İş Hukuku Yargıtay İlke Kararları ( 2011-2012 Yılları )
İş Hukuku Yargıtay İlke Kararları ( 2011-2012 Yılları )
Şahin ÇİL
Sayfa Sayısı
:
1311
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9789754646832
ÖNSÖZ Yargıtay′ın İş Hukuku ilke kararlarının derlemesinden oluşan eserin ilk dört baskısının tükenmesinin ardından yeni bir çalışma hazırlanmıştır. Bu eserde ağırlıklı olarak 2011 ve 2012 yılları kararlarına yer verilmiştir. Önce¬ki baskıda yer alan kararlar, ? oranında değiştirilmiş ve sadece mobbing, cinsel taciz gibi özelliği olan konularda Yargıtay′ın izlediği süreci ortaya koyabilmek bakımından önceki yıllara ait bazı kararlara yer verilmiştir. Yargıtay ilke kararlarının formatı 2011 yılının 2. yarısından itibaren ye¬niden şekillenmiş ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararlarında olduğu gibi "Davacı İsteminin Özeti", "Davalı Cevabının Özeti", "Mahkeme Kararının Özeti", "Temyiz", "Gerekçe" ve "Sonuç" başlıkları altında açıklamalara yer verilmeye başlanmıştır. Bu şekilde maddi olayın açıklaması ile yerel mah¬kemenin gerekçesi kararda yer almakla, kararın daha doyurucu olması sağlanmaya çalışılmıştır. İş Kanunu madde sistematiği ile uyumlu şekilde başlıklar halinde kararların tasnifi yapılmıştır. Ardından 1475 sayılı Yasa, Sendikalar Kanunu, Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu, Basın İş Kanunu, Borçlar Kanunu, İcra İflas Kanunu, Deniz İş Ka¬nunu ve diğer konularda ilke kararlan sistematik olarak eklenmiştir. 2011 ve 2012 yılı baskı tarihine kadar Yargıtay İş Dairelerinin (9.HD. ve 22.HD.) vermiş olduğu tüm kararlar gözden geçirilmiş ve yol gösterici tarz¬da ve özelliği olan kararların seçilmesine çalışılmıştır. Kararlar, tarih sırasına göre yeniden eskiye doğru dizilmiş ve her birinde belirleyici olan bir veya birkaç cümleden oluşan başlığa yer verilmiştir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümleri ilke kararlarına yansımış ve belirsiz alacak davası, gider avansı, ihtiyati tedbir ve ihtiyati hacze dair kararlar ayrı başlıklar halinde sıralanmıştır. Özellikle usul bozma¬larında 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerine yer verilmiş, yetkili mahkemenin seçimine dair hakkın işçiye ait olduğu yönünde Yargıtay kararı öne çıkmıştır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri de bazı ilke kararlarında ifadesini bulmuş ve özellikle ibra sözleşmeleri konusunda yasanın yürürlüğe girmesinden önce ve sonra düzenlenen ibranameler bakımından geçerlilik koşulları ayrı ayrı değerlendirilmiştir. İş güvencesi hükümlerinin yürürlüğe girmesinden sonra uygulamaya yansıyan ikale (bozma sözleşmesi) uyuşmazlıkları 2011 ve 2012 yıllarında da devam etmiş, özellikle Yargıtay′ın iki aylık ücret tutarında ek menfaati yeterli sayan görüşü dikkati çekmiştir. Son dönem ilke kararlarında en çarpıcı değişiklik, fazla çalışma, hafta ta¬tili ile bayram ve gene! tatil ücretleri taleplerinde kamu kurumu işverenleri bakımından ispat açısından yazılı delilin öne çıkarılması yönünde olmuştur. Çok sayıda kararda, işverenin kamu kurumu olduğu vurgusu yapıldıktan sonra çalışmaların kayda dayanması gerektiği açıklanmış ve bu konuda ka¬yıtların getirtilmesi ile yazılı delil kapsamında