Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Kambiyo Senetlerinde Zamanaşımı - KAĞAN SUSUZ
Kambiyo Senetlerinde Zamanaşımı - KAĞAN SUSUZ
Kağan SUSUZ - Vedat Kitapçılık
Sayfa Sayısı
:
206
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2009
ISBN NO
:
9786054002153
300,00
TL SUNUŞ Kambiyo senetlerinde zamanaşımı, Türk Ticaret Kanunu′nda düzenlenmiş olmakla birlikte; ticaret hukuku yanında, borçlar hukuku ve icra hukuku gibi çeşitli disiplinleri yakından ilgilendiren bir konudur. Ticari yaşamda kambiyo senetlerinin yaygın bir kullanımının bulunması, konunun önemini arttırmaktadır. Danışmanlığımda yürütülen bu çalışma, kendisiyle çalışmış olmaktan büyük bir memnuniyet duyduğum Araştırma Görevlisi Kağan Susuz tarafından, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitü-sü′nde yüksek lisans tezi olarak hazırlanmış olup; bilimsel yöntemler izlenmek suretiyle konunun teorik temelleri ortaya konulduğu gibi, uygulamada yaşanan sorunlar tespit edilerek çözüm önerilerinde de bulunulmuştur. Bu sebeple eser, hukuk literatürü ve uygulamasına önemli bir katkı sağlayacak niteliktedir. Doç. Dr. Hanife ÖZTÜRK (DİRİKKAN) istanbul, 10.10.2008 ÖNSÖZ Bu çalışma, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programında Doç. Dr. Hanife Öztürk (Dirikkan)’ın danışmanlığında hazırlanan ve 30.05.2005 tarihinde Doç. Dr. Hanife Öztürk (Dirikkan), Doç. Dr. Oğuz Sancakdar ve Doç. Dr. Sevilay Uzunallı Eroğlu’ndan oluşan jüri önünde savunularak oy birliği ile başarılı bulunan yüksek lisans tezimin, zorunlu bazı değişiklikler yapılmış şeklidir. Bu çalışmada çok büyük emeği olan ve kendisiyle çalışmış olmaktan büyük onur duyduğum tez danışmanım değerli Hocam Doç. Dr. Hanife Öztürk (Dirikkan)’a burada ne kadar teşekkür etsem azdır. Konunun belirlenmesi, yazımı ve şimdi de yayımlanmasındaki katkıları olmadan bu çalışmanın ortaya çıkması şüphesiz mümkün olmazdı. Akademik çalışmalarımda yakın ilgi ve desteğini esirgemeyen Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Başkanı değerli Hocam Prof. Dr. Huriye Kubilay’a bu çalışmamdaki ve devam etmekte olduğum doktora tez çalışmamdaki katkıları için teşekkürü bir borç bilirim. Tez savunmamda yer alan değerli Hocalarım Doç. Dr. Oğuz Sancakdar ve Doç. Dr. Sevilay Uzunallı Eroğlu’na; çalışma süresince görüşlerinden istifade ettiğim Hocalarım Doç. Dr. Oruç Hami Şener, Doç. Dr. Ahmet Türk, Yrd. Doç. Dr. Vural Seven ve Yrd. Doç. Dr. Yaşar Can Göksoy’a teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca çalışma süresince çok değerli yardımlarını gördüğüm ve kendileriyle çeşitli konuları tartışma fırsatı bulduğum Araştırma Görevlisi arkadaşlarıma ve tüm Hocalarıma teşekkür ederim. Akademik çalışmalarım nedeniyle ihmal ettiğim fakat engin hoşgörülerine sığındığım sevgili Ailem’e, bu çalışmada pek çok ko- nuyu birlikte düşünme fırsatı bulduğum değerli arkadaşım Arş. Gör. Ramazan Durgut’a, çalışmanın yayınlanmasını sağlayan Vedat Kitapçılık’ın sahibi sayın Vedat Carbaş’a, dizgi ve mizanpajını yapan sayın Sami Abbas’a ve yayınevi çalışanlarına teşekkür ederim. Arş. Gör. Kağan Susuz İzmir, 15.10.2008 GİRİŞ Kambiyo senetlerinde geçerli olan şekil şartları ve ağırlaştırılmış sorumluluk ilkesi nedeniyle zamanaşımı konusunda, kambiyo senetlerine mahsus özel hükümler kabul edilmiştir. Bu hükümler genel olarak, poliçeye ilişkin Türk Ticaret Kanunu’nun 661-663’üncü maddeleridir. Bono için de geçerli olan bu hükümler (TTK 690), zamanaşımı sürelerini düzenleyen TTK 661 dışında çekler hakkında da uygulanır (TTK 730/I b. 18). Kambiyo senetlerinde zamanaşımı konusunda, başta bu hükümler olmak üzere özel düzenleme yapılması, konunun borçlar hukuku bağlantısı kurularak yeniden incelenmesini zorunlu kılmıştır. Çalışmamız üç ana bölüm ve on paragraftan oluşmaktadır. Birinci bölümde; genel olarak zamanaşımı kavramı ile kambiyo senetleri ve temel borç ilişkisinin karşılıklı durumları incelenmiş daha sonra, kambiyo senetlerinde zamanaşımı sürelerinin incelenmesine geçilmiştir. Türk Ticaret Kanunu’nda kambiyo senetleri, poliçe hükümleri esas alınarak düzenlendiğinden, çalışmamızda kanunun sistematiğine uygun olarak, ilk önce poliçede zamanaşımı süreleri ayrıntılı bir biçimde incelenmeye çalışılmıştır. Bono ve çekte zamanaşımı süreleri ise poliçeden ayrılan yönleriyle incelenmiştir. İkinci bölümde; ilk olarak zamanaşımının kesilmesi, zamanaşımını kesen sebepler ve kesilmenin hükümleri, ayrıntılı bir biçimde incelenmiş ardından kambiyo senetlerinde özel olarak düzenlenmemiş olan fakat kambiyo senetleri için ayrıca üzerinde durulması gereken zamanaşımının durması konusu ele alınmıştır. Üçüncü bölümde; zamanaşımının sonuçları başlığı altında, zamanaşımına uğrayan kambiyo senedinin hukuki niteliği ve zamanaşımının dava sırasında ve icra takibinde ileri sürülmesi incelendikten sonra, kambiyo senedi alacağı zamanaşımına uğrayan hamilin sahip olduğu imkânların incelenmesine geçilmiştir. Bu başlık altında ise temel borç ilişkisine dayanan talep hakkı, sebepsiz zenginleşme davası, karşılığın devri ve kambiyo senedi alacağı zamanaşımına uğrayan hamilin terditli talepte bulunması incelenmiş ve yapılan tespitler sonuç başlığı altında toplanarak çalışma tamamlanmıştır. İÇİNDEKİLER Sunuş V Önsöz VII İçindekiler IX Kısaltmalar XVII GİRİŞ....................................................................................................... 1 Birinci Bölüm KAMBİYO SENETLERİNDE ZAMANAŞIMI SÜRELERİ § 1. GENEL OLARAK 3 I. ZAMANAŞIMI KAVRAMI 3 II. ZAMANAŞIMINI HAKLI KILAN SEBEPLER 7 A. KAMU YARARI DÜŞÜNCESİ 7 B. BORCUN HİÇ DOĞMADIĞI YA DA SONA ERDİĞİ KARİNESİ 8 III. BENZER SÜRELERLE KARŞILAŞTIRILMASI 8 A. HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE İLE KARŞILAŞTIRILMASI 9 B. USUL HUKUKUNA İLİŞKİN SÜRELERLE KARŞILAŞTIRILMASI 11 § 2. KAMBİYO SENETLERİNDE ZAMANAŞIMI 13 I. GENEL OLARAK 13 II. KAMBİYO SENETLERİ KAVRAMI 16 III. KAMBİYO SENETLERİ VE TEMEL BORÇ İLİŞKİSİ 20 A. GENEL OLARAK 20 B. MÜCERRETLİK İLKESİ 22 1. Borçlar Hukukunda Mücerretlik 33 a. Şekli Anlamda Mücerretlik Görüşü 24 b. Maddi Anlamda Mücerretlik Görüşü 24 2. Kambiyo Senetlerinde Mücerretlik 25 C. TEMEL İLİŞKİYE DAYANAN TALEP HAKKI 26 1. Kambiyo Senedinin Vadesine Kadar 26 2. Kambiyo Senedinin Zamanaşımı Süresince 28 § 3. POLİÇEDE ZAMANAŞIMI 33 I. KABUL EDEN MUHATABA KARŞI 34 A. GENEL OLARAK ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN BAŞLANGICI 37 B. VADE TÜRLERİNE GÖRE ZAMANAŞIMININ BAŞLANGICI 39 1. Belirli Bir Günde Ödenecek Poliçelerde 39 2. Keşide Tarihinden Belirli Bir Süre Sonra Ödenecek Poliçelerde 41 3. Görüldüğünde Ödenecek Poliçelerde 42 4. Görüldükten Belirli Bir Süre Sonra Ödenecek Poliçelerde 44 C. BAZI ÖZEL DURUMLARDA ZAMANAŞIMININ BAŞLANGICI 46 1. Mücbir Sebepler Nedeniyle Poliçenin Vadede İbraz Edilememesi 46 2. Vadenin Tatil Gününe Rastlanması 49 3. Poliçenin Vadeden Önce ya da Sonra Kabul Edilmesi 51 4. Vadeden Önce Müracaat Hakkının Doğması 51 II. MÜRACAAT BORÇLULARINA KARŞI 53 A. POLİÇEDE MÜRACAAT HAKKI 53 B. MÜRACAAT HAKKININ ŞARTLARI 54 1. Maddi Şartlar 54 a. Poliçenin Ödenmemesi 55 b. Poliçenin Vadesinde Ödenmesinin Tehlikeye Girmesi 55 aa. Poliçenin Kabul Edilmemesi 55 ab. Diğer Güvensizlik Hallerinin Ortaya Çkmas 56 2. Şekli Şartlar 56 a. İbraz 56 b. Protesto 58 aa. Kabul Etmeme Protestosu 58 aaa. Kanundan Doğan Sorumluluk 59 aab. Keşidecinin Kabule Arz Zorunlu Tutmas 59 aac. Cirantann Kabule Arz Zorunlu Tutmas 60 ab. Ödememe Protestosu 60 ac. Sakat Protesto 61 C. ZAMANAŞIMININ SÜRESİNİN BAŞLANGICI 61 1. Poliçenin Vadesinde Ödenmemesi 61 a. Protestodan Muafiyetin Olmamas Halinde 61 b. Protestodan İradi Muafiyet Halinde 62 2. Müracaat Hakkının Vadeden Önce Doğması 64 a. Kabulden Ksmen ya da Tamamen İmtina Edilmesi 64 b. Muhatabn Ödemelerini Tatil Etmesi ya da Aleyhindeki İcra Takibinin Semeresiz Kalmas 65 c. Poliçeyi Kabul Etmiş Olsun veya Olmasn Muhatabn ya da Kabule Arz Yasaklanan Bir Poliçenin Keşidecisinin İflas Etmesi 66 3. Mücbir Sebepler Nedeniyle Müracaat Hakkının Vadeden Sonra Doğması 66 a. Genel Olarak 66 b. Mücbir Sebeplerin Otuz Günden Az Sürmesi 69 c. Mücbir Sebeplerin Otuz Günden Fazla Sürmesi 70 III. MÜRACAAT BORÇLULARININ BİRBİRLERİNE KARŞI TALEPLERİNDE 71 A. GENEL OLARAK 71 1. Poliçenin Ödenmesi 72 2. Poliçenin Dava Yoluyla İleri Sürülmesi 74 B. ALTI AYLIK ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN BİR ÜST SÜRE İLE SINIRLANDIRILMASI 77 § 4. BONODA ZAMANAŞIMI 80 I. BONONUN HUKUKİ NİTELİĞİ 80 II. POLİÇEYE İLİŞKİN ZAMANAŞIMI HÜKÜMLERİNİN BONOYA UYGULANMASI 81 § 5. ÇEKTE ZAMANAŞIMI 82 I. GENEL OLARAK 82 II. MÜRACAAT HAKKI 86 III. ZAMANAŞIMI SÜRELERİ VE BAŞLANGICI 89 A. HAMİLİN ÇEK BORÇLULARINA MÜRACAATI HALİNDE 89 B. ÇEK BORÇLULARINDAN BİRİNİN DİĞER BİR ÇEK BORÇLUSUNA MÜRACAAT ETMESİ HALİNDE 91 IV. SÜRELERİN HESAPLANMASI 91 İkinci Bölüm ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ VE DURMASI § 6. ZAMANAŞIMIN KESİLMESİ 95 I. GENEL OLARAK 95 II. ZAMANAŞIMINI KESEN SEBEPLER 97 A. DAVA AÇILMASI 97 1. Dava Açılması ile Zamanaşımının Kesilmesinin Şartları 98 a. Dava Alacakl Tarafndan Açlmaldr 98 b. Dava Borçluya Karş Açlmaldr 102 c. Dava Usulüne Uygun Olarak Görevli ve Yetkili Mahkemede Açlmaldr 103 2. Borçlunun Açtığı Menfi Tespit Davasının Zamanaşımına Etkisi 107 B. TAKİP TALEBİ 110 1. Genel Olarak 110 2. Kambiyo Senetlerine Mahsus Takip Talebi ile Zamanaşımının Kesilmesinin Şartları 112 a. Takip Bir Kambiyo Senedine Dayanmaldr 112 b. Takip Kambiyo Senedi Alacakls Tarafndan Yaplmaldr 113 c. Takip Kambiyo Senedi Borçlusuna Karş Yaplmaldr 114 d. Alacak Tutar Takip Talebine Yazlmaldr 116 e. Kambiyo Senedinin Asl Takip Talebine Eklenmelidir 116 f. Müracaat