İletişimin Denetlenmesi - Gizli Soruşturmacı ve Teknik Takibin Hukuki Boyutu
İletişimin Denetlenmesi - Gizli Soruşturmacı ve Teknik Takibin Hukuki Boyutu
Necati MERAN





Belirli suçların soruşturulmasında iletişimin dinlenmesi ve kaydına ilişkin düzenlenmiş bulunan Ceza muhakemesi Kanununun 135. maddesindeki dinleme, kayıt, mobil telefonun yerinin tespiti, 139. maddesindeki gizli soruşturmacı görevlendirme ve 140. maddesindeki ortam dinleme koşulları ile bunların sürelerinin yeniden düzenlenmesine ve bu maddelere ilişkin kataloglarda yer alan suçlara yönelik olarak 2014 yılı içinde 6526 ve 6572 sayılı Kanunlarla önemli değişiklikler yapılmıştır.
İstihbari ya da suç soruşturmasına ilişkin dinleme ve kayıt işlemlerinin temelini oluşturan 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu, 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu 2559, 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununun ilgili maddelerinde de değişiklikler yapılmış, CMK’nın yukarıda belirttiğimiz maddelerinin söz konusu kanunlarla birlikte uygulanmasında nasıl yorumlanması gerektiği Yargıtayın bu zamana kadar çıkmış içtihatları da gözetilerek açıklanmıştır.
Kanunlardaki, bütün mevzuata etki eden sık değişiklikler, uygulama Yönetmeliklerinde gerçekleştirilmediğinden ve uygulama alanları buna göre biçimlendirilmediğinden ortaya çıkan uyumsuzluklar kitaptaki açıklamalar sırasında vurgulanmış, değişikliklere uygun açıklamalar yapılması yolu tercih edilmiştir.
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 132. 133. ve 134. maddelerinde, özel hayatın gizliliğinin ve haberleşme özgürlüğünün korunmasına yönelik hükümlerdeki değişiklikler de gözetilerek kitap tekrar gözden geçirilmiş, yeni ve güncel kararlarla Yargıtayın konulara bakışına dikkat çekilmiştir.
Kitabın bu baskısında da adli ya da önleme amaçlı iletişimin denetlenmesine, teknik takip ve gizli soruşturmacı kullanılmasına AİHM kararları ve Yargıtay kararları ile ışık tutulmuş, güncel uygulamalara göre yorumlamalara gidilmiştir.
Koruma tedbirlerine aykırı davranan kamu görevlilerine ilişkin açılacak tazminat davalarını düzenleyen CMK nın 141. maddesinde 2013 yılında 6459, 2014 yılında 6545 sayılı Kanunlarla değişiklikler yapıldığından bu hususlara ilişkin açıklamalara da Kitapta yer verilmiştir.
Kitabın basıma hazırlanmasında emeği geçen Adalet Yayınevi sahibi sayın Hakan Karaaslan a, Genel Koordinatör sayın Tevfik Sarısoy a, sayfa tasarımını gerçekleştiren Sercan Ceber e, kapak tasarımını yapan Yasin Özbudak a teşekkürlerimi sunuyorum.
Kitabın 3. Baskısının da hukukçulara yararlı olması, hukuka katkı sağlaması dileğiyle ve saygıyla.
- Birinci Bölüm
- TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN İLETİŞİMİN DENETLENMESİ, İLETİŞİMİN TESPİTİ, DİNLENMESİ VEKAYDA ALINMASI
- I. -GİRİŞ-1
- II. -KAVRAMLAR-2
- III. -İLETİŞİMİN ÖNLEME AMAÇLI DENETLENMESİ-4
- A. -ÖNLEME AMAÇLI İLETİŞİM DENETLEMESİ VE TEKNİK İZLEME YAPMAYA YETKİLİ OLAN KURUM VE GÖREVLİLER-4
- 1. -Polis Teşkilatı-4
- 2. -Jandarma Teşkilatı-7
- 3. -Milli İstihbarat Teşkilatı-10
- B. -ÖNLEME AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİNDE ELDE EDİLEN BİLGİLERİN CEZA YARGILAMASINDA KULLLANILMASI-13
- 1. -Ceza İnfaz Teşkilatı-20
- C. -MİT MENSUPLARININ CEZA MUHAKEMESİ BAKIMINDAN İLETİŞİMİ DENETLEME YETKİLERİ-20
- D. -JANDARMANIN CEZA MUHAKEMESİ BAKIMINDAN İLETİŞİMİ DENETLEME VE TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME YETKİSİ-29
- E. -POLİSİN CEZA MUHAKEMESİ BAKIMINDAN İLETİŞİMİ DENETLEME VE TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME YETKİSİ-30
- F. -YETKİLİ KURUMLARIN İLETİŞİMİN DENETLENMESİ VE TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME İŞLEMİNİ YAPMAYA YETKİLİ OLDUKLARI COĞRAFİ ALAN - ÜLKE GENELİNDE DİNLEME VE TAKİP-31
- G. -ÖNLEME VE İSTİHBARİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ KARARI-41
- 1. -Yetkili Hakim-41
- 2. -İletişimin Denetlenmesi İçin Yazılı emir-42
- IV. -İLETİŞİMİN DENETLENMESİ İLE GÖREVLİ TEŞKİLAT-44
- A. -TELEKOMÜNİKASYON İLETİŞİM BAŞKANLIĞI-44
- B. -TELEKOMÜNİKASYON İLETİŞİM BAŞKANLIĞININ GÖREVLERİ-45
- 1. -Telekominikasyon İletişim Başkanı’nın Görevleri-49
- 2. -Hukuk Daire Başkanlığının Görevleri-49
- 3. -Teknik İşletme Daire Başkanlığının görevleri-50
- 4. -Bilgi Sistemleri Daire Başkanlığının görevleri-50
- 5. -İdarî Daire Başkanlığının Görevleri-51
- V. -TELEKOMÜNİKASYON İLETİŞİM BAŞKANLIĞI’NIN İLETİŞİMİ DENETLEMESİ-53
- A. -TELEKOMÜNİKASYON İLETİŞİM BAŞKANLIĞINDAN İLETİŞİMİN DENETLENMESİNİ İSTEME HAKKI-54
- B. -KARARLARDA VE YAZILI EMİRLERDE BULUNMASI GEREKLİ HUSUSLAR-61
- C. -KARARLARIN YERİNE GETİRİLMESİ-61
- D. -KAYITLARIN YOK EDİLMESİ-63
- VI. -İLETİŞİMİN ADLİ AMAÇLI DENETLENMESİ-63
- A. -YASAL DAYANAK-63
- B. -İLETİŞİMİN DENETLENMESİ-64
- C. -İLETİŞİMİN DENETLENMESİ TÜRLERİ-66
- 1. -İletişimin Dinlenmesi ve Kayda Alınması-66
- 2. -İletişimin tespiti-69
- 3. -Sinyal Bilgileri Değerlendirilmesi-90
- 4. -Diğer İletişim Kayıtlarının Durumu-90
- 5. -Mobil Telefonun Yerinin Tespiti-91
- D. -İLETİŞİMİN DENETLENMESİNİN KOŞULLARI-99
- 1. -Bir Suç Dolayısıyla Yapılan Soruşturma ve Kovuşturma Bulunması (Önkoşulu), -99
- A)-Hakkında İletişimin Denetlenmesi Kararı Verilebilecek Kişiler-101
- İLGİLİ YARGITAY KARARI-102
- B)-Suça İştirak Edenlerin Durumu-109
- C)-Özel Soruşturma Usullerine Tabi Kişilerin Durumu-109
- aa)-Kamu Görevlileri-109
- bb)-Hakimler- Savcılar-120
- cc) Milletvekilleri-127
- dd)-Yükseköğretim Üst Kuruluşları Başkan ve Üyeleri, Rektörler-128
- ee) Avukatlar-132
- D)-Tedbirin uygulanmasına ilişkin araçların kapsamı-134
- E)-İletişiminin Denetlenmesi ve Mağdurun Rızası-135
- İLGİLİ YARGITAY KARARLARI-136
- 2. -Suç İşlendiğine İlişkin Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Varlığı ve Başka Suretle Delil Elde Edilmesi İmkânının Bulunmaması-164
- 3. -İletişimin Denetlenmesine İlişkin Hâkim veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararının Bulunması-167
- 4. -İletişiminin Denetlenmesi İstenen Kişinin / Kişilerin CMK’nın 135/8. maddesinde Belirtilen Katalogtaki Suçları İşlediği Şüphesinin / İddiasının Bulunması-168
- E. -SORUŞTURMA EVRESİNDE İLETİŞİMİN DENETLENMESİ KARARI-170
- 1. -Yetkili Hakim-170
- 2. -Tedbire Karar Verme Yetkisi -Kararın Alınması--172
- A)-Kararın Mahkeme Tarafından Verilmesi-172
- B)-C. Savcısı Tarafından Verilen Kararın Mahkemece Onaylanması-173
- C)-C. Savcısının Onaylanmayan Tedbir Kararına Karşı İtiraz Hakkı-174
- D)-Talep ve Kararda Yer Alması Gereken Hususlar-174
- E)-Tedbirin Kapsamı - Sınırları-175
- aa)-İletişimin Denetlenmesinin, İzlenen Suç Bakımından Sınırlandırılması-176
- bb)-İletişimin Denetlenmesinin, İzlenen Kişinin Konuştuğu Kimseler Bakımından Sınırlandırılması-177
- cc)-İletişimin Denetlenmesinin, İzlenen Kişinin Müdafii İle Görüşmesi Bakımından Sınırlandırılması-198
- F. -İLETİŞİMİN DENETLENMESİ KARARLARINA KARŞI KANUN YOLLARI-207
- G. -İLETİŞİMİN DENETLENMESİNDE SÜRE-209
- H. -TEDBİR SÜRESİNİ UZATMA KOŞULLARI-218
- I. -KARARLARIN YERİNE GETİRİLMESİ-219
- İ. -TEDBİRİN SONA ERDİRİLMESİ-222
- 1. -Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Verilmesi-222
- 2. -Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısı Tarafından Verilen Kararlara Hâkimin Onay Vermemesi-222
- J. -TEDBİR UYGULANDIĞININ BİLDİRİLMESİ-224
- K. -İLETİŞİM İÇERİKLERİNİN YOK EDİLMESİ-224
- VII. -İLETİŞİM İÇERİKLERİNİN YOK EDİLMEMESİ HALİNDE YAPTIRIM-231
- A. -TCK’DA İLETİŞİMİN DENETLENMESİNE İLİŞKİN VERİLERİN YOK EDİLMEMESİ SUÇU-232
- 1. -Suçun Koruduğu Hukuki Değer-232
- 2. -Maddi Öğe-233
- A)-Fail-233
- B)-Mağdur-233
- C)-Suçun Konusu-233
- D)-Hareket - Netice-234
- 3. -Manevi Öğe-235
- 4. -Suçun Özel Görünüş Şekilleri-235
- A)-Teşebbüs-235
- B)-İştirak-236
- C)-İçtima-236
- 5. -Yaptırım-236
- 6. -Kovuşturma ve Görevli Mahkeme-237
- B. -TCK’DA İLETİŞİMİN DENETLENMESİNE İLİŞKİN YASAK VE YAPTIRIMLAR-237
- C. -KİŞİLER ARASINDAKİ İLETİŞİMİN YETKİSİZ KİŞİLERCE DİNLENMESİ VE KAYDA ALINMASI-238
- 1. -Suçla Korunan Hukuki Değer-239
- 2. -Maddi Öğe-239
- A)-Fail-239
- B)-Mağdur-241
- C)-Suçun Konusu-241
- D)-Hareket- Netice-242
- 3. -Manevi Öğe-245
- 4. -Suçun Özel Görünüş Şekilleri-246
- A)-Teşebbüs-246
- B)-İştirak-246
- C)-İçtima-246
- 5. -Uzlaşma - Kovuşturma ve Görevli Mahkeme-247
- VIII. -İLETİŞİMİN DENETLENMESİ NEDENİYLE DEVLETİN SORUMLULUĞU-276
- A. -CEZAİ SORUMLULUK-277
- B. -TAZMİNAT SORUMLULUĞU-278
- C. -DİSİPLİN SORUMLULUĞU-287
- İkinci Bölüm
- CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DELİLLER VE HUKUKA AYKIRI DELİL
- I. -CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DELİLLER-289
- II. -DELİLİN HUKUKA AYKIRI SAYILMASINDAKİ ÖLÇÜTLER-294
- A. -DELİL YASAKLARI ÖLÇÜTÜ-294
- 1. -Konusu Nedeniyle Yasak Deliller-294
- 2. -Temel Hakların Korunması Amaçlı Yasak Deliller-295
- 3. -Elde Edilmesinde Uygulanan Yöntem Nedeniyle Yasak Deliller-295
- B. -KORUNAN HUKUKİ YARAR ÖLÇÜTÜ-296
- İLGİLİ YARGITAY KARARLARI-297
- III. -HUKUKA AYKIRI ELDE EDİLMİŞ DELİLİN YARGILAMA DOSYASINDA BULUNDURULMASI-312
- IV. -YAKINAN VEYA ÖZEL KİŞİLER TARAFINDAN ELDE EDİLMİŞ DELİLLER-314
- V. -TESADÜFEN ELDE EDİLEN DELİLLER-325
- A. -HAKKINDA TEDBİR UYGULANAN ŞÜPHELİ YA DA SANIĞA İLİŞKİN TESADÜFİ DELİLLER-327
- B. -TEDBİRİN UYGULANDIĞI SIRADA ELE GEÇEN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERLE İLGİLİ TESADÜFİ DELİLLER-330
- C. -KATALOGTA BULUNAN SUÇLA İLGİLİ TEDBİR UYGULANMASINA BAŞLANDIKTAN SONRA SUÇUN VASIF DEĞİŞTİRMESİ-354
- İLGİLİ YARGITAY KARARLARI-354
- VI. -HUKUK YARGILAMASINDA YASAK DELİLLER-371
- İLGİLİ YARGITAY KARARLARI-372
- VII. -DİSİPLİN HUKUKUNDA YASAK DELİLLER-400
- VIII. -AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ VE UYGULAMASINDA YASAK DELİLLER-422
- IX. DELİLLERİN ISPAT GÜCÜ-425
- Üçüncü Bölüm
- GİZLİ SORUŞTURMACI
- I. -GİZLİ SORUŞTURMACI VE TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME-459
- A. -GİZLİ SORUŞTURMACI GÖREVLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN KORUMA TEDBİRİ-459
- B. -GİZLİ SORUŞTURMACI GÖREVLENDİRİLMESİ-460
- 1. -Giriş-460
- 2. -Gizli Soruşturmacı Kullanılması Tedbirin Uygulanma Koşulları-462
- 3. -Gizli Soruşturmacı Kullanılması Tedbirinin Uygulanabileceği Suçlar-463
- 4. -Gizli Soruşturmacı Tedbirinin Niteliği-466
- 5. -Gizli Soruşturmacı Talebi ve Kararı-469
- 6. -Gizli Soruşturmacı Kullanılmasına İlişkin Talep ve Kararın İçeriği-469
- 7. -Gizli Soruşturmacının Çalışma İlkeleri-470
- 8. -Gizli Soruşturmacı Tedbirinin Uygulanma Süresi-475
- 9. -Gizli Soruşturmacı Tedbirinin Uygulanmasına Son Verilmesi-475
- 10. -Örgütle İlgili Toplanan Delillerin İmhası-476
- 11. AİHM Kararlarında Gizli Tanığın Dinlenmesi-477
- 12. -Gizli Soruşturmacının Yargılama Evresinde Tanık Olarak Dinlenip Dinlenemeyeceği-489
- 13. Tanık Koruma Tedbirleri-491
- 14. Hakkında Koruma Tedbiri Uygulanabilecek Kişiler-493
- 15. -Soruşturma İle İlgili Kişisel Bilgilerin Kullanılması Yasağı-496
- 16. -Tesadüfen elde edilen deliller ve kişisel bilgiler-497
- Dördüncü Bölüm
- TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME
- I. -TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME-501
- A. -TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME KORUMA TEDBİRİ-503
- 1. -Giriş-503
- 2. -Teknik Araçlarla İzleme Tedbirinin Uygulanma Koşulları-505
- 3. -Teknik Araçlarla İzleme Tedbirinin Uygulanabileceği Suçlar-506
- 4. -Teknik Araçlarla İzleme Tedbirinin Kapsamı-510
- 5. -Teknik Araçlarla İzleme Talebi ve Kararı-511
- 6. -Teknik Araçlarla İzlemeye İlişkin Talep ve Kararın İçeriği-512
- 7. -Teknik Araçlarla İzleme Çalışma İlkeleri-512
- 8. -Teknik Araçlarla İzleme Tedbirinin Uygulanmasında Süre ve Tedbire Son Verilmesi-514
- 9. -Teknik Araçlarla İzleme Suretiyle Elde Edilen Delillerin İmhası-514
- 10. -Teknik Takip Sırasında Tesadüfen Elde Edilen Deliller-517
- II. -TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME KAPSAMINDA TCK’DA ÖNGÖRÜLEN SUÇLAR-518
- A. -KİŞİLER ARASINDAKİ KONUŞMALARIN DİNLENMESİ VE KAYDA ALINMASI-518
- 1. -Korunan Hukuki Değer-519
- 2. -Maddi Öğe-519
- A)-Fail-519
- B)-Mağdur-520
- C)-Suçun Konusu-520
- D)-Hareket- Netice-520
- 3. -Manevi Öğe-523
- 4. -Suçun Özel Görünüş Şekilleri-523
- A)-Teşebbüs-523
- B)-İştirak-523
- C)-İçtima-524
- 5. -Yaptırım-524
- 6. -Uzlaşma- Kovuşturma-Görevli Mahkeme-527
- B. -ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNİ İHLÂL SUÇU-568
- 1. -Korunan Hukuki Değer-568
- 2. -Maddi Öğe-569
- A)-Fail-569
- B)-Mağdur-569
- C)-Suçun Konusu-569
- D)-Hareket- Netice-569
- 3. -Manevi Öğe-571
- 4. -Suçun Özel Görünüş Şekilleri-571
- A)-Teşebbüs-571
- B)-İştirak-571
- C)-İçtima-571
- 5. -Yaptırım-572
- 6. -Uzlaşma- Kovuşturma-Görevli Mahkeme-574
- 7. -Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması-576
- KAYNAKÇA-639
- KAVRAM DİZİNİ-643