İslam Hukuku Dersleri
İslam Hukuku Dersleri
Hüseyin HATEMİ
Sayfa Sayısı
:
146
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9789944091947
DÖRDÜNCÜ BASI′NIN SUNUŞU Kitab′ın üçüncü basısı yayımlandıktan kısa bir bir zaman sonra dağıtılmaksızın bir depoda yığıldı. Dördüncü bası için hiç ümidim yoktu. Değerli meslektaşım sayın Prof. Dr. Fethi Gedikli′nin 2012-2013 ders yılı öğrencilerine bu kitapçığı yardıma ders kitabı olarak tavsiye ettiğini öğrenince dördüncü bası da müyesser oldu. Tek yanyıllık bir seçimlik ders kitabının çok kalın olmaması gerek¬tiğini düşünüyorum. Dördüncü basıda da ancak bir sahife tutarında bir ilave yapılmıştır. Dördüncü basıyı yayımlayan Sümer Yayınevi′ne teşekkür ede¬rim. Teveccühüyle yeni basıya beni teşvik eden sayın Prof. Dr. Fethi Gedikli′ye de müteşekkirim. Bu kitapçığın kubbede mütevazi bir hoş şada bırakabilmesi ümidim ve niyazıdır. Sevgili öğrencilerin Sevgi Hukuku meşalesini çok daha ileri merhalelere götüreceğini de ümid ediyorum. Teşvikiye 11 Ekim 2012 Prof. Dr. Hüseyin Hatemi İçindekiler §1. GİRİŞ 17 I. Hukuk′un Doğuşu 17 1. Genel Görünüm 17 2. İnsanın "hakkı" 19 3. İllahî Tabii Hukuk Felsefesi′nin temel ilkesi olan: "adalet" ve Hukuk Tarihi boyunca saptınlışı 24 II. Terimin Doğuşu 39 § 2. Medine Devleti′nden Sonra Mezheplerin Doğuşu 43 I. Mezheplerin doğuşunda etkili olan ilk siyasi gelişmeler 43 II. İslâm Hukuku′nda "kaynak" Kavramı ve Temel Kaynaklardan Yararlanmada Görüş Farklılıklarının Mezheplerin Doğuşuna etkisi 55 1. Kaynaklara genel bakış 55 a. Kufan-ı Kerîm (Kitâb) 56 b. Sünnet: 68 c. Diğer deliler 73 aa-İcma′-ı ümmet 73 bb-Kıyas: 74 2. Kitab, Sünnet, İcma′ veya akıl yürütme delillerinden biriyle sabit olan bir hüküm; bunlar dışında bir delil ile bertaraf edilebilir mi? 74 3. Kaynak niteliğinde olmayıp akıl yürütmede çıkış noktası veya karine sağlayan deliller 82 III. Mezheplere genel bakış 83 1. "İtikadî ve nkhî mezheb" ayırımı 83 2. Fıkhı mezhepler 86 IV. Usûl-ül-Fıkh′ın Doğuşu 92 § 3. İslâm Hukuku′nun Hukuk Mekteplerinin Belirlenmesinden Sonraki Gelişmesine Genel Bakış 95 § 4. Usûl ül Fıkh′ın Genel İlkeleri 101 I. Genel Açıklama 101 II. Genel ilkelerin incelenmesi 102 1. İmamiyye [Şi′î Ca′feri] Mezhebi′nde "Usûl-i Ameliyye" adı verilen ilkeler: 102 a)Aslıberâet 102 b) Asl-ı ihtiyat ve iştigal 103 c) Asl-ı tahyir: 104 d) Asli istishâb: 105 2) Diğer genel ilkeler 105 § 5. Hak Ehliyeti 115 I Hak 115 II. Hakk′ın Sahibi ve Hak Ehliyeti 115 III. Hak ehliyetinin sınırlan 117 § 6 Fiil Ehliyeti 127 I. Genel açıklama: 127 II. Fiil ehliyetinin şartlan: 127 1. Genel Açıklama 127 2. Fiil ehliyetine göre kişilerin (şahıs) durumu 128 3. Fiil ehliyeti konusunda "telfik" gereği 129 4. Cezai ve hukuki sorumluluk ehliyetinin şartlan 129 III. Genel bakış ve özet 131 IV. Ehliyetsizlerin ve toplumun korunması: 132 §7. Hukukî Muamele 135 I. Kavram ve terim 135 II. "Taraf" kavramı açısından hukuki muamele: 135 III. Maddi nitelikleri açısından hukuki muamele 136 IV. Genel olarak hukuki muamelenin şartlan: 137 1. Kurucu şart: 137 2. Ehliyet şartı: 139 3. Şekil şartı: 139 4. Sözleşmenin "mevzu′u" (mevridi): 140 5. Kurucu unsur olan irade beyanının fâsid (bozuk) olmaması şartı: 143 V. "Real" akitler: 145 VI. Geçersizlik: 146 VII. Hukukî muamelenin sonradan yürürlükten kalkması 147 § 8. Temsil (Niyabet) 149 §9. Zarar ve Giderimi 151 § 10 Sebepsiz İktisap 159 §11. Aynî Haklar 163 § 12. Süreli ve Süresiz Haklar ve Zamanaşımı 169 §13-Tüzelkişilik Kavramı 173 § 14. Nikâh Sözleşmesi 181 § 15. Neseb İlişkisi 187 § 16. Miras Hukuku 191 I. Kanuni mirasçılık 191 II. Vasiyet tasarrufu 195 § 17. İslâm Kamu Hukuku′na Genel Bakış 197 I. Anayasal ilkelerin niteliğinin getirdiği temel ilkeler 197 1. Mülk′ün Allah′a ait oluşu: 197 2. İnsanın hilâfeti: 198 3. Hilafet ödevinin gerektirdiği ve Allah′ın mutlak egemenliği (Mülk) ve yargı yetkisi (hükm) ile sınırlı iktidarın tevdi′i edildiği "ümmet": 199 4. Tevdi′ usûlü: 199 5. Velâyet-i Emr′e ehliyet ve liyakat şartları: 200 6. Velayet-i emr′in denetimi: 201 7. Yasama yetkisinin sının: 201 8. İdarî tasarruflarda temel ilkeleri üstünlüğü ve İdare′nin bu ilkelere bağlılığı ilkesi: 202 9. Yargı yetkisinin temel ilkelerle bağlılığı: 203 10. Devletin suçluyu cezalandırma yetkisi: 204 §18 Evrensel Hukuk′a Genel Bakış ve Sonuç Düşünceleri 211 I. Milletlerarası Hukuk alanı 211 1. Genel olarak 211 2. Devletler Hukuk alanında 211 3. Devletler Hususî Hukuku Alanında 212 II. Sonuç Düşünceleri 212