Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
İletişimin Denetlenmesi Ve Yasak Deliller
İletişimin Denetlenmesi Ve Yasak Deliller
İbrahim ŞAHBAZ
Sayfa Sayısı
:
305
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2009
ISBN NO
:
9789754644838
2.000,00
TL ÖNSÖZ Tüm suç ve suçlularla mücadele demokratik hukuk devletlerde zorunluluktur. Ancak, yasaya/hukuka aykırı delillerle soruşturma açılması ve hüküm kurulması mümkün değildir. Tüm delillerin hukuka uygun olarak elde edilmeleri şart olduğu gibi, iletişimin denetlenmesi yoluyla delil elde edilmesinde daha da sıkı kurallara bağlı hareket edilmesi, Anayasayla koruma altına alınmış iletişim özgürlüğü ile özel hayatın gizliliği ve adil yargılanma hakkı bakımından daha da büyük öneme sahiptir. Teknolojinin geldiği aşama itibariyle insanoğlu için kolaylıklar sağlama yanında, iyiye kullanılmadığı takdirde bireylerin haklan için tehlikeler taşıdığını belirtmeye gerek yok sanırım. Son zamanlarda iletişim özgürlüğünün çeşitli biçimlerde zarar görmesi böyle bir çalışma yapmamda itici etken olmuştur. O nedenle, yeni mevzuatımızın getirdiği düzenlemeler ışığında, sadece adli amaçlı iletişimin denetlenmesi konusunu ele aldım. Karmaşık ve önemli bir konuyu irdelemeye çalışmanın zorluğunu belirtmeye gerek olmadığı kanısındayım. Ulusal ve uluslar arası uygulama ve değerlendirmelerde ortak noktaların belirlenmesindeki zorluk da göz önünde bulundurularak, bu çalışmanın okuyucuların tüm sorularına yanıt veremeyebileceğinin bilincindeyim. Zamanlarını aldığım eşim Özden ve oğlum Ali ile kitabın basımını üstlenen Yetkin A.Ş. yetkilileri Sayın Muharrem Başer ve Sayın Y. Ziya Gülkök ile çalışanlara teşekkür ederim Daha iyisinin yazılması umuduyla, herkese bir şekilde yararlı olmasını diliyorum. 15 Eylül 2008 Doç. Dr. İbrahim ŞAHBAZ Yargıtay 11. CD Üyesi GİRİŞ Ceza yargılama hukukunda maddi gerçekliğe ulaşılması esastır. Maddi gerçekliğe delillerle ulaşılır. Bunu sağlamak için ne pahasına olursa olsun delil denilemez. Yani, delilin hukuka uygun yollardan elde edilmesi gerekir. Bu nedenle "sanığın hakları" maddi gerçeğin elde edilmesinde bir sınır oluşturmaktadır1. Ceza uyuşmazlığında maddi ve hukuki olmak üzere iki yön vardır. Yargılama makamları bir uyuşmazlığı çözerken öncelikle uyuşmazlığın maddi yönünü çözümlemek durumundalar. Bu çözüme ulaşılabilmesi için olayla ilgili belirlemelerde bulunulması ve bu yolla maddi gerçeğe ulaşılması gerekir. Bunun için öncelikle bir fiilin işlenip işlenmediği, işlendi ise bunun suç oluşturup oluşturmadığı, suç ise bunun fail tarafından işlenip işlenmediği hususlarının belirlenmesi zorunludur2. Ceza yargılamasında yargıcın maddi sorunu çözmek için, Kunter′in deyimiyle "bir tarihçi gibi", yaşanmış olan olayı yeniden yaşatacak biçimde, geçmişteki olaylardan gerçeği bulmaya çalışması gerekir3. Yargıç′ın kararını verirken maddi olayı çözümleme, bunu sabit kabul etme veya kabul etmemesinde esas aldığı araçlara delil denmektedir4. Deliller davada "ispat araçları" olarak kabul edilmektedir. Deliller (ispat araçları) arasında ikrar, tanık anlatımı, sanık ve tanıktan başka kimselerin açıklamaları, yazılı belgeler, görüntü veya ses kaydeden araçlarla açıklamalar ve belirtiler üzerinde durulmaktadır5. Ancak somut olaylar bakımından her şey delil olabilir. Nelerin delil olamayacağı hususunda açık bir düzenleme olmaması, her şeyin delil olabileceğini göstermektedir. Ancak hükme Yenisey, Feridun: "İspat Hukuku ve "Fair Trial′ İlkesi, Dürüst Yargılanma Hakkı", İstanbul 1997, s.59. Toroslu, Nevzat-Feyzioğlu, Metin: Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2006, s. 167-168; Centel, Nur-Zafer, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 2006, s.204 . Kunter, "Nurullah: Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 1986, s.341. Toroslu-Feyzioğlu, 2006, s. 168. Öztürk, Bahri-Erdem, Mustafa Ruhan: Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2006, s.348 vd.; Feyzioğlu, Metin: Tanıklık ve Dürüst Muhakeme. Ankara 1998, s.l0"da, "tanık bir delil veya delil aracı değil, delilin kaynağıdır. Nitekim, muhakeme sırasında doğrudan doğruya incelenen, tanığın kendi(si) olmayıp, onun beyanıdır. Tanığın beyanı, bir delil aracıdır. Bu beyanın sunulmuş olduğu sübut konusunda karar vermeye yetkili makam, o safha için gerekli olan ölçüde, maddi gerçeği gösterdiğine kanaat getirirse, tanık beyanı artık "delir niteliğini kazanacaktır" denmektedir. 13 esas alınacak delilde tek sınırlama, bunların hukuka/yasaya uygun olmalarıdır. Delil, adaletin gerçekleştirilmesi için kabul edilmiştir. Delilsiz dava ve karar olamayacağı gibi, delilsiz karar adil de olmaz. Ceza yargılama hukuku bakımından deliller büyük öneme sahiptir. Bu öneminden dolayı, delillerin hukuka/yasaya uygun elde edilmeleri gerekmektedir. Delillerin hukuka uygun olup olmadıkları, anayasa ve ceza yargılama yasası ile diğer yasalarca benimsenen ilkelere uygunluğu ile ölçülür. O nedenle, başta anayasa olmak üzere, usulüne göre yürürlüğe konmuş uluslar arası sözleşmeler ve bu sözleşmeleri yorumlayan yargı kararları ve nihayet iç hukuktaki yargılama ve diğer özel yasalardaki kurallar delillerin değerlendirilmesi bakımından göz önünde tutulması gereken ilkeleri içerirler. Hukukumuz bakımından önemi nedeniyle, özellikle iletişimin dinlenmesi ile elde edilecek delillerin değerlendirilmesi konusunda uluslar arası gelişmeler, karşılaştırmalı hukuk ve yeni yargılama yasası ile diğer düzenlemelerle getirilen hükümler üzerinde durulacaktır. Bu çalışmada, kuşkusuz yeni yargılama yasasıyla getirilen düzenlemeler konuya en geniş ve açık biçimde yer verdiğinden, genelde delillerin değerlendirilmesi ve iletişimin dinlenmesi konusundaki hükümler ile yargı kararlarındaki yaklaşımlara yer verilecektir. Ceza yargılama yasası kuralları, bir devletin temel insan hak ve özgürlüklerine önem veren gerçek bir hukuk devleti olup olmadığının göstergesi6 olduğundan, çalışmanın ağırlığı 5271 sayılı yasayla getirilen düzenlemeler olacaktır. Amaç adalete ulaşılmasıdır. Adaletin toplumlar bakımından öneminden dolayı, çok eskilerden beri şu güzel sözler söylenmiştir7: "Nomos (hukuk) herşeyin kralıdır" (Heredotus); "İnsanları iyi yapan yasalardır" (Aristo); "Hukuk her şeyin üzerinde olmalıdır" (Aristo); "Yasaların ilk ve temel amacı bireylerin mutlak haklarını korumak ve düzenlemektir" (William Blackstone); "Adalet, herkese kendi hakkını vermek konusunda kat′i ve devamlı bir iradedir" (Lustinianus); "Adalet ilkin devletten gelmelidir. Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir" (Aristo); "Medeniyetin ilk şartı adalettir" (Sigmund Freud); "İnsanlığın en güzel görevi adalet da-ğıtmasıdır" (Voltaire); "Kuvvetsiz adalet aciz, adaletsiz kuvvet de zalimdir" (Pascal); "Adalet erdemlerin kraliçesidir" (Latin Atasözü). Keskin, Serap: Ceza Muhakemesi Hukukunda Temyiz Nedeni Olarak Hukuka Aykırılık, İstanbul 1997. s.24. http://www.canaktan.org/can aktan jıersonal/canaktan-arastirrnalari/ozlu-sozler/aktan-hukuk.pdfAktan, Coşkun Can Aktan, Yeni Global Gerçekler, İstanbul: TÜGİAD Yayınları. 2000. İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 İÇİNDEKİLER 7 KISALTMALAR 11 GİRİŞ 13 I- Delil Yasağı 15 II- Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi 18 BİRİNCİ BÖLÜM KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA YASAK DELİLLER 1- Ülkelerde 26 A- İngiliz Hukukunda 26 B- Amerikan Hukukunda 27 C- Alman Hukukunda 29 D- Avrupa Birliğine Üye Ülkelere Toplu Bakış 31 II- AİHM Kararlarında 32 A-Genel Olarak 32 B- Özel Yaşamla İlgili Kararlar 35 C- Sözleşmenin 3. Maddesi ile İlgili Kararlar 38 D-Diğer Kararlar 42 İKİNCİ BÖLÜM TÜRK HUKUKUNDA YASAK DELİLLER ve İLETİŞİMİN DENETLENMESİ I- Genel Olarak Düzenlemeler 45 A- Anayasadaki Düzenlemeler 45 B- Ceza Yargılama Yasasındaki Düzenlemeler 47 C- Diğer Yasalardaki Düzenlemeler 51 a- 2937 sayılı Yasadaki Düzenleme 51 b- 2803 sayılı Yasadaki Düzenleme 53 c- 2559 sayılı Yasadaki Düzenleme 55 D- Yönetmeliklerdeki Düzenlemeler 58 8 II- İletişimin Denetlenmesi Yoluyla Delil Elde Edilmesi 79 A- İletişim Özgürlüğü Bakımından 79 B- Özel Hayatın Korunması Bakımından 81 III- Önlemin Hukuksal Niteliği 81 IV- Uygulanabileceği Suçlar 82 A- Örgüt Suçları Dışında Kalan Suçlar Bakımından 83 B- Örgüt Suçlan Bakımından 85 V- Önlem Kararı Verilmesi 86 VI- Önlem Kararında Yer Alacak Hususlar 92 VII- Önlem Kararı Verilirken Dikkat Edilecek Hususlar 93 VIII- Önlem Kararının Süresi 98 A- Örgütün Faaliyetleri Çerçevesinde İşlenmeyen Suçlarda 98 B- Örgütün Faaliyetleri Çerçevesinde İşlenen Suçlarda 100 a- Süre Uzatımı 104 b- Süre Uzatımında Yetki 106 IX- Önlem Kararına Karşı Yasa Yolu 107 X- Önlem Kararının Yerine Getirilmesi 110 XI- Önlemin Uygulanacağı Kişiler 115 A- Özel Soruşturma Yöntemine Tabi Olmayanlar 115 B- Özel Soruşturma Yöntemine Tabi Olanlar 119 a- Milletvekilleri 119 b- Kamu Görevlileri 121 C- Şüpheli veya Sanıktan Başka Kimselerin İletişimlerinin Denetlenmesi 123 a- Şikayetçinin İletişiminin Denetlenmesi 123 b- Üçüncü Kişilerin İletişimlerinin Denetlenmesi 125 c- Gizli Soruşturma 130 XII- Mobil Telefonun Yerinin Tespiti 131 XIII- Delillerin Elde Edilişi ve Özellikleri 135 A- Delillerin Toplanması 136 B- Delil Yasakları 142 a- Zehirli Ağacın Meyvesi(Hukuka Aykırı Delilin Uzak Etkisi) 151 b- Delil Elde Etme Yasağı 153 XIV- Tesadüfen Elde Edilen Deliller 159 A- Tesadüfen Elde Edilen Delillerle İlgili Düzenlemeler 162 B- Tesadüfen Elde Edilen Delillerin Değerlendirilmesi 164 XV- Delillerin Değerlendirilmesi 175 A- Yargıcın Dikkate Alması Gereken Önemli Hususlar 179 a- Bilgilerin Niteliği 182 b- Kullanılabilecek Bilgiler 183 c- Mobil Telefonun Yerinin Tespiti Bilgileri 185 d- Yargıcın Kararının Değerlendirilmesi 185 B- Özel Kişilerin Elde Ettikleri Deliller 187 C- Hukuka Aykırı Delillerin Değeri 193 D- Hukuka Aykırı Delillerin Dosyadan Çıkartılması 197 E- Kararların Yerine Getirilmesi, İletişim İçeriklerinin Yok Edilmesi 199 F- Delil Serbestisi 201 XVI- İçtihatlar 203 A- Anayasa Mahkemesi Kararı 203 B- Yargıtay Ceza Genel Kurulu Kararlan 204 C- Yargıtay Daire Kararları 251 D- Diğer Yargı Kararlan 293 XVII- Yaptırımlar 293 XVIII-SONUÇ 297 KAYNAKÇA 301
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı