren değerli hocam Sayın Prof. Dr. H. Hüseyin BAYRAKLI′ya, Sayın Doç. Dr. Gökhan Kürsat YERLİKAYA′ya ve Sayın Doç. Dr. Hakkı ODABAŞ′a ve tezin son haline kavuşmasında bizlerden yardımını esirgemeyen değerli bilgilerinden faydalandığım Doç. Dr. Birol KOVANCILAR ve Doç. Dr. Mustafa MİYNAT′a çok teşekkür ederim. Ayrıca, çalışmamızın sonlanmasına kadar geçen zaman içinde her türlü nazıma katlanan ve sıkıntılarımı paylaşan sevgili eşim ve biricik oğluma sabır, destek ve hoşgörülerinden dolayı teşekkür ederim. Son olarak bugüne kadar maddi ve manevi desteklerini hiçbir zaman bizlerden esirgemeyen canım Anneme ve Babama sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum... Doktora tezimizin basım ve yayımını üstlenen ve bunu çok kısa bir zamanda gerçekleştiren Savaş Yayınevi sahipleri ve değerli çalışanlarına çok teşekkür ederim. Dr. Mustafa TAYTAK Temmuz, 2013 GİRİŞ Tarihi süreç içerisinde mutlak yetkili hükümdarların yasama yetkilerini seçimle iş başına gelen parlamentolara devretmek zorunda kalmasıyla birlik¬te, kamu gelirlerini toplama ve kamu giderlerini yapma yetkisi de parlamen¬tolara geçmiş oldu. Zaman içerisinde mutlak iktidarların tasfiye edilmesi ile birlikte temsili demokrasilerde parlamentolar, kamu gelir ve giderleri ile ilgili yetkilerini demokratik yollarla seçilmiş olan yürütme organları ile pay¬laşmışlardır. Bu bağlamda halk tarafından seçilmiş temsilcilerden oluşan yasama organının halk adına kamu gelirlerini toplayıp yine halk adına bu gelirleri harcamasına verilen isim olan bütçe hakkı, yasama organının verdi¬ği izin ve yetki ile yürütme organı tarafından kullanılmaktadır. Bütçe hakkı, ülkelerin demokratik ve parlamenter sistemlerinde göster¬dikleri gelişmelerle uyumlu ve ona paralel olarak doğmuş ve gelişme gös¬termiş bir olgudur. Gerçekten tarihi seyir itibariyle bütçe hakkı parlamento¬ların kamu gelirleri ile giderleri üzerindeki yetkilerinin tanınması ile meyda¬na çıkmaya başlamış ve aşama aşama bu haklan kavrayan bir şekilde yer¬leşmiş ve gelişmiştir. Şöyle ki bütçe hakkı, Magna Carta (1215), Haklar Di¬lekçesi (1627) ve Haklar Yasası (1689) gibi önemli dönemeçlerden sonra Amerika ve Fransız Anayasalarında yerini almasıyla birlikte tüm dünyada kurumsallaşmaya başlamıştır. 20. yüzyılın sonlarından itibaren ise ekonomilerin küreselleşmesi, kamu giderlerinin sürekli olarak artış eğiliminde olması buna karşılık kamu gelirle¬rinin giderleri karşılamada yetersiz kalması ve bu doğrultuda sürekli büyü¬yen bütçe açıkları gibi nedenler dünya üzerinde kamu mali yönetimlerini değişmeye zorlamıştır. Bununla beraber toplumların daha çok ve daha kalite¬li hizmetten yararlanma isteği, kamu hizmetlerinin görülme tarzına olan ilgi¬nin yoğunlaşması, kamu politikalarında ve kamu yönetiminde şeffaflık, he¬sap verme sorumluluğunun güçlendirilmesi, mali saydamlık gibi durumlar da kamu mali yönetimindeki değişmeyi zorlayan önemli etkenler arasında yeri¬ni almıştır. Kamu mali yönetimi anlayışında meydana gelen gelişmelere paralel ola¬rak temsili demokrasilerde bütçe anlayışında da gelişmeler yaşanmıştır. Büt¬çe