İletişimin Denetlenmesi - Gizli Soruşturmacı ve Teknik Takibin Hukuki Boyutu
İletişimin Denetlenmesi - Gizli Soruşturmacı ve Teknik Takibin Hukuki Boyutu
Necati MERAN
Belirli suçların soruÅŸturulmasında iletiÅŸimin dinlenmesi ve kaydına iliÅŸkin düzenlenmiÅŸ bulunan Ceza muhakemesi Kanununun 135. maddesindeki dinleme, kayıt, mobil telefonun yerinin tespiti, 139. maddesindeki gizli soruÅŸturmacı görevlendirme ve 140. maddesindeki ortam dinleme koÅŸulları ile bunların sürelerinin yeniden düzenlenmesine ve bu maddelere iliÅŸkin kataloglarda yer alan suçlara yönelik olarak 2014 yılı içinde 6526 ve 6572 sayılı Kanunlarla önemli deÄŸiÅŸiklikler yapılmıştır.
Ä°stihbari ya da suç soruÅŸturmasına iliÅŸkin dinleme ve kayıt iÅŸlemlerinin temelini oluÅŸturan 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu, 2803 sayılı Jandarma TeÅŸkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu 2559, 2937 sayılı Devlet Ä°stihbarat Hizmetleri ve Milli Ä°stihbarat TeÅŸkilatı Kanununun ilgili maddelerinde de deÄŸiÅŸiklikler yapılmış, CMK’nın yukarıda belirttiÄŸimiz maddelerinin söz konusu kanunlarla birlikte uygulanmasında nasıl yorumlanması gerektiÄŸi Yargıtayın bu zamana kadar çıkmış içtihatları da gözetilerek açıklanmıştır.
Kanunlardaki, bütün mevzuata etki eden sık deÄŸiÅŸiklikler, uygulama Yönetmeliklerinde gerçekleÅŸtirilmediÄŸinden ve uygulama alanları buna göre biçimlendirilmediÄŸinden ortaya çıkan uyumsuzluklar kitaptaki açıklamalar sırasında vurgulanmış, deÄŸiÅŸikliklere uygun açıklamalar yapılması yolu tercih edilmiÅŸtir.
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 132. 133. ve 134. maddelerinde, özel hayatın gizliliÄŸinin ve haberleÅŸme özgürlüÄŸünün korunmasına yönelik hükümlerdeki deÄŸiÅŸiklikler de gözetilerek kitap tekrar gözden geçirilmiÅŸ, yeni ve güncel kararlarla Yargıtayın konulara bakışına dikkat çekilmiÅŸtir.
Kitabın bu baskısında da adli ya da önleme amaçlı iletiÅŸimin denetlenmesine, teknik takip ve gizli soruÅŸturmacı kullanılmasına AÄ°HM kararları ve Yargıtay kararları ile ışık tutulmuÅŸ, güncel uygulamalara göre yorumlamalara gidilmiÅŸtir.
Koruma tedbirlerine aykırı davranan kamu görevlilerine iliÅŸkin açılacak tazminat davalarını düzenleyen CMK nın 141. maddesinde 2013 yılında 6459, 2014 yılında 6545 sayılı Kanunlarla deÄŸiÅŸiklikler yapıldığından bu hususlara iliÅŸkin açıklamalara da Kitapta yer verilmiÅŸtir.
Kitabın basıma hazırlanmasında emeÄŸi geçen Adalet Yayınevi sahibi sayın Hakan Karaaslan a, Genel Koordinatör sayın Tevfik Sarısoy a, sayfa tasarımını gerçekleÅŸtiren Sercan Ceber e, kapak tasarımını yapan Yasin Özbudak a teÅŸekkürlerimi sunuyorum.
Kitabın 3. Baskısının da hukukçulara yararlı olması, hukuka katkı saÄŸlaması dileÄŸiyle ve saygıyla.
- Birinci Bölüm
- TELEKOMÜNÄ°KASYON YOLUYLA YAPILAN Ä°LETİŞİMÄ°N DENETLENMESÄ°, Ä°LETİŞİMÄ°N TESPÄ°TÄ°, DÄ°NLENMESÄ° VEKAYDA ALINMASI
- I. -GÄ°RÄ°Åž-1
- II. -KAVRAMLAR-2
- III. -Ä°LETİŞİMÄ°N ÖNLEME AMAÇLI DENETLENMESÄ°-4
- A. -ÖNLEME AMAÇLI Ä°LETİŞİM DENETLEMESÄ° VE TEKNÄ°K Ä°ZLEME YAPMAYA YETKÄ°LÄ° OLAN KURUM VE GÖREVLÄ°LER-4
- 1. -Polis Teşkilatı-4
- 2. -Jandarma Teşkilatı-7
- 3. -Milli İstihbarat Teşkilatı-10
- B. -ÖNLEME AMAÇLI Ä°LETİŞİMÄ°N DENETLENMESÄ°NDE ELDE EDÄ°LEN BÄ°LGÄ°LERÄ°N CEZA YARGILAMASINDA KULLLANILMASI-13
- 1. -Ceza İnfaz Teşkilatı-20
- C. -MİT MENSUPLARININ CEZA MUHAKEMESİ BAKIMINDAN İLETİŞİMİ DENETLEME YETKİLERİ-20
- D. -JANDARMANIN CEZA MUHAKEMESÄ° BAKIMINDAN Ä°LETİŞİMÄ° DENETLEME VE TEKNÄ°K ARAÇLARLA Ä°ZLEME YETKÄ°SÄ°-29
- E. -POLÄ°SÄ°N CEZA MUHAKEMESÄ° BAKIMINDAN Ä°LETİŞİMÄ° DENETLEME VE TEKNÄ°K ARAÇLARLA Ä°ZLEME YETKÄ°SÄ°-30
- F. -YETKÄ°LÄ° KURUMLARIN Ä°LETİŞİMÄ°N DENETLENMESÄ° VE TEKNÄ°K ARAÇLARLA Ä°ZLEME Ä°ÅžLEMÄ°NÄ° YAPMAYA YETKÄ°LÄ° OLDUKLARI COÄžRAFÄ° ALAN - ÜLKE GENELÄ°NDE DÄ°NLEME VE TAKÄ°P-31
- G. -ÖNLEME VE Ä°STÄ°HBARÄ° AMAÇLI Ä°LETİŞİMÄ°N DENETLENMESÄ° KARARI-41
- 1. -Yetkili Hakim-41
- 2. -Ä°letiÅŸimin Denetlenmesi Ä°çin Yazılı emir-42
- IV. -Ä°LETİŞİMÄ°N DENETLENMESÄ° Ä°LE GÖREVLÄ° TEÅžKÄ°LAT-44
- A. -TELEKOMÜNÄ°KASYON Ä°LETİŞİM BAÅžKANLIÄžI-44
- B. -TELEKOMÜNÄ°KASYON Ä°LETİŞİM BAÅžKANLIÄžININ GÖREVLERÄ°-45
- 1. -Telekominikasyon Ä°letiÅŸim BaÅŸkanı’nın Görevleri-49
- 2. -Hukuk Daire BaÅŸkanlığının Görevleri-49
- 3. -Teknik Ä°ÅŸletme Daire BaÅŸkanlığının görevleri-50
- 4. -Bilgi Sistemleri Daire BaÅŸkanlığının görevleri-50
- 5. -Ä°darî Daire BaÅŸkanlığının Görevleri-51
- V. -TELEKOMÜNÄ°KASYON Ä°LETİŞİM BAÅžKANLIÄžI’NIN Ä°LETİŞİMÄ° DENETLEMESÄ°-53
- A. -TELEKOMÜNÄ°KASYON Ä°LETİŞİM BAÅžKANLIÄžINDAN Ä°LETİŞİMÄ°N DENETLENMESÄ°NÄ° Ä°STEME HAKKI-54
- B. -KARARLARDA VE YAZILI EMÄ°RLERDE BULUNMASI GEREKLÄ° HUSUSLAR-61
- C. -KARARLARIN YERÄ°NE GETÄ°RÄ°LMESÄ°-61
- D. -KAYITLARIN YOK EDÄ°LMESÄ°-63
- VI. -Ä°LETİŞİMÄ°N ADLÄ° AMAÇLI DENETLENMESÄ°-63
- A. -YASAL DAYANAK-63
