İnşaat Bütün Riskler Sigortasında Riziko
İnşaat Bütün Riskler Sigortasında Riziko
Ali AYLİ
Sayfa Sayısı
:
362
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9789754646269
Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!
Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
ÖNSÖZ
Uzun ve yorucu çalışmalar neticesinde hazırladığımız "İnşaat Bütün Riskler Sigortasında Riziko" konulu kitabımızın, Türk Hususi Sigorta Hu¬kuku alanında duyulan ihtiyacı karşılamasını ümit etmekteyiz. Gerçekten büyük bir emeğin sonucu olarak ortaya çıkan bu eserin hazır¬lanması sürecinde yardımlarını esirgemeyen, büyük fedakârlıklar gösteren ve sıkıntılara benimle birlikte göğüs geren sevgili eşim Günay ve çocuklarım Serda Heval ile Dilan′a teşekkür ederek, çalışmamı kendilerine ithaf ediyo¬rum. Akademisyenlik hayatına başladığımız ilk günden bu yana Ticaret Hu¬kuku Anabilim Dalı′nda birlikte çalıştığımız, yüksek lisans ve doktora çalış¬maları için İstanbul′da bulunduğumuz sürelerde dahi kader arkadaşlığı yap¬tığımız, desteğini ve yardımlarını hiçbir zaman eksik etmeyen can yoldaşım Yrd. Doç. Dr. Nihat TAŞDELEN, bu çalışmanın başlangıcından tamamlan¬masına kadar her aşamasında katkı ve yardımlarıyla bana destek olmuştur. Kendisine yürekten minnettarım. Ayrıca bu süreçte Almanca kaynaklardan yapılan çevirilere katkıda bu¬lunan meslektaşlarım Yrd. Doç. Dr. Necat AZARKAN ile Yrd. Doç. Dr. Tahir MURATOGLU′nun ve basım aşamasında büyük bir sabırla tashihlere yardımcı olan asistanım Arş. Gör. Ufuk TEKİN′in yardımlarını unutamam. Son olarak kitabın kısa sürede basılıp dağıtımını sağlayan Yetkin Basım, Yayım ve Dağıtım A.Ş.′nin başta Muharrem BAŞER olmak üzere tüm yetki¬lilerine ve çalışanlarına teşekkür ederim.
Diyarbakır, Ekim 2011 Yrd. Doç. Dr. Ali AYLİ
İÇİNDEKİLER
I. İNŞAAT SİGORTASININ TARİHÇESİ VE GELİŞİMİ 25 II. KONUNUN ELE ALINIŞ ŞEKLİ VE SINIRLANDIRILMASI 29 BİRİNGİ BÖLÜM İNŞAAT BÜTÜN RİSKLER SİGORTASININ TANIMI, KONUSU, NİTELİĞİ, ÖNEMİ VE TÜRLERİ § 1. IANIM 33 § 2. BÜTÜN RİSKLER (ALL RİSKS) KAYDI 34 § 3. İNŞAAT SİGORTASININ KONUSU 35 I. İNŞAAT KAVRAMİ 36 II. İNŞAAT SİGORTASINDA İNŞAAT KAVRAMININ KAPSAMI 39 A. Yapı (İnşa Eseri) 39 B. Bina 42 C. Şantiye Tesisleri ve Ekipmanı 43 D. İnşaat Makine ve Ekipmanları 44 III. İNŞAATIN AŞAMALARI 45 A. Hazırlık Aşaması 45 B. İhale Aşaması 46 C. İnşaat Süreci 46 D. İnşaat Sonrası 47 IV. İNŞAAT RİZİKOLARI 47 A. Genel Olarak 47 B. İnşaatı Hasar veya Zarara Uğratabilecek Temel Sebepler 48 I. Doğal Sebepler 48 a. İklim 48 (1) İklim Koşullarının İnşaat Üzerindeki Muhtelif Etkileri 49 (a) Sıcaklık 49 (b) Rüzgâr 50 (c) Yağış 51 (d) Yıldırım 51 b. Kimyasal Olaylar 52 c. Fiziksel Olaylar 52 d. Jeolojik Olaylar 52 2. Beşeri Sebepler 52 a. İş (İnşaat) Sahibinden Kaynaklanan Sebepler 52 b. Mimar ve/veya Mühendisten Kaynaklanan Sebepler 53 c. Müteahhit ve Taşeronlardan Kaynaklanan Sebepler 53 d. İşçilerden Kaynaklanan Sebepler 54 e. Üçüncü Şahıslardan Kaynaklanan Sebepler 54 f. Kamu Otoritesinden Kaynaklanan Sebepler 54 V. İNŞAAT KAPSAMINDAKİ DEĞERLERDE MEYDANA GELEN ZİYA VE HASARLAR 55 § 4. İNŞAAT SİGORTASININ NİTELİĞİ 55 § 5. İNŞAAT SİGORTASININ İNŞAAT SEKTÖRÜNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ 57 I. RİZİKOLARIN ÜSTLENİLMESİ BAKIMINDAN 57 II. MÜTEAHHİDİN HESAPLAMALARINA ETKİSİ BAKIMINDAN 57 III. KREDİLERE TEMİNAT OLUŞTURMASI BAKIMINDAN 58 IV. İŞ (YAPI) SAHİBİ VE MÜTEAHHİDİN İKTİSADİ VARLIĞININ TEMİNATI OLMASI BAKIMINDAN 59 V. SİGORTACILARIN İNŞAAT SEKTÖRÜNDEKİ DİĞER HİZMETLERİ BAKIMINDAN 59 § 6. İNŞAAT SİGORTALARININ TÜRLERİ 60 I. PROJENİN SAYISI BAKIMINDAN 60 A. Münferit (Single Project) Teminat 60 B. Şemsiye (Abonman - Floater) Teminat 61 II. SAĞLANAN TEMİNATLAR BAKIMINDAN 61 A. Sorumluluk Teminatı Veren Poliçeler 61 B. Maddi Zarar Poliçeleri 62 C. Kombine Poliçeler 62 D. Farklı Şartlar İçeren Poliçeler 62 § 7. İNŞAAT SİGORTASINDA TARAFLAR 63 I. SİGORTACI 63 II. SİGORTA ETTİREN 63 İKİNCİ BÖLÜM İNŞAAT BÜTÜN RİSKLER SİGORTASIYLA TEMİN EDİLEN RİZİKOLAR § 8. İNŞAAT BÜTÜN RİSKLER SİGORTASINDA ANA RİZİKOLAR 67 I. GENEL OLARAK 67 A. Meydana Gelen Olayın Beklenmedik Olması 68 1. Beklenmedik Olma Kavramının Genel Anlamı 69 2. Beklenmedik Olmanın Sigorta Sektöründeki Anlamı 70 3. Beklenmedik Olmanın Zamanı 73 4. Olayın Beklenmedik Olması Zorunluluğu Bakımından İlgili Şahıslar 74 5. Beklenmedik Olmanın İspatı 76 6. Beklenmedik Olmanın Benzer Kavramlardan Ayırt Edilmesi 78 a. Kestirilemez Olmadan Ayırt Edilmesi 78 b. İrade Dışılıktan Ayırt Edilmesi 78 c. Anilikten Ayırt Edilmesi 79 d. İhmalden Ayırt Edilmesi 80 e. İhtimali Kasttan Ayırt Edilmesi 80 B. Olayın Zarara Yol Açması 81 1. Genel olarak 81 2. Eşya Zararı Kavramı 82 C. Uygun İlliyet Bağı 83 II. YANGİN RİZİKOSU 84 A. Yangın Kavramı 84 1. Yangın Kavramının Unsurları 85 a. Alevli Ateşin Varlığı 85 b. Ateş Yakılmaya Tahsis Edilmiş Ocak Dışında Meydana Gelmeli 87 c. Kendi Başına Yayılma Kabiliyetine Sahip Olmalı 88 B. İnşaat Bütün Riskler Sigortasında Yangın ve Benzeri Olaylar İçin Sağlanan Himaye 89 III. PATLAMA RİZİKOSU 91 A. Patlama Kavramı ve Unsurları 91 1. Patlama Kavramı 91 2. Patlamanın Unsurları 93 a. Dışarıya (Açığa) Şiddetli Bir Gücün Çıkması 93 b. Ani Bir Cereyan 94 c. Bir Gaz veya Buharın Genişlemesi 94 B. Patlama Benzerleri 94 C. Kap Patlaması 95 D. Patlama Zararlarının Teminata Dâhil Olması 96 IV. DEPREM RİZİKOSU 97 A. Deprem Kavramı 97 B. Deprem Rizikosunun Teminata Dâhil Olması 98 1. Munich Re 008 Klozu 100 2. Munich Re 009 Klozu 101 V. SEL VE SU BASKINI RİZİKOSU 101 A. Sel ve Su Baskını Kavramı 102 B. Sel ve Su Baskını Rizikosunun Teminata Dâhil Olması 103 VI. TOPRAK KAYMASI (HEYELAN) VEYA TOPRAK ÇÖKMESİ RİZİKOSU 105 A. Toprak Kayması Kavramı 106 B. Toprak Çökmesi Kavramı 107 C. Toprak Kayması ve Toprak Çökmesi Rizikosunun Teminata Dâhil Olması 107 VII. FIRTINA RİZİKOSU 108 A. Fırtına Kavramı 108 B. Fırtınanın Unsurları 109 1. Asgari Sekiz Boforluk Bir Güce Sahip Olma 109 2. Meteorolojik Bir Hava Hareketi Olma I 10 C. Fırtına Zararlarının Teminata Dâhil Olması 1 10 VIII. YILDIRIM RİZİKOSU II1 A. Yıldırım Kavramı 111 B. Yıldırım Zararları 111 IX. HIRSIZLIK RİZİKOSU 113 A. Hırsızlık Kavramı 114 1. Hırsızlık 114 2. Hırsızlığa Teşebbüs 117 3. Yağma (Gasp) 117 4. Güveni Kötüye Kullanma 118 B. Hırsızlık Zararlarının Teminata Dâhil Olması I 19 X. TAŞIT ÇARPMASI RİZİKOSU 121 XI. İNŞAAT KAZASI RİZİKOSU 122 A. İnşaat Kazası Niteliğindeki Olay 122 1. İnşaat Kazası Kavramı ve Unsurları 124 a. Kaza Sigortasında Kaza Kavramı 125 b. Kaza Sigortasında Kazanın Unsurları ve Bu Unsurların İnşaat Kazaları Bakımından Uygulanabilirliği 125 (1) Olay 125 (2) Harici Etki 126 (3) Şiddetli Olma 127 (4) Ani Olma 128 (5) Gayri İradi Olma 129 (6) Zarar 130 (7) İlliyet Bağı 131 2. İnşaat Kazasının Tanımı 134 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İNŞAAT BÜTÜN RİSKLER SİGORTASINDA RİZİKONUN SINIRLANMASI §9. GENEL OLARAK 135 § 10. BİRİNCİL SINIRLAMALAR 138 I. RİZİKONUN SİGORTA KONUSU BAKIMINDAN SINIRLANMASI 138 II. RİZİKONUN ZAMAN BAKIMINDAN SINIRLANMASI 139 A. Genel Olarak 139 B. İnşaat Sigortasında Rizikonun Zaman Bakımından Sınırlanması 143 I. Geçici ve Kesin Kabul 148 2. Esas İnşaat Süresi ve Teminat Süresi 149 a. Dar Güvence 151 b. Geniş Güvence 151 3. İnşaatın Zamanından Önce Bitirilmesi 151 4. İnşaatın Durması 153 III. RİZİKONUN YER BAKİMİNDAN SINIRLANMASI 155 A. Genel Olarak 155 B. Ülke bakımından Sınırlama 155 C. Sigorta Yeriyle (İnşaat