İş Kazaları Meslek Hastalıkları Uygulamaları ve Rücu Davaları ( 6385 sayılı Kanun ile Yapılan Değişikliklerle )
İş Kazaları Meslek Hastalıkları Uygulamaları ve Rücu Davaları ( 6385 sayılı Kanun ile Yapılan Değişikliklerle )
Cüneyt OLGAÇ / Mehmet BULUT
Sayfa Sayısı
:
544
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2013
ISBN NO
:
9786054490929
ONSOZ
Türk sosyal güvenlik sistemine baktığımızda hem primli sosyal güvenlik sisteminin hem de sosyal yardım ve sosyal hizmetleri içere¬cek şekilde primsiz uygulanan sosyal güvenlik sisteminin uygulan¬makta olduğunu görüyoruz. Primli sosyal güvenlik sistemini oluştu¬ran Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (Daha önce SSK Başkanlığı, Bağ-Kur Genel Müdürlüğü ve Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü) ve 5510 sayılı Kanunun geçici 20\′inci maddesine istinaden kurulan ve bazı banka, özel sigorta şirketlerinde, ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar çalışanların sosyal güvenliğini sağla¬yan özel sandıklar bulunmaktadır. Sosyal Güvenlik; bir toplumda yaşayan bireylerin yaşamları bo¬yunca karşılaşabilecekleri sosyal riskleri (iş kazası, meslek hastalığı, hastalık, malullük, yaşlılık) kamu gücüyle kurulan sosyal güvenlik kurum ve kuruluşları tarafından minimize etme amacına hizmet et¬mek olarak tarif edilmektedir. Bir başka tanımda; Bir ülke halkının bugünün ve yarının gü¬vence altına almayı amaçlayan ve birbiri arasında sıkı bir birlik ve uyum kurulmuş olan bir kurumlar bütünüdür. Başka bir deyimle sos¬yal güvenlik bir mesleksel, fizyolojik veya sosyo-ekonomik riskten ötürü geliri veya kazancı kesilmiş kimselerin geçinme ve yaşama ih¬tiyaçlarım karşılayan bir sistemdir. İncelenen 7.822 iş kazasına ilişkin dağılım ve kaza sonuçları aşa¬ğıdaki gibidir. Kaynak: ÇSGB 2010 yılı Faaliyet Raporu Yukarıda belirttiğimiz hususlar çerçevesinde; 1950 yılından bu yana Türkiye\′de uygulanmakta olan kısa vadeli sigorta kollarına dair uygulamacılar ile meslek mensuplarının aklına gelebilecek hususlara dair açıklamalara yer verilerek yaşanabilecek sorunların oluşmasının önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Ülkemizde; meydana gelen iş kazaları ile meslek hastalıkları ko¬nusunda yapılan denetimlerde 2010 yılı için 7.822 iş kazası incelen¬miş olup yapılan inceleme neticesinde ulaşılan sonuçlara baktığımız¬da düşme veya makinelerin sebep olduğu oranların çok yüksek oldu¬ğunu görüyoruz. İş kazası ve meslek hastalıklarında alınması gereken tedbirlerin alınmaması sebebiyle çok ciddi rakamlara varan rücu davalarının olduğunu ve işverenler ile üçüncü kişilere yüksek maliyetle¬re ulaştığını örnek yargı kararlarında görülmektedir. Bu çalışmada; Türk sosyal güvenlik sisteminde sigortalıların iş kazası, meslek hastalığı, hastalık, analık hallerinde meydana gelen iş göremezlik halleri, hak sahiplerine yapılacak ödemeler, bağlanacak gelir ve/veya aylıklar ile yaşanan durumlara sebep olan işveren ile üçüncü kişilere yapılacak rücu uygulamaları ile ilgili ayrıntılı açıkla¬malara yer verilmiştir. Ayrıca yargı kararları örneklerine yer verilmek suretiyle uygulamaya bire bir hitap eden bir kaynak oluşturma amacı güdülmüştür. Bilgiye aç olanların istifadesine sunduğumuz bu eserin vücuda gelmesinde sonsuz katkıları ve derin hoşgörüsü için ve kitap fikrini bizlere aşılayan ve hedef olarak gösteren SGK Başkanı ve Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Fatih ACAR\′a, eserin basım ve yayınında emeği geçen Bilge Yayınevi çalışanlarına, gerek geceleri gerekse haf¬ta sonları çalışmalarımızda sabırla destek veren değerli eşlerimize, eserden faydalanarak hak ve yükümlülüklerini öğrenerek hem kendi¬sini hem de yakınındaki kişileri en doğruya yönlendiren okuyucula¬rımıza teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Cüneyt OLGAÇ - Mehmet BULUT Ankara-2013