Hakknn Kullanlabilmesi için Protestonun Şart Olduğu Hallerde Protesto da Takip Talebine Eklenmelidir 121 C. ALACAĞIN İFLAS MASASINA BİLDİRİLMESİ 121 D. DAVANIN İHBARI 123 III. ZAMANAŞIMININ KESİLMESİNİN HÜKÜMLERİ 128 A. ZAMANAŞIMINI KESEN İŞLEME MUHATAP OLMAYAN KAMBİYO SENEDİ BORÇLULARI BAKIMINDAN 128 B. ZAMANAŞIMININ KESİLMESİYLE BAŞLAYACAK YENİ ZAMANAŞIMI SÜRESİ BAKIMINDAN 129 1. Yeni Sürenin Başlangıcı 129 a. Dava Açlmas ile Zamanaşmn Kesilmesi Halinde 129 b. Takip Talebi ile Zamanaşmn Kesilmesi Halinde 130 c. Davann İhbar ile Zamanaşmnn Kesilmesi Halinde 132 d. Alacağn İflas Masasna Bildirilmesi ile Zamanaşmnn Kesilmesi Halinde 132 2. Zamanaşımının Bir İlam ile Kesilmesi Halinde Yeni Süre 134 § 7. ZAMANAŞIMIN DURMASI 136 I. GENEL OLARAK 136 II. ZAMANAŞIMINI DURDURAN SEBEPLER 137 A. BK 132’DE DÜZENLENEN SEBEPLER 137 B. DİĞER BAZI SEBEPLER 138 1. Kambiyo Senedi Alacağının Bir Taşınmaz Rehni ile Teminat Altına Alınmış Olması 138 2. Kambiyo Senedi Alacağının Aciz Vesikasına Bağlanması 140 3. Kambiyo Senedi Borçlusunun İflasına Karar Verilmesi 140 4. Konkordato İsteği Üzerine Mehil Verilmesi 141 5. Sahtelik Davası 142 Üçüncü Bölüm ZAMANAŞIMININ SONUÇLARI § 8. ZAMANAŞIMINA UĞRAYAN KAMBİYO SENEDİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 145 I. ŞEKİL İTİBARİYLE İHTİVA ETTİĞİ HUKUKİ İŞLEM OLARAK NİTELENİP NİTELENEMEYECEĞİ 145 II. YAZILI DELİL BAŞLANGICI OLMASI 148 § 9. ZAMANAŞIMI DEF’İNİN İLERİ SÜRÜLMESİ 149 I. DAVA SIRASINDA 151 A. GENEL OLARAK 151 B. SÜRESİ İÇİNDE İLERİ SÜRÜLMEYEN ZAMANAŞIMI DEF’İNİN YARGILAMANIN İLERİKİ AŞAMALARINDA İLERİ SÜRÜLMESİ 152 II. İCRA TAKİBİNDE 155 A. KAMBİYO SENETLERİNE MAHSUS HACİZ YOLUNDA 156 1. Kambiyo Senedinin Takip Talebinden Önce Zamanaşımına Uğraması Halinde 156 a. Borca İtirazda 156 b. İmzaya İtirazda 158 2. Kambiyo Senedinin Takip Talebinden Sonra Zamanaşımına Uğraması Halinde 159 B. KAMBİYO SENETLERİNE MAHSUS İFLAS YOLUNDA 161 § 10. KAMBİYO SENEDİ ALACAĞI ZAMANAŞIMINA UĞRAYAN HAMİLİN SAHİP OLDUĞU İMKÂNLAR 161 I. TEMEL BORÇ İLİŞKİSİNE DAYANAN TALEP HAKKI 161 II. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASI 164 A. GENEL OLARAK 164 B. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASININ ŞARTLARI 167 1. Hakk Koruyucu İşlemlerin Yaplmamş Olmas veya Zamanaşm Sebebiyle Kambiyo Senedinden Doğan Talep Haklarnn Kullanlamamas 167 2. Hamilin Zarara Uğramas 169 3. Senet Borçlularnn Sebepsiz Zenginleşmesi 170 C. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASININ TARAFLARI 173 1. Davac 173 2. Daval 174 D. GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 176 E. İSPAT YÜKÜ 177 F. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASINDA ZAMANAŞIMI 178 III. KARŞILIĞIN DEVRİ 179 A. GENEL OLARAK 179 B KARŞILIĞIN KANUNİ DEVRİ 180 C. KARŞILIĞIN İRADİ DEVRİ 181 D. KEŞİDECİNİN KARŞILIK BULUNDURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 182 E. KARŞILIĞIN DEVRİNİN BEDEL İLİŞKİSİNE ETKİSİ 183 IV. KAMBİYO SENEDİ ALACAĞI ZAMANAŞIMINA UĞRAYAN HAMİLİN TERDİTLİ TALEPTE BULUNMASI 184 SONUÇ.................................................................................................... 185 KAYNAKÇA................. 194
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı