Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
İradilik Unsuru Bağlamında Ceza Hukukunda Kast HAKAN KARAKEHYA
İradilik Unsuru Bağlamında Ceza Hukukunda Kast HAKAN KARAKEHYA
Hakan KARAKEHYA
Sayfa Sayısı
:
183
Kitap Ölçüleri
:
13x19 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786055662486
400,00
TL GİRİŞ TCK′da yer alan ifadeyle, suçun kanuni tanımındaki unsurlarının bilerek ve istenerek işlenmesini ifade eden kast, kural olarak suçun temel manevi unsurunu oluşturmaktadır. Bu nedenle herhangi bir suçun kasten işlenebileceği kanunda açıkça ifade edilmese bile, söz konusu suç kasten işlenebilen bir suçtur. Buna karşın taksir türlerinden herhangi biri ile bir suçun işlenebilmesi için, o suçun taksirle işlenebileceğinin kanunda açıkça ifade edilmesi gereklidir.1 Eğer böyle bir ifadeye kanuni tanımda yer verilmemişse; söz konusu suçun sadece kasten işlenebilen bir suç olduğu kabul edilir. Suçun temel manevi unsuru olması nedeniyle, kast kavramını net olarak ortaya koymak, onun unsurlarını tespit etmek ve somut olaylarda ne şekilde ortaya çıkacağını belirlemek suç genel teorisinin en önemli konularmdandır. Bu nedenle böylesine önemli bir konuyu ele almanın gerek hukuk literatürüne gerekse kendi kişisel gelişimimize önemli katkılar sağlayacağı kanaatiyle, kast üzerine bu çalışmayı gerçekleştirmeye karar verdik. Ceza hukuku doktrinimiz açısından, gerek kapsamlı olarak yazılmış genel hükümler kitaplarında gerekse bu konuya ilişkin monografilerde, kastın ayrıntılı ve yetkin bir şekilde incelendiğini belirtmek gerekir.2 Bu nedenle kast üzerine bir çalışma yaparken kastı genel olarak tüm boyutlarıyla değil, karşılaştırmalı hukuktan da faydalanıp, daha ayrıntılı ve derinlemesine olarak belirli bir boyutuyla ele almanın daha anlamlı olacağını düşündük. Bu bağlamda çalışma içerisinde kasta ilişkin temel bilgiler bu alanda yazılmış yetkin Türkçe eserlere gönderme yapılmak suretiyle genel olarak ele alınmış; çalışmanın odak noktasında ise iradilik unsurundaki farklılıklar bağlamında ortaya çıkan kast türleri incelenmiştir. Kastın, zihinsel ve iradi olmak üzere iki kurucu unsuru vardır. Zihinsel faaliyet olarak hangi noktadan sonra bilmenin ve iradilik açısından da hangi andan itibaren istemenin var olduğunun tespiti ise gerçekten suç genel teorisindeki önemli problemlerden birisidir. Bu bağlamda fail, kastın iradilik unsurunun söz konusu olabilmesi için, muhakkak suç oluşturan fiilin neticesini gerçekleştirmeye yönelik bir iradeyle (amaçla) mi hareket etmelidir? Hangi kritere göre ve hangi andan itibaren fail fiili istemiş sayılacaktır? İstemenin net bir şekilde söz konusu olmadığı hallerde de kast türlerinden herhangi birisinin varlığı söz konusu olabilir mi? İşte iradilik unsuru bakımından kast türlerinin incelenmesi, oldukça problemli görülen bu alanda, yeni bir bakış açısıyla problemli noktaları berraklaş-tırma amacına yönelik bir çalışma olarak planlanmıştır. Nitekim iradilik unsuru bakımından kast türlerinin hepsi kast başlığı altında toplanmakla birlikte, bunlardan her birinin iradilik unsuru farklı şekillerde belirmektedir. Muhtemel olan neticenin meydana gelme riskini kabullenme şeklindeki olası kastın, zorunlu neticeyi istememeyi istememekten kaynaklanan isteme şeklinde ortaya çıkan ikinci dereceden doğrudan kastın ve en azından öngördüğü neticeyi istemek şeklinde ortaya çıkan birinci dereceden doğrudan kastın iradilik unsurları hep birbirinden farklıdır. Bu bağlamda iradilik unsurlarındaki farklılık kapsamında çalışmada incelenecek olan kast türleri; birinci dereceden doğrudan kast, ikinci dereceden doğrudan kast ve olası kasttır. Bu yaptığımız ayrım birçok kaynakta, herhangi bir bağlam olmaksızın kast türleri arasında ele alınmaktadır.3 Ancak kast, değişik bağlamlarda (farklı kriterlere göre) farklı şekillerde smıflandırılabilen bir manevi unsur türüdür. Örneğin genel kast -özel kast, ani kast - düşünce kastı, başlangıçta kast - eklenen kast gibi farklı sınıflandırmalar da yapılabilir. Tüm bu sınıflandırmaların hangi kıstasa göre yapıldığının belirlenmesi, yapılan sınıflandırmada hangi kast türlerinin yer alacağının anlaşılması ve sınıflandırmanın kendi içerisindeki tutarlılığının tespiti bakımından önemlidir. Bu bağlamda, inceleyeceğimiz kast türlerinin ortaya çıkışındaki temel etkenin bu kast türlerinin iradilik unsurlarındaki fark olduğu kanaatiyle, çalışma konumuzun başlığını "iradilik unsuru bağlamında ceza hukukunda kast" olarak belirledik. 5237 sayılı ve 2004 tarihli Türk Ceza Kanunu, sistematik açıdan bakıldığında suçun manevi unsuru bakımından kast ve taksir olmak üzere iki tür kabul etmiş; bu iki türün her birini de kendi içerisinde ikiye ayırmıştır. Buna göre yeni kanu-nun öngördüğü manevi unsur türleri (doğrudan) kast, olası kast, bilinçli taksir ve (basit) taksirdir. 765 sayılı kanunda da bu manevi unsur türlerinden üçüne yer verilmiş ama olası kast söz konusu kanunda düzenlenmemişti.5 Bununla birlikte Yargıtay, kanunda yer almasa da, verdiği kararlarda olası kasta atıf yapmakta, bu manevi unsur türünün varlığının söz konusu olduğu hallerde ise failin kastla hareket etmekten cezalandırılmasını kabul etmekteydi. Dolayısıyla bir fiilin doğrudan kastla mı yoksa olası kastla mı işlendiğinin sonuç ceza bakımından uygulamada pek bir önemi yoktu. Sadece olası kast ile işlenen suçlarda kasten işlenen suçun alt sınırından ceza vermek yönünde bir yola gidilebilmekteydi. Buna karşın yeni kanunda olası kastın açıkça düzenlenmiş olması ve bu manevi unsur türüyle işlenen suçlara, doğrudan kast ile işlenenlere nazaran daha az cezanın öngörülmesi nedeniyle, iradilik unsurundaki farklılık bağlamında ortaya çıkan kast türlerinin içeriğinin tespiti ve aralarındaki ayrımın açıkça ortaya konulması, artık pratik açıdan da büyük önem taşımaktadır. Biz bu çalışmamızda elimizden geldiği ölçüde iradilik unsurundaki farklılıklar bakımından kast türlerini incelemeye, sınırlarını net olarak tespit etmeye ve aralarındaki ayrımları açıkça ortaya koymaya çalıştık. Bunu yaparken de doktrini-mizdeki konuya ilişkin eserlerden, ulaşabildiğimiz Kıta Avrupası ve Anglo-sakson hukuklarına ilişkin kaynaklardan,Yargıtay′ın konuya ilişkin içtihatlarından faydalanmak, temel çalışma yöntemimizi oluşturmuştur. Bu bağlamda çalışmanın birinci bölümünde kasta ilişkin genel bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde birinci dereceden doğrudan kast, üçüncü bölümde ikinci dereceden doğrudan kast, dördüncü ve son bölümde ise olası kast mümkün olduğunca ayrıntılı olarak incelenmeye çalışılmıştır. Son olarak ise gerçekleştirilen inceleme sayesinde ulaşılan bilgiler, sonuç bölümünde özetlenmek suretiyle çalışma tamamlanmıştır. ÖNSÖZ Elinizdeki eser uzunca soluklu bir çalışma süreci ve bu süre zarfında oluşturulan birikimin neticesinde ortaya çıkmıştır. Muhtemeldir ki, gösterilen tüm gayrete rağmen içerisinde bir takım kusurlar vardır. Bu nedenle daha başlangıçta okuyucunun anlayışını diliyorum. Bununla birlikte, eksiklikleri tarafımdan kaynaklanan bu çalışmanın ortaya çıkmasını sağlayan birikim ve mesleki sevgiyi bende inşa eden kişilere de teşekkürü bir borç bilmekteyim. Geniş anlamda ceza hukukuna ve bu alanın kurumlarına bakışımı derinden etkileyen, bendeki mesleki sevginin oluşumuna zemin hazırlayan dört önemli kişi bulunmaktadır. Bu vesileyle değerli hocalarım Prof. Dr. Özcan UÇKAN, Prof. Dr. Nevzat TOROSLU, Prof. Dr. Metin FEYZİOĞLU ve Doç. Dr. Hamide ZAFER′e en içten teşekkürlerimi sunuyorum. Her birisi bir yönüyle hayatımda ve mesleki düşüncelerimde önemli izler bıraktılar. Ne mutlu ki bana, bıraktıkları izler derin ve kalıcı oldu. Aynı kürsüde birlikte çalışmaktan büyük mutluluk duyduğum fakültedeki meslektaşlarım Yrd. Doç. Dr. Ozan Ercan TAŞKIN ve Arş. Gör. Nazmiye Özenbaş BOYDAĞ ile birlikte iş yapmak ve mesleki paylaşımda bulunmak son derece keyifliydi. Bundan sonra da aynı keyifle çalışmaya devamedeceğimizi umuyor ve kendilerine teşekkürlerimi sunuyorum. Çalışmanın yazım aşamasında dil yanlışlarının ve dipnot hatalarının düzeltilmesine önemli yardımları olan Fatma EKİCİ ve Nilay KALKAN′a da ayrıca teşekkür ediyorum. Kitabın yayın sürecinde Savaş Yayınevinden Barış GEZERKAYA, hemen her yazarın birlikte çalışmak isteyeceği bir yayıncı profili çizdi ve tarafımdan kaynaklı türlü gecikmelere rağmen anlayışla basıma ilişkin taleplerimi yerine getirdi. Bu nedenle kendisine de içtenlikle teşekkür ediyorum. Son olarak çalışma azmimin en temel kaynağını oluşturan aileme sonsuz teşekkürlerimi sunmak isterim. Bu çalışma onlara atfedilmiştir. Her gün onlara sahip olduğum için şükrediyorum Hakan KARAKEHYA Şirintepe, Eskişehir Mart 2010 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ v KISALTMA CETVELİ xii GİRİŞ 1 BİRİNCİ BOLUM KASTA İLİŞKİN TEMEL BİLGİLER 1. GENEL OLARAK SUÇUN MANEVİ UNSURU 7 2. TCK′NIN SUÇUN MANEVİ UNSURUNA İLİŞKİN SİSTEMATİĞİ 19 2.1. TCK′da Yer Alan Manevi Unsur Türleri 19 2.2. TCK′nın Manevi Unsura İlişkin Sistematiğinin Değerlendi rilmesi 21 3. KAST KAVRAMI 37 4. KASTIN ARANACAĞI ZAMAN 39 5. KASTIN VARLIĞININ TESPİTİ 40 6. GENEL OLARAK İRADİLİK UNSURU BAĞLAMINDA KAST TÜRLERİ 43 İKİNCİ BOLUM BİRİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KAST (AMAÇLAMA) 1. GENEL OLARAK BİRİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KAST ....51 2. BİRİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KASTIN UNSURLARI 54 2.1. Genel Olarak 54 2.2. Öngörme 54 2.3. isteme 59 3. BİRİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KAST VE SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ BİÇİMLERİ 64 3.1. Genel Olarak 64 3.2. Teşebbüs 65 3.3. İştirak 66 3.4. İçtima 67 3.4.1. Genel Olarak 67 3.4.2. Bileşik Suç 68 3.4.3. Zincirleme Suç 72 3.4.4. Fikri İçtima 73 4. BİRİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KAST VE ÖZEL KAST FARKLILIĞININ TESPİTİ 75 5. BİRİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KASTIN İRADİLİK UNSURLARINDAKİ FARKLILIK BAĞLAMINDA ORTAYA ÇIKAN DİĞER KAST TÜRLERİNDEN FARKI 80 6. BİRİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KAST VE MAĞDURUN BELİRSİZLİĞİ 83 UÇUNCU BOLUM İKİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KAST (BİLME) 1. GENEL OLARAK İKİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KAST 87 2. İKİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KASTIN UNSURLARI 94 2.1. Genel Olarak 94 2.2. Bilme 95 2.2.1. Genel Olarak 96 2.2.2. Herhangi Bir Amaca Yönelik Bir Davranışın Yapılmış Olması 96 2.2.3. Davranışa Bağlı Olarak, Asıl Amaç Dışında Ceza Normunca Yasaklanmış İkincil Bir Neti cenin Oluşmasının Zorunlu Olması 96 2.2.4. Ceza Normunca Yasaklanmış İkincil Neticenin Fail Tarafından Bilinmesi 98 2.3. Zorunlu Neticeyi İstememeyi İstememekten Kaynaklı İsteme 99 3. İKİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KAST VE SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ BİÇİMLERİ 102 3.1. Genel Olarak 102 3.2. Teşebbüs 103 3.3. İştirak 105 3.4. İçtima 107 3.4.1. Genel Olarak 107 3.4.2. Bileşik Suç 107 3.4.3. Zincirleme Suç 108 3.4.4. Fikri İçtima 110 4. İKİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KASTLA İŞLENMESİ MÜMKÜN OLMAYAN VE İKİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KASTLA İŞLENMESİ ZORUNLU OLAN SUÇLAR .111 5. İKİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KASTIN İRADİLİK UNSURLARINDAKİ FARKLILIK BAĞLAMINDA ORTAYA ÇIKAN DİĞER KAST TÜRLERİNDEN FARKI 114 6. İKİNCİ DERECEDEN DOĞRUDAN KAST VE MAĞDURUN BELİRSİZLİĞİ 116 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM OLASI (DOLAYLI) KAST 1. GENEL OLARAK OLASI KAST KAVRAMI 119 2. OLASI KASTA İLİŞKİN TEORİLER 126 2.1. Genel Olarak 126 2.2. Rıza Teorisi 127 2.3. İmkan/Tasavvur Teorisi 127 2.4. Muhtemel Olasılık Teorisi 128 2.5. Kabullenme/Kayıtsızlık Teorisi 128 3. OLASI KASTIN UNSURLARI 129 3.1. Genel Olarak 129 3.2. Öngörme 130 3.2.1. Genel Olarak 130 3.2.2. Herhangi Bir Amaca Yönelik Bir Davranışın Yapılmış Olması 130 3.2.3. Davranışa Bağlı Olarak, Asıl Amaç Dışında Ceza Normunca Yasaklanmış Bir Neticenin Oluşmasının Muhtemel Olması 131 3.2.4. Ceza Normunca Yasaklanmış Muhtemel İkincil Neticenin Fail Tarafından Öngörülmesi 132 3.2.5. Öngörülen Neticenin Davranışın Zorunlu Sonucu Olmaması 134 3.3. Kabullenme 134 4. OLASI KAST VE SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ BİÇİMLERİ 139 4.1. Genel Olarak 139 4.2. Teşebbüs 140 4.3. İştirak 143 4.4. İçtima 145 4.4.1. Genel Olarak 145 4.4.2. Bileşik Suç 145 4.4.3. Zincirleme Suç 146 4.4.4. Fikri İçtima 148 5. OLASI KASTLA İŞLENMESİ MÜMKÜN OLMAYAN SUÇLAR 149 6. OLASI KASTIN İRADİLİK UNSURLARINDAKİ FARKLILIK BAĞLAMINDA ORTAYA ÇIKAN DİĞER KAST TÜRLERİNDEN VE BİLİNÇLİ TAKSİRDEN FARKI 152 7. OLASI KAST VE MAĞDURUN BELİRSİZLİĞİ 158 SONUÇ 161 KAYNAKÇA 175
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı