Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Kamu & Özel İş Birlikleri ( Public - Private Partnerships - PPP ) - AYHAN SARISU
Kamu & Özel İş Birlikleri ( Public - Private Partnerships - PPP ) - AYHAN SARISU
Ayhan SARISU
Sayfa Sayısı
:
480
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2009
ISBN NO
:
9786055929275
1.960,00
TL ÖNSÖZ Son yıllarda başta A.B.D., Kanada, İngiltere, Fransa, İrlanda, Singapur, Şili gibi birçok ülkede kamu altyapı yatırımlarının ve hizmetlerinin son tüketiciye daha etkili usûller ile sunulması gayesiyle "Kamu ve Özel Sektör İşbirliği (KÖSİ) / Public Private Partnerships (PPP)" yaklaşımı geliştirilmiştir. KÖSİ uygulamalarının yol yapımı, elektrik, doğal gaz, su dağıtımı ve atık yönetimi gibi altyapı hizmetleri yanında sağlık, eğitim, çevre hizmetleri ve cezaevleri gibi önemli kamu hizmetlerini de kapsadığı görülmektedir. Kamu hizmetlerine özel sektör katılımında ülkemizde izlenen geleneksel yöntemlerin sistematik bütünlükten yoksun olmasının uygulamada karmaşaya ve sorunlara neden olduğu bilinmektedir. AB müktesebatına uyum sürecinde olan ülkemizde uygun yatırım ikliminin oluşturulması ve geliştirilmesi için bu alandaki sorunların ve karmaşanın ortadan kaldırılması amacıyla idare ve hukuk alanında köklü düzenlemeler yapılarak çağdaş usûl ve uygulamaların hayata geçirilmesi elzemdir. Sınırlı ve kıt olan kaynakların ancak etkili işleyen bir piyasa ekonomisinde daha akılcı ve verimli kullanılabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Kamu yatırımlarının daha rekabetçi bir zeminde gerçekleştirilebilmesi için yaşanan tereddütler bertaraf edilmelidir. Bu nedenle, özellikle "kamu hizmeti" ve "imtiyaz" gibi kavramlar sadece hukuk açısından değil, modern finansman/işletmecilik usûlleri ve AB müktesebatı çerçevesinde KÖSİ uygulamaları ile birlikte ele alınıp yeniden tanımlanarak gerekli yasal ve idari altyapının oluşturulması önem taşımaktadır. Halen T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı′nda Proje Grup Başkanı olarak özelleştirme projelerine önemli katkılar yapan Sayın Ayhan SARİSU′nun Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme A.B.D.′nda tamamladığı doktora tezinin geliştirilmesi ile ortaya çıkan ve yazarınca tüm vergi mükelleflerine ithaf edilen bu eserin kamu hizmetlerinin gördürülmesine ilişkin tartışmalara yeni bir yön vereceğine inanıyor ve yazarı kutluyorum. Mehmet ŞİMŞEK T.C. Maliye Bakanı öNSöZ Ülkemiz genç, dinamik ve çalışkan nüfus yapısı ile hızlı ve yüksek bir gelişme potansiyeline sahiptir. Bu açıdan, 1980′lerden itibaren sosyo - ekonomik dönüşüm süreci yaşayan ülkemizin dünya ülkeleri arasında hak ettiği yeri almasında başta enerji ve çevre olmak üzere altyapı yatırımlarını sorunsuz tamamlaması önemlidir. Kamu finansman imkânlarının yetersiz kalması nedeniyle, ülkenin ihtiyacı olan yatırım ve hizmetlerin geleneksel usuller ile sağlanması günden güne zorlaşmaktadır. Bu ihtiyacın giderilmesi için ekonomik kamu hukukuna ilişkin düzenlemeler hızla hayata geçirilerek hukuksal çerçevenin ve idari kapasitenin geliştirilmesi kadar özel hukuk kişilerinin finansman ve işletmecilik avantajlarından yararlanılması, özel sektörün "iktisadi kalkınmanın lokomotifi" haline getirilmesi ve kamunun ekonomide "düzenleyici" konuma yükseltilmesi özel önem taşımaktadır. "Kamu & Özel İşbirliği" başlığını taşıyan bu eser Özelleştirme İdaresi Başkanlığını üstlendiğim dönemde birlikte mesai yaptığımız ve çok önemli projelerde son derece değerli çalışmaları ve katkıları olan değerli dostum Sayın Ayhan SARİSU′nun Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalında tamamladığı doktora tezinin geliştirilmesi ile oluşturulmuştur. Uzun soluklu bir çalışma neticesinde ortaya çıkan bu eserin, alanındaki boşluğun giderilmesinde önemli bir katkı sağlayacağına inanıyorum. Kendi alanında ülkemizdeki ilk çalışmalardan biri olan bu eserde; hukuk - finans - ekonomi ve işletmecilik disiplinlerinin ortak paydasında yer alan, 1990′ların başlarından beri diğer ülkelerde geniş ve çeşitli uygulama alanları bulan ve "en iyi finansal kaynağın en uygun finansman imkânı ile temin edilmesi" ilkesine dayanan "kamu ve özel sektör işbirliği" uygulamalarının ülkemizde geliştirilerek uygulanabilmesi için özellikle hukuksal, yönetsel ve organizasyonel öneriler geliştiren yazarı tebrik ediyor ve başarılı çalışmalarının sürekli olmasını temenni ediyorum. Metin KİLCİ Müsteşar TC Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı öNSöZ Ülkemizde önem taşıyan konulardan biri de "Kamu ve Özel Sektör İşbirliği" ile ilgili... 1990′lardan itibaren Dünya′da yoğun olarak kullanılmasına karşın bugüne kadar genel kabul gören bir tanıma kavuşturulamamış olan "Kamu ve Özel Sektör İşbirliği-KÖSİ" (Public Private Partnerships-PPP) kavramı, genel olarak kamu altyapı yatırımları ve kamu hizmetlerinin sunulmasında özel ve kamu sektörü arasındaki işbirliği uygulamalarını ifade etmektedir. Kısaca KÖSİ olarak ifade ettiğimiz bu uygulamalar; taraflar arasında yatırım, risk, sorumluluk ve kazancın paylaşılması ile bilinmektedir. KÖSİ′lerde genel ortak amacın; kamu altyapı ve hizmetlerinin tasarlanması, finanse edilmesi, inşa edilmesi, işletilmesi ve bakımının sağlanması için "en iyi finansal kaynağın en uygun finansman imkânı ile temin edilmesi" olduğu görülmektedir. Ülkemizde KÖSİ uygulamalarına ilişkin siyasi ilginin yoğun, fakat kurumsal yapılanma, eşgüdüm ve uygulama tecrübesinin zayıf olduğu bilinmektedir. Diğer ülke uygulamaları ışığında temel idari KÖSİ yapılanmasının "sistem yaklaşımı" ile ele alınmasının zorunluluk oluşturduğu ve yapılacak düzenlemelerle özel sektörün ekonomik büyümenin motoru haline getirilmesi gerektiği düşünülmektedir. KÖSİ alanında yaşanan idari ve hukuki sorunların zamanında ve etkili bir şekilde çözülebilmesi için ülkemizdeki KÖSİ uygulamalarını geliştirecek, AB ülkeleri ve diğer ülkelerin ilgili birimleriyle uyum tesis edecek, Başbakanlığa bağlı müsteşarlık düzeyinde bir KÖSİ Başkanlığı kurulması yararlı olacaktır. Siyasi ağırlığı, sorunların daha hızlı ve zamanında çözülmesindeki etkisini güçlendireceğinden, KÖSİ uygulamalarında yürütmenin başındaki kişi olarak inisiyatifin bizzat Sayın Başbakan tarafından üstlenilmesi önemlidir. Bu eserin, içerdiği idari, hukuki, organizasyonel öneriler ile daha kaliteli kamu hizmeti sunumuna yönelik çalışmalara ışık tutacağı inancı ile Sevgili Dr. Ayhan SARİSU′yu kutluyor ve başarılı çalışmalarının devamını diliyorum. Prof. Dr. Şükrü KIZILOT T.C. Gazi Üniversitesi Maliye ve Vergi Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve IİBF Maliye Bölümü Başkanı İÇİNDEKİLER Önsöz 3 Teşekkür 5 Kısaltmalar 7 Sektiler, Tablolarve Grafikler Listesi 19 Özet /Abstract 23 Giriş 25 BİRİNCİ BÖLÜM KAMU HİZMETLERİNİN YÜRÜTÜLMESİNDE GELENEKSEL USULLER 1.1. Kamu Hizmeti Kavramı 36 1.2. Kamu Hizmetlerinin Temel Unsurları 48 1.3. Kamu Hizmetlerinin Temin Usûlleri 49 1.3.1. Kamu Hizmetlerinin Kamu Kuruluşlarınca Sunulması (Emanet) Usûlü 50 1.3.2. Kamu Hizmetlerinin Özel Hukuk Kişilerince Sunulması Usûlleri 52 1.3.2.1. İltizam 57 1.3.2.2. Müşterek Emanet 58 1.3.2.3. İzin (Ruhsat/Lisans) 60 1.3.2.4. İmtiyaz 70 1.3.2.5. Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmeleri 71 1.3.2.5.1. Kavram 91 1.3.2.5.2. Temel Unsurları 94 1.3.2.6. Yap-İşlet-Devret (YİD) 105 1.3.2.7. Yap-İşlet (Yİ) 117 1.4. YİD Sözleşmeleri ile Kamu Hizmeti imtiyaz Sözleşmelerinin Farkları 120 1.5. Kamu Hizmetlerinin Kaldırılması .*. 121 İKİNCİ BÖLÜM KAMU HİZMETLERİNİN YÜRÜTÜLMESİNDE. YENİ BİR USUL OLARAK KAMU VE ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ (KOSI) UYGULAMALARI 2.1. Küreselleşme, Özelleştirme ve KÖSİ Kavramları 125 2.1.1. Küreselleşme 125 2.1.2. Özelleştirme 127 2.1.3. Kamu ve Özel Sektör İşbirliği (KÖSİ) 137 2.2. KÖSİ Uygulamalarının Farkları 143 2.2.1. Özelleştirme Uygulamalarından Farkı 143 2.2.2. İmtiyazdan Farkı 144 2.2.3. Kurumsal Sosyal Sorumluluk Uygulamalarından Farkı 145 2.2.4. Geleneksel Tedarik Projelerinden Farkı 146 2.3. KÖSİ′nin Temel Unsurları, Tarafların Görev ve Sorumlulukları 147 2.3.1. Hizmet Satın Alanlar (Kamu Kurum veya Kuruluşları) 148 2.3.2. Özel Sermaye Sahipleri (Yatırımcılar ve Borç Verenler) 148 2.3.3. Danışmanlar 148 2.3.4. AB Komisyonunun Yeşil Belgesine Göre Görev ve Sorumluluklar ....150 2.3.5. Avrupa Yatırım Bankasına Göre Görev ve Sorumluluklar 151 2.4. KÖSİ′nin Genel Unsurları 151 2.4.1. Sözleşmelerin Vadesi 151 2.4.2. Sorumlulukların Paylaşılması 151 2.4.3. Sözleşmelerin Esnekliği 152 2.4.4. Özel Finansman 152 2.4.5. Çoklu Yapı ...152 2.4.6. Kesintiler/Cezalar 153 2.4.7. Beklentiler 153 2.4.8. Gayretli Çalışma 154 2.4.9. Proje Riskinin Üstlenilmesi 154 2.4.10. Performansa Dayalı Ödeme Sistemi 154 2.4.11. Sözleşmenin Feshi ve İşletmenin Kamuya Devredilmesi 154 2.5. KÖSİ′de Tarafların Sorumlulukları 155 2.5.1. Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Sorumlulukları 155 2.5.2. Özel Hukuk Kişilerinin Sorumlulukları 156 2.6. KÖSİ Uygulama Çeşitleri 156 2.6.1. İşletme - Bakım (İB) 159 2.6.2. Tasarla-Yap (TY) 160 2.6.3. Anahtar Teslim (AT) 160 2.6.4. Sarma-Ekleme (SE) 160 2.6.5. Kirala-Satın Al (KS) 160 2.6.6. Geçici Özelleştirme (GÖ) 161 2.6.7. Kirala-Geliştir-İşlet (KGİ) veya Satın Al-Geliştir-İşlet (SGİ) 161 2.6.8. Yap-Devret-İşlet (YDİ) 161 2.6.9. Yap-İşlet-Sahip Ol-Devret (YİSD) 161 2.6.10. Yap-Sahip Ol-İşlet (YSİ) 161 2.6.11. Tasarla-Yap-Finanse Et-İşlet (TYFEİ) 161 2.6.12. Tasarla-Yap-İşlet (TYİ) 162 2.7. KÖSİ Uygulamalarının Gerekliliği ve Sağladığı Faydalar 162 2.7.1. KÖSİ Uygulamalarının Gerekliliği 163 2.7.2. KÖSİ′nin Kullanım Alanları 167 2.7.3. KÖSİ Tesisinin Mülkiyeti ve İşletmecilik Hakkı 168 2.7.3.1. Özel Hukuk Kişisine Ait Olması 769 2.7.3.2. Kamuya Ait Olması 170 2.7A. KÖSİ Uygulamalarından Sağlanan Faydalar 170 2.7.4.1. Kamu Sektörü İçin Sağlanan Faydalar 170 2.7.4.1.1. Yeniliklerin Hızla Uygulanması 170 2.7.4.1.2. Özel Sektör Becerilerinden Yararlanılabilmesi 170 2.7.4.1.3. Projelerin Daha Az Maliyetle Geliştirilmesi 171 2.7.4.1.4. Bütçenin Kesinliği 773 2.7.4.1.5. Ödemelerin Sunulan Hizmete Bağlı Olması 773 2.7.4.1.6. Yaşam Döngüsü Maliyeti Riskinin Özel Sektöre Bırakılabilmesi 774 2.7.4.1.7. Risklerin Onları En İyi Yönetebilecek Tarafa Bırakılabilmesi ..175 2.7.4.1.8. KÖSİ işlemlerinin Kamu Bilançosunda Gösterilmemesi 775 2.7.4.1.9. Kamu Variıklarının Daha İyi Kullanılmasının Sağlanması 776 2.7.4.1.10. Sorumlulukların En Uygun Biçimde Paylaşılması 776 2.7.4.2. Özel Sektör İçin Sağlanan Faydalar 177 2.7.4.2.1. Özel Sektörün Sonuca Odaklanmasının Sağlanması 777 2.7.4.2.2. Özel Becerilerin Geliştirilmesinin Özendirilmesi 778 2.7.4.2.3. Özel Sektörün Sermayeye İştirak Etmesinin Teşvik Edilmesi.. 178 2.7.4.3. Yararlanan Bireyler İçin Sağlanan Faydalar 179 2.7.4.3.1. Ödenen Paranın Karşılığının Alınması 779 2.7.4.3.2. Hizmet Kalite Standardının Korunması 780 2.8. KÖSİ ile ilgili Eleştiriler ve Dikkate Alınması Gereken Hususlar 180 2.8.1. Yeterli Özel Sektör Tecrübesinin Varlığı 183 2.8.2. Kamu Sektöründeki Kapasite ve Liyakatin Önemi 184 2.8.3. Yaşam Döngüsü Maliyet Riski Her Zaman Devredilemeyebilir 184 2.8.4. Mutlak Risk Transferi Daima Mümkün Olmayabilir 185 2.8.5. Kamu Sektörünün Yönetimdeki Kontrolünün Kaybı 186 2.8.6. Zaman ve Masraf Unsurlarının Önemi 186 2.8.7. Özel Sektörün Finansman Maliyetinin Yüksekliği 187 2.8.8. Sözleşmelerin Uzun Vadeli ve Sert Yapılı Olması 188 2.8.9. Başarısızlık Halinde Hizmetin Kesilmesi 190 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DÜNYADA KÖSİ UYGULAMALARI ve KURUMSAL YAPILANMA 3.1. AB Ülkelerinde KÖSİ Uygulamaları ve Kurumsal Yapılanma 195 3.1.1. Yasal ve Kurumsal Yapı 196 3.1.2. Avrupa Birliğinin KÖSİ′lere Verdiği Önem ve Yeşil Belge 198 3.1.3. AB′nin Yeşil Belgeye İlişkin Görüşler ile İlgili Raporu 200 3.1.4. AB Kurumlarının Rolü 202 3.1.5. Avrupa Yatırım Bankası (AYB) 203 3.1.6. Eurostat 204 3.1.7. AB Çalışma Grupları 204 3.1.8. AB Fonları ve KÖSİ Projeleri 206 3.2. AB Ülkeleri Temelinde KÖSİ Uygulamaları ve Kurumsal Yapılanma 206 3.2.1. Belçika 208 3.2.2. Fransa 209 3.2.3. Almanya 210 3.2.4. İtalya 211 3.2.5. Lüksemburg 212 3.2.6. Hollanda 212 3.2.7. Danimarka 217 3.2.8. İrlanda 217 3.2.9. İngiltere 220 3.2.10. Yunanistan 223 3.2.11. Portekiz 224 3.2.12. İspanya 224 3.2.13. Avusturya 225 3.2.14. Finlandiya 226 3.2.15. Çek Cumhuriyeti 226 3.2.16. Estonya 227 3.2.17. Letonya 227 3.2.18. Litvanya 228 3.2.19. Macaristan 228 3.2.20. Malta 229 3.2.21. Polonya 230 3.2.22. Slovenya 231 3.2.23. Bulgaristan 231 3.2.24. Romanya 231 3.2.25. Türkiye (Üye Adayı) 232 3.3. AB Dışındaki Ülke Uygulamaları ve Kurumsal Yapılanma 234 3.3.1. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) 235 3.3.2. Avustralya 240 3.3.3. Güney Afrika 242 3.3.4. Japonya 242 3.3.5. Kanada 244 3.3.6. Malezya 246 3.3.7. Meksika 246 3.3.8. Norveç 247 3.3.9. Singapur 247 3.3.10. Rusya 248 3.3.11. Şili 249 3.3.12. Mısır 249 3.4. Ülke örneklerinde KÖSİ Birimlerinin Örnek işlevleri 250 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM TÜRKİYE′DE KAMU HİZMETLERİNİN YÜRÜTÜLMESİNDE KISMİ KÖSİ UYGULAMALARI, SORUNLAR ve DEĞERLENDİRMELER 4.1. IX. Kalkınma Planı Öncesi Dönemde Sosyal ve Ekonomik Gelişmeler 259 4.2. IX. Kalkınma Planı ve Yatırım İhtiyacının Karşılanmasında KÖSİ 279 4.3. Türkiye′de Uygulanan Kısmi KÖSİ′ler ve Karar Organı YPK 301 4.4. ÖzelleştirmeUygulamaları ve Yetkili Karar Organı ÖYK 305 4.5. KÖSİ′lerde Karşılaşılan Sorunlar, Kurumsal Görüş ve Değerlendirmeler 331 4.5.1. Enerji Sektörü ve Yetkili Kurumların Görüş ve Değerlendirmeleri 331 4.5.1.1. Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) 337 4.5.1.2. Türkiye Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) 339 4.5.1.3. Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş. (TETAŞ) 340 4.5.1.4. Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. (BOTAŞ) 341 4.5.1.5. Devlet Su İşleri (DSİ) 341 4.5.2. Ulaştırma Sektörü ve Yetkili Kurumların Görüş ve Değerlendirmeleri 343 4.5.2.1. Devlet Liman ve Havaalanları İşletmesi (DLHİ) 351 4.5.2.2. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) 351 4.5.2.3. T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi (TCDD) 355 4.5.3. Sağlık Sektörü ve Yetkili Kurumların Görüş ve Değerlendirmeleri 358 4.5.4. Maliye Bakanlığı′nın Görüş ve Değerlendirmeleri 361 4.5.5. Hazine Müsteşarlığfnın Görüş ve Değerlendirmeleri 362 4.5.6. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı′nın Görüş ve Değerlendirmeleri 364 4.5.7. Diğer Sektörel Gelişmeler ve Kamu İnceleme Raporları 364 BEŞİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE İÇİN ÖNERİLEN İDARİ KÖSİ BİRİMİ MODELİ ve SONUÇ 5.1. Friedman Matrisi ve "Kim, Kimin Parasını Nasıl Harcamalı" 378 5.2. Friedman Matrisinin Kamu Yatırım Harcamalarına Uygulanması 381 5.3. Merkezi idari KÖSİ Biriminin Gereği, Görevi ve Yetkisi 383 5.3.1. Sistem Yaklaşımı 388 5.3.1.1. Bütünlük Sağlamak 389 5.3.1.2. Amaca Yönelik Olmak 390 5.3.1.3. KÖSİ İçin Yeni Bir Yasal Çerçeve İhtiyacı 391 5.3.1.4. Yeni Bir Görev Yapılanması Önerisi 397 5.3.1.4.1. Önerilen KÖSİ Yüksek Kurulu′nun Oluşturulması 400 5.3.1.4.2. Önerilen KÖSİ Başkanlığı′nın Kurulması 401 5.4. Önerilen KÖSİ Proje Yönetim Ekibinin Yapısı ve Yetkileri 408 5.4.1. Sözleşme Yönetimi 408 5.4.2. Performans ve İlişki Yönetimi 408 5.4.3. Kamu Sektörü Yönetim Ekibinin Yapısı 408 5.4.3.1. Mali/Finansal Uzmanlık 409 5.4.3.2. İdare/Hukuk Uzmanlığı 410 5.4.3.3. Teknik Uzmanlık 410 5.4.4. Proje Yönetiminde Temel Etmenler 411 5.4.5. KÖSİ İlişkisinin Yönetilmesinde Temel Hususlar 412 5.4.5.1. Şeffaf Sözleşme 412 5.4.5.2. KÖSİ′lerin Yönetilmesinde Doğru İnsanların Bulunması 413 5.4.5.3. Esneklik 413 5.4.5.4. KÖSİ Tedarikçisinin Performansının İzlenmesi ve Yönetilmesi 414 5.5. DPT Tarafından Hazırlanarak Kurumların Görüş ve Önerisine Sunulan "Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Kamu Kesimi ile Özel Sektör İşbirliği Modelleri Çerçevesinde Gerçekleştirilmesine İlişkin Kanun Taslağı Tasarısı"nın Değerlendirilmesi 416 5.6. Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun ile Devlet Su işleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair 09.05.2008 tarih ve 5762 Sayılı Kanunun Değerlendirilmesi 425 5.7. Sonuç 429 EKLER Ek-1: İşletme/Kullanım Hakkı Devri Yoluyla ÖİB′ce Özelleştirilen Varlıklar 440 Ek-2: 3096 Sayılı Kanuna Göre YID Modeli iş Akışı 441 Ek-3: 3996 Sayılı Kanuna Göre YID Modeli iş Akışı 442 Ek-4: Kösi Uygulamalarına İlişkin Mevzuat Listesi 443 KAYNAKÇA 451
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı