Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
İş Hukukunda Dinlenme Hakkı
İş Hukukunda Dinlenme Hakkı
Nezihe Binnur TULUKÇU
Sayfa Sayısı
:
499
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786055263942
160,00
TL GİRİŞ Modern İş Hukukunun doğuş sebebi olan işçilerin korunması ilkesi ge¬reğince, genel olarak sosyal adaletin ve toplumsal dengenin sağlanması amaçlanmaktadır. Sürekli iş ilişkisi kuran iş sözleşmesi ile çalışan işçinin işverene bağımlı olması, işçinin özel olarak korunmasını ve böylece iş ilişki¬sinin tarafları arasında belirli ölçüde denge sağlanmasını gerekli kılar. İşçi¬nin işverene bağımlı olarak onun otoritesi altında ve onun emir ve talimat¬larına uygun bir biçimde iş görmesi, işçinin hukuki bağımlılığını ifade eder. İşçinin, kendisinin ve ailesinin geçimi için tek gelir kaynağının işveren tara¬fından ödenen ücret olması, işçiyi işverene karşı ekonomik olarak da bağım¬lı hale getirir. İşçinin iş ilişkisinin devamı sırasında işverene hukuki ve ekonomik ola¬rak bağımlı olmasının sonucunda, işveren tarafından işçinin kişiliği, ücreti ve sağlığı korunmalıdır. Bu nedenle işçinin fiziki bütünlüğü, yapılan işten ve çalışma koşullarından oluşabilecek her türlü iş kazası ve meslek hastalığı gibi tehlikelere karşı etkili bir şekilde korunma alüna alınmalıdır. Dolayısıy¬la iş sözleşmesinin tarafları olan işçi ile işveren arasındaki iş ilişkisini dü¬zenleyen İş Hukuku kurallarına göre işçinin sağlığının korunabilmesi için gerekli hukuki düzenlemelerin yapılması zorunludur. İşçinin korunması gereği ve bunun bir hukuk dalı olarak ortaya çıkma¬sına ilişkin tarihsel süreç içinde, kapitalizmin işçiler açısından ortaya koy¬duğu olumsuz çalışma koşullannm işçi lehine değiştirilmesi zorunluluğu temel sebep olarak kabul edilmelidir. Nitekim temel hak ve özgürlüklerin tüm insanlara tanınması, üretimin önemli bir unsurunu oluşturan emeğin de hukuksal anlamda haklara sahip olmasını gerektirmektedir. İşçi sınıfının ortaya çıküğı dönemde hâkim olan iktisadi liberalizmin etkilerinin sonucu olarak, işçi ve işveren taraflarının sözleşme serbestisi içinde ücret ve tüm çalışma koşullarını serbestçe belirleyebilmeleri mümkün olmuştur. Tanınan bu serbesti çerçevesinde bağımlı iş ilişkisinin taraflarının karşılıklı sadakat, özen ve birlik içinde ortak amacı gerçekleştirmeleri beklenirken, işçi ve işve¬ren açısından farklı maddi menfaatler ön plana çıkmaya başlamıştır. Ser¬mayenin gücü karşısında, işçinin zayıf konumda kalması, iş sözleşmesinin yapılması aşamasında işçinin pazarlık gücünden yoksun bir şekilde, işveren tarafından belirlenen çalışma koşullarında çalışmayı kabul etmesine sebep olmuştur; bu durumda işçinin işveren karşısında eşit koşullarla bir sözleş¬me yapabilmesi mümkün değildir. İş sözleşmesinin konusu insan emeğiolmasına ve kişisel ilişki kurmasına rağmen, zaman içinde emek ve ücret değişimini ifade eden bir satım sözleşmesinin özellikleri ortaya çıkmaya başlamıştır. İşveren serbest piyasa ekonomisi içinde, serbest rekabet unsur¬ları olan mal ve diğer ekonomik değerler gibi işçinin emeğinde de serbestçe tasarruf etmeye başlamıştır, işçilerin birleşip meslek kuruluşlarını kurmala¬rının yasak olduğu bir ortamda, pazarlık gücüne sahip olmamaları, işveren¬lerin dilediği gibi çalışma koşullarını belirlemelerine ve sınırsız yönetim hak¬kına sebep olmuştur. Uzun çalışma süreleri, işçinin yeterince dinlendirilme-mesi, sefalet ücreti, ücret yerine mal verilmesi sistemi, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınmaması, yetersiz iş kazası ve meslek hastalığı yardımları, özellikle korunması gereken kadın ve çocuk işçilerin herhangi bir sınırlama olmaksızın çalıştirılmaları, işçi sınıfının sömürülmesine, çalışma ve toplum hayaünda da dengesizliklere yol açmışür. iktisadi liberalizm, işçi ile işveren arasında hukuken eşitlik sağlasa da, uygulamada sözleşme ile çalışma ko¬şullarının belirlenmesi açısından üstün olan işveren karşısında, geçimini ve ihtiyaçlarını sağlamak için işin karşılığında alacağı ücrete ihtiyacı olan işçiyi zayıf konumda bırakmıştır. Bu olumsuzlukların ortadan kaldırılabilmesi amacıyla kapitalist eko nomi düzenini uygulayan Bati Avrupa ülkelerinde liberalizmin yerine sos yal devlet ilkesi benimsenmeye başlamıştır. Bunun sonucu olarak, Devlet işçi-işveren ilişkilerine müdahale etmek suretiyle çalışma sürelerinin sınır landırılması, kadın ve çocuk işçilerin ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması nm yasaklanması, ücretin asgari sınırının belirlenmesi, iş sağlığı ve güver ligi tedbirlerinin alınması gibi işçiyi koruyucu düzenlemeler yapmıştır. ÇE lışma hayatına ilişkin konuların kanunlaştırılması suretiyle ayrı bir huku alanı haline gelen iş hukukunun işçileri koruma amacı günümüzde de d< vam etmektedir. İş Kanunlarında yer alan düzenlemelerin bir kısmı, özelli! le çalışma koşulları açısından işçilerin korunması amacını gerçekleştirme için emredici niteliktedir; böylece sözleşme serbestisi ilkesinin hâkim oldı ğu Borçlar Hukuku kurallarının uygulanması engellenmiş olmaktadır. İşçi korumak ve çalışma barışını sağlamak için işçiye ve devlete getirilen y kümlülükler, işçinin ve işçi sendikasının uyması gereken kurallar ve i; hakları dar anlamda iş hukukunun konusunu oluşturmaktadır. Günümü de belirlenen bu kapsamının yanı sıra iş ilişkilerine ek olarak aynı zaman küreselleşme sürecinde ortaya çıkan ekonomik ve teknolojik değişimlere uyum sağlamak zorunda olan bir hukuk dalı haline gelmiştir. Tarihsel g« şim içinde ekonomik ve sosyal hayatta etkinlikleri artan işçilerin çalışı hayatında karşılaştıkları sorunlara çözüm bulunması büyük öneme sahip Ekonomik, sosyal ve teknolojik gelişmelerden yapısı gereği en çok etkiler hukuk dalı olan İş Hukuku, öncelikle işçi sayısının çoğalması ve bunların korunması ihtiyacından doğmuş, işveren karşısında daha zayıf konumda olan işçinin haklarını koruyan, haklar arasında dengeyi sağlayan bir hukuk dalı olarak kabul edilmiştir. Sosyal hukuk devleti ilkesi ile de, amaç olarak devlet vasıtasıyla Ana-yasa′da belirlenmiş temel değerlerin güvence altına alınması, sosyal uyuş¬mazlıkların gerçekçi bir şekilde çözümlenmesi, bireysel ve toplu menfaatle-" rin dengelenmesi, yardıma muhtaç bireylerin korunması ve gelecekte doğa¬bilecek uyuşmazlıklar için önlem alınması amaçlanmaktadır. Sosyal hakla¬rın temel amacı ise, ekonomik ve sosyal yönden zayıf olan kişileri korumak, bunların maddi ve manevi varlıklarını geliştirmektir. Bu haklar, sosyal ve ekonomik dengesizlikleri azaltmaya yönelik haklardır. Kişisel haklar ile kaynak ortaklığı bulunmasına rağmen, varlık nedeni ve amacı tamamen farklıdır. Her ikisi de insanın varlığına ve özüne bağlıdır. Ancak kişisel hak ve özgürlükler, devlete karşı yöneltilmiştir ve varlığının amacı, kişinin özü¬ne dokunmamaktır. Sosyal hakların sağlanması ve korunması ise, devletin müdahalesi ile gerçekleşmektedir. Toplumun bir üyesi olan kişi, devletin belirli konularda müdahalesini bir hak olarak beklemektedir. Sosyal haklar, toplum içinde ekonomik olarak zayıf ve güçsüz olanların korunmasına hiz¬met ettiği için, özellikle işçilerin haklarının ve menfaatlerinin korunması, ge¬liştirilmesi ve emek ile sermaye arasındaki ilişkilerde bir güç dengesi kurul¬ması için bir bütün olarak ekonomik ve sosyal nitelikli ve özgürlükçü ön¬lemlerin devlet tarafından alınması gerekir. Böylece bu haklara anayasa ve kanunlarda yer verilmesi ve bunun gereğinin yerine getirilmesi halinde devlet, sosyal devlet niteliği kazanır. Elbette sosyal devlet, bu yükümlülük¬lerini yerine getirirken, "sosyal adalet ve eşitliği" de sağlamalıdır. Sosyal haklar ise, sosyal devleti gerçekleştirmenin araçlarıdır. Bu sebeple dinlenme hakkı, anayasal sosyal bir hak olan çalışma hakkı kapsamında, genel ve soyut bir kuralla güvence altına alınmıştır. 1982 Anayasası′nm "Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı" başlıklı 50. maddenin 3. fıkrasında "Dinlen¬mek çalışanların hakkıdır" denildikten sonra 4. fıkrasında "Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir." hükmüyle de kanun koyucu tarafından düzenlenmesi gereken temel din¬lenme süreleri belirlenmiştir. İş Hukukunda işin düzenlenmesi açısından çalışma süreleri, çalışma koşullarının en önemli unsurlarından birini oluşturmaktadır. İşçinin geçim kaynağı olan ücretin kazanılması için işverenin emrinde geçirdiği çalışma süresinin dışında, dinlendiği, sosyalleştiği ve kişisel ihtiyaçlarını karşılaya¬bildiği dinlenme süreleri de işçinin korunması ilkesi içinde değerlendiril mektedir. Çalışma ve dinlenme sürelerinin, işçinin sağlığını ve güvenliğin doğrudan etkilediği için, sosyal devlet ilkesi gereğince emredici hukuk ku rallan ile insan onuruna uygun bir şekilde düzenlenmesi gereği ortaya çık mıştır. İşçinin ara vermeden sürekli olarak çalışması, fizyolojik yapısı gere| mümkün değildir. Sağlıklı ve verimli çalışma, ancak sınırlı bir çalışma il gerçekleşebilir. Çalışan kişinin kendisine, ailesine ve sosyal çevresine zama ayırabilmesi, kişiliğini geliştirmesi ve bedensel ve ruhsal sağlığını koniye bilmesi için çalışmadan geçireceği dinlenme sürelerine ihtiyacı vardır. Dinlenme hakkı iş ilişkisi devam ederken işçinin sağlığının ve özel y< samının korunması, iş gücünün devamının sağlanması ve yenilenmesi anu ayla işçiye tanınmaktadır. Böylece, işçiye, işverenle arasındaki iş ilişki: kesintiye uğramaksızm, çalışarak geçirdiği sürenin dışında boş zaman saj lanarak geçici olarak iş görme ediminden kurtulması sağlanır. Çalışma sürı lerinin sınırlandırılması ile işçiye günlük yaşamında belirli aralıklarla diı lenme imkânı tanınırken, ücretli tatiller ve izinlerle işçinin sosyal yaşant sında ailesi ve sosyal çevresi ile ilişki kurmak suretiyle dinlendirilme amaçlanmaktadır. Bu arada, Anayasal güvence altına alınan çalışma koşu lan ile dinlenme hakkının ayrı ayrı düşünülmesi mümkün değildir. Çalışır koşullarının önemli bir kısmını çalışma süreleri oluşturmaktadır. Çalışn süreleri hukuki anlamda işçinin iş sözleşmesinden doğan işgörme borcur ifa ettiği ve ifa etmiş sayıldığı süreyi ifade eder. İşçi işgörme borcunu, em ğini belirli olan veya olmayan bir süre içinde işverenin emrine tahsis etm< suretiyle yerine getirecektir. Bu süreler, işçinin çalışma sürelerini meydaı getirmektedir. Çalışma süresi ile işçinin kıdem süresi birbirinden farklıd: Kıdem süresi, işçinin iş ilişkisinin devamında çalışma süreleri ile birlik dinlenme ve tatil sürelerinin de dâhil olduğu süredir. Çalışma süresi ise, ilişkisi içinde, sadece işçinin işgörme borcunu ifa ettiği süredir. İş sözleşm sinin unsurlarından biri olan iş, çalışma süreleri içinde işçi tarafından i edilmedikçe, işçinin çalışmaya ara vermesinden yani dinlenme hakkındi bahsedilmesi mümkün değildir. İş ilişkisinin devamında işçinin çalıştı süreler ile birlikte dinlenme hakkı kapsamında çalışmaya ara verdiği di lenme, tatil ve izin süreleri söz konusu olmaktadır. Çalışma ve dinlenme süreleri, işçinin sağlığıyla dolayısıyla fiziksel ruhsal iyilik hali ile doğrudan bağlantılıdır. Çalışma, işçinin emeğini işveı nin belirlediği bir amaç uğruna kullanmasıdır. İş sözleşmesinden doğ işgörme borcunun ifasında, işverenin emrine bırakılan işgücünün kullanı bilme süresi, işin yoğunluğu ve zorluk derecesi, işçinin yorgunluğun seviyesini değiştirmektedir. Çalışma sürelerinin artması veya azalma dinlenme sürelerinin uzunluğu ve konumundaki değişiklikler, işgücün kullanımına bağlı olarak işçinin sağlık durumunu ve verimini etkiler. Gün¬lük, haftalık ve yıllık olarak yapılan çalışmaların sonunda işçinin işgücünü yeniden biriktirebilmesini sağlayacak dinlenme ve izin sürelerinin tanın¬maması, işgücünün aşırı ve dengesiz kullanılmasının sonucu olarak fiziksel ve ruhsal iyilik halinin bozulmasına yol açar. Bu olumsuzluk ve yorgunluk, işçinin emeğine ilişkin motivasyonunu ve konsantrasyonunu düşürür, işin tehlikelerine karşı dikkatini kaybeder; mesleki risklere yani iş kazası ve meslek hastalıklarına maruz kalma ihtimalini artırır. İş ilişkisinin sosyal tarafları olan işçi, işveren ve toplum menfaatleri açı¬sından dinlenme hakkının anlamının belirlenmesi gerekir. İşveren, girişim özgürlüğü ve rekabet temelinde, üretim ve yönetim tekniklerini düzenler¬ken, işçilere ilişkin güvencelerin de göz önünde tutulması gerekir. Ekono¬mik açıdan zayıf olan işçinin, ekonomik açıdan güçlü olan işveren karşısın¬da korunması ilkesi ve düşüncesi, işçinin bu anlamda pazarlık gücünün olmaması, her türlü çalışma koşuluna rağmen işçinin çalışmak zorunda kalması ihtimaline karşı koruyabilmelidir. İş bulma konusundaki zorluklar karşısında, kendisini ve ailesini geçindirmek için mevcut işini korumak için işverenin sınırsız yönetim hakkı çerçevesinde belirlenmiş çalışma koşulları altında çalışmak zorunda kalmamalıdır. Böyle bir sonucun doğmaması için, işçiyi ekonomik ve sosyal açıdan koruma amacı büyük bir anlam taşımak¬tadır. Çalışma hayaünın ve işletmelerin en değerli varlığı olarak kabul edilen insan faktörünün işletme amaçları doğrultusunda en etkin şekilde yönlen-dirilebilmesi için, yeterli ve etkin dinlenme hakkının sunulması gerekir. Bu hakkın kullanılmasıyla sağlıklı ve motivasyonu, iş tatmini, performansı yeterli düzeyde olan işçiler, küreselleşen dünyada iş organizasyonlarının ihtiyaç duyduğu ve tercih ettiği çalışan profilini sağlayacakür. İşveren, re¬kabet şartları içinde verimli olan işçiyi çalıştırmak suretiyle işgücü maliyet¬lerini gerçek sınırları içinde tutabilir. Ancak, mal ve hizmet üretiminde ihti¬yacı olan emeği gerektiği şekilde karşılayamayan ve verimli olmayan işçiyi en kısa zamanda işten çıkarmak ister. İşçiyi işten çıkarmak konusundaki hukuki sınırlandırmalar ve hukuki sonuçlan çerçevesinde mali yükümlü¬lükler, işletme açısından maliyetini artırıcı sonuçlara yol açar. Bu zararın sonuçlarına doğrudan işçi ve işveren, dolayısıyla toplum katlanmak zorun¬da kalacaktır. Ülkenin ekonomik denge ve istikran, işletmelerin karlı ve verimli ça¬lışmasına bağlıdır. Bu açıdan öncelikle işletmenin korunması ve geliştiril¬mesi gerekir. Bunun için, iş hukukunun tek amacının salt işçinin