değerlendirme yapılması gerektiği ifade edilmiştir. Aynı kararlarda kamu kurumları bakımından soyut tanık anlatımlarına göre çalışma düzeninin ispatının mümkün olmadığı açıklamasına yer verilmesi de dikkati çekmiştir. Fazla çalışmaların yılda 270 saatle sınırlı olarak aylık ücret içinde ödendiğinin kabulü şeklinde uygulamaya devam edilmiş ancak çalışma karşılığı olan hafta tatili ücretinin aylık sabit ücret içinde yer almasının mümkün ol¬madığı bir kararda vurgulanmıştır. Yıllık izin ücreti davalarında da işçinin imzasını içermese dahi, kamu makamlarının izin kullanma durumunu gösteren işyeri iç yazışmalarının geçerli olduğu yönünde Yargıtay görüşü devam etmiştir. Mevsimlik iş konusunda yıllık onbir ayın altında çalışma ölçütü son dönem Yargıtay kararlarında da uygulanmıştır. Basın İş Kanunu′nda öngörülen günlük yüzde beş fazla ödemeye dair alacaklardan indirim konusunda ikincil bir kriter getirilmiş ve yüzde beş fazla ödeme alacaklarından oransal indirimden sonra kalan tutarının, asıl alacağın 4-5 katı kadar olması esası benimsenmiştir. Çok sayıda ilk kararında, Avrupa Birliği Normları ile Uluslararası antlaşmalara özellikle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile Avrupa Sosyal Şar¬tına atıflar yapılmıştır. Yine Avrupa Adalet Divanı ile Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi kararlarından da yararlanıldığına bazı ilke kararlarında işaret edilmiştir. Kasım 2012 Şahin Çil İÇİNDEKİLER İŞ KANUNU′NUN KAPSAMIYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 15 A- Sözleşmeli Personel 15 B- Kapsamdışı Personel 26 C- Geçici Personel - İdari Sözleşmeli Personel 34 D- İş Sözleşmesi - Vekalet Sözleşmesi Ayrımı 48 E- Çıraklar 62 F- Esnaf Faaliyeti 66 G- Deniz ve Hava Taşıma İşleri 77 H- Ev Hizmetleri 82 I- Sporcu, Antrenör, Teknik Direktör 86 J- Tarım İşleri 90 K- Yönetim Kurulu Üyesi % ASIL İŞVEREN ALT İŞVEREN İLİŞKİSİNE DAİR İLKE KARARLARI 104 A- Alt İşverenlerin Değişmesinin İşyeri Devri Sayılması 104 B- Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinde Muvazaa 126 C- Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinde Sorumluluk 151 EŞİT DAVRANMA BORCUYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 170 İŞYERİ DEVRİYLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 193 GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİYLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 212 BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİYLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 223 A- Belirli Süreli İş İlişkisinin Unsurları 223 B- Baki ve Süre Ücreti 253 7- KISMİ SÜRELİ İŞ İLİŞKİSİYLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 257 8- DENEME SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİYLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 268 9- İHBAR TAZMİNATIYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 273 10- KÖTÜNİYET TAZMİNATIYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 308 11- İŞ GÜVENCESİYLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 312 A- İş Güvencesinden Yararlanmada Ön Koşullar 312 a- 30 İşçi Sayısı , 312 b- Altı Aylık Kıdem 323 c- Belirli Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışmama 331 d- İşveren Vekili Olmama 337 e- Dava Açma Süresi 341 f- Yazılı Fesih Bildirimi Yapılmaması veya Sebep Bildirilmemesi 346 g- İşçinin Savunmasının Alınmaması 348 B- İşçinin Yeterliliğine (Performans) Dayanan Fesihlerde İş Güvencesi 352 C- İşçinin Verimine Dayanan Fesihlerde İş Güvencesi 359 D- İşçinin Davranışına Dayanan Fesihlerde İş Güvencesi 363 a- Alkol Alma 363 b- Görevi Eksik Yapma 365 c- Görevi Yapmama 369 d- Sadakat 370 e- Sataşma 375 f- İşverene Zarar Verme 377 E- İşletme Gerekleriyle Feshe Dair İlke Kararlan 380 a- Ekonomik Krize Bağlı İşletmesel Karar Alınması 380 b- Değişiklik Feshi 395 c- 5620 sayılı Yasa ve İş Güvencesi 402 d- İşletme Gerekleriyle Alt İşveren Uygulaması 405 F- Geçerli Nedenle Fesihte İspat Yükü 413 G- İşe Başlatmama Tazminatı 416 H- Boşta Geçen Süre Ücreti 421 12- İŞE İADE SONRASI İSTEKLERLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 423 13- ÇALIŞMA KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİKLE İLGİLİ İLKE KARARLARI : 438 14- İŞÇİNİN HAKLI FESHİYLE İLGİLİ İLKE KARARLARI .470 A- Ücret ve Diğer Hakların Ödenmemesi 470 B- Şeref ve Namusa Dokunan Sözler Söylenmesi 478 C- İşçiye Cinsel Tacizde Bulunulması 481 D- Çalışma Koşullarının Uygulanmaması 487 E- Mobbing (Psikolojik Taciz) 490 F- Sağlık Nedenleri 502 15- İŞVERENİN HAKLI FESHİYE İLGİLİ İLKE KARARLARI .508 A- Doğruluk ve Bağlılığa Uymayan Davranışlar 508 B- Hatırlatıldığı Halde Görevleri Yapmama 525 C- İşin Güvenliğinin Tehlikeye Düşürülmesi 530 D- İşe Devamsızlık 536 E- İşyerine Zarar Verme 554 F- Sağlık Sebepleri 562 G- Zorlayıcı Nedenler 564 H- İşçinin Göz Altına Alınması ya da Tutuklanması 567 I- Şeref ve N amusa Dokunan Söz veya Davranışlar 571 16- FESİHTE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜREYLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 587 17- İŞ ARAMA İZNİYLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 605 18- ÜCRETLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 612 A- Ücretin İspatı 612 B- Ücretin Ödenmesi 627 C- Ücret Alacağında Faiz 635 D- Ücretin Ekleri 645 a- İkramiye 645 b- Prim 660 c- Jestiyon 665 d- Transfer Ücreti 668 e- Tasarrufu Teşvik ve Nema 670 f- İlave Tediye 677 g- Emek Zammı 692 h- Yo! Ücreti 693 ı- İşgöremezlik Ödeneği 700 j- Harcırah 703 k- Promosyon Bedeli 713 E- İHALE MAKAMININ ÜCRETTEN SORUMLULUĞU 716 19- FAZLA ÇALIŞMAYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 721 A- Fazla Çalışmaların İspatı 721 B- Fazla Çalışmada Hesap Yöntemi 802 C- Fazla Çalışmada Temerrüt ve Faiz 825 D- Fazla Çalışma Ücretlerinden İndirim 826 E- Fazla Çalışmaların Denkleştirilmesi 832 F- Fazla Çalışma Alacağında Zamanaşımı 837 20- HAFTA TATİLİ ÜCRETİYLE İLGİLİ İLKE KARARI 851 21- BAYRAM VE GENEL TATİLLERDE ÇALIŞMAYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 859 22- MEVSİMLİK İŞLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 867 23- YILLIK İZİN ÜCRETİYLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 883 24- ARA DİNLENMESİYLE İLGİLİ ÃLKE KARARLARI 896 25- İŞYERİ HEKİMİYLE İLGİLİ ÃLKE KARARLARI 902 26- KONUT KAPICILARIYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 905 27- KIDEM TAZMİNATIYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 918 A- Kıdem