anlayışı ise bütçe hakkı doğrultusunda hesap verme sorumluluğu, kamu kaynağının kullanımında ekonomiklik, verimlilik ve etkinlik, hizmet prog¬ramlarından hareketle performansa dayalı ve hedeflere yönelik mali yönetim anlayışı, güvenilir iç kontrol sistemi ve etkin bir dış denetim yapısının ku¬rulması esasları doğrultusunda gelişmiştir. Kamu mali yönetiminde ve bütçe anlayışında meydana gelen bu geliş¬meler yasama organının bütçe aracılığıyla yürütme organına verdiği yetkile Kamu Giderlerinde Yargı Denetiminin Etkinliği rin kendi koydukları ilke ve sınırlar içinde uygulanıp uygulanmadığını denet¬leme anlayışının da önemini artırmıştır. Yaşanılan bu gelişmelerin en önemlisi, kamunun faaliyet hacmi sürekli genişlerken, kamu gelirlerinde buna paralel bir artış sağlamanın mümkün olmaması, kıt olan kamu kaynaklarının verimli, etkin ve ekonomik kullanıl¬masını zorunlu hale getirmiş olmasıdır. Bu bağlamda kıt kaynakların müm¬kün olabildiğince verimli ve en yüksek faydayı sağlayacak şekilde değerlen¬dirilmesine ve toplumsal refahın en üst düzeye çıkarılmasına en büyük kat¬kıyı yapabilecek unsurların başında bütçenin denetimi gelmektedir. Ülkemizde bütçe denetimi idari denetim, yasama denetimi ve yargı de¬netimi olmak üzere üç türlüdür. Bütçenin idari denetimi yürütme erki tara¬fından yani idari kuruluşlarca yapılırken yasama denetimi bütçenin uygu¬lanması sırasında Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından soru. genel görüşme, meclis araştırması ve gensoru yollan ile ve uygulamadan sonra kesin hesap kanun tasarısının müzakere edilip onaylanması ile yapıl¬maktadır. Yargı denetimi ise, TBMM adına hem uygulama sırasında hem de uygulamadan sonra bir hesap mahkemesi olan Sayıştaylar tarafından yapıl¬maktadır. Bütçe denetim türleri içerisinde yargısal denetimin diğer denetim türleri arasındaki yeri ayrıcalıklı bir konumdadır. Çünkü idari ve yasama denetimle¬rinde bütçe, idari ve siyasi yönden denetime tabi tutulurken bütçenin teknik denetimi bu denetim türleri içerisinde yapılamamaktadır. Diğer bir ifadeyle yapısal özellikleri nedeniyle parlamentolar bütçeyi bütün evrelerinde ayrıntı¬larıyla denetleme olanağından yoksundur. Bu nedenle uzmanlardan oluşan ve parlamentolar adına bütçe uygulamasını denetleyen ve bütçenin yargısal denetimlerini gerçekleştiren organlar olarak Sayıştaylar karşımıza çıkmakta¬dır. Bu çerçevede bütçenin yargısal denetimini gerçekleştiren Sayıştaylar günümüz demokratik sistemlerinin olmazsa olmaz temel unsurlarından birisi haline gelmişlerdir. Bütçenin yargısal denetimi, bütçenin teknik yönden denetlenmesini sağ¬lamasının yanında, kamu harcamalarında etkinliğin artırılmasını, yolsuzluk gibi kötü yönetim uygulamalarının önlenmesini ve dolayısıyla kamu kaynak¬larının, kalkınmayı sağlamak, yoksulluğu azaltmak ve toplumsal refahı ar¬tırmak amacıyla daha etkin kullanılmasını da sağlayacaktır. Bunun yanında günümüzde yolsuzlukların ve hukuk dışı işlemlerin yaygınlaşması ve büyük boyutlara ulaşması, ihalelerin şeffaf ve dürüst bir ortamda yapılmaması gibi olumsuz durumların giderilmesi amacıyla söz konusu faaliyetlerin Sayış¬tay′ın bütçe üzerindeki yargısal denetimini ne kadar önemli hale getirdiğini de belirtmek gerekir. Yasama organı adına yürütme organını denetlemekle görevli olarak ku¬rulmuş bulunan Sayıştaylar, kuruluş, görev ve yetkileri bakımından bağımsız olup yürütmenin dışında bir kuruluş olarak faaliyetlerini sürdürmektedirler. Sayıştaylar ülkelerin tarihi geçmişlerine ve siyasi yapılarına bağlı olarak iki farklı grupta; ′"Ofis Tipi Sayıştaylar" ve "Kurul Tipi Sayıştaylar" olarak ya¬pılandırılmışlardır. Ofis tipi Sayiştaylarda, kural olarak yargı yetkisi bulunmamaktadır. Bu tip Sayıştaylarda yüksek denetim olmalarının doğal sonucu olarak bağımsız¬lık esastır. Görevleri bakımından ise, bu tip Sayıştaylar denetim sonuçlarını uygunluk bildirimleri ya da raporlarla yasama organına sunmakla vazifelen-dirilmişlerdir. Kurul tipi Sayıştaylar ise yönetim ve karar organları kurullar halinde oluşturulmuş yüksek denetim kurumlarıdır. Bu tip Sayıştaylar denetim fonk¬siyonu yanında yargılama fonksiyonuna da sahip olan Sayıştaylar olarak hizmet sunarlar ve genel itibariyle Kıta Avrupasmda "hesap mahkemesi" olarak nitelendirilmektedirler. Ülkemizde Anayasal bir kurum olarak faaliyet gösteren Türk Sayıştay′ı da hem denetim fonksiyonuna sahip olması hem de yargılama fonksiyonu ile kendi bünyesi içinde kesin hükme bağlama yetkisine sahip olması nedeniyle kurul tipi Sayıştaylar arasında yerini almaktadır. Bir hesap mahkemesi olarak kurulup yargı yetkisi ile donatılmış olan Sayıştay, Padişah Abdülaziz′in 29 Mayıs 1862 tarihli "îrade-i Seniyye"si ile kurulmuş ve ilk defa 1876 Anayasasında da yerini alarak anayasal bir kuru¬luş haline gelmiştir. Sayıştay, 1924, 1961 ve 1982 Anayasalarında da yer alarak anayasal kimliğini korumuş ve aynı zamanda Sayıştay′ın TBMM′ye bağlı olduğu, devletin bütün gelir ve giderlerini denetlemekle görevlendiril¬diği açıkça belirtilmiştir. Sayıştay′ın özelikle 1982 Anayasasında "Yargı" bölümünde yer almış olması, görev ve yetkilerinin açık bir şekilde gösterilmiş olması, yargı yetki¬si ve hükümlerinin kesin olması ve idari yargı yoluna başvurulamayacağının belirtilmesiyle hukuki yapısının daha çok netlik kazanması sağlanmıştır. Ancak dünyada yaşanan gelişmeler neticesinde kamu mali yönetim sis¬temleri tartışılır hale gelmiş ve yeni gelişmeler yaşanmaya başlanmıştır. Bu bağlamda ülkemizde de mali anayasamız olarak kabul edilen ve 1927 yılın¬dan 2006 yılına kadar yürürlükte kalan Muhasebe-i Umumiye Kanununa yeni ihtiyaçlara cevap verme noktasında eksikliklerinin bulunduğu yönünde eleştiriler artmıştır. Yapılan eleştiriler sonucunda 1050 sayılı yasa, 2003 tarihinde kabul edilen ve kabulünden sonra kademeli olarak uygulanmaya başlanılan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu′nun (KMYKK) yürürlüğe girmesiyle, 2006 tarihinden itibaren tüm hükümleriyle yürürlükten kaldırılmıştır. 5018 sayılı Kanunun uygulanmaya başlanmasıyla beraber kamu mali yönetim sistemimizde önemli yenilikler yaşanmaya başlamıştır. Hesap ver¬me sorumluluğu, mali saydamlık, stratejik planlama, performans esaslı büt-çeleme, iç kontrol gibi kavramlar 5018 sayılı Kanun ile mali yönetim ve kontrol sistemimize getirilen yenilikler arasındadır. 5018 sayılı Kanunun Kamu Giderlerinde Yargı Denetiminin Etkinliği yeniliklerinden birisi de dış denetim kavramı ve dış denetim sisteminde so¬rumlu kurum olarak Sayıştay′ın belirlenmiş olmasıdır. Söz konusu düzenle-1 mede, Sayıştay tarafından gerçekleştirilecek dış denetimin içeriği belirtil¬mekle birlikte maddenin son fıkrasında, dış denetim ve hesapların hükme I bağlanmasına ilişkin diğer hususların ilgili kanunla düzenleneceği belirtil-) mistir. 832 sayılı Sayıştay Kanununun uygulanmasında 5018 sayılı Kanunun j yürürlüğe girmesinden sonra doğan tereddütler Sayıştay Genel Kurul Karar¬ları ile giderilmeye çalışılsa da kamu mali yönetim ve kontrolündeki yeni| anlayışa uygun bir düzenleme sağlanamamıştır. Sayıştay, mali yönetimde yaşanılan bu gelişmelere paralel olarak deği¬şimlere ayak uydurması adına bir kanun teklifi metni hazırlamış ancak, ha-1 zırlanan kanun teklifi TBMM′de bekletilerek bir türlü kanunlaşamamıştır. I Nihayet 2010 yılma gelindiğinde Sayıştay Kanunu 6085 sayılı Kanun olarak I meclisten geçmiş ve 19.12.2010 tarihli ve 27790 sayılı Resmi Gazete′deJ yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 5018 Sayılı Kanunun amaçladığı dış denetim ve hesap verme sorumlu-1 luğu müessesi yanında özellikle sorumluluk ve kamu zararı konularında I köklü değişikliklere gidilmesi ve bu değişikliklerin Sayıştay yargılaması I sürecine de yansıması başlı başına bir Sayıştay Yargılaması usulünün doğ-1 masını sağlamıştır. Bunun yanında yeni 6085 sayılı Sayıştay Kanunu çerce-1 vesinde, Sayıştay tarafından yerine getirilen hesap yargılamasının hangi I etkinlikte gerçekleştirildiğini ortaya koymak, yeni Sayıştay Kanumfnun hesap yargılamasında etkinliğin sağlanmasına nasıl bir etki yaptığını ve sis¬temdeki problemleri belirlemek Sayıştay yargılamasının değişik bir bakış| açısıyla incelenmesini zorunlu kılmaktadır. İşte bu nedenlerle incelemeye muhtaç bir konu olarak karşımıza çıkarıl Sayıştay yargılamasını doktriner görüşler, konu ile ilgili mevzuat hükümleri I ve Sayıştay kararları çerçevesinde incelemeye çalıştık. Sayıştay yargılaması konusunda bilime önemli katkıları olacağını düşünerek hazırladığımız bu | çalışma üç bölümden oluşmaktadır. "Kamu Giderlerinde Yargı Denetimi ve Sayıştay" başlıklı ilk bölümde;! kamu giderleri denetimi alt başlığı altında denetimin tanımı, amacı ve geli-l simi ve denetim türlerinden bahsedildikten sonra kamu giderlerinin deneti-1 minin önemi ve amaçları üzerinde durulmuştur. Bunun yanında kamu gider-1 lerinde yargı denetimi alt başlığı altında Sayıştay yargısının yargı düzeni I içindeki konumu ve Sayıştay yargısının kapsamı ele alınmıştır. Son olarak da Sayıştay′ın tarihçesi ve hukuksal alt yapısı, Sayıştay′ın teşkilat yapısı, görev[ ve yetkileri yeni 6085 sayılı Sayıştay Kanunu çerçevesinde incelenmiştir. "Kamu Giderlerinde Yargı Denetiminin İşleyişi" başlıklı ikinci bölü¬münde ise yargı denetiminin işleyişi, konunun