korunması olduğunu kabul etmek günümüz anlamında iş hukukunun amacı ile b daşmaz. İş ilişkisini oluşturan sosyal taraflar arsında aslında çok sıkı bağlantı vardır. Birinin varlığı, diğerinin varlık sebebidir; bir bütün ola da toplumun genel yararı ile yakından ilgilidir. İşçinin ve işverenin kor ması amacı, işverenin mal ve hizmet üretimi sonunda elde ettiği yarar emeğin verimli kullanılması ile elde edilen yarar arasında denge kurulr sına hizmet etmelidir. Bu dengenin sağlanabilmesi için işveren tüm tedl leri almakla yükümlüdür. Emek yoğun teknolojilerin uygulandığı çalış alanlarının tamamında, işgücü verimliliğinin belirlenmesinde en öneı unsur işgücünün korunmasıdır. İşçinin sağlıklı olmasını sağlayan hakla kullandırılması ve yine sağlığını koruyan çalışma koşullarının uygularım halinde işçi, çok daha verimli olacak, zaten ihtiyacı olan ve çalışmak zon da olduğu işe tüm gücüyle sarılacak ve daha çok çalışacaktır. Dinlen: hakkının gereklerinin işveren tarafından yerine getirilmesi, dolayısıyla ziksel ve ruhsal olarak işçinin sağlığının korunması ve tam iyilik haliı sağlanması da, bu olumlu sonuçların ortaya çıkmasını sağlayacaktır. Ayr diğer unsurlarla birlikte sosyal açıdan çalışma barışının sağlanmasına hizmet edilmiş olacaktır. İşveren kendisinin belirlediği çalışma koşulları işçinin verimsiz çalışmasına sebep olsa da, sonuç itibarıyla bu işçiyi çai tırmaya devam etmesi beklenmez. Sözleşmenin sona erdirilmesinin som lan, çalışma barışının gerçekleştirilmesini ve piyasa ekonomisinin işlev yerine getirmesini olumsuz etkiler. Hâlbuki çalışma barışma ilişkin ti tedbirlerin alındığı sağlıklı ve huzurlu bir ortamda çalışmaları halinde i rim düşüklüğü sebebiyle işten çıkarmalar da olmayacağı için, ekonomik sosyal açıdan bu olumsuzluklar ortaya çıkmayacaktır. Ulusal düzeyde koruyucu tedbirleri içeren çalışma mevzuatının oluş: rulmasının yanı sıra, zaman içinde küreselleşmenin etkisiyle uluslarar alanda da bu konuda bir takım çalışmalar yapılmıştır. Devletler arasmd; ilişkilerin yoğunlaşarak çeşitli alanlarda işbirliğine gidilmesi, hukuk nor: larmın da uluslararası boyut kazanmasına yol açmıştır. İş hukukunun ulı lararası kaynakları, aynı zamanda insan haklarım ilgilendiren bir konudı Nitekim sosyal hakları uluslararası alanda koruma girişimleri, klasik hak özgürlüklere nazaran daha erken başlamıştır. Çalışma hayatına ilişkin uh lararası normların temel amacı, işletmelerin gereksinimleri ile işçilerin l runması arasında dengenin sağlanması, iş imkânlarının daha yaygın kitle re ulaştırılması ve niteliklere uygun arz ve talebin bir araya getirilmesid Bu amaçla, I. Dünya Savaşı′ndan sonra Versay Barış Antlaşması ile Ulus! rarası Çalışma Örgütü kurulmuştur. Bu örgüt, işçi-işveren ilişkilerine uyg lanacak asgari düzenlemeleri içeren uluslararası sözleşmeler hazırlarak suretiyle işçinin korunması ilkesine önemli ölçüde katkıda bulunmuştur. Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi′nin temel amacı da, bu konuda ülkeler arasında işbirliği sağlamaktadır. Bölgesel nitelikte kurulan Avrupa Birliği′nin çalışma hayatına ilişkin direktifleri de, iş hukukunun uluslararası kaynakları içinde önemli bir yere sahiptir. Dinlenme hakkına ilişkin çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Bi¬rinci bölümde genel olarak dinlenme hakkı kavramı, hukuki niteliği, huku¬ki, sosyal ve ekonomik açıdan önemi ayrıntılı bir şekilde ele alınmış, daha sonra dinlenme hakkına ilişkin uluslararası belgelerdeki düzenlemeler be¬lirlenmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde ise dinlenme hakkını açıkça düzen¬leyen ve Türk İş Mevzuatının temel kaynaklarını oluşturan İş Kanunu, Ba¬sın İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu ile iş sözleşmesine ilişkin genel nitelikte hükümler içeren ve İş Kanunları kapsamı dışında kalan işçilere uygulanma imkânına sahip olan Borçlar Kanunu tarafından belirlenen düzenlemeler ayrmülı bir şekilde ele alınmışür. İş Kanunlarındaki düzenlemeler, ayrı başlıklar alünda belirlenmiş olmasına rağmen, Borçlar Kanunu′nun genel niteliğinden dolayı, ilgili düzenlemelerde boşluk olması halinde veya bu kanunların kapsamı dışında kalınması halinde başvurulacağı için, ayrı bir başlık olarak ele alınması yoluna gidilmemiş, yeri geldikçe İş Kanunların¬daki düzenlemeler içinde ya kıyas yapmak ya da boşluk varsa, uygulanacak genel düzenlemenin belirlenmesi amacıyla yer verilmiştir. Çalışmamızın sonuç bölümünde ise, dinlenme hakkına ilişkin olarak uluslararası belge¬lerdeki düzenlemelerle, Türk İş Mevzuatındaki düzenlemeler, genel olarak kıyaslanmak suretiyle buna ilişkin olarak tespit etmiş olduğumuz eleştiriler belirtilmiştir. ÖNSÖZ Çalışma süresi, çalışan kişinin bağlı olduğu işverenin emrine girdiği andan çıktığı ana kadar işgörme borcunu yerine getirmek zorunda olduğu zaman dilimini ifade eder. Emeğini kullanarak işgören kişinin günün tamamında aralıksız çalışması imkânsızdır. Verimli çalışma ancak sınırlı bir çalışma gerektirmektedir. Çalışan kişinin kendisine, ailesine ve sosyal çevresine vakit ayırması, kişiliğini geliştirmesi ve bedensel ve ruhsal sağlığını koruması için çalışma dışında kalan zamana ihtiyacı vardır. İşçi ile işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen iş hukukunun en önemli konusu, işçilerin öncelikle iş sağlığı ve güvenliği açısından korunması olmalıdır. Genel olarak çalışma sürelerinin sınırlandırılması ve dinlenme hakkının tanınması, iş sağlığı ve güvenliği içinde değerlendirilmektedir. İşçi işveren ilişkilerinin tarihsel süreçte önemli değişikliklere uğradığı bir gerçektir. Nitekim 19. yüzyıl kapitalizminin işçiler açısından olumsuz sonuçlara yol açan uygulamalarından günümüze kadar, işçi işveren ilişkileri, çalışma koşullarının işçi lehine değiştirilmesi zorunluluğunu doğurmuştur. Sosyal devlet ilkesinin bir sonucu olarak sağlanan temel hak ve özgürlükler, bu gelişime sebep olmuştur. 1982 Anayasasının 2. maddesinde Cumhuriyetin temel nitelikleri arasında önemli bir yere sahip olan sosyal devlet ilkesi uyarınca, işçinin korunmasına özel bir önem verilmiştir. Anayasanın 50/3. maddesinde dinlenmenin çalışanların hakkı olduğu vurguladıktan sonra, ücretli hafta ve bayram tatili ile yıllık izin hakları ve koşullarının kanunla düzenlenmesi hususu belirtilmiştir. Gerçekten işin verimliliği, sürekliliği, işgücünün sahibi işçinin maddi ve manevi ihtiyaçlarını gidermesi için belirli süre çalıştıktan sonra dinlenmesini gerektirir. İşçinin sağlığının ve güvenliğinin korunması kamu düzenini yakından ilgilendirir. Bu bakımdan çalışma süreleri ve dinlenme ile ilgili iş hukuku kuralları, belirli ölçüde esnekleştirme gereğinin kapsamı dışında oldukça katı ve emredici nitelikte olmak zorundadır. Ulusal düzeyde koruyucu tedbirleri içeren çalışma mevzuatının oluşturulmasının yanı sıra, zaman içinde küreselleşmenin etkisiyle uluslararası alanda da bu konuda bir takım çalışmalar yapılmıştır. Devletler arasındaki ilişkilerin yoğunlaşarak çeşitli alanlarda işbirliğine gidilmesi, hukuk normlarının da uluslararası boyut kazanmasına yol açmıştır. İş hukukunun uluslararası kaynakları, aynı zamanda insan haklarını ilgilendiren bir konudur. Nitekim sosyal hakları uluslararası alanda koruma girişimleri, klasik hak ve özgürlüklere nazaran daha erken başlamıştır. Toplum içinde yer alan zayıf kesimlerin, özellikle de çalışanları koruyucu nitelikte normlar getirme düşüncesi, 19. yüzyılın sonlarında uygulama alanı bulmaya başlamıştır. Sosyal adaletin genel olarak gerçekleştirilmesinin dünya barışına hizmet edeceği anlayışı ile ticaretin hızla gelişmesi sonucu oluşan iktisadi kaygılar, sosyal normların uluslararası alanda kabul edilmesinde önemli rol oynamaktadır. İnsani düşünceler, iktisadi ve politik çıkarlarla birleşince, sosyal hakların uluslararası alanda geliştirilerek, etkili hale gelmesi mümkün olmuştur. Çalışma hayatına ilişkin uluslararası normların temel amacı, işletmelerin gereksinimleri ile işçilerin korunması arasında dengenin sağlanması, iş imkânlarının daha yaygın kitlelere ulaştırılması ve niteliklere uygun arz ve talebin bir araya getirilmesidir. Bu amaçla ILO, işçi-işveren ilişkilerine uygulanacak asgari düzenlemeleri içeren uluslararası sözleşmeler hazırlamak suretiyle işçinin korunması ilkesine önemli ölçüde katkıda bulunmuştur. Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyinin temel amacı da, bu konuda ülkeler arasında işbirliği sağlamaktadır. Bölgesel nitelikte kurulan Avrupa Birliğinin çalışma hayatına ilişkin yönergeleri de, iş hukukunun uluslararası kaynakları içinde önemli bir yere sahiptir. Çalışmamızda dinlenme hakkının iş ilişkilerindeki önemi vurgulandıktan sonra, gelişim süreçleri çerçevesinde uluslararası alanda ve Türk Hukukundaki gelişmeler ve düzenlemeler ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. İşçinin sağlığı ve güvenliği için önemli bir yere sahip olan dinlenme hakkına ilişkin işçilerin sahip oldukları hakların sınırlarının, Yargıtay kararları ışığında değerlendirilerek ve uluslararası düzenlemelerle karşılaştırılarak, buna ilişkin eksikliklerin giderilmesine yönelik önerilerde bulunmak amacıyla böyle bir konu üzerinde çalışma yapılmıştır. İÇİNDEKİLER : GİRİŞ-1 Birinci Bölüm DİNLENME HAKKI KAVRAMI, HUKUKİ NİTELİĞİ, HUKUKİ, SOSYAL VE EKONOMİK AÇIDAN ÖNEMİ İLEULUSLARARASI HUKUKTA YERALAN DÜZENLEMELER 1. -DİNLENME HAKKI KAVRAMI, HUKUKİ NİTELİĞİ, HUKUKİ, SOSYAL