Sahasıyla) Sınırlama 156 1. İnşaat Sigortasında Sigorta Yerinin Önemi 157 a. Genel Olarak Sigorta Hukuku Bakımından Sigorta Yerinin Önemi 157 b. Rizikonun Belirlenmesi Bakımından Sigorta Yerinin Önemi 158 c. Sigortalı Değerlerin Belirlenmesi Bakımından Sigorta Yerinin Önemi 158 2. Sigorta Yerinin (İnşaat Sahasının) Belirlenmesi 160 § 11. İKİNCİL SINIRLAMALAR 163 I. SÖZLEŞME İLE SİGORTA TEMİNATINA DÃHİL EDİLEBİLECEK HALLER (NİSBà İSTİSNALAR) 163 A. İş Makineleri ve Ekipmanlarındaki Zararlar 163 1. İş Makineleri ve Ekipmanlarının Sigorta Teminatına Dâhil Edilmesi 164 2. Ek Sözleşmeye Rağmen İş Makineleri ve Ekipmanlarındaki Bazı Hasarların Teminatın Dışında Kalması 166 B. Şantiye Tesisleri ve Ekipmanındaki Ziya ve Hasarlar 169 1. Şantiye Tesisleri ve Ekipmanındaki Ziya ve Hasarların Sigorta Teminatına Dâhil Edilmesi 169 2. Ek Sözleşmeye Rağmen Şantiye Tesisleri ve Ekipmanındaki Bazı Hasarların Teminatın Dışında Kalması 171 C. Enkaz Kaldırma Masrafları 171 1. Enkaz Kaldırma Masraflarının Teminata Dâhil Edilmesi 173 2. Ek Sözleşmeye Rağmen Enkaz Kaldırma Masraflarının Teminatın Dışında Kalması 174 D. Hasar Nedeniyle Yapılan Nakliye Masrafları ve Fazla Çalışma Ücretleri 174 E. Üçüncü Şahıs Zararlanndan Dolayı Sorumluluk 176 1. Sözleşme ile Teminatın Kapsamının Belirlenmesi 180 a. Teminatın Kapsamı 180 b. Aksine Sözleşme Yoksa Teminat Dışında Kalan Haller ISO c. Teminat Dışında Kalan Haller 1X0 2. Özel Şartlar 181 3. Çapraz Sorumluluk Teminatı 182 a. Çapraz Sorumluluk Teminatının Poliçeye Dâhil Edilmesi 182 b. Teminat Dışında Kalan Haller 182 F. Grev. Lokavt, Kargaşalık ve Halk Flareketlerinin Sebep Olduğu Ziya ve Hasarlar 183 1. Teminatın Kapsamı 183 2. "Teminatın İstisnaları 186 G. Bakım Devresinde Meydana Gelen Ziya ve Hasarlar 187 H. Terör Eylemlerinin Yol Açtığı Ziya ve Hasarlar 188 1. Genel Olarak 188 2. Terör Klozu Teminatının İstisnaları 190 İ. Rizikonun Yol Açtığı Çevre Kirliliği Sebebiyle Meydana Gelen Zararlar 191 1. Çevre Kirliliği Zararlarının Teminata Dâhil Edilmesi 191 2. Teminatın İstisnaları 192 MUTLAK İSTİSNALAR 192 A. Aşınma, Paslanma, Yıpranma ve Çürümeler 193 B. Envanter Açıklan 194 C. Tamamlanan veya Geçici Kabulü Yapılan ya da İşverene Teslim Edilen yahut İşveren Tarafından Kullanılan Kısımlannda Meydana Gelen Ziya ve Hasarlar 195 D. Hava ve Kara Nakil Vasıtaları ile Yüzen Araçlardaki Ziya ve Hasarlar 195 E. Nakit, Kıymetli Evrak, Fatura, Dosya, Borç Delilleri ve Hesaba İlişkin Bütün Defter ve Evrak, İnşaat ve Tesisat Plan ve Proje gibi Evrak ve Belgelerdeki Ziya ve Hasarlar 197 F. Savaş ve Savaş Benzeri Olaylardan Kaynaklanan Ziya ve Hasarlar 198 1. Savaş 201 2. Savaş Olayları 203 3. İstila 204 4. Yabancı Düşman Hareketleri 204 5. Çarpışma 205 6. İç savaş 205 7. İhtilal, İsyan ve Ayaklanma 206 8. İnzibati ve Askeri Hareketler 207 G. Nükleer Sebeplerden Kaynaklı Ziya ve Hasarlar 207 H. Kamu Otoritesi Tarafından Yapılacak Tasarruflar Sebebiyle Meydana Gelen Zararlar 208 İ. Plan, Proje veya Hesap Hatasından Dolayı Sigortalı Mallarda Meydana Gelecek Fiziksel Ziya ve Hasarlar 210 1. Hatalı Proje 211 a. Yükümlülüğün Mahiyeti 211 b. Yükümlülüğün Kapsamı 212 (1) Yasal Düzenlemeler, Şartnameler ve Geçerli İnşaat Standartları Kuralları 212 (2) Kabul Görmüş İnşaat Bilim-Tekniği Kuralları 212 (3) Yeni Tekniklerin Uygulanması 212 c. Yükümlülüğün İhlali 213 d. Yükümlülük İhlalinin İspatı 213 2. Projenin Hatalı Uygulanması 214 a. Müteahhit ve/veya Taşeronların Projeye Uymaması 214 b. İşin Hatalı Planlaması 214 . Kusurlu (Ayıplı) Malzeme ve Kusurlu İşçilik Sonucunda Meydana Gelen Zararlar 216 1. Bozuk Malzeme ve/veya Kusurlu İşçilik Nedeniyle Meydana Gelen Ayıbın Giderilmesinden Doğan Zararlar 218 2. Ayıbın Yol Açtığı Rizikolardan Doğan Zararlar 219 K. İnşaat Makine ve Teçhizatında Mekanik ve Elektrik Arızalarından Meydana Gelen Kayıp ve Hasarlar 220 L. Sigortalının Kasdı ve Ayrıca Sözleşme Varsa Ağır Kusurundan Kaynaklanan Ziya ve Hasarlar 220 M. Netice Zararları 230 1. İnşaatın Gecikmesinden Doğan Zararlar 231 2. İnşaatın Kısmen veya Tamamen Durmasından Doğan Zararlar 233 3. Taahhüdün Tamamlanamamasından Doğan Zararlar 234 4. İnşaat Sözleşmesinin Feshinden veya Cezai Şartların Uygulanmasından Doğan Zararlar 235 5. Estetik Kusurdan Doğan Zararlar 235 N. Terör Eylemlerinden Kaynaklı Biyolojik veya Kimyasal Kirlenme Zararları 236 § 12. SİGORTALIYA YÜKLENEN GÖREVLER YOLUYLA HİMAYENİN SINIRLANDIRILMASI 237 I. GÖREV (OBLIEGENHEIT) KAVRAMI 237 II. TÜRK SİGORTA HUKUKUNDA GÖREVLERİN DÜZENLENMESİ 238 A. "Ya Hep Ya Hiç İlkesinin" Zorunlu Olmaması 240 i. Kusur Şartı 240 C. Nedensellik Bağı 241 D. Sözleşmenin SonaErdirilebilmesinin Süreye ve Beyana Bağlı Olması 242 E. Emredicilik 243 III. İNŞAAT SİGORTASINDA SİGORTA ETTİRENE YÜKLENEN GÖREVLER 244 A. Sözleşmenin Kuruluşundaki Görevler 244 1. Sözleşmenin Kuruluşundaki İhbar Görevinin Konusu 244 2. İhbarın Zamanı 247 3. İhbarın Şekli 248 4. Yerine Getirilmemesinin (İhlalin) Hukuki Sonuçlan 250 a. İhlalin Rizikonun Gerçekleşmesinden Önce Anlaşılması 252 b. İhlalin Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonra Anlaşılması 253 c. Değerlendirmemiz 254 B. Rizikonun Gerçekleşmesinden Önceki Görevler 255 1. İhtimam Gösterme Görevi 255 2. Sigortacının Kontrollerine Müsaade ve Yardım Etme Görevi 259 3. Rizikoyu Ağırlaştırmama Görevi 260 a. Riziko Ağırlaşması 260 b. Rizikonun Ağırlaşması Halinde Sigortacının Haklan 263 (1) Fesih Hakkı 263 (2) Prim Farkını Talep Hakkı 265 c. Görevin İhlali Halinde Uygulanacak Yaptırım 268 4. Ağırlaşan Rizikoyu İhbar Görevi 270 a. Genel Olarak 270 b. Konusu 271 c. Yerine Getirilmesinde Şekil ve Süre 273 d. İhlalinin Hukuki Sonucu 274 5. Sigortalı Eşyadaki Yer Değişikliklerini Bildirme Görevi 276 6. Mülkiyet Değişikliğini İhbar Görevi 277 C. Rizikonun Gerçekleşmesindeki ve Gerçekleşmesinden Sonraki Görevler 279 1. Rizikonun Gerçekleştiğini Bildirme Görevi 280 a. Bildirimin Kapsamı ve Bildirimle Görevli Şahıslar 280 b. İhlali ve Sonucu 282 2. Zararı Önleme, Azaltma ve Sigortacının Rücu Haklarını Koruma Yükümlülüğü 285 a. Kapsamı 285 b. İhlalinin Sonucu 287 3. Bilgi Verme ve Araştırma Yapılmasına Müsaade Etme Yükümlülüğü 288 a. Kapsamı 289 b. İhlalinin Sonucu 292 ; 4. I lasar Konusu Yer veya Mallarda Değişiklik Yapmama Görevi 294 5. Birden Fazla Sigortayı Bildirme Görevi 295 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BENZER RİZİKOLARI TEMİN EDEN DİĞER SİGORTA DALLARINA KIYASLA İNŞAAT BÜTÜN RİSKLER SİGORTASININ KAPSAMI § 13. GENEL OLARAK 299 § 14. MONTAJ SİGORTASINA KIYASLA KAPSAMI 299 I. SİGORTALI UNSURLAR 300 II. SİGORTALI RİZİKO 300 § 15. KASKO SİGORTASINA KIYASLA KAPSAMI 301 I. SİGORTALI UNSURLAR 301 II. SİGORTALI RİZİKO 302 § 16. MAKİNE KIRILMASI SİGORTASINA KIYASLA KAPSAMI 302 I. SİGORTALI UNSURLAR 302 II. SİGORTALI RİZİKO 303 § 17. YANGIN SİGORTASINA KIYASLA KAPSAMI 304 I. SİGORTALI UNSURLAR 304 II. SİGORTALI RİZİKO 304 § 18. HIRSIZLIK SİGORTASINA KIYASLA KAPSAMI 305 I. SİGORTALI UNSURLAR 305 II. SİGORTALI RİZİKO 306 § 19. CAM KIRILMASINA KARŞI SİGORTAYA KIYASLA KAPSAMI 307 I. SİGORTALI UNSURLAR 307 II. SİGORTALI RİZİKO 308 § 20. MALİ MESULİYET SİGORTASINA KIYASLA KAPSAMI 308 I. GENEL OLARAK 308 A. Sigortalı Unsurlar 309 13. Sigortalı Riziko 311 SONUÇ 313 EKLER 317 EK I. İNŞAAT SİGORTALARI POLİÇELERİ GENEL ŞARTLARI 317 EK 2. İNŞAAT SİGORTALARI POLİÇELERİ ÖZEL ŞARTLARI (MUNICH RE KLOZLARI) 329 EK 3. DEPREM ŞİDDET CETVELİ 351 KAYNAKÇA 353