Vedat Kitapçılık
Kargo Gönderim Saatleri;
Hafta İçi Saat 16:00 'ya kadar
Cumartesi Saat 11:00 'e kadar
Kartlarına Taksit
Seçeneklerimiz Vardır!
Banka Hesap Bilgilerimiz
Destek
HATTI
0212
240 12 54
240 12 58
Favori
Listenizde
Ürün Yok!
Sepetinizde
Ürün Yok!
Yeni Çıkan Yayınlar:      Mart (135)      Şubat (116)      Ocak (139)      Aralık (134)

İslam Ve Osmanlı Çevre Hukuku

İslam Ve Osmanlı Çevre Hukuku



Sayfa Sayısı
:  
293
Kitap Ölçüleri
:  
13x19 cm
Basım Yılı
:  
2009
ISBN NO
:  
9789757268420

1.280,00 TL











İSLAM VE OSMANLI ÇEVRE HUKUKU′NU TAKDİM EDERKEN Böyle bir çalışmayı yapmaya yıllar önce başladık. Değerli meslektaşım Said Öztürk ile beraber bir kamu kurumunun talebi üzerine iki büyük cildi bulan bir çalışmaya imza atmak istedik. Bize başka bilim adamları da destek verdi. Ancak Kitabın basım aşamasında, hala sebebini öğrenemediğim bir derin devlet operasyonu (!) yapıldı ve benim kaleme aldığım İslam ve Osmanlı Çevre Hukukunun İslam Çevre Hukuku kısmı kırpılarak eser yayınlandı. Hâlbuki büyük bir emek sarf ederek bu kısmı telif etmiştim. Bunun üzerine bazı dostlar, İslam ve Osmanlı Çevre Hukuku konusunda bir el kitabına ihtiyaç olduğunu ve bu kırpılan kısımla birlikte tamamının yayınlanması gerektiğini ısrarla belirttiler. İşte bu kitabın kısaca telif gayesi ve hikâyesi böyledir. Kitabı iki ayrı bölüme ayırdım. Birinci Bölümde İslam Çevre Hukukunun esaslarını kısaca özetlemeye çalıştım. Sadece teorik değil uygulamaya yönelik Furu-ı Fıkıh kitaplarını da değerlendirdim. İkinci Bölümde ise Çevre hukuku ile alakalı hukuki esasları özetledikten sonra, dünyanın ilk çevre Nizamnamesini ayrıntılarıyla inceledim ve çevre ile alakalı Osmanlı Devletindeki kurumları anlattım. 1539 tarihli Edirne çöplük subaşısı′na verilmek üzere düzenlenen yasakname aradan geçen bunca zamana rağmen önemli oranda güncelliğini korumaktadır ve dünyanın ilk Çevre Temizliği Tüzüğü olduğu ortadadır. Çevre temizliği, insan ve diğer canlıların hayatlarını devam ettirebilmeleri için çok önemlidir. Herkes kendi evinin önünü temizlerse bütün mahalle ve sokaklar temiz olur. Üzerinde yaşayabileceğimiz başka bir dünya olmadığına göre bize düşen görev elimizden geldiği kadar çevremizi, dünyamızı daha temiz, daha yaşanabilir bir halde tutmaktır. Milletimiz temizliğe büyük önem verirdi. Onun için bir atasözümüzde: "Aslan yatağından belli olur." denilmiştir. Kanuni Sultan Süleyman zamanında İstanbul′a gelen bir Alman Rahibi 1560 yılında yazdığı bir eserde: "Buradaki temizliğe hayran oldum. Burada herkes günde beş defa yıkanır. Sokaklarda pislik yoktur. Satıcıların elbiseleri üzerinde ufak bir leke bulunmaz. Ayrıca ismine "hamam" dedikleri ve içinde sıcak su bulunan binalar vardır ki, buraya gelenler, bütün vücutlarını yıkarlar. Hâlbuki bizde insanlar pistir, yıkanmasını bilmezler." demektedir. Avrupa′da yıkanmak ancak, asırlar sonra öğrenilmiştir. ′Bu kâinat ve bu yer küresi, devamlı işleyen bir büyük fabrika ve her vakit dolar boşalır bir han, bir misafirhanedir. Hâlbuki böyle işlek fabrikalar, hanlar ve misafirhaneler çöplerle, enkazlarla, süp-rüntülerle çok kirleniyorlar, bulaşık oluyorlar ve kokuşmuş maddeler her tarafında yığılıyorlar. Eğer pek çok dikkatle bakılmazsa ve tanzif edilmezse ve süpürülüp temizlenmezse, içinde durulmaz; insan onda boğulur. Hâlbuki bu kâinat fabrikası ve yeryüzü misafirhanesi o derece parlak, temiz ve naziftir ve o kadar kirşiz ve bulaşıksızdır ve ufu-netsizdir ki, bir lüzumsuz şey ve bir menfaatsiz madde ve tesadüfi bir kir bulunmaz. Görünürde bulunsa da, çabuk bir istihale makinesine atılır, temizlenir. Demek bu fabrikaya bakan Zat, çok iyi bakıyor. Ve bu fabrikanın öyle temizleyen bir Sahibi var ki, o koca fabrikayı ve o büyük sarayı küçük bir oda gibi süpürtür, temizler. Ve o pek büyük fabrikanın büyüklüğü nisbetinde çöpleri ve enkazından kalma kirli maddeleri, süprüntüleri bulunmuyor. Belki büyüklüğü nisbetinde temizliğine ve nezafetine dikkat ediliyor′. Yüce Allah her şeyi yerli yerince yaratmıştır. Kâinatta fevkalade bir düzen, ahenk ve denge vardır, insana düşen kâinattaki bu eşsiz düzeni, ahengi ve dengeyi korumak, bunları bozacak ve tahrip edecek tutum ve davranışlardan sakınmaktır. Kâinattaki bu eşsiz düzeni Yüce Rabbimiz Kur′an-ı Kerim′de şöyle belirtir: "Şüphesiz biz her şeyi bir ölçüye, bir düzen ve plana göre yarattık."1. "Yeryüzünü düzgün bir şekilde yaratük. Oraya sağlam dağlar yerleştirdik. Orada her şeyi belli bir ölçüde bitirdik. Orada sizin için ve rızıkları-nı sizin vermedikleriniz için geçim yolları yarattık. Her şeyin hazi-bizim katımızdadır. Biz onlardan ancak belli ölçülerde İşte günümüzde çok tartışılan ve sadece Avrupa medeniyetinin değerleri arasında mütalaa edilen çevre hukuku ve hassasiyetinin İslam Hukukunda ve Osmanlı uygulamasında nasıl yer aldığını sağlam kaynaklara ve belgelere dayanarak siz okuyuculara takdim etmek istedik. Çalışmak bizden muvaffakiyet ise Allah′dan olduğuna gönülden inandık. Rotterdam - Eylül 2008 Prof. Dr. Ahmed Akgündüz 1 İÇİNDEKİLER İSLAM VE OSMANLI ÇEVRE HUKUKU′NU TAKDİM EDERKEN . 3 BİRİNCİ BÖLÜM İSLAM ÇEVRE HUKUKUNUN TEMEL ESASLARI 1. İSLAM HUKUKUNUN EVRENE, TABİİ KAYNAKLARA VE İNSAN İLE TABİAT ARASINDAKİ İLİŞKİLERE OLAN YAKLAŞIMI 13 2. TEMEL TABİİ KAYNAKLARIN KORUNMASI VE MUHAFAZASI 25 2.1. SULAR 27 2. 1. 1. ′Temi\ve Artık Sular (S uyun Temizlik Fonksiyonu) 28 2. 1. 2. Kaynak İrtifakı (Hakk-ı Şirb) 32 2. 1. 3. Mecra İrtifakı Ve Kirli Suları Akıtma İrtifakı (Hakk-ı Mecra Ve Hakk- ıMesil) 33 2. 2. HAVA 34 2.3. TOPRAK (ARAZİ) 40 2.4. BİTKİLER (ORMANLAR) VE HAYVANLAR 43 2. 4. 1. Bitkiler (Ormanlar) 43 2. 4. 2. Hayvanlar 48 3. ÇEVRENİN VE İNSANIN İNSANLAR TARAFINDAN ORTAYA ÇIKAN ÜRÜNLER VE İŞLEMLERİN ZARARLI ETKİLERİNDEN KORUNMASI 57 3.1. ÇÖPLER, TEMİZLEYİCİ MADDELER, DİĞER ZARARLI VE ZEHİRLİ MATERYALLER 57 3.2. HAŞERAT İLAÇLARI (PESTİSİT VE HERBİSİTLER) 62 3.3. RADYOAKTİF MADDELER 62 3.4. GÜRÜLTÜ 63 3. 5. İÇKİ VE UYUŞTURUCU MADDELER 65 - 3.6. TABİİ AFETLER (AFAT-I SEMAVİYE) 68 4. ÇEVRENİN KORUNMASI İÇİN İSLAM HUKUKUNUN TANZİM ETTİĞİ PRENSİPLER, İZLEDİĞİ POLİTİKALAR VE KURUMLAR... 68 4.1. FERDİN SORUMLULUĞU VE HÂKİMİYETİ 69 4.2. YASAMADA VE GENEL POLİTİKA TESPİTİNDE HÂKİM OLAN PRENSİPLER 72 4. 3. HÜKÜMET OTORİTELERİNİN HÂKİMİYETİ VE SORUMLULUĞU 76 4.4. TABİİ KAYNAKLARIN KORUNMASI VE SÜRDÜRÜLMESİN İÇİN VAR OLAN MÜESSESELER 80 4. 4. 1. îhya-iMevat (Ölü ve Çorak Arazilerin İhyası) 80 4. 4. 2. Kamu Yararlı Amaçlı Konulan Takyitler (Hima—Metruk Ara^i ve Özellikleri) 83 4. 4. 2.1. Mer′alar 85 4. 4. 2. 2. Yaylak Ve Kışlaklar 87 4. 4. 2. 3. Diğer Metruk Arazi Çeşitleri 88 4. 4. 3. İhtisab Müessesesi 89 4. 4. 4. Vakıf Müessesesi 98 4. 4. 4.1. Müessesât-ı Hayriye 106 4. 4. 4. 2. Vakıf İşletmeleri (Müsakkafât ve Müstegıllât) 108 4. 4. 4. 3. Avarız Vakıfları 109 4. 4. 5. Haremeyn Toprakları (Haremeyn-i Şerifeyn) 112 4. 4. 5.1. ihramlının vücudu ile ilgili yasaklar 115 4. 4. 5. 2. Giyim ve Giyim eşyası ile ilgili yasaklar 116 4. 4. 6. islam Ce^a Hukukunda Alınan Tedbirler 117 4. 4. 6. 1. Çevre Hukukunda Uygulanan Cezalar: Ta′zir Cezaları 117 4. 4. 6.1. Ta′zir Cezaları Ve Çeşitleri 121 4. 4. 6. 3. Osmanlı′da Çevreyi Korumak Amacıyla Verilen Cezalar 124 İKİNCİ BOLUM OSMANLI DEVLETİ′NDE ÇEVRENİN KORUNMASI 1. OSMANLI ÇEVRE HUKUKUNUN KAYNAKLARI 133 1.1. FETVALAR 133 1.2. KANUNNAMELER 134 1.3. PADİŞAH İRADE VE FERMANLARI 134 1.4. DİVAN-I HÜMAYUN KARARLARI 136 1.5. NİZAMNAMELER 140 1.6. ŞER′İYYE SİCİLLERİNİN TA′RİFİ, İHTİVA ETTİĞİ BELGE ÇEŞİTLERİ VE HUKUKÎ DEĞERİ 140 1.6. 1. Sicil, Mahdar Ve Sakk Mefhumları Ve Konuyla ilgili Gelişmeler 144 1. 6. 2. Şer′iye Sicillerinin Genel Özellikleri ve Tanzimat′tan Sonraki Gelişmeler 147 1. 6. 3. Şer′iye Sicillerindeki Belge Çeşitleri 150 2- OSMANLI SULTANLARININ ÇEVREYİ KORUMA UYGUUMALARINDAN İKİ ÖRNEK 154 2.1- FATİH′İN ÇEVRE KORUMA UYGULAMALARI 154 2.1.1- Halic′in kirlenmesini ve toprakla dolmasını önleyici uygulamaları 154 2.1.3- Diğer uygulamaları 159 2.2- KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN′IN ÇEVRE KORUMA UYGULAMALARI 161 2.2.1- Dünyanın ilk çevre kanunu 161 3. OSMANLI DEVLETİ′NDE ÇEVRENİN KORUNMASINDAN SORUMLU KURUMLAR VE GÖREVLİLER 170 3.1. YARGI MENSUPLARI 170 3. 1. 1. Kadı 170 3. 1. 2. İkinci Derecedeki Adliye Görevlileri. 175 3. 1. 3. Diğer Yargı Organları 178 3.2. YÜRÜTME ORGANINA BAĞLI KURUMLAR 180 3. 2. 1. Sadrazam Ve Bağlı Teşkilat 180 3. 2. 2. Yeniçeri Ağası 182 3. 2. 3. Beylerbeyi, sancakbeyi, kaledi