VE EKONOMİK AÇIDAN ÖNEMİ-9 I. -DİNLENME HAKKI KAVRAMI-9 II. -DİNLENME HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ-10 III. -DİNLENME HAKKININ HUKUKİ, SOSYAL VE EKONOMİK AÇIDAN ÖNEMİ-21 1. -Genel Olarak-21 2. -Dinlenme Hakkının Hukuki Açıdan Önemi-23 3. -Dinlenme Hakkının Sosyal ve Ekonomik Açıdan Önemi-29 2. -DİNLENME HAKKINA İLİŞKİN ULUSLARARASI HUKUKTA YERALAN DÜZENLEMELER-34 I. -GENEL OLARAK-34 II. -BİRLEŞMİŞ MİLLETLER DÜZENLEMELERİ-37 1. -Birleşmiş Milletlerin Kuruluşu, Amaç ve İlkeleri-37 2. -Birleşmiş Milletlerin Dinlenme Hakkını İlgilendiren Düzenlemeleri-38 A. -İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi-38 B. -Uluslararası Çalışma Örgütü Düzenlemeleri-42 a. -Uluslararası Çalışma Örgütünün Kuruluşu, Amaç ve İlkeleri-42 b. -Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmelerinin İç Hukuka Etkisi-48 c. -Dinlenme Hakkına İlişkin Uluslararası Çalışma Örgütü Düzenlemeleri-49 aa. -Sınaî Müesseselerde Hafta Tatili Yapılması Hakkında 14 Sayılı Sözleşme-49 bb. -Yıllık Ücretli İzin Verilmesi Hakkında 52 Sayılı Sözleşme-51 cc. -Gemi Adamlarına Ücretli Tatil Verilmesi Hakkında 54 Sayılı Sözleşme-52 dd. -Gemi Adamlarına Ücretli Tatil Verilmesi Hakkında 72 Sayılı Sözleşme-53 ee. -Gemi Adamlarına Ücretli Tatil Verilmesi Hakkında 91 Sayılı Sözleşme-53 ff. -Tarım İşçilerine Ücretli Tatil Verilmesi Hakkında 101 Sayılı Sözleşme-54 gg. -Ticari İşyerlerinde ve Bürolarda Haftalık Dinlenme Hakkında 106 Sayılı Sözleşme-54 hh. -Tarım İşçileri Hakkında 110 Sayılı Sözleşme-55 ıı. -Yıllık Ücretli İzin Verilmesi Hakkında 132 Sayılı Sözleşme-55 ii. -Gemi Adamlarının Yıllık Ücretli İzinleri Hakkında 146 Sayılı Sözleşme-56 jj. -Karayolu Taşımacılığında Çalışma Saatleri ve Dinlenme Süreleri Hakkında 153 Sayılı Sözleşme-58 kk. -Ticari İşyerlerinde Haftalık Dinlenme Hakkında 18 Sayılı Tavsiye Kararı-61 ll. -Yıllık Ücretli İzin Hakkında 47 Sayılı Tavsiye Kararı-62 mm. Özel Sürücülerin Dinlenme Süreleri Hakkında 66 Sayılı Tavsiye Kararı-63 nn. -Tarım İşçilerine Yıllık Ücretli İzin Verilmesi Hakkında 93 Sayılı Tavsiye Kararı-63 oo. -Yıllık Ücretli İzin Hakkında 98 Sayılı Tavsiye Kararı-64 öö. -Karayolu Taşımacılığında Çalışma Saatleri ve Dinlenme Süreleri Hakkında 161 Sayılı Tavsiye Kararı-66 pp. -Çalışmaya İlişkin Temel Haklar ve İlkeler ile İzlenmesi Bildirgesi-67 C. -Ekonomik, Kültürel ve Sosyal Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme-70 III. -AVRUPA KONSEYİ DÜZENLEMELERİ-73 1. -Avrupa Konseyinin Kuruluşu, Amaç ve İlkeleri-73 2. -Avrupa Konseyinin Dinlenme Hakkına İlişkin Düzenlemeleri-75 A. -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşme)-75 B. -Avrupa Sosyal Şartı (Avrupa Sosyal Haklar Sözleşmesi)-77 IV. -AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU DÜZENLEMELERİ-86 1. -Genel Olarak Avrupa Birliğinin Kuruluşuna Yol Açan Gelişmeler ve İlkeler-86 2. -Avrupa Birliği Sosyal Politikasına İlişkin Gelişim Sürecinde Birincil ve İkincil Hukuk Açısından Dinlenme Hakkının Düzenlenmesi ve Avrupa Birliği Adalet Divanı Kararlarının Konuya İlişkin Değerlendirmesi-92 A. -Genel Olarak-92 B. -Birincil Hukuk Açısından Sosyal Politikanın Gelişimi ve Dinlenme Hakkı-96 C. -İkincil Hukuk Açısından Dinlenme Hakkına İlişkin Düzenlemeler-115 a. -Genel Olarak-115 b. -Dinlenme Hakkına İlişkin Topluluk Direktifleri, Tüzükleri, Kararlar, Tavsiye ve Görüşler-117 aa. -Kırk Saat Haftalık Çalışma Süresi ve Dört Haftalık Yıllık Ücretli İzin İlkesine İlişkin 22. 07. 1975 Tarih ve 75/457/EEC Sayılı Konsey Tavsiyesi ve Çalışma Süresinin Adaptasyonuna İlişkin 18. 12. 1979 Tarihli İlke Kararı-117 bb. -Çalışma Sürelerinin Düzenlenmesine İlişkin 23. 11. 1993 Tarih ve 93/104/EEC Sayılı Konsey Direktifi ile 22. 06. 2000 Tarih ve 2000/34 Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi-119 cc. -Çalışma Süresinin Organizasyonuna Ait Belirli Hususlara (Çalışma Sürelerinin Düzenlenmesine) İlişkin 04. 11. 2003 Tarih ve 2003/88 EEC Sayılı Konsey Direktifi-126 dd. -Gençlerin İşte Korunmasına İlişkin 22. 06. 1994 Tarih ve 94/33 EEC Sayılı Konsey Direktifi-141 ee. -Gemi Adamlarının Çalışma Saatlerinin Düzenlenmesine İlişkin 21. 06. 1999 Tarih ve 99/63 EEC Sayılı Konsey Direktifi ve Uluslararası Çalışma Örgütünün Gemi Adamlarının Çalışma Süresi ve Geminin İşletilmesine Dair 180 Sayılı Sözleşmesinin ve 1976 Tarihli Ticari Gemilere İlişkin Sözleşmeye Ek 1996 Tarihli Protokolün Onaylanmasına Dair 12. 07. 1999 Tarih ve 99/130 Sayılı Tavsiye Kararı-145 ff. -Gemi Güvertesinde Çalışan Gemi Adamlarının Çalışma Sürelerine İlişkin 13. 12. 1999 Tarih ve 99/95 EEC Sayılı Konsey Direktifi-149 gg. -Havacılık Sektöründe Mobil Personelin Çalışma Sürelerinin Düzenlenmesine İlişkin Avrupa Anlaşması ve 27. 11. 2000 Tarih ve 2000/79 EEC sayılı Konsey Direktifi-150 hh. -Taşımacılık Sektörüyle İlgili Belirli Sosyal Düzenlemelerin Uyumlaştırılmasına İlişkin 20. 11. 1985 Tarih ve 3820/85 ve Değişik Kara Taşımacılığında Teçhizatın Kayda Alınmasına İlişkin 20. 11. 1985 Tarih ve 3821/85 ile 24. 09. 1998 Tarih ve 2135/98 Sayılı Konsey Tüzükleri ve Mobil Kara Taşımacılığı Faaliyetlerinde Bulunan Kişilerin Çalışma Saatinin Düzenlenmesine İlişkin 11. 03. 2002 Tarih ve 2002/15 EEC Sayılı Konsey Direktifi-151 ıı. -Demiryolu Sektöründe Mobil İşçilerin Çalışma Koşullarının Belirli Yönlerine İlişkin Avrupa Anlaşması ve 18. 05. 2005 Tarih ve 2005/47 EEC Sayılı Konsey Direktifi-154 ii. -Kısmi Çalışma Çerçeve Anlaşmasına İlişkin 15. 12. 1997 Tarih ve 97/81 EEC Sayılı Konsey Direktifi-155 D. -Avrupa Adalet Divanı Kararlarında Dinlenme Hakkına İlişkin Değerlendirmeler-156 İkinci Bölüm DİNLENME HAKKINA İLİŞKİN MEVZUATINTÜRKİYEDE TARİHSEL GELİŞİMİ VETÜRK HUKUKUNDA YER ALAN DÜZENLEMELER 1. -DİNLENME HAKKINA İLİŞKİN MEVZUATIN TÜRKİYEDE TARİHSEL GELİŞİMİ-163 I. -GENEL OLARAK-163 II. -TÜRKİYEDE TARİHSEL GELİŞİM-165 2. -DİNLENME HAKKINA İLİŞKİN TÜRK HUKUKUNDA YER ALAN DÜZENLEMELER-180 I. -4857 SAYILI İŞ KANUNUNDA DİNLENME HAKKINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER-180 1. -Ara Dinlenmeleri-180 A. -Ara Dinlenmesi Kavramı ve Amacı-180 B. -Ara Dinlenmesine İlişkin Hükmün Hukuki Niteliği-185 C. -Ara Dinlenmesine İlişkin Hükmün Uygulanması-187 a. -Ara Dinlenmesi Süresi-187 b. -Ara Dinlenmesinin İşçiler Arasında Nöbetleşe veya Topluca Kullanılması-189 c. -Ara Dinlenmesinde Serbestlik Esası-190 2. -Hafta Tatili-198 A. -Hafta Tatili Kavramı ve Amacı-198 B. -Ücretli Hafta Tatiline Hak Kazanma Koşulu-202 C. -Hafta Tatilinin Uygulanması-205 D. -Hafta Tatili Ücreti-207 a. -Genel Olarak-207 b. -Kısmi Süreli İş Sözleşmesinde Hafta Tatili Ücreti-210 c. -İşçinin Hafta Tatilinde Çalıştırılması Halinde Ücretinin Belirlenmesi-212 d. -İşçiye Hafta Tatili Ücretinin Ödenmemesinin Sonuçları-216 3. -Ulusal Bayram ve Genel Tatiller-217 A. -Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kavramı ve Amacı-217 B. -Ulusal Bayram ve Genel Tatillerin Uygulanması-219 a. -Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde İşçinin Çalıştırılabilmesi-219 b. -Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde İşyerinin Durumu-223 C. -Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti-224 a. -Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücretinin Miktarı-224 b. -Ulusal Bayram ve Genel Tatil Gününün Hafta Tatili Gününe veya Çalışılmayan Cumartesi Gününe Rastlaması-229 c. -Ulusal Bayram ve Genel Tatilin Cuma Günü Akşamı Sona Ermesi-231 4. -Yıllık Ücretli İzin-233 A. -Genel Olarak-233 B. -Yıllık Ücretli İzin Kavramı, Kapsamı ve Amacı-234 a. -Yıllık Ücretli İzin Kavramı ve Kapsamı-234 b. -Yıllık Ücretli İzin Hakkının Amacı-237 aa. -İşçi Sağlığının Korunması-237 bb. -Toplum Yararının Korunması-239 cc. -Sosyal Hak Olarak Dinlenme Hakkının Korunması-240 C. -Yıllık Ücretli İzin Hakkının Hukuki Dayanağı-240 a. -Genel Olarak-240 b. -Yıllık Ücretli İzin Hakkının Hukuki Dayanağına İlişkin İleri Sürülen Görüşler-243 aa. -Karşılıksız Yardım veya Ahlak Kuralı Gereği Olduğuna İlişkin Görüşler-243 bb. -Örf ve Adet Hukuku Kuralı Olduğuna İlişkin Görüş-245 cc. -İşçi-İşveren Arasındaki Sözleşmeden Doğan Borç Olduğuna İlişkin Görüşler-245 aaa. -Genel Olarak-245 bbb. -Çalışma Karşılığında Ek Ücret Olduğu Görüşü (Karşılık Teorisi)-246 ccc. -Gözetme Borcunun Gereği Olduğu Görüşü (Sosyal Koruma Teorisi)-247 D. -Yıllık Ücretli İzin Hakkına İlişkin Hükümlerin Hukuki Niteliği-249 E. -Yıllık Ücretli İzne Hak Kazanma Koşulları-252 a. -Genel Olarak-252 b. -İşçinin, İşin ve İşyerinin İş Kanununun Uygulama Alanında Olması-253 c. -İşçinin Bir Yıldır Çalışıyor Olması-255 aa. -İşçinin Fiilen Çalıştığı Süreler-255 aaa. -Genel Olarak-255 bbb. -İşyerinin veya Bir Bölümünün Devri Halinde-266 ccc. -İş Sözleşmesinin Devri Halinde-268 ddd. -Geçici İş İlişkisinin Kurulması Halinde-271 eee. -Kısmi Süreli veya Çağrı Üzerine Çalışmaya Dayalı İş Sözleşmelerinde-272 fff. -Niteliklerinden Ötürü Bir Yıldan Az Süren Mevsimlik veya Kampanya İşlerinde-276 ggg. -Feshin Geçersizliğine Karar Verilmesi Üzerine İşveren Tarafından İşçinin İşe Başlatılması Halinde-280 bb. -Çalışılmış Gibi Sayılan Süreler-281 cc. -Bekleme Süresinin İspatı-295 dd. -Bekleme Süresinin Sonu-295 d. -Yapılan İşin ve İşyerinin Niteliğinin Yıllık Ücretli İzne Elverişli Olması-297 aa. -Genel Olarak-297 bb. -Mevsimlik ve Kampanya İşleri-298 cc. -Süreksiz İşler-308 F. -Yıllık Ücretli İzin Süreleri-309 a. -Asgari İzin Süreleri-309 b. -İzin Sürelerinin Hesabında Esas Alınacak