İŞLETME SÖZLEŞMELERİ
İŞLETME SÖZLEŞMELERİ
Hakan ÇEBİ
Sayfa Sayısı
:
228
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2014
ISBN NO
:
9786051463797
Şirketler topluluğu uygulama açısından oldukça önemlidir ve ekonomide de önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle birçok ülkede yasal olarak düzenlenmiştir. Ülkemizde de 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’nu ile bu müessese yasal düzenlemeye kavuşmuştur. Şirketler topluluğu ekonomik merkezileşmenin en çok tercih edilen yöntemidir. Bu yöntemin tercih edilmesinin sebebi, diğer yöntemlere göre daha fazla yapı çeşitliliği ve imkanlar sunmasıdır.
Şirketler topluluğu çeşitli nedenlerden dolayı oluşturulabilir. Örgütsel yapı, finansal sebepler veya pazarlama nedeniyle böyle bir oluşum yararlı görülebilir. Bunun yanında özellikle, riskin sınırlandırılması veya o dönemdeki eğilim de rol oynayabilir. Şirketler topluluğu faydalı olmakla birlikte birçok sorunu da beraberinde getirmektedir. Hakimiyet altına giren şirket artık bağımsız hareket edememekte, topluluğun politikalarına tabi olmaktadır. Bu ise hakim şirketin yönetimine, bağlı şirket üzerinde kendisine tanınan hakların kötüye kullanılması imkanını sağlamaktadır. Şirketler topluluğu hukuku, bu tehlikeleri ortadan kaldıran ve menfaat ihtilaflarını gideren koruma mekanizmaları öngörmelidir. Nitekim kanunda bu yönde düzenlemeler yapılmış önemli yükümlülük, sorumluluk ve sınırlar getirilmiştir. Bu düzenlemelere riayet edilmemesi halinde bağlı şirketin pay sahiplerine ve alacaklılarına, hakim şirket veya bunların yönetim kurulu üyelerine karşı dava açma hakkı verilmiştir.
İÇİNDEKİLER
- GİRİŞ-1
- I. -SUNUŞ-1
- II. -ÇALIŞMANIN AMACI VE SINIRLANDIRILMASI-2
- III. -İNCELEME PLANI-2
- Birinci Bölüm
- İŞLETME SÖZLEŞMESİ KAVRAMI
- I. -KAVRAM-5
- II. -İŞLETME SÖZLEŞMELERİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ-5
- A. -Genel Olarak-5
- B. -Organizasyon Sözleşmesi Görüşü-5
- C. -Organların Bağlılığı-8
- D. -İşletme Sözleşmelerinin Organizasyon Sözleşmesi Nitelikleri-9
- III. -İŞLETME SÖZLEŞMELERİNİN SINIFLANDIRILMASI-10
- A. -Yönetim Yapılı İşletme Sözleşmeleri-11
- 1. -Hakimiyet Sözleşmesi-11
- 2. -İşletme Hasılat Kirası ve İşletmenin Geçici Devri Sözleşmesi-11
- B. -Finans Yapılı İşletme Sözleşmeleri-12
- İkinci Bölüm
- İŞLETME SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ
- I. -HAKİMİYET SÖZLEŞMESİ-13
- A. -Sözleşme Özgürlüğü ve Sınırları-14
- B. -Hakimiyet Sözleşmelerinde Sözleşme Özgürlüğü-14
- C. -Yönetimin Tabi Kılınması-15
- 1. -Tipik Hakimiyet Sözleşmeleri-15
- 2. -Atipik Hakimiyet Sözleşmeleri-15
- a)-Talimat Hakkı Olmadan Hakimiyet Sözleşmesi-16
- b)-Kısmi Hakimiyet Sözleşmesi-16
- c)-Gizli Hakimiyet Sözleşmesi-17
- aa)-İşletme Birleşmesi Sözleşmesi-17
- bb)-İşbirliği Çerçeve Sözleşmesi-18
- D. -Hakimiyet Sözleşmesinin İçeriği-19
- 1. -Hakim Şirketin Talimat Hakkı-19
- 2. -Talimat Kavramı-20
- 3. -Talimatın Şekli-22
- 4. -Talimat Hakkının Kapsamı-23
- a)-Hakimiyet Sözleşmesine İstinaden Kârın Devri-25
- b)-Şirketler Topluluğuna Yabancı Menfaatlerin İzlenmesi-27
- c)-Hakim Şirketin Bilgi Alma Hakkı-27
- d)-Yönetim Kurulunun Bağımsız Faaliyetinin Ortadan Kaldırılması-29
- e)-İç Organizasyona İlişkin Talimatlar-31
- aa)-Kurum İçi Alanda Talimatların Caiz Oluşu-32
- bb)-Serbest Yedek Akçelerin Oluşturulması İçin Talimatlar-33
- cc)-Mali Tabloların Düzenlenmesine İlişkin Talimatlar-34
- 5. -Talimat Hakkının Sınırları-35
- a)-Genel Olarak-35
- b)-Hakimiyet Sözleşmesinden Doğan Sınırlar-36
- c)-Talimat Hakkının Sınırı Olarak Yönetim Yetkisi-39
- d)-Talimat Hakkının Kapsamına İlişkin Sınırlar-39
- e)-Yasaya aykırı talimat-42
- aa)-Genel Hükümlere Aykırı Hareket-42
- bb)-Ticaret Kanunu Hükümlerine Aykırı Hareket-43
- aaa)-Ticaret Kanunu’nun Genel Sınırları-43
- bbb)-Bağlı Şirketin Hukukundan Doğan Sınırlar-44
- f)-Talimat Hakkı Sınırı Olarak Esas Sözleşme-45
- aa)-Bağlayıcı Sınır Olarak Esas Sözleşme-46
- bb)-Esas Sözleşmeye Göre Muhtemel Talimat Sınırlamaları-46
- aaa)-Bağlı Şirketin İşletme Konusu-46
- bbb)-Üretimin Tamamen Değiştirilmesi-47
- ccc)-İşletme Konusuna Yabancı İşletmelerin Kurulması-47
- ddd)-Faaliyetin Durdurulması ve Faaliyete Son Verilmesi-47
- eee)-Konusu Farklı Şirketlere İştirak Edilmesi-48
- cc)-Esas Sözleşme Hükümlerine Aykırı Talimat-48
- dd)-Bireysel Nitelikteki Esas Sözleşme Hükümlerine Aykırı Talimat-48
- g)-Bağlı Şirketin Malvarlığının Korunması-49
- h)-Talimat Hakkının Zorunlu Olmaması-50
- 6. -Hakim Şirket Tarafından Temsil Yoluyla Bağlı Şirket Adına İşlem Yapılması-51
- a)-Genel Hükümlere Göre Hakim Şirketin Vekil Tayin Edilmesi-52
- aa)-Hakim Şirkete Genel Vekalet Verilmesi-52
- bb)-Geri Alınamayan Vekalet Verilmesi-53
- b)-İşletme Sözleşmesi İle İlgili Esaslar Uyarınca Hakim Şirkete Vekalet Verilmesi-53
- c)-Hakimiyet Sözleşmesi ve İşletme Yönetimi Sözleşmesinin Birleştirilmesi-54
- 7. -Talimata Uyma Yükümlülüğünün Devredilmesi-55
- a)-Bağlı Şirketin Personeline Karşı Talimat Hakkı-55
- aa)-Saf Hakimiyet Sözleşmesi-55
- bb)-Hakimiyet Sözleşmesi İle İşletmenin Geçici Devri Sözleşmesinin Birleştirilmesi-57
- b)-Talimata Uyma Yükümlülüğünün Başka Bir Şirkete Devredilmesi-57
- 8. -Talimat Hakkının Devri-58
- a)-Sözleşme Uygulaması-58
- b)-Talimat Yetkisinin Devri-59
- c)-Talimat Hakkının Devri-61
- d)-Sözleşmenin Yüklenilmesi Yoluyla Hakimiyet Sözleşmesinin Devri-61
- e)-Hakim Şirketin Üçüncü Bir Şirkete Devri-62
- 9. -Talimat Yükümlülüğü-63
- 10. -Talimat Bulunmaması Halinde Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Davranışı-64
- 11. -Talimatın Tarafları-66
- a)-Talimat Hakkı Sahibi Olarak Hakim Şirket-66
- b)-Talimat Alan Olarak Bağlı Şirket-67
- aa)-Talimat Alan Olarak Yönetim Organı-67
- bb)-Talimat Alma Konusunda Yetki Verme-67
- 12. -Talimatın Verilmesi, Uygulanması ve Yaptırılması-68
- a)-Şirketler Topluluğunun Menfaati İçin Talimat Vermenin Önemi-68
- b)-Danışma Yükümlülüğü-69
- c)-Bağlı Şirketin Yönetim Kurulunun Talimat Alma Yükümlülüğü-70
- d)-Talimatın İncelenmesi ve Uyma Yükümlülüğü-72
- 13. -Sınırlama kriterleri-73
- a)-Kayba Sebep Olabilirlik-74
- b)-Şirketler Topluluğu Menfaati-82
- c)-Açıklık-85
- 14. -Bağlı Şirket İçin Faydalı Talimatlar-87
- 15. -Talimat Hakkı ve Kaçınma Yükümlülüğü-88
- 16. -Talimatın Zorla İcra Ettirilmesi-89
- 17. -Hakim Şirketin Oy Hakkını Kullanması-90
- E. -Birden Çok Hakim Şirketle Hakimiyet Sözleşmesi Yapılması-92
- 1. -Çok Hakim Şirketli Hakimiyet Sözleşmesi-92
- 2. -Çok Aşamalı Şirketler Topluluğu-93
- a)-Nedenleri-93
- aa)-Organizasyona İlişkin Nedenler-93
- bb)-Sorumluluğa İlişkin Nedenler-93
- cc)-Vergiye İlişkin Nedenler-94
- dd)-Finansa İlişkin Nedenler-94
- 3. -Birden Çok Şirket İle Şirketler Topluluğu İlişkisi-94
- a)-Birden Çok Şirket Tarafından Hakim Etki-94
- b)-Birkaç Şirket Tarafından Birlikte Yönetim-97
- aa)-Şirketler Topluluğu Varsayımı ve Bağlılık-97
- bb)-Çok Aşamalı Şirketler Topluluğunda Hakimiyet-98
- cc)-Çok Ana Şirketli Şirketler Topluluğunda Hakimiyet-99
- aaa)-Bir Yönetim Şirketinin Devreye Sokulması-100
- bbb)-Tüm Hakim Şirketler İle Hakimiyet Sözleşmesi Yapılması-100
- aaaa)-APOK 18/1’deki Şirketler Topluluğu Varsayımı-100
- bbbb)-Hakim Şirketlerin Yönetim Yetkisini Kullanmak İçin Koordinasyonları-101
- II. -KÂRIN DEVRİ VE YÖNETİM SÖZLEŞMESİ-101
- A. -Kârın Devri Sözleşmesi-102
- 1. -İsviçre ve Türk Hukuku’nda Durum-102
- 2. -Sözleşmenin Konusu-105
- 3. -Özel Sözleşme Şekilleri-106
- 4. -Kârın Tespiti-106
- 5. -Devredilebilecek Kâr-107
- B. -Yönetim Sözleşmesi-107
- III. -KÂR ORTAKLIĞI SÖZLEŞMESİ-109
- A. -Yapılma Nedenleri-109
- 1. -Kârın Artırılması-109
- 2. -Riskin Azaltılması-110
- B. -Kâr Ortaklığının Diğer Sözleşmelerden Ayırdedilmesi-111
- 1. -Kâr Ortaklığının Hakimiyet ve Kârın Devri Sözleşmelerinden Ayırdedilmesi-111
- 2. -Diğer İşletme Sözleşmelerinden Ayırdedilmesi-111
- 3. -Borçlar Hukuku Sözleşmelerinden Ayırdedilmesi-112
- C. -Kâr Kavramı-112
- D. -Paylaşılacak Kârın Tespiti-113
- E. -Yabancı Bir Şirketle Yapılması-114
- IV. -KÂRIN KISMEN DEVRİ SÖZLEŞMESİ-114
- A. -Ekonomik Anlamı-114
- B. -Kârın Kısmen Devri Sözleşmesinin Diğer Sözleşmelerden Ayırdedilmesi-114
- 1. -Hakimiyet ve Kârın Devri Sözleşmesinden Ayırdedilmesi-114
- 2. -Diğer İşletme Sözleşmelerinden Ayırdedilmesi-115
- 3. -Borçlar Hukuku Sözleşmelerinden Ayırdedilmesi-116
- C. -Kâr-116
- D. -Karşılık-117
- E. -Gizli Ortaklık-117
- F. -Diğer Uygulama Halleri-118
- V. -İŞLETME HASILAT KİRASI, İŞLETMENİN GEÇİCİ DEVRİ VE İŞLETME YÖNETİMİ SÖZLEŞMESİ-119
- A. -Bu Sözleşmelerin Yapılma Nedenleri-119
- 1. -Şirketler Topluluğunun Yeniden Yapılandırılması-119
- 2. -Bağlılığın Güçlendirilmesi-120
- 3. -Rekabet Gücünün ve Kârlılığın İyileştirilmesi-121
- 4. -Geçici Süre İçin Yapılma-121
- 5. -İşletme Alım veya Satımı İçin Yapılma-122
- 6. -Sermaye Temini İçin Kullanım-123
- 7. -Şahsi Nedenler-124
- B. -İşletme Hasılat Kirası Sözleşmesi-124
- 1. -Sözleşmenin Konusu-125
- a)-Şirketler Topluluğu Hukuku Açısından Sözleşme Konusu-125
- b)-Borçlar Hukuku Açısından Sözleşme Konusu-126
- 2. -İşletme Hasılat Kirası Sözleşmelerine İlişkin Tipik Sözleşme Yükümlülükleri-127
- a)-Malik Şirketin Tipik Sorumlulukları-128
- aa)-Kira Konusu İşletmenin Teslimi-128
- bb)-Kira Konusunun Semere İçin Devredilmesi-129
- b)-Kiracının Tipik Sorumlulukları-130
- aa)-İşletmenin Kiracı Tarafından Devam Ettirilmesi-130
- bb)-Kira Bedelini Ödeme-130
- aaa)-Sabit Bir Bedel Kararlaştırılması-130
- bbb)-Değişken Bir Bedel Kararlaştırılması-131
- ccc)-Kira Bedelinin Sabit ve Değişken Unsurlarla Hesaplanması-132
- cc)-Bakım ve Yenileme Yükümlülüğü-133
- 3. -İşletme Hasılat Kirası Sözleşmelerine İlişkin Önemli Hususlar-135
- a)-Kanuni Düzenlemelerin İkinci Derecede Olması-135
- b)-İşletme Hasılat Kirasının İvazlı Olması-136
- c)-Mevcut Sözleşmelere Katılma-136
- d)-Kiracının Dışarıya Karşı Konumu-137
- C. -İşletmenin Geçici Devri Sözleşmesi-137
- 1. -Kavram-137
- 2. -Sözleşme Konusu-138
- 3. -Tipik Sözleşme Yükümlülükleri-138
- D. -İşletme Yönetimi Sözleşmesi-139
- 1. -Kavram-139
- 2. -İşletme Yönetimi Sözleşmesinin Konusu-140
- a)-Şirketler Topluluğu Hukuku Açısından Sözleşme Konusu-140
- b)-Borçlar Hukuku Açısından Sözleşme Konusu-141
- 3. -İşletme Yönetimi Sözleşmelerindeki Tipik Sözleşme Yükümlülükleri-141
- a)-Malik Şirketin Tipik Yükümlülükleri-141
- aa)-Masrafların Karşılanması-141
- bb)-İşletme Yönetimi İçin Bir Ücret Ödenmesi-143
- b)-İşletme Yöneticisinin Tipik Sorumlulukları-144
- aa)-İşletme Yönetiminin Kapsamı-144
- bb)-İşletme Yönetimine İlişkin Nitelik Gerekleri-145
- 4. -İşletme Yönetimi Sözleşmesine İlişkin Önemli Hususlar-146
- a)-İşletme Yönetimi Sözleşmesinin Hukuki Niteliği-146
- b)-İşletme Yönetimi Sözleşmesinin Yönetim Kurulunun Sorumluluğu İle Bağdaştırılabilirliği-146
- c)-Malik Şirket Lehine Etki, İştirak ve Bilgi Alma Hakları-148
- d)-İşletme Yöneticisi Lehine Vekaletin Kapsamı-149
- E. -İşletme Hasılat kirası, İşletmenin Geçici Devri ve İşletme Yönetimi Sözleşmelerinin Uygulamadaki Önemi-150
- 1. -Enerji Temin ve Dağıtımı Alanında İşletme Hasılat Kirası Sözleşmeleri ve İşletme Yönetimi Sözleşmeleri-150
- 2. -İşletme Hasılat Kirası Sözleşmelerinin Kartellerin Dağıtılması İçin Kullanımı-151
- F. -İşletme Hasılat Kirası, İşletmenin Geçici Devri ve İşletme Yönetimi Sözleşmelerinin Avantajları-152
- 1. -Genel Kurulun İştiraki-152
- 2. -Gizli Yedek Akçelerin Ortaya Konulması-153
- 3. -Hukuki Kimliğin Kaybı-153
- 4. -Sözleşmenin Sonradan Değiştirilmesi-154
- G. -İşletme Hasılat Kirası, İşletmenin Geçici Devri ve İşletme Yönetimi Sözleşmelerinin Şirketler Topluluğu Uygulamalarındaki Yapılış Şekilleri-154
- 1. -Temel Düzenlemeler-154
- 2. -Malik Şirket Lehine Bilgi Alma Hakları-155
- 3. -Kiracının veya İşletme Yöneticisinin Sözlü Açıklamaları-156
- 4. -Kiracının veya İşletme Yöneticisinin Yazılı Raporları-157
- 5. -Malik Şirketin Denetim Hakkı-159
- H. -Malik Şirket Lehine Etki Hakları-159
- 1. -Malik Şirketin İşletme İle İlgili Direktifleri-159
- 2. -Malik Şirketin Talimatları-160
- 3. -Malik Şirket Lehine Onay Verme Hakları-162
- VI. -DİĞER SÖZLEŞMELERİN İŞLETME SÖZLEŞMESİ NİTELİKLERİ-163
- A. -Eşdüzey Şirketler Topluluğu Sözleşmesi-163
- B. -Kredi Sözleşmesi-166
- C. -Franchise Sözleşmesi-168
- Üçüncü Bölüm
- İŞLETME SÖZLEŞMELERİNİN YAPILMASI VEPAY SAHİPLERİNİN KORUNMASI
- I. -SÖZLEŞMENİN YAPILMASI-171
- A. -Yetki-171
- B. -Şekil-171
- C. -Sakatlık-171
- D. -Genel Kurul Kararı-172
- E. -Tescil-173
- II. -PAY SAHİPLERİNİN KORUNMASI-173
- A. -İşletme Sözleşmesi Raporu-174
- B. -İşletme Sözleşmesinin Denetimi-175
- C. -Denkleştirme-176
- 1. -Genel Olarak-176
- 2. -Topluluk Dışında Kalan Paysahipleri-176
- 3. -Denkleştirmenin Borçlusu-176
- 4. -Denkleştirme Şekilleri-177
- a)-Sabit Denkleştirme-177
- b)-Değişken Denkleştirme-178
- c)-Kar Payı Garantisi-178
- D. -Tazminat-178
- 1. -Genel Olarak-178
- 2. -Tazminatın Şekli-179
- a)-Payla Tazminat-179
- b)-Nakdi Tazminat-179
- 3. -Tazminat Hakkı-179
- a)-Alacaklı-179
- b)-Borçlu-180
- c)-Süre-180
- d)-Muaccel Olma-180
- 4. -Karar Süreci Usulü-180
- 5. -Fesih-180
- Dördüncü Bölüm
- İŞLETME SÖZLEŞMELERİNİNDEĞİŞTİRİLMESİ VE SONA ERMESİ
- I. -SÖZLEŞMENİN DEĞİŞTİRİLMESİ-181
- A. -Sözleşme Süresinin Değiştirilmesi-181
- B. -Sözleşme Türünün Değiştirilmesi-182
- C. -Taraf Değişikliği-183
- II. -SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ-183
- A. -Fesih-183
- 1. -Olağan Fesih-184
- a)-Yasal Fesih Hakkı-184
- b)-Sözleşmesel Fesih Hakkı-184
- 2. -Olağanüstü Fesih-185
- B. -Dönme-188
- 1. -Yasal Dönme Hakkı-188
- 2. -Sözleşmesel Dönme Hakkı-188
- C. -Sürenin Sona Ermesi-189
- D. -İptal-190
- 1. -İşletme Sözleşmesinin İptali-190
- 2. -Genel Kurul Kararlarının İptali-190
- E. -Bozma (İkale)-191
- F. -Butlan-192
- 1. -İşletme Sözleşmesinin Butlanı-192
- 2. -Genel Kurul Kararının Butlanı-193
- G. -İlhak, Nev’i Değiştirme ve Birleşme-193
- 1. -İlhak-193
- 2. -Nev’i Değiştirme ve Birleşme-193
- a)-Şekil Değiştirici Nev’i Değiştirme-193
- b)-Devredici Nev’i Değiştirme ve Birleşme-194
- aa)-Hakim Şirket-194
- bb)-Bağlı Şirket-194
- H. -Bir Şirketin Sona Ermesi-195
- 1. -Bağlı Şirket-195
- 2. -Hakim Şirket-196
- I. -Bozucu Şart-197
- İ. -Feshin Hükmü ve Diğer Şekillerde Sözleşmenin Sona Ermesinin Sonuçları-197
- J. -Sözleşmede Değişiklik ve Sona Erdirme Konusunda Talimatın Mümkün Olmaması-198
- III. -SAKAT İŞLETME SÖZLEŞMELERİ-198
- A. -Hakimiyet ve Kârın Devri Sözleşmeleri-199
- 1. -Hakimiyet Sözleşmesi İle İlgili Sakatlıklar ve Sonuçları-200
- 2. -Sakat Şirket Görüşü-201
- a)-Koşulları-202
- aa)-Ticaret Siciline Tescil-203
- bb)-Genel Kurulların Onay Kararları-204
- b)-Sakat Şirket Görüşünün Hukuki Sonuçları-205
- c)-Gizli Yönetimin Tabi Kılınması Sözleşmeleri-206
- 3. -Hükümsüz Hakimiyet Sözleşmelerinin Sonuçları-207
- a)-Münferit Denkleştirme Sistemi ve Nitelikli Zarar-207
- b)-Sözleşmesel Şirketler Topluluğu Hukukunun Kısmen Uygulanması-207
- c)-Bağlı Olmayan Şirketler Arasında Yapılan Hükümsüz Hakimiyet Sözleşmelerinin Sonuçları-208
- B. -Diğer İşletme Sözleşmeleri-209
- SONUÇ-211
- KAYNAKÇA-221