seçilmesindeki amaç da göz I önünde bulundurularak, hesapların incelenmek üzere denetçilere verilmesinden dairelerde karara bağlanmasına kadar ki aşamaları kapsamlı olarak ele alınmıştır. Aynı zamanda yargılama sonunda verilen kararlar ve nitelikleri belirtilmekte, yargı denetimi sonucunda alman ilamlara karşı gidilecek ka¬nun yollan, kararların tavzihi ve düzeltilmesi ile ilgili durumlar yeni 6085 sayılı Sayıştay Kanunu ile ikincil mevzuatlar çerçevesinde incelenmiştir. "Türkiye′de Kamu Giderlerinde Yargı Denetiminin Etkinliği" başlıklı üçüncü ve son bölümde ise; yargı denetiminde etkinliğin ortaya konulması adına, hesapların denetlenmesinden başlayıp hesapların yargılanması, yargı ilamları, ilamların sonuçları ve ilamların etkilerine kadar ki tüm süreçler etkinlik açısından ele alınmış ve her bir aşamada ortaya çıkan durumlar de¬ğerlendirmeler yapılarak incelenmiştir. Çalışmamız, elde ettiğimiz sonuçları ve kamu giderlerinde etkinliğin sağlanması adına yapılması gerektiğini düşündüğümüz bazı önerileri de kap¬sayan genel değerlendirme ve sonuç bölümü ile neticelendirilmiştir. İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM KAMU GİDERLERİNDE YARGI DENETİMİ VE SAYIŞTAY I. KAMU GİDERLERİ DENETİMİ 7 A. DENETİMİN TANİMİ, AMACI VE GELİŞİMİ 7 1. Denetimin Tanımı 7 2. Denetimin Amacı 8 a. Süreklilik 8 b. Karşılaştırma 9 c. Önleme ve Sınırlama 9 d. Düzeltme 9 3. Denetimin Gelişim Süreci 10 B. DENETİMİN TÜRLERİ 11 1. Denetimi Yapan Sektörler Açısından Denetimin Türleri 11 a. Kamu Kesimi Denetimi 11 b. Özel Kesim Denetimi 12 2. Denetimi Yapan Organlar Açısından Denetimin Türleri 12 a. İdari (Yönetsel) Denetim 12 b. Yasama Denetimi 13 c. Yargı Denetimi 14 3. Denetleyenin Statüsü Açısından Denetimin Türleri 15 a. İç Denetim 15 b. Dış Denetim 17 ba. Bağımsız Dış Denetim 17 bb. Kamusal Dış Denetim (Yüksek Denetim) 18 4. Denetimin Konusu Ve Amacı Açısından Denetim Türleri 19 a. Finansal Tabloların Denetimi 20 b. Düzenlilik Denetimi 20 ba. Mali Denetim (Finansal Denetim) 21 bb. Uygunluk Denetimi 22 c. Performans Denetimi 22 d. Faaliyet Denetimi 23 C. KAMU GİDERLERİNİN DENETİMİ 24 1. Kamu Giderleri Denetiminin Önemi ve Amaçlan 24 a. Kamu Giderleri Denetiminin Önemi 24 b. Kamu Giderleri Denetiminin Amaçlan 25 2. Türkiye′de Kamu Giderlerinin Denetimi 26 a. Kamu Giderlerinin İdari Denetimi (İç Kontrol Sistemi) 26 aa. Ön Mali Kontrol 28 ab. İç Denetim 30 b. Kamu Giderlerinin Yasama Denetimi 31 ba. Faaliyet Raporları Üzerinde Yapılacak Denetimler 33 bb. Kesin Hesap Kanun Tasarıları Üzerinde Yapılacak Denetimler 33 c. Kamu Giderlerinin Yargı Denetimi (Hesap Yargısı) 34 3. Türkiye′de Kamu Giderlerinin Denetimini Gerçekleştiren Organla 35 a. Anayasa Gereğince Faaliyet Gösteren Denetim Organlar 36 b. Bakanlık ve Müsteşarlık Denetim Organları 37 c. Maliye Bakanlığı Danışma ve Denetim Organları 39 II. KAMU GİDERLERİNDE YARGI DENETİMİ (SAYIŞTAY YARGISI) 41 A. SAYIŞTAY YARGISININ YARGI DÜZENİ İÇİNDEKİ KONUMU 41 1. Sayıştay′ın Yargı Yetkisi Olmayan İdari Bir Denetim Organı Olduğu Görüşü 43 2. Sayıştay′ın Yüksek Mahkeme Değil Ancak Bir Mahkeme Olduğu Görüşü 46 3. Sayıştay′ın Yüksek Bir Hesap Mahkemesi Ve Anayasal Yüksek Bir Denetim Organı Olduğu Görüşü 47 B. SAYIŞTAY YARGISININ KAPSAMI 49 1. Sayıştay Yargılamasının Konusu 50 a. Hesap ve İşlemler 51 b. Kamu Zararı 52 2. Sayıştay Yargılamasında Sorumlular 57 a. Bakanların Sorumluluğu 61 b. Üst Yöneticilerin Sorumluluğu 62 ba. Üst Yöneticinin Tanımı ve Harcama Sürecindeki Yeri 62 bb. Üst Yöneticinin Genel Sorumluluğu 64 c. Harcama Yetkilisinin Sorumluluğu 65 ca. Harcama Yetkilisinin Tanımı ve Harcama Sürecindeki Yeri 65 cb. Harcama Yetkililerinin Genel Sorumluluğu 69 cc. Harcama Yetkilisinin Kurul, Komite veya Komisyon Üyelerinin Harcama Yetkisinden Doğan Sorumluluğu 70 cd. Harcama Yetkisinin Devredilmesi Halinde Sorumluluk 71 ce. Görev Ayrılığı Nedeniyle Yetki Devrinde Harcama Yetkisinden Doğan Sorumluluk 73 cf. Vekâlet Görevi Nedeniyle Yetki Devrinde Harcama Yetkisinden Doğan Sorumluluk 74 d. Gerçekleştirme Görevlisinin Sorumluluğu 74 da. Gerçekleştirme Görevlisinin Tanımı ve Harcama Sürecindeki Yeri 74 db. Gerçekleştirme Görevlisinin Sorumluluğu 75 de. Ödeme Emri Belgesine Eklenmesi Gereken Taahhüt ve Tahakkuk Belgelerine İlişkin Sorumluluk 76 dd. Elektronik Ortamda Oluşturulan Ortak Veri Tabanına Bilgi Girişine Esas Olacak Belgelere İlişkin Sorumluluk 77 e. Muhasebe Yetkilisinin Sorumluluğu 78 ea. Muhasebe Yetkilisinin Tanımı ve Harcama Sürecindeki Yeri 78 eb. Muhasebe Yetkilisinin İmza Kontrol Görev ve Sorumluluğu 79 ec. Ödemeye Esas Belgelerin Eksikliği ve Hata Bulunması Durumunda Sorumluluk 79 ed. Muhasebe Yetkilisinin Gideri Hak Sahibine Ödeme Görevinden Kaynaklanan Sorumluluğu 81 ee. Muhasebe Yetkilisinin Gelir ve Alacakları Tahsil Görevinde Kaynaklanan Sorumluluğu 81 III. SAYIŞTAY 82 A. SAYIŞTAY′IN TARİHÇESİ 82 1. Osmanlı Devleti Öncesinde Sayıştay 82 2. Osmanlı Devleti Döneminde Sayıştay 83 3. Cumhuriyet Döneminde Sayıştay 84 B. SAYIŞTAY′IN TEŞKİLAT YAPISI 86 1. Sayıştay Meslek Mensupları 86 a. Sayıştay Başkam, Başkan Yardımcıları ve Daire Başkanları 86 aa. Sayıştay Başkam 86 ab. Sayıştay Başkan Yardımcıları 87 ac. Daire Başkanları 87 b. Denetçiler 87 c. Başsavcı ve Savcılar 87 2. Sayıştay′ın Yargı Ve Karar Organları 88 a. Kurullar 88 aa. Genel Kurul 88 ab. Temyiz Kurulu 89 ac. Daireler Kurulu 89 ad. Rapor Değerlendirme Kurulu 89 ae. Yüksek Disiplin Kurulu 90 af. Meslek Mensupları Yükseltme ve Disiplin Kurulu 90 ag. Denetim, Planlama ve Koordinasyon Kurulu 90 b. Daireler 91 c. Denetim ve Denetim Destek Grup Başkanlıkları 91 C. SAYIŞTAY′IN GÖREVLERİ 91 1. Sayıştay′ın Denetim Görevi 92 a. Düzenlilik Denetimi 94 aa. Mali Denetim 95 ab. Uygunluk Denetimi 97 b. Performans Denetimi 98 2. Sayıştay′ın Raporlama Görevi 100 a. Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu 100 b. Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu 101 c. Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu 102 d. Genel Uygunluk Bildirimi 102 e. Diğer Raporlar 104 3. Sayıştay′ın Danışma Görevi 104 4. Sayıştay′ın Yargılama Görevi 105 İKİNCİ BÖLÜM KAMU GİDERLERİNDE YARGI DENETİMİNİN İŞLEYİŞİ YARGILAMAYA HAZIRLIK AŞAMASI 107 A. BELGELERİN ALINMASI VE İNCELENMESİ 108 1. Denetlenmek Üzere Belgelerin Teslim Alınması Ve Teslim Almanın Sonuçları 108 a. Denetlenmek Üzere Belgelerin Teslim Alınması 108 b. Belgeleri Teslim Almanın Sonuçları 109 2. Denetçilerce Belgelerin İncelenmesi 110 a. Yönetim Dönemi Hesabı Cetvellerinin İncelenmesi 110 aa. Yönetim Dönemi Hesabı Belgelerinin Eksik Olması 113 ab. Yönetim Dönemi Hesabındaki Bilgilerin Doğru Olmaması 114 ac. Yönetim Dönemi Hesabının Denk Olmaması 114 b. Gelir, Gider ve Mal Hesaplarıyla Diğer İşlemlerin İncelenmesi 114 3. Belgelerin İncelenmesi Sonucunda Bulunan Hatalar 116 a. Esasa İlişkin Olmayan Hatalar 116 b. Esasa İlişkin Hatalar 117 B. SORGULARIN YAPILMASI 118 1. Denetçilerce Sorguların Hazırlanması 118 2. Sayıştay Tarafından Sorguların Tebliği 120 3. Sorgu Çerçevesinde Denetçi İddialarına Karşı Sorumluların Savunmaları 122 a. Yersiz Ödemenin Tahsil Edildiği Şeklinde Savunma 122 b. Tahsilatın (Düzeltmenin) İleride Yapılacağı Şeklinde Savunma 124 c. Ödemenin Mevzuata Uygun Olduğu Şeklinde Savunma 125 d. Fazla Ödemeden Sorumlu Olunmadığı Şeklinde Savunma 125 e. Olayın Sorguda İleri Sürüldüğü Gibi Olmadığı Şeklinde Savunma 126 f. Savunma Yapmamak veya İstenilen Bilgi ve Belgeleri Vermeme Şeklinde Savunma 126 g. Yapılan İşlem Sonucunda Hazine Zararı Doğmadığı Şeklinde Savunma 127 C. YARGILAMAYA ESAS RAPORUN HAZIRLANMASI 128 II. HESAPLARIN SAYIŞTAY DAİRELERİNDE YARGILANMASI VE SAYIŞTAY İLAMLARININ İNFAZI 130 A. HESAPLARIN SAYİŞTAY DAİRELERİNDE YARGILANMASI 130 1. Yargılama Öncesi İşlemler 130 2. Hesapların Yargılanması 131 B. SAYIŞTAY İLAMLARININ HAZIRLANMASI, TEBLİĞİ VE İNFAZI 135 1. Sayıştay İlamlarının Hazırlanması 135 2. Sayıştay İlamlarının Tebliği 137 3. Sayıştay İlamlarının İnfazı 138 III. SAYIŞTAY YARGILAMASINDA KANUN YOLLARI 141 A. TEMYİZ 144 1. Temyiz Sebepleri 145 a. Kanuna Aykırılık 145 b. Yetkiyi Aşmak 146 c. Hesap Yargılaması Usullerine Riayet Etmemek 147 2. Temyiz Usulü ve Temyiz Talebinde Bulunabilecek Olanlar 148 a. Temyiz Usulü 148 b. Temyiz Talebinde Bulunabilecek Olanlar 149 3. Temyiz Kurulunca Verilebilecek Kararlar 150 a. Onama veya Düzelterek Onama Kararı 151 b. Bozma Kararı 151 c. Kaldırma Kararı 152 B. KARAR DÜZELTİLMESİ 153 1. Karar Düzeltme Sebepleri 153 a. Hükmün Esasına Etkili İddia Ve İtirazların Kararda Karşılanmamış Olması 154 b. Bir Kararda Aynı Konu Hakkında Birbirine Aykırı Hükümler Bulunması 154 c. Temyiz İncelemesi Sırasında Hükmün Esasını Etkileyen Belgelerde Hile Ve Sahtekârlığın Ortaya Çıkmış Olması 154 d. Temyiz Sebeplerinden En Az Birinin Mevcut Olması 155 2. Karar Düzeltme Usulü ve Karar Düzeltme Talebinde Bulunabilecekler 155 a. Karar Düzeltme Usulü 156 b. Karar Düzeltme Talebinde Bulunabilecekler 156 C. YARGILAMANIN İADESİ (YENİLENMESİ) 157 1. Yargılamanın İadesi Sebepleri 158 a. Hesapta Yanlışlık, Eksiklik Veya Mükerrerlik Olması 159 b. Hükme Etki Etmiş Olan Bir Belgede Sahtecilik Bulunması.... 159 c. Yanlış Veya Usulsüz Bir İşlemin Hükümden Sonra Ortaya Çıkması 160 d. Hükme Tesir Edebilecek Bazı Belgelerin Hükümden Sonra Ortaya Çıkması 160 e. Hükme Esas Tutulan Bir İlamın Bozulma Suretiyle Ortadan Kalkmış Olması 161 f. Bilirkişi Veya Uzmanın Gerçeğe Aykırı Rapor Düzenlediğinin Ortaya Çıkması 161 2. Yargılamanın İadesi Usulü ve Yargılamanın İadesi Talebinde Bulunabilecekler 161 a. Yargılamanın İadesi Usulü 161 b. Yargılamanın İadesi Talebinde Bulunabilecekler 163 IV. SAYIŞTAY İLAMLARININ TAVZİHİ VE DÜZELTİLMESİ 163 A. SAYIŞTAY İLAMLARININ TAVZİHİ (AÇIKLANMASI) 163 1. Tavzih Sebepleri 163 2. Tavzih Usulü 164 B. SAYIŞTAY İLAMLARIN DÜZELTİLMESİ 164 1. İlamların Düzeltilme Sebepleri 164 2. İlamların Düzeltilmesi Usulü 165 V. HESAP YARGILAMASINA İLİŞKİN DİĞER HUSUSLAR 165 A. SAYIŞTAY İÇTİHATLARININ BİRLEŞTİRİLMESİ 165 B. İDARİ NİTELİKTEKİ KARARLARIN BİRLEŞTİRİLMESİ 169 C. DANIŞTAY VE SAYIŞTAY KARARLARI ARASINDAKİ UYUŞMAZLIK HALİ 169 D. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNUNUN UYGULANACAĞI HALLER 171 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE′DE KAMU GİDERLERİNDE YARGI DENETİMİNİN ETKİNLİĞİ I. YARGI DENETİMİNDE ETKİNLİĞİN SAYIŞTAY′IN DENETİM FONKSİYONU ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ 175 A. SAYIŞTAY′IN MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇELERİ ÜZERİNDE YAPMIŞ OLDUĞU DENETİM FAALİYETLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 175 1. Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Denetimi 176 2. Özel Bütçeli İdareler İle Düzenleyici Ve Denetleyici Kurumlar Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Denetimi 184 B. SAYIŞTAY′IN YEREL YÖNETİM BÜTÇELERİ ÜZERİNDE YAPMIŞ OLDUĞU DENETİM FAALİYETLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 189 1. İl Özel İdarelerinin Denetimi 191 2. Belediyelerin Denetimi 193 II. YARGI DENETİMİNDE ETKİNLİĞİN SAYIŞTAY′IN YARGİLAMA FONKSİYONU ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ 196 A. YARGILAMANIN ETKİNLİĞİ BAKIMINDAN YARGILAMA FAALİYETİ 196 1. Yargılamanın Etkinliği Bakımından Yargılamanın Hızı 196 2. Yargılamanın Etkinliği Bakımından Yargılamanın Açıklığı İlkesi 200 3. Yargılamanın Etkinliği Bakımından Ahizlerin Konumu 202 4. Yargılamanın Etkinliği Bakımından Avukatlık Müessesesi 203 B. YARGILAMANIN ETKİNLİĞİ BAKIMINDAN SAYIŞTAY İLAMLARI 204 1. Yargılamanın Etkinliği Bakımından İlamların İçeriği 204 2. Yargılamanın Etkinliği Bakımından İlamların Gerekçeli Olarak Yazılması 206 3. Yargılamanın Etkinliği Bakımından Sorumluluk Müessesesi 207 III. YARGI DENETİMİNDE ETKİNLİĞİN SAYIŞTAY YARGILAMASI SONUÇLARI ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ 209 A. YARGILAMANIN ETKİNLİĞİ BAKIMINDAN İLAMLARIN İNFAZI 209 1. Yargılamanın Etkinliği Bakımından İlamların İnfazında Sorumluluk Müessesesi 209 2. Yargılamanın Etkinliği Bakımından İlamların İnfazı 211 B. YARGILAMANIN ETKİNLİĞİ BAKIMINDAN SAYIŞTAY YARGILAMASININ ETKİLERİ 216 1. Trafik Kazalarına Bağlı Tedavi Giderlerinin Karşılanmasına Yönelik Sorunlar 217 2. Yerel Yönetimlerde Memurlara Ödenen Sosyal Denge Tazminatı İle İlgili Sorunlar 219 GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ 225 KAYNAKÇA 235