Tazminatına Hak Kazanma ve Hesapta Süre 918 B- Kıdem Tazminatına Hak Kazanma - İşçinin Emekliliği 944 C- Kıdem Tazminatına Hak Kazanma - Kadın İşçinin Evliliği 955 D- Kıdem Tazminatına Hak Kazanma - İşçinin Ölümü 958 E- K idem Tazminatına Hak Kazanma - Muvazzaf Askerî ik 961 F- Kıdem Tazminatına Hak Kazanma - Statü Değişikliği 967 G- Kıdem Tazminatı Hesabında Ücret 974 H- Kıdem Tazminatı Faizi 980 I- Kıdem Tazminatı Tavanı 985 28- SENDİKALAR KANUNUYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI. 996 A- Genel Kurul/Yönetim Kurulu/Delege Seçimi İptali 996 B- Yetki Tespiti/İptali 999 C- Sendikal Tazminat 1005 D- Sendika Aidatı 1011 E- İşkolu Tespiti 1020 F- Yönetici Ücretleri 1031 G- Sendikanın Kapatılması 1034 29- TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ, GREV VE LOKAVT KANUNU İLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 1044 A- Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma 1044 B- Toplu İş Sözleşmesinin Değiştirilmesi 1049 C- Toplu İş Sözleşmesinden Doğan İsteklerde Faiz 1053 D- Toplu İş Sözleşmesinin İptali 1054 30- HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNU İLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 1057 A- İş Yargısında Görevli Mahkeme 1057 B- İş Yargısında Yetkili Mahkeme 1065 C- İş Yargısında Tebligat 1071 D- İş Davalarında Kesinlik 1073 E- Yargılama Giderleri 1080 F- Avukatlık Ücreti 1086 G- Yemin 1099 H- Kararda Eksiklik 1104 I- Adli Yardım 3109 J- Belirsiz Alacak Davası, Kısmi Dava, Tespit Davası 1115 K- Gider Avansı 1127 L- İhtiyati Tedbir ve İhtiyati Haciz 1139 31- BASIN İŞ KANUNUYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 1144 A- Gazeteci Kavramı 1144 B- Gazetecinin Kıdem Hakkı... 1147 C- Gazetecinin Fazla Çalışmaları 1152 D- Gazetecinin İkramiye Hakkı 1153 E- Yüzde Beş Fazla Ödeme Kuralı ve İndirim 1155 32- İBRANAMEYLE İLGİLİ İLKE KARARLARI... 1163 33- İKALE (BOZMA SÖZLEŞMESİ) İLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 1177 34- İSTİFAYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 1191 35- TAKAS VE MAHSUP DEFİ′YLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 1202 36/A- CEZAİ ŞART VE EĞİTİM GİDERLERİYLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 1207 36/B- REKABET YASAĞIYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 1215 37- KISMİ ÖDEMENİN MAHSUBUNA DAİR İLKE KARARLARI 1220 38- İTİRAZIN İPTALİ DAVALARIYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 1227 39- BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİNE DAİR İLKE KARARLARI 1234 40- İFLASLA İLGİLİ YARGITAY KARARLARI 1239 41- İŞ KAYBI TAZMİNATIYLA İLGİLİ İLKE KARARI 1246 42- BİRLİKTE İSTİHDAM VE TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASINA DAİR İLKE KARARLARI 1249 43- 5620 SAYILI YASAYLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 1253 44- DENİZ İŞ KANUNU İLE İLGİLİ İLKE KARARLARI 1257 45- ZAM AN AŞIMI YLA İLGİLİ İLKE KARARLARI 1272 46- MANEVİ T AZMİN ATLA İLGİLİ KARARLAR ,... 1290 47- İŞ SÖZLEŞMESİNİN DEVRİYLE İLGİLİ KARARLAR 1295 48- DİSİPLİN CEZALARININ İPTALİYLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI 1299 49- İŞ SÖZLEŞMESİNİN ASKIYA ALINMASIYLA İLGİLİ YARGITAY KARARLARI 1303 Kavram Dizini 1309