- B. -İLETİŞİMİN DENETLENMESİ-64
- C. -Ä°LETİŞİMÄ°N DENETLENMESÄ° TÜRLERÄ°-66
- 1. -İletişimin Dinlenmesi ve Kayda Alınması-66
- 2. -Ä°letiÅŸimin tespiti-69
- 3. -Sinyal Bilgileri DeÄŸerlendirilmesi-90
- 4. -Diğer İletişim Kayıtlarının Durumu-90
- 5. -Mobil Telefonun Yerinin Tespiti-91
- D. -İLETİŞİMİN DENETLENMESİNİN KOŞULLARI-99
- 1. -Bir Suç Dolayısıyla Yapılan SoruÅŸturma ve KovuÅŸturma Bulunması (ÖnkoÅŸulu), -99
- A)-Hakkında İletişimin Denetlenmesi Kararı Verilebilecek Kişiler-101
- Ä°LGÄ°LÄ° YARGITAY KARARI-102
- B)-Suça Ä°ÅŸtirak Edenlerin Durumu-109
- C)-Özel SoruÅŸturma Usullerine Tabi KiÅŸilerin Durumu-109
- aa)-Kamu Görevlileri-109
- bb)-Hakimler- Savcılar-120
- cc) Milletvekilleri-127
- dd)-YükseköÄŸretim Üst KuruluÅŸları BaÅŸkan ve Üyeleri, Rektörler-128
- ee) Avukatlar-132
- D)-Tedbirin uygulanmasına iliÅŸkin araçların kapsamı-134
- E)-İletişiminin Denetlenmesi ve Mağdurun Rızası-135
- Ä°LGÄ°LÄ° YARGITAY KARARLARI-136
- 2. -Suç Ä°ÅŸlendiÄŸine Ä°liÅŸkin Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Åžüphe Sebeplerinin Varlığı ve BaÅŸka Suretle Delil Elde Edilmesi Ä°mkânının Bulunmaması-164
- 3. -Ä°letiÅŸimin Denetlenmesine Ä°liÅŸkin Hâkim veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararının Bulunması-167
- 4. -Ä°letiÅŸiminin Denetlenmesi Ä°stenen KiÅŸinin / KiÅŸilerin CMK’nın 135/8. maddesinde Belirtilen Katalogtaki Suçları Ä°ÅŸlediÄŸi Åžüphesinin / Ä°ddiasının Bulunması-168
- E. -SORUŞTURMA EVRESİNDE İLETİŞİMİN DENETLENMESİ KARARI-170
- 1. -Yetkili Hakim-170
- 2. -Tedbire Karar Verme Yetkisi -Kararın Alınması--172
- A)-Kararın Mahkeme Tarafından Verilmesi-172
- B)-C. Savcısı Tarafından Verilen Kararın Mahkemece Onaylanması-173
- C)-C. Savcısının Onaylanmayan Tedbir Kararına Karşı İtiraz Hakkı-174
- D)-Talep ve Kararda Yer Alması Gereken Hususlar-174
- E)-Tedbirin Kapsamı - Sınırları-175
- aa)-Ä°letiÅŸimin Denetlenmesinin, Ä°zlenen Suç Bakımından Sınırlandırılması-176
- bb)-İletişimin Denetlenmesinin, İzlenen Kişinin Konuştuğu Kimseler Bakımından Sınırlandırılması-177
- cc)-Ä°letiÅŸimin Denetlenmesinin, Ä°zlenen KiÅŸinin Müdafii Ä°le GörüÅŸmesi Bakımından Sınırlandırılması-198
- F. -İLETİŞİMİN DENETLENMESİ KARARLARINA KARŞI KANUN YOLLARI-207
- G. -Ä°LETİŞİMÄ°N DENETLENMESÄ°NDE SÜRE-209
- H. -TEDBÄ°R SÜRESÄ°NÄ° UZATMA KOÅžULLARI-218
- I. -KARARLARIN YERÄ°NE GETÄ°RÄ°LMESÄ°-219
- Ä°. -TEDBÄ°RÄ°N SONA ERDÄ°RÄ°LMESÄ°-222
- 1. -Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Verilmesi-222
- 2. -Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısı Tarafından Verilen Kararlara Hâkimin Onay Vermemesi-222
- J. -TEDBÄ°R UYGULANDIÄžININ BÄ°LDÄ°RÄ°LMESÄ°-224
- K. -Ä°LETİŞİM Ä°ÇERÄ°KLERÄ°NÄ°N YOK EDÄ°LMESÄ°-224
- VII. -Ä°LETİŞİM Ä°ÇERÄ°KLERÄ°NÄ°N YOK EDÄ°LMEMESÄ° HALÄ°NDE YAPTIRIM-231
- A. -TCK’DA Ä°LETİŞİMÄ°N DENETLENMESÄ°NE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N VERÄ°LERÄ°N YOK EDÄ°LMEMESÄ° SUÇU-232
- 1. -Suçun KoruduÄŸu Hukuki DeÄŸer-232
- 2. -Maddi ÖÄŸe-233
- A)-Fail-233
- B)-MaÄŸdur-233
- C)-Suçun Konusu-233
- D)-Hareket - Netice-234
- 3. -Manevi ÖÄŸe-235
- 4. -Suçun Özel GörünüÅŸ Åžekilleri-235
- A)-TeÅŸebbüs-235
- B)-Ä°ÅŸtirak-236
- C)-Ä°çtima-236
- 5. -Yaptırım-236
- 6. -KovuÅŸturma ve Görevli Mahkeme-237
- B. -TCK’DA Ä°LETİŞİMÄ°N DENETLENMESÄ°NE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N YASAK VE YAPTIRIMLAR-237
- C. -KİŞİLER ARASINDAKİ İLETİŞİMİN YETKİSİZ KİŞİLERCE DİNLENMESİ VE KAYDA ALINMASI-238
- 1. -Suçla Korunan Hukuki DeÄŸer-239
- 2. -Maddi ÖÄŸe-239
- A)-Fail-239
- B)-MaÄŸdur-241
- C)-Suçun Konusu-241
- D)-Hareket- Netice-242
- 3. -Manevi ÖÄŸe-245
- 4. -Suçun Özel GörünüÅŸ Åžekilleri-246
- A)-TeÅŸebbüs-246
- B)-Ä°ÅŸtirak-246
- C)-Ä°çtima-246
- 5. -UzlaÅŸma - KovuÅŸturma ve Görevli Mahkeme-247
- VIII. -İLETİŞİMİN DENETLENMESİ NEDENİYLE DEVLETİN SORUMLULUĞU-276
- A. -CEZAÄ° SORUMLULUK-277
- B. -TAZMÄ°NAT SORUMLULUÄžU-278
- C. -DÄ°SÄ°PLÄ°N SORUMLULUÄžU-287
- Ä°kinci Bölüm
- CEZA MUHAKEMESÄ° HUKUKUNDA DELÄ°LLER VE HUKUKA AYKIRI DELÄ°L
- I. -CEZA MUHAKEMESÄ° HUKUKUNDA DELÄ°LLER-289
- II. -DELÄ°LÄ°N HUKUKA AYKIRI SAYILMASINDAKÄ° ÖLÇÜTLER-294
- A. -DELÄ°L YASAKLARI ÖLÇÜTÜ-294
- 1. -Konusu Nedeniyle Yasak Deliller-294
- 2. -Temel Hakların Korunması Amaçlı Yasak Deliller-295
- 3. -Elde Edilmesinde Uygulanan Yöntem Nedeniyle Yasak Deliller-295
- B. -KORUNAN HUKUKÄ° YARAR ÖLÇÜTÜ-296
- Ä°LGÄ°LÄ° YARGITAY KARARLARI-297
- III. -HUKUKA AYKIRI ELDE EDÄ°LMÄ°Åž DELÄ°LÄ°N YARGILAMA DOSYASINDA BULUNDURULMASI-312
- IV. -YAKINAN VEYA ÖZEL KİŞİLER TARAFINDAN ELDE EDÄ°LMÄ°Åž DELÄ°LLER-314
- V. -TESADÜFEN ELDE EDÄ°LEN DELÄ°LLER-325
- A. -HAKKINDA TEDBÄ°R UYGULANAN ÅžÜPHELÄ° YA DA SANIÄžA Ä°LÄ°ÅžKÄ°N TESADÜFÄ° DELÄ°LLER-327
- B. -TEDBÄ°RÄ°N UYGULANDIÄžI SIRADA ELE GEÇEN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERLE Ä°LGÄ°LÄ° TESADÜFÄ° DELÄ°LLER-330
- C. -KATALOGTA BULUNAN SUÇLA Ä°LGÄ°LÄ° TEDBÄ°R UYGULANMASINA BAÅžLANDIKTAN SONRA SUÇUN VASIF DEĞİŞTÄ°RMESÄ°-354
- Ä°LGÄ°LÄ° YARGITAY KARARLARI-354
- VI. -HUKUK YARGILAMASINDA YASAK DELÄ°LLER-371
- Ä°LGÄ°LÄ° YARGITAY KARARLARI-372
- VII. -DÄ°SÄ°PLÄ°N HUKUKUNDA YASAK DELÄ°LLER-400
- VIII. -AVRUPA Ä°NSAN HAKLARI SÖZLEÅžMESÄ° VE UYGULAMASINDA YASAK DELÄ°LLER-422
- IX. DELÄ°LLERÄ°N ISPAT GÜCÜ-425
- Üçüncü Bölüm
- GÄ°ZLÄ° SORUÅžTURMACI
- I. -GÄ°ZLÄ° SORUÅžTURMACI VE TEKNÄ°K ARAÇLARLA Ä°ZLEME-459
- A. -GÄ°ZLÄ° SORUÅžTURMACI GÖREVLENDÄ°RÄ°LMESÄ°NE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N KORUMA TEDBÄ°RÄ°-459
- B. -GÄ°ZLÄ° SORUÅžTURMACI GÖREVLENDÄ°RÄ°LMESÄ°-460
- 1. -GiriÅŸ-460
- 2. -Gizli Soruşturmacı Kullanılması Tedbirin Uygulanma Koşulları-462
- 3. -Gizli SoruÅŸturmacı Kullanılması Tedbirinin UygulanabileceÄŸi Suçlar-463
- 4. -Gizli Soruşturmacı Tedbirinin Niteliği-466
- 5. -Gizli Soruşturmacı Talebi ve Kararı-469
- 6. -Gizli SoruÅŸturmacı Kullanılmasına Ä°liÅŸkin Talep ve Kararın Ä°çeriÄŸi-469
- 7. -Gizli SoruÅŸturmacının Çalışma Ä°lkeleri-470
- 8. -Gizli SoruÅŸturmacı Tedbirinin Uygulanma Süresi-475
- 9. -Gizli Soruşturmacı Tedbirinin Uygulanmasına Son Verilmesi-475
- 10. -Örgütle Ä°lgili Toplanan Delillerin Ä°mhası-476
- 11. AİHM Kararlarında Gizli Tanığın Dinlenmesi-477
- 12. -Gizli Soruşturmacının Yargılama Evresinde Tanık Olarak Dinlenip Dinlenemeyeceği-489
- 13. Tanık Koruma Tedbirleri-491
- 14. Hakkında Koruma Tedbiri Uygulanabilecek Kişiler-493
- 15. -Soruşturma İle İlgili Kişisel Bilgilerin Kullanılması Yasağı-496
- 16. -Tesadüfen elde edilen deliller ve kiÅŸisel bilgiler-497
- Dördüncü Bölüm
- TEKNÄ°K ARAÇLARLA Ä°ZLEME
- I. -TEKNÄ°K ARAÇLARLA Ä°ZLEME-501
- A. -TEKNÄ°K ARAÇLARLA Ä°ZLEME KORUMA TEDBÄ°RÄ°-503
- 1. -GiriÅŸ-503
- 2. -Teknik Araçlarla Ä°zleme Tedbirinin Uygulanma KoÅŸulları-505
- 3. -Teknik Araçlarla Ä°zleme Tedbirinin UygulanabileceÄŸi Suçlar-506
- 4. -Teknik Araçlarla Ä°zleme Tedbirinin Kapsamı-510
- 5. -Teknik Araçlarla Ä°zleme Talebi ve Kararı-511
- 6. -Teknik Araçlarla Ä°zlemeye Ä°liÅŸkin Talep ve Kararın Ä°çeriÄŸi-512
- 7. -Teknik Araçlarla Ä°zleme Çalışma Ä°lkeleri-512
- 8. -Teknik Araçlarla Ä°zleme Tedbirinin Uygulanmasında Süre ve Tedbire Son Verilmesi-514
- 9. -Teknik Araçlarla Ä°zleme Suretiyle Elde Edilen Delillerin Ä°mhası-514
- 10. -Teknik Takip Sırasında Tesadüfen Elde Edilen Deliller-517
- II. -TEKNÄ°K ARAÇLARLA Ä°ZLEME KAPSAMINDA TCK’DA ÖNGÖRÜLEN SUÇLAR-518
- A. -KİŞİLER ARASINDAKİ KONUŞMALARIN DİNLENMESİ VE KAYDA ALINMASI-518
- 1. -Korunan Hukuki DeÄŸer-519
- 2. -Maddi ÖÄŸe-519
- A)-Fail-519
- B)-MaÄŸdur-520
- C)-Suçun Konusu-520
- D)-Hareket- Netice-520
- 3. -Manevi ÖÄŸe-523
- 4. -Suçun Özel GörünüÅŸ Åžekilleri-523
- A)-TeÅŸebbüs-523
- B)-Ä°ÅŸtirak-523
- C)-Ä°çtima-524
- 5. -Yaptırım-524
- 6. -UzlaÅŸma- KovuÅŸturma-Görevli Mahkeme-527
- B. -ÖZEL HAYATIN GÄ°ZLÄ°LİĞİNÄ° Ä°HLÂL SUÇU-568
- 1. -Korunan Hukuki DeÄŸer-568
- 2. -Maddi ÖÄŸe-569
- A)-Fail-569
- B)-MaÄŸdur-569
- C)-Suçun Konusu-569
- D)-Hareket- Netice-569
- 3. -Manevi ÖÄŸe-571
- 4. -Suçun Özel GörünüÅŸ Åžekilleri-571
- A)-TeÅŸebbüs-571
- B)-Ä°ÅŸtirak-571
- C)-Ä°çtima-571
- 5. -Yaptırım-572
- 6. -UzlaÅŸma- KovuÅŸturma-Görevli Mahkeme-574
- 7. -Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması-576
- KAYNAKÇA-639
- KAVRAM DÄ°ZÄ°NÄ°-643