Kıdem-316 c. -Ücretsiz Yol İzni Süreleri-316 d. -Yıllık Ücretli İzin Süresine Başka İzinlerin Mahsup Edilememesi, Bazı Sürelerin İzin Süresinden Sayılmaması, Bazı Sürelerin İse İzin Süresinden Sayılması-318 aa. -Yıllık Ücretli İzin Süresine Mahsup Edilemeyecek Süreler-318 bb. -Yıllık Ücretli İzin Süresinden Sayılmayacak Süreler-320 aaa. -Hafta Tatili, Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri-320 bbb. -Fesih Bildirimi ve Yeni İş Arama İzni Süreleri-322 ccc. -Hastalık Süreleri-324 ddd. -Evlenme, Ölüm, Doğum, Tabi Afetler, Seminer ve Diğer Sebeplerle İşçiye Verilmesi Gereken Ücretli veya Ücretsiz İzin Süreleri-326 cc. -Yıllık Ücretli İzin Süresinden Sayılan Süreler-326 aaa. -Çalışılmayan Cumartesi Günü-326 bbb. -Grev ve Lokavtta Geçen Süreler-328 G. -Yıllık Ücretli İznin Kullanılmasına İlişkin Esaslar-332 a. -İznin Gelecek Hizmet Yılı İçinde Kullanılması-332 b. -İznin Kullanma Zamanının Belirlenmesi-336 c. -Toplu İzin Uygulaması-347 d. -İznin Bölünmeden Kullandırılması-350 e. -İzinde Çalışma Yasağı-354 H. -Yıllık İzin Ücreti-357 a. -Yıllık İzin Ücretinin Hukuki Niteliği-357 b. -Yıllık İzin Ücretinin Hesabı-358 aa. -Ücretin Zaman Esasına Göre Ödenmesi Halinde Günlük Ücretin Belirlenmesi-359 bb. -Ücretin Değişkenlik Gösterdiği Hallerde Günlük Ücretin Belirlenmesi-361 c. -Yıllık İzin Ücretinin Ödenmesi-364 aa. -Yıllık İzin Ücretinin Ödenme Zamanı-364 bb. -Yıllık İzin Ücretinin Borçlusu-366 cc. -Yıllık İzin Ücretini Ödeme Şekli ve Yeri-369 dd. -Yıllık Ücretli İzinde Sigorta Primi Ödemesi-370 d. -İş Sözleşmesinin Sona Ermesinde İzin Ücreti-371 e. -Yıllık İzin Ücretine Uygulanacak Faiz-385 aa. -İş İlişkisinin Devamında Kullanılan İznin Ödenmeyen Ücretine Uygulanacak Faiz-385 bb. -İş Sözleşmesinin Sona Ermesi Halinde Ödenmeyen İzin Ücretine Uygulanacak Faiz-386 f. -Yıllık İzin Ücretinin Ödendiğinin İspatı-392 g. -Yıllık İzin Ücretinde Zamanaşımı-400 I. -Yıllık Ücretli İzin Hakkına Aykırı Davranmanın Cezai Yaptırımı-402 II. -5953 SAYILI BASIN MESLEĞİNDE ÇALIŞANLARLA ÇALIŞTIRANLAR ARASINDAKİ MÜNASEBETLERİN TANZİMİ HAKKINDA KANUNDA DİNLENME HAKKINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER-402 1. -Genel Olarak-402 2. -Ara Dinlenmesi-408 3. -Hafta Tatili-410 4. -Ulusal Bayram ve Genel Tatiller-413 5. -Yıllık Ücretli İzin-415 A. -Genel Olarak-415 B. -Yıllık Ücretli İzne Hak Kazanma Koşulları-415 a. -Basın İş Kanununa Tabi Bir İş Sözleşmesi Olması-415 b. -Bekleme Süresi Gerçekleşmeli-418 C. -Yıllık Ücretli İzin Süreleri-420 a. -Asgari İzin Süreleri ve İzin Sürelerinin Hesabında Esas Alınacak Kıdem-420 b. -Yıllık Ücretli İzin Süresinden Sayılan ve Sayılmayan Süreler-422 D. -Yıllık Ücretli İznin Kullanılmasına İlişkin Esaslar-422 a. -İznin Kullanılması Zorunluluğu ve Kullanma Zamanının Belirlenmesi-422 b. -İznin Bölünmeden Kullandırılması-424 c. -İzinde Çalışma Yasağı-424 E. -Yıllık İzin Ücreti-425 a. -Yıllık İzin Ücretinin Hesabı-425 b. -Yıllık İzin Ücretinin Ödenmesi-426 aa. -Yıllık İzin Ücretinin Ödenme Zamanı-426 bb. -Yıllık İzin Ücretinin Borçlusu-427 cc. -Yıllık İzin Ücretini Ödeme Şekli ve Yeri-428 dd. -Yıllık İzin Ücretinde Zamanaşımı-429 ee. -Yıllık İzin Ücretine Uygulanacak Faiz-430 ff. -Yıllık İzin Ücretinin Ödendiğinin İspatı-431 F. -Yıllık Ücretli İzin Hakkına Aykırı Davranmanın Cezai Yaptırımı-432 III. -854 SAYILI DENİZ İŞ KANUNUNDA DİNLENME HAKKINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER-432 1. -Genel Olarak-432 2. -Ara Dinlenmesi-435 3. -Hafta Tatili-436 4. -Ulusal Bayram ve Genel Tatiller-439 5. -Yıllık Ücretli İzin-441 A. -Genel Olarak-441 B. -Yıllık Ücretli İzne Hak Kazanma Koşulları-442 a. -Deniz İş Kanununa Tabi Bir İş Sözleşmesi Olması-442 b. -Bekleme Süresi Gerçekleşmeli-445 C. -Yıllık Ücretli İzin Süreleri-448 a. -Asgari İzin Süreleri ve İzin Sürelerinin Hesabında Esas Alınacak Kıdem-448 b. -Ücretsiz Yol İzni Süreleri-449 c. -Yıllık Ücretli İzin Süresinden Sayılan ve Sayılmayan Süreler-450 D. Yıllık Ücretli İznin Kullanılmasına İlişkin Esaslar-452 a. -İznin Kullanılması Zorunluluğu ve Kullanma Zamanının Belirlenmesi-452 b. -Toplu İzin Uygulaması-453 c. -İznin Kullanılacağı Yere İlişkin Esaslar-453 d. -İznin Bölünmeden Kullandırılması-453 E. -Yıllık İzin Ücreti-454 a. -Yıllık İzin Ücretinin Hesabı-454 b. -Yıllık İzin Ücretinin Ödenmesi-455 aa. -Yıllık İzin Ücretinin Ödenme Zamanı-455 bb. -Yıllık İzin Ücretinin Borçlusu-456 cc. -Yıllık İzin Ücretini Ödeme Şekli ve Yeri-456 dd. -Yıllık İzin Ücretinde Zamanaşımı-458 ee. -Yıllık İzin Ücreti Ödeme Yükümlülüğünün Sınırlandırılması-459 F. -Yıllık Ücretli İzin Hakkına Aykırı Davranmanın Cezai Yaptırımı-461 SONUÇ-463 KAYNAKÇA-473
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı