İş Güvencesi Hukuku
İş Güvencesi Hukuku
Kemal ŞENOCAK / Mustafa KILIÇOĞLU
Sayfa Sayısı
:
1472
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2007
ISBN NO
:
9789944941518
ÖNSÖZ "İş Güvencesi Hukuku" günümüz iş dünyasında önemli yer tutmaktadır. Görünür ve gerçek nedenlerden yoğun işçi çıkarmaları konuyu olduğundan çok daha özel bir yere getirmektedir. İşe iade davaları ve onun türevi olan alacak-tazminat davaları her geçen yıl katlanarak çoğalmaktadır. Kitapta iş güvencesi normları kavram-kurum-kuram ve uygulama ekseninde ele alınmıştır. Doktriner temelde Türk Hukukunda yapılan incelemeler yetersizdir. Biz incelememizi bu yönde derinleştirdik. Özellikle Alman doktrini son derece geniş olarak incelenmiştir. Alman Federal Mahkeme ve yerel mahkeme kararlarına geniş yer verilmiştir. Kısmen İsviçre Federal Mahkemesi kararlarına da değinilmiştir. Karşılaştırılmalı yapılan bu çalışmanın gerek Türk doktrinine gerek uygulamacılara ışık tutacağından kuşku duymamaktayız. Kitabın ikinci bölümünde çok sayıda içtihatlara yer verilmiştir. Okuyucunun doktrini ve içtihatları bir arada değerlendirmesi bilginin kalıcı olması açısından faydalı bir yöntem olduğu üniversite ve yargılama pratiğinde gözlemlemiştik. Bir eser tamamlandığında doktriner açıdan ertesi gün eskiyeceği bilinmektedir. Başdöndürücü hızla yapılan çalışmaları ele geçirmek, incelemek başka bir anlatımla mükemmel eser çıkarma gereğine inanıyoruz. Güvencemiz okuyucunun yapacağı eleştirilerdir. Son olarak bu çalışmayı biz keyif alarak yaptık. Sizin de aynı duyguyu taşıyacağınızı ümit ediyoruz. Yaptığımız bu çalışma uzun süreç almıştır. 2006 Eylül teslimi düşündüğümüz halde 2007 Şubat′ında bitirebildik. Legal Yayınevi sorumlularının bizi anladıklarını görmek sevindiricidir. Mustafa Kılıçoğlu Kemal Şenocak İÇİNDEKİLER I. BOLUM GENEL OLARAK İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ § 1. GENEL OLARAK FESİH KAVRAMI VE HUKUKİ ÖZELLİKLERİ .17 § 2. FESİH BEYANININ HUKUKA UYGUNLUĞUNUN DEĞERLENDİRME ÃNI .24 § 3. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNİN ÖN AŞAMASI OLARAK İHTAR 31 § 4. FESİH BEYANININ ŞEKLİ VE İÇERİĞİ 38 I. Fesih Beyanının Şekli 38 AGenel Olarak 38 B Yazık Şekil Şartına İlişkin Özellikler 42 C Şekil Şartına Aykırılığın Hukuki Sonucu 48 II. Fesih Beyanının İçeriği 51 § 5. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNDE YETKİ VE TEMSİL 59 I. İş Sözleşmesinin Feshinde Yetki 60 A İşverenin Gerçek Kişi Olması Hâlinde 60 B İşverenin Tüzel Kişiliği Olmayan Adi Ortaklık Olması Halinde 61 C İşverenin Tüzel Kişi Olması Hâlinde 61 II. İş Sözleşmesinin Feshinde Temsil 63 A Akdi Temsil Yetkisine Dayanarak Fesih 63 B Kanuni Temsil Yetkisine Dayanarak Fesih 66 § 6. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNİN ZAMANI VE YERİ 69 § 7. FESİH BİLDİRİMİNİN İŞÇİYE VARMASI VE "BİR AYLIK HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN" BAŞLANGICI 72 § 8. FESİH BİLDİRİMİNİN GERİ ALINMASI (İŞÇİNİN İŞE ALINMASI) 84 § 9. İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESİH HAKKINDAN FERAGAT VE FESHİN SÖZLEŞME HÜKÜMLERİYLE SINIRLANDIRILMASI 90 I. İş Sözleşmesini Fesih Hakkından Feragat 90 II. Feshin Sözleşme Hükümleriyle Sınırlandırılması 93 § 10. GEÇERSİZ FESHİN BAŞKA BİR HUKUKİ İŞLEME DÖNÜŞMESİ (TAHVİL) 97 I. Genel Olarak 97 II. İkale (Ortadan Kaldırma) Sözleşmesine İlişkin İcap Beyanına Dönüşme (Tahvil) 99 III. Fesih Beyanının Sözleşmenin İptali Beyanına Dönüşmesi (Tahvil) 100 IV. Haksız Feshin, Süreli Feshe Dönüşmesi (Tahvil) 101 V. Geçersiz Süreli Feshin Derhal Feshe Dönüşmesi 106 § 11. ŞÜPHE VE BASKI FESHİ 107 I. Şüphe Feshi 107 AGüçlü Şüphe 109 B İşverenin Somut Olayın Aydınlatılması İçin Kendisinden Beklenen Çabaları Göstermesi 112 II. Baskı Feshi 114 § 12. TOPLU İŞTEN ÇIKARMA 118 II. BOLUM FESHİN GEÇERLİ SEBEBE DAYANDIRILMASI § 1. ÖN ŞARTLAR 135 I. İş Sözleşmesinin Belirsiz Süreli Olması 135 II. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshedilmiş Olması 159 III. İşverenin İşyerlerinde En Az 30 İşçi Çalıştırma Zorunluluğu .160 IV. İşçinin İşverene Ait İşyerlerinde En Az Altı Aylık Kıdeminin Bulunma Zorunluluğu 166 V. İşveren Vekili Olmamak 174 § 2. İŞ GÜVENCESİ HUKUKUNA HAKİM OLAN İLKELER.... 178 I. Menfaatlerin Tartılıp Değerlendirilmesi İlkesi 178 II. Ölçülülük İlkesi - Ultima - Ratio İlkesi 184 AGenel Olarak 184 B Ölçülülük İlkesinin İçeriği ve Ultima-Ratio Prensibinin Ölçülülük İlkesi İçerisindeki Konumu 187 a) Ölçülülük İlkesinin Alt İlkeleri 187 aa) İş Güvencesi Hukuku Açısından Elverişlilik (Uygunluk İlkesi) 189 bb) İş Güvencesi Hukuku Açısından Gereklilik İlkesi 190 cc) İş Güvencesi Hukuku Açısından Oranlılık İlkesi 200 b) Ultima-Ratio İlkesi 201 III. Tahmin İlkesi (Prognoseprinzip) 211 § 3. GEÇERLİ FESİH NEDENLERİ 220 I. İşletmenin, İşyerinin ve İşin Gerekleri Nedeniyle Fesih 220 AGenel Olarak 220 B İşletme Gereklerine Dayalı Feshin Geçerli Sebep Teşkil Etmesinin Şartları 231 a) Genel Olarak 231 b) İşletmesel Karar 233 aa) İşletmesel Kararın Tasnif Edilmek Suretiyle İçeriğinin Açıklanması... 234 aaa) İşletmesel Kararların, İşletme İçi ve İşletme Dışı Sebeplerden Kaynaklanıp Kaynaklanmadığına Göre Türleri 235 aaaa)İşletme Dışı Sebepler 235 aaaaa) Doğrudan Doğruya Etkileme 237 bbbbb) Dolaylı Etkileme 240 bbbb) İşletme İçi Sebepler 242 cccc)İşletme İçi - Dışı Sebepler Ayrımı Aleyhine-Lehine Doktrinde İleri Sürülen Görüşler 246 bbb) İşletme İçi veya İşletme Dışı Sebebin Ortaya Çıkması Durumunda İşverenin Göstereceği Tepkiye Göre İşletmesel Kararların Türleri 248 aaaa) İşverenin Ekonomik Takdir Hakkının Kullanımına Dayanmayan İşletme Dışı Sebeplerin Dikte Ettirdiği İşletmesel Kararlar 249 bbbb) İşverenin, İşletmenin Organizasyon Yapısı ve Üretimle İlgili Düzenleme Yapma Hakkını Kullandığı Yönetsel Kararlar 253 cccc) Gizli, Örtülü İşletme Kararı 254 dddd) Mevcut Durumu Muhafaza Eden İşletmesel Kararlar 256 10 eeee) Hatalı İşletmesel Kararlar 257 bb; "İşletmesel Karar" Kavramının Kapsamı ve İçeriğinin Belirlenmesi....258 c) İşyerinden Kaynaklanan Nedenlerin Fesih İşlemini Zorunlu Kılması 311 aa) İşçinin İşyerinde Çalıştırılma İmkânının Fiilen Ortadan Kalkması 312 bb) Sözleşmesel ve İşletmesel Faktörlerin Dikkate Alınması 317 aaa) Sözleşmesel Faktörler 318 bbb) İşletmesel Faktörler 319 cc) İlliyet Bağı 319 dd) İş Sözleşmesinin Feshinin Zorunlu ve Kaçınılmaz Olması 319 Cİşletme Gereklerine Dayalı Feshin Denetimi 322 II. İşçinin Kendisinden Kaynaklanan Geçerli Fesih Nedenleri 328 AGenel Olarak 328 B İşçinin Yetersizliği Nedeniyle Geçerli Fesih 331 a) Genel Olarak 331 b) İşçinin Yetersizliğine İlişkin Nedenlerin Geçerli Neden Oluşturma Koşulları 334 aa) İşverenin İşyeri ve İş Sözleşmesi İle İlgili Menfaatlerinin Önemli Ölçüde İhlal Edilmesi 334 bb) İşçinin Fiziki ve Mesleki Yetersizliğinin Kısa Sürede Ortadan Kaldırılamaz Olması 336 cc) Menfaatlerin Tartılması 336 dd) İşçinin Savunmasının Alınması 337 c) Geçerli Feshe Neden Olan İşçinin Yetersizlik Halleri 339 aa) İşçinin Mesleki Açıdan Yetersizliği 339 bb) İşçinin Fiziki Açıdan Yetersizliği 348 aaa) İşçinin Yaşlılığı ve Emekliliği 348 bbb) İşçinin Hastalığı 353 aaaa) Sık Sık Kısa Süreli Hastalanma 355 bbbb) Uzun Süreli Hastalık 361 cc) İşçinin Yetersizliğine İlişkin Diğer Münferit Sebepler 363 aaa) Evlilik ve Boşanma . 363 bbb) İş Yeri Dışında Suç İşlemek, Tutuklanma 364 ccc) İşletme Sırlarının İfşa Edilmesi ve Güvenlik Şüphesi 366 ddd)AIDS 367 C İşçinin Davranışlarından Kaynaklanan Geçerli Fesih Nedenleri...370 a) Genel Olarak 370 b) İşçinin Davranışlarına Dayanan Feshin Geçerli Olabilmesinin Şartlan ...373 aa) Sözleşme İhlali 375 aaa) Genel Olarak 375 11 bbb) İşverenin Yönetim Hakkı ve İşçinin İşverenin Talimatlarına Uyma Yükümlülüğü 377 ccc) Eksik, Hatalı ve Yetersiz Çalışma 381 ddd) Yan Yükümler 383 bb) İş İlişkisinin Somut Olarak Zedelenmesi 384 cc) Kusur 385 dd) İhtar 387 aaa) Genel Olarak 387 bbb) Fonksiyonları 392 ccc) Gereklilik 393 ddd) Şartlan 398 eee) Fesihle ilişkisi 403 ee) İşçinin Gelecekte, İş İlişkisinin Sürdürülmesine Engel Olacak Davranışlarda Bulunacağının Beklenmesi (Mümkün ve Muhtemel Kabul Edilmesi) 407 ff) İşçinin Savunmasının Alınması 412 gg) Ölçülülük İlkesi 415 hh) Menfaatlerin Tartılıp Değerlendirilmesi 419 c) İşçinin Davranışlarına Dayanan Fesih Açısından Önem Arzeden Durumlar 422 aa) İşçinin İşten Ayrılma Niyetinin Olması 423 bb) Alkol kullanma 424 cc) İşyerinde İnternet ve E-Mail′in Özel Amaçlı Kullanımı 429 dd) İşçinin İşe Devamsızlığı ve Geç Gelmesi 433 ee) İşverenin Malına Zarar Verme 436 ff) İşveren Aleyhine Sözler Sarfetme 436 gg) Mobbing (İşyerinde Psikolojik Taciz) 439 hh) Ücret Haczi 442 ii) Yan İşte Çalışma 443 DDeğişiklik Feshi 445 a) Genel Olarak 445 b) Uygulama Alanı 446 c) Değişiklik Feshinin Unsurları 448 aa) Genel Olarak 448 bb) Değişikliğin Esaslı Olması 450 aaa) Genel Olarak 450 bbb) Esaslı Değişiklik Halleri 451 aaaa) İşin Niteliğinde Değişiklik 453 bbbb) İşyeri Değişikliği 455 cccc) Ücret Değişikliği 455 f - 12 dddd) Ücretsiz İzin 456 eeee) Çalışma Sürelerinde Değişiklik 457 cc) Değişiklik Önerisi 457 dd) Altı İş Günlük Düşünme Süresi 461 d) Hukuki Sonuçlan 463 aa) İşverenin Esaslı Değişiklik Önerisinin Kabul Edilmesi: Değişiklik Sözleşmesi 463 bb) İşverenin Esaslı Değişiklik Önerisinin Kabul Edilmemesi (Reddi) Değişiklik Feshi 465 e) Değişiklik Feshinde Geçerli Neden 468 § 4. İŞE İADE DAVALARINDA USUL VE FESHİN SONUÇLARI 471 I. İşe İade Davalannda Usul 471 AGenel Olarak 471 B Fesih Bildirimine İtiraz ve Usulü 471 a) İşçinin İşverence İş Sözleşmesinin Feshinde İtiraz Sebepleri 472 b) İşçinin İşe İade Davasını Açma Süresi 472 c) İspat Yükü 473 d) Yargılama Usulü...: 474 e) Yargılama Süresi 474 f) Yargıtay′ın Verdiği Kararm Hukuki Niteliği 475 II. Feshin Sonuçlan 475 AGenel Olarak 475 B İşe İade Davası 476 a) Hukuki Niteliği 476 b) İşe İade Davasının Diğer Davalarla Birlikte Açılıp Açılamama Sorunu ..478 C Feshin Geçersizliği Karan 480 III. İşverenin İşçiyi İşe Başlatması ve Buna Bağlı Sonuçlar 480 A İşçinin İşverene Başvurusu 480 B İşverenin İşçiyi Dava Devam Ederken İşe Başlatması 482 C İşçinin Hangi İşe Başlatılacağı Sorunu 483 IV. İşverenin İşçiyi İşe Başlatmaması ve Buna Bağlı Sonuçlar 483 AGenel Olarak 483 B İşe Başlatmama Tazminatı 484 C Sendika Üyeliği veya Sendikal Faaliyetlerden Dolayı İş Sözleşmesinin Feshi Hâlinde Ödenecek Tazminat 485 13 D Boşta Kalan Süreye İlişkin Ücret ve Diğer Haklan 486 V. İşe İade Davalarında Diğer Tazminatlar ve İşçilik Alacaklarına Etkisi 487 A Kıdem ve İhbar Tazminatına Etkisi 487 B Yıllık Ücretli İznine Etkisi 488 III. BÖLÜM EKLER -YARGITAY KARARLARI- § 1. İŞ GÜVENCESİNDEN YARARLANMA VE FESHİN GEÇERLİLİK ŞARTLARI 491 § 2. İŞÇİNİN DAVRANIŞINA DAYANAN GEÇERLİ NEDEN 672 § 3. İŞÇİNİN YETERSİZLİĞİNE DAYANAN GEÇERLİ NEDEN 814 § 4. İŞLETME VE İŞYERİ GEREKLERİNE DAYANAN GEÇERLİ NEDEN 867 § 5. HAKLI FESİH 1093 § 6. İŞE İADE DAVASI USUL VE YARGILAMA 1140 § 7. İŞE İADENİN SONUÇLARI VE TAZMİNAT 1275 § 8. SENDİKAL NEDEN VE TAZMİNAT 1409 § 9. DEĞİŞİKLİK FESHİ 1438