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ VE KISA VADELİ SİGORTA KOLLARININ SİSTEMDEKİ YERİ 1.1. SOSYAL RİSK KAVRAMI 13 1.2. SOSYAL GÜVENLİK KAVRAMI 14 1.3. SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMLERİ 18 1.4. SOSYAL SİGORTA KOLLARI VE KISA VADELİ SİGORTA KOLLARI 22 İKİNCİ BÖLÜM KISA VADELİ SİGORTA KOLLARINDA KAPSAM 2.1. 4/a KAPSAMINDA SİGORTALI SAYILANLAR 25 2.1.1. Genel Olarak (4/a) Kapsamındaki Sigortalılar 25 2.1.2. Hizmet Akdine Tabi Çalışanlar 26 2.1.3. Diğer (4/a) Kapsamında Sigorta Sayılanlar 28 2.2. 4/b KAPSAMINDA SİGORTALI SAYILANLAR 33 2.2.1. Genel Olarak Kapsam 33 2.2.2. Gelir Vergisi Mükelleflerinin Sigortalılıkları 34 2.2.3. Vergiden Muaf Esnafın Sigortalılığı 34 2.2.4. Şirket Ortaklarının Sigortalılığı 37 2.2.5. Tarımsal Faaliyette Bulunanların Sigortalılıkları 42 2.2.6. Köy ve Mahalle Muhtarlarının Sigortalılıkları 45 2.2.7. 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna Tabi Jokey ve Antrenörlerin Sigortalılıkları 46 2.3. HAKLARINDA BAZI SİGORTA KOLLARI UYGULANACAKLAR 47 2.3.1. Ceza İnfaz Kurumları İle Tutukevlerinde Çalışanlar 47 2.3.2. Aday Çırak, Çırak, Stajyerler ve 2547 sayılı Kanuna Tabi Çalışan Öğrenciler 48 2.3.3. Harp Malulleri İle Vazife Malulleri 50 2.3.4. Kursiyerler 51 2.3.5. Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmamış Ülkelerde İş Üstlenen İşverenlerin Yanlarında Çalıştırdıkları Türk İşçileri 51 2.3.6. 4046 sayılı Kanun Gereğince İş Kaybı Tazminatı Alanlar 52 2.4. KVSK KAPSAMI DIŞINDA OLANLAR 53 2.4.1. 4/c Kapsamında Sigortalı Sayılanlar 53 2.4.2. Diğer KVSK Kapsamı Dışında Olanlar 53 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İŞ KAZALARI SİGORTASI 3.1. İŞ KAZASI SAYILAN HALLER 57 3.2. İŞ KAZASININ BİLDİRİMİ VE BİLDİRİM SÜRESİ 69 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM MESLEK HASTALIĞI, HASTALIK VE ANALIK HALLERİ 4.1. MESLEK HASTALIĞININ TANIMI VE UNSURLARI... 71 4.2. MESLEK HASTALIĞININ TESPİTİ 73 4.3. MESLEK HASTALIĞININ BİLDİRİMİ 74 4.4. MESLEK HASTALIĞININ İNCELENMESİ VE SORUŞTURULMASI 76 4.5. HASTALIK VE ANALIK HALLERİ 77 BEŞİNCİ BÖLÜM KISA VADELİ SİGORTA KOLLARINDAN SAĞLANAN HAKLAR VE ŞARTLAR 5.1. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN SAĞLANAN HAKLAR 79 5.2. HASTALIK VE ANALIK HALLERİNDE SAĞLANAN HAKLAR 79 5.3. GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ 80 5.3.1. Tanım 80 5.3.2. Hastalık Sigortasında 80 5.3.3. Analık Sigortasında 81 5.3.4. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigortalarında 86 5.3.5. Sigortalılara Verilecek Olan İstirahatlara İlişkin Koşullar 86 5.3.6. Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin Ödenme Süresi 88 5.3.7. Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin Hesaplanması 89 5.3.8. Geçici İş Göremezlik Ödeneği Ödenme Usulü 90 5.3.9. Geçici İş Göremezlik Ödeneğine Esas Tutulacak Günlük Kazanç 91 5.3.10. Geçici İş Göremezlik Ödeneğinde Birden Fazla Sigortalılık Statüsünün Çakışması 92 5.4. SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİ 93 5.4.1. Şartlan ve Çeşitleri 93 5.4.2. Sürekli İş Göremezlik Gelirinin Hesaplanması 95 5.4.3. Sürekli İş Göremezlik Geliri Verilme Usulü 97 5.4.4. Sürekli İş Göremezlik Gelirinin Kesilmesi 98 5.5. ÖLÜM GELİRİ 98 5.5.1. Kapsam ve Usul 98 5.5.2. Gelirin Hesaplanmasında Esas Tutulacak Günlük Kazanç ve Bağlanacak Gelir 99 5.5.3. Ölüm Gelirinin Hak Sahiplerine Paylaştırılması 100 5.5.4. Gelirin Başlangıcı, Kesilmesi ve Yeniden Bağlanması 101 5.6. EVLENME ÖDENEĞİ 102 5.7. CENAZE ÖDENEĞİ 103 5.8. EMZİRME ÖDENEĞİ 103 ALTINCI BÖLÜM KISA VADELİ SİGORTA KOLLARINDA SORUMLULUK VE RÜCU 6.1. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA SORUMLULUK 105 6.1.1. İşverenin Sorumluluğu 105 6.1.2. Sigortalının Sorumluluğu 119 6.1.3. Üçüncü Kişilerin Sorumluluğu 126 6.2. HASTALIK HALİNDE SORUMLULUK 128 6.2.1. İşverenin Sorumluluğu 128 6.2.2. Sigortalının Sorumluluğu 132 6.2.3. Üçüncü Kişilerin Sorumluluğu 135 6.3. ANALIK HALİNDE SORUMLULUK 136 6.4. KISA VADELİ SİGORTA KOLLARINDA RÜCU (GERİ ALMA) DAVASI 139 YEDİNCİ BÖLÜM KISA VADELİ SİGORTA KOLLARINDA ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE 7.1. ZAMANAŞIMI SÜRESİ 149 7.2. HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE 154 SEKİZİNCİ BÖLÜM KISA VADELİ SİGORTA KOLLARINDA PRİMLERİN HESAPLANMASI, PRİM ORANI VE PRİMLERİN ÖDENMESİ 8.1. SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANÇ VE HESAPLANMASI 157 8.1.1. (4/a) Kapsamındaki Sigortalılar Yönünden Prime Esas Tutulacak Kazançlar 157 8.1.3. Sadece Genel Sağlık Sigortasına Tabi Olanların Prime Esas Kazançları 172 8.1.4. Günlük Kazanç Sınırları 174 8.2. PRİM ORANLARI 174 8.2.1. Genel Olarak 174 8.2.2. Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Oranının Belirlenmesi 178 8.2.3. Kısa Vadeli Sigorta Kollarında Çifte Primlendirme Sorunu 181 8.2.4. Tehlike Sınıf ve Derecelerinin Belirlenmesi 182 8.2.5. Tehlike Sınıf ve Derecelerini Etkileyebilecek Değişiklikler 184 8.3. PRİMLERİN ÖDENMESİ 185 8.3.1. Prim Ödeme Yükümlüleri 185 8.3.2. Prim Ödeme Süreleri 185 8.3.3. Afet Durumunda Aylık Prim Ve Hizmet Belgelerinin Verilme Süresi Ve Primlerin Ödenmesi 186 8.3.4. Prim Belgelerinin Mücbir Sebeplerle Gönderilememesi ve Primlerin Süresi İçinde Ödenememesi Halleri 188 8.3.5. Gecikme Zammı ve Gecikme Cezası 189 8.3.6. Prim Borçlarının KDV İade Alacağından Mahsubu Suretiyle Ödenmesi 190 DOKUZUNCU BÖLÜM KISA VADELİ SİGORTA KOLLARINDA ÖZELLİKLİ DURUMLAR 9.1. İŞ ARAMA İZNİNDE GEÇİRİLEN KAZALAR İŞ KAZASI SAYILIR MI? 193 9.2. İŞYERİNDE MEYDANA GELEN KALP KRİZİ BİR İŞ KAZASI MIDIR? 195 9.3. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI SONUCU SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİ BAĞLANAN SİGORTALI TEKRAR ÇALIŞABİLİR Mİ? 197 9.4. RAPORLU İKEN BİLDİRİLEN SİGORTA PRİMLERİ SİGORTALILIK HİZMETİNDEN SAYILIR MI? 201 9.5. MALULİYET ORANI % 50\′NİN ALTINDA OLUP SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİ ALMAKTA İKEN ÖLEN SİGORTALININ HAK SAHİPLERİNE GELİR BAĞLANABİLİR Mİ? 203 9.6. KADIN SİGORTALININ DOĞUM İSTİRAHAT SÜRESİ YILLIK ÜCRETLİ İZİN HESABINDA DİKKATE ALINABİLİR Mİ? 205 9.7. ŞEHİRİÇİ TOPLU TAŞIMA ARAÇLARINDA 10 GÜNDEN AZ ÇALIŞAN ŞOFÖRLERİN GEÇİRDİĞİ KAZALAR İŞ KAZASI SAYILIR MI? 208 9.7.1. Taksi, dolmuş, minibüs otobüs şoförlerinin sigortalılığı 209 9.7.2. 10 günden az çalışan şoförlerin ödemesi geren primler 211 9.7.3. Şehir İçi Toplu Taşıma Araçlarında Meydana Gelen Kazalar İş Kazası Sayılır mı? 213 ONUNCU BÖLÜM KISA VADELİ SİGORTA KOLLARI UYGULAMALARINA İLİŞKİN GÜNCEL YARGI KARARLARI YARGI KARARLARI 215 EKLER 473 KAYNAKÇA 541