İhaleye Fesat Karıştırma ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları
İhaleye Fesat Karıştırma ve Edimin İfasına Fesat Karıştırma Suçları
Doğan SOYASLAN / Mustafa GÜLSEVEN / Mustafa KEMER
Sayfa Sayısı
:
326
Kitap Ölçüleri
:
16x24
Basım Yılı
:
2014
ISBN NO
:
9789754648386
Devletlerin ekonomik faaliyetleri XIX. yüzyılın ortalarından bugüne, özellikle II. Dünya savaşından sonra artmış, bu durum kamu sektörünün bütçesinin büyümesine sebebiyet vermiştir.
Devlet gerek klasik görevlerini ve gerekse kamu hizmetlerini yerine getirirken kamu kudretini kullanır. Kamu kudreti kamu hizmetlerinin yapılması için gerekli olan bir güçtür. Birey karşısında devlete üstünlük verir ve devlet birey ile ilişkilerinde tek taraflı işlemler yapabilir. Bu üstünlük kamu hizmetinin mahiyeti ve hizmetten yararlanan geniş insan kitleleri olmasını gerektirir.
Öte yandan devlet, hukuka bağlı tarafsız, herkese eşit mesafede olan bir kurumdur. Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi için kamu kudretini kullanarak tek taraflı işlem yapmasının nedenlerinden birisi de budur.
Devlet, kamu hizmetlerini yürütmek için piyasaya girecek, mal ve hizmet alımı satımı yapacaktır. Bunları yaparken kendi çıkarını korumak amacıyla sattığı mal veya hizmeti en yüksek fiyata satmak, aldığı mal veya hizmeti en düşük fiyata almak isteyecektir. Bir malın alım ve satımının devletin çıkarına uygunluğu için işlemin rekabet ortamı içinde gerçekleşmesi gereklidir.
Rekabet, hukuk devletinde, hukuka bağlı olarak şeffaflık içinde gerçekleştirilir. Kısaca özetlemek gerekirse devlet alım ve satımları ve kiralamaları hukuk kurallarına bağlı olarak, aleni bir şekilde yapar. Hukuka bağlılığın ve şeffaflığın amacı rekabeti sağlayarak daha az para ile daha kaliteli mal ve hizmet almak ve böylece devletin ve toplumun çıkarını korumaktır.
Kamu idareleri, ihaleden önce tek taraflı bir işlem ile şartname ve tip sözleşmeleri hazırlar. İhale sürecinde şeffaflık ve rekabet içinde istekliler yarışır ve sonunda kamu kurumu için en uygun fiyatı teklif eden istekliye iş ihale edilir.
İhaleler kamu kurumları adına ve kamu görevlileri tarafından yapılmaktadır. Kamu görevlileri özde kendilerinin olmayan bir işi yine başkaları için yapmaktadırlar. Başkalarının parasıyla başkaları için mal ve hizmet alınması sürecinde görev alan kişilerin davranışlarında zafiyet yaşanabilmektedir. Neticede kazanan da kaybeden de devlettir.
Kamu bütçelerinde, yatırımlar için ayrılan ödenek payları her yıl göreceli olarak azalmaktadır. Bu azalış, kamu ihalelerinde, yükleniciler arasındaki rekabetin artmasına sebep olmakta, şikâyet ve davalardaki artışlara bağlı olarak da hükümetler yönünden kritik bir önem arz etmektedir.
Kamu ihaleleri, kamu idareleri ile özel sektörü karşı karşıya getiren platformlardır. Bir tarafta en kaliteli mal ve hizmeti en uygun fiyatla alınması çabası yaşanırken, diğer tarafta alınan ihaleden en yüksek karın sağlanması temayülü ağır basmaktadır. Böyle bir ortamda, gerek ihale makamı ile istekliler arasında, gerekse isteklilerin kendi aralarında çıkar çatışmasının yaşanılması kaçınılmazdır. Bu ortam, hükümetler açısından rahatsız edici, riskli bir hal alırken, kamu idareleri ve özel sektör açısından da hukuki sorunların doğmasına sebep olmaktadır.
İhale mevzuatının, özellikle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve bu Kanuna istinaden çıkartılan ikincil mevzuatın karmaşıklığı, mevzuatta yapılan çok sayıda değişikliklerin takip edilmesindeki zorluklar, ihale sürecinin uzunluğu ve süreçte görevlendirilen personel ve ihaleye katılan istekliler tarafından yapılan hataların artmasına sebep olmaktadır.
Bu karmaşıklık, yargılama sürecinde de hatalı yorumlara sebep olarak telafisi imkânsız mağduriyetlere yol açmaktadır. Bu itibarla ihale sürecindeki işlemler, bu süreçte görev alanların yetki ve sorumlulukları kapsamında düzenleyecekleri belgelerle ilişkilendirilmek suretiyle anlatılacaktır.
Halen 2014 yılı itibarıyla Türk adliyelerinde ihaleye fesat karıştırma suçu dolayısıyla yaklaşık 6.000 kişi yargılanmaktadır. (Önsöz'den)
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ KISIM
İHALE VE İHALE SÜRECİ
BİRİNCİ BÖLÜM
İHALE
1. İHALE KAVRAMI 15
2. İHALENİN HUKUKİ NİTELİĞİ 16
3. İHALE MEVZUATI 17
3.1. İkincil mevzuat 19
4. İHALEYE HAKİM OLAN İLKELER 19
4.1. Saydamlık ilkesi 20
4.2. Rekabet ilkesi 21
4.3. Eşit muamele ilkesi 22
4.4. Güvenirlik ilkesi 23
4.5. Gizlilik ilkesi 24
4.6. Kamuoyu denetimi ilkesi 24
4.7. İhtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında
karşılanması ilkesi 25
4.8. Kaynakların verimli kullanılması ilkesi 25
İKİNCİ BÖLÜM
4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNUNA GÖRE İHALE SÜRECİ
1. İHALE USULLERİ 27
1.1. Açık ihale usulü 27
1.2. Belli istekliler arasında ihale usulü 27
1.3. Pazarlık usulü 27
2. İHALE DOKÜMANI 27
2.1. Yaklaşık maliyet 28
3. İHALE SÜRECİNDE YER ALAN GÖREVLİLERİN
SORUMLULUĞU 30
3.1. İhale onay belgesini düzenleyenlerin ve
ihale yetkilisinin sorumluluğu 30
3.2. Yaklaşık maliyeti hazırlayanların sorumluluğu 32
3.3. Yaklaşık maliyetin açıklanmasından doğan sorumluluk 33
3.4. İhale yetkilisinin ihale usulünün belirlenmesinden
doğan sorumluluğu 34
3.5. Doğrudan temin yolu ile yapılan satın almalarda
sorumluluk 36
3.6. Zeyilnamelerin düzenlenmesinde sorumluluk 39
4. İHALE KOMİSYONUNUN KURULMASINDA
İHALE YETKİLİSİNİN SORUMLULUĞU 41
5. İHALENİN İHALE SAATİNDEN ÖNCE
İPTAL EDİLMESİ 41
6. İHALE KOMİSYONUNUN KURULMASI 43
6.1. İhale komisyonunun görev ve yetkileri 43
6.2. İhale komisyonu başkan ve üyelerinin sorumluluğu 44
7. YETERLİK DEĞERLENDİRİLMESİNDE
ESAS ALINACAK BELGELER VE SORUMLULUK 45
7.1. Banka referans mektubu 45
7.2. Bilânço veya eşdeğer belgeler 47
7.3. Bilânçolarını yayınlatmak zorunluluğu olan
halka açık anonim şirketler tarafından sunulması
gereken mali tablolar 48
7.4. Ortaklık durum belgesi 50
7.5. İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler 53
7.6. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana
ilişkin belgeler 54
7.7. Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü
ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler 54
8. İŞ DENEYİMİNİ GÖSTEREN BELGELER 55
9. İHALE KOMİSYONU TARAFINDAN DÜZENLENMESİ
GEREKEN BELGELER 59
10. TEMİNATLAR 63
11. AŞIRI DÜŞÜK TEKLİFLERİN SORGULANMASI VE
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR VEYA SERBEST MUHASEBECİ
MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUĞU 66
12. YAKLAŞIK MALİYETİN ÜZERİNDEKİ TEKLİFLER 69
12.1. Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali 70
12.2. İhale yetkilisinin ihalenin iptalinden doğan sorumluluğu 70
13. SÖZLEŞMENİN İMZALANMASI VE
İHALE YETKİLİSİNİN SORUMLULUĞU 74
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
2886 SAYILI DEVLET İHALE KANUNUNA GÖRE İHALE SÜRECİ
1. TAHMİN EDİLEN SATIŞ BEDELİNİN TESPİTİ 77
2. İSTEKLİLERDE ARANACAK NİTELİKLER VE
İSTENECEK BELGELER 77
3. İHALE USULLERİ 77
3.1. Kapalı teklif usulü 77
3.2. Belli istekliler arasında kapalı teklif usulü 79
3.3. Açık teklif usulü 79
3.4. Pazarlık usulü 80
4. İHALE IŞLEM DOSYASININ DÜZENLENMESİ 81
4.1. Taşınmaz satış şartnamesinin hazırlanması 81
5. İHALE KOMİSYONLARININ KURULMASI 81
6. İHALEYE KATILAMAYACAK OLANLAR 83
7. YASAK FİİL VEYA DAVRANIŞLAR 83
8. HAZİNENİN ÖZEL MÜLKİYETİNDEKİ
TAŞINMAZLARIN KİRALAMA İŞLEMİ 84
8.1. Hazineye ait taşınmazların kira bedelleri tespiti ve
ihale usulü 85
8.2. Taşınır ve taşınmaz malların kira süresi 87
9. HAZİNE TAŞINMAZLARININ SATIŞI 88
9.1. Kamu yararına çalışan derneklere taşınmaz malların
satımı 89
9.2. Taşınmaz satışlarında uygulanacak ihale usulü 89
9.3. Hazine taşınmazlarının satış ihale komisyonunun
kurulması 90
9.4. İhalenin sözleşmeye bağlanması 90
10. İHALELERDE GÖREVLİLERİN SORUMLULUĞU 90
10.1. Belediye başkanı ve encümen üyelerinin sorumluluğu 90
İKİNCİ KISIM
5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİM VE DENETİM KANUNU KAPSAMINDA KAMU KAYNAĞININ KULLANILMASINDA YETKİ VE SORUMLULUK 97
1.1. Stratejik planın hazırlanmasında yetki ve sorumluluk 97
1.2. Kamu kaynağının kullanılmasında üst yöneticilerin
sorumluluğu 98
1.3. Muhasebe yetkililerinin sorumluluğu 98
1.4. Harcama yetkilileri ve sorumluluğu 98
1.4.1. Merkez dışı birimlerde harcama yetkilileri 99
1.4.2. Belediyelerde ve il özel idarelerinde
harcama yetkilileri 99
1.4.3. Harcama yetkisinin birleştirilmesi 99
1.5. Harcama talimatı verilmesinde sorumluluk 100
ÜÇÜNCÜ KISIM
1. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA KAVRAMI 101
2. İHALELERDE YASAK OLAN FİİLLER-KABAHATLER 103
3. SUÇUN KORUDUĞU HUKUKİ DEĞER 105
4. SUÇUN MADDİ UNSURU 106
4.1. Hileli davranış kavramı 107
4.2. İhaleye Katılma Yeterliliğine veya Koşullarına
Sahip Olan Kişilerin İhaleye veya İhale Sürecindeki
İşlemlere Katılmalarını Engellemek (f.2/a-1) veya
İhaleye Katılma Yeterliğine veya Koşullarına
Sahip Olmayan Kişilerin İhaleye Katılmalarını
Sağlamak (f.2/a-2) 108
4.2.1. Genel olarak ihaleye katılma yeterliği ve
koşulları 108
4.2.1.1. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre
ihaleye katılma yeterliği ve koşulları 109
4.2.1.2. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre
ihaleye katılma yeterliği ve koşulları 109
4.3. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına
sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki
işlemlere katılmalarını engellemek (f.2/a-1) 110
4.4. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına
sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmalarını sağlamak
(f. 2/a-2) 113
4.5. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen
niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığından
bahisle değerlendirme dışı bırakmak (f. 2/a-3) veya
şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde,
sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye
almak (f. 2/a-4) 114
4.6. Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya
şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere
başkalarının ulaşmasını sağlamak (f. 2/b) 115
4.7. Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da
hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma
yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye,
ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek
(f. 2/c) 116
4.8. İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin
ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için
aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları (f. 2/d) 119
5. NETİCE 124
6. FAİL 126
7. MAĞDUR 127
8. SUÇUN KONUSU 128
8.1. Suç konusu olabilecek ihaleler ve ilgili oldukları
tüzel kişiler 130
8.2. Suç konusu olabilecek ihaleler 131
8.3. İhalelerin ilgili olduğu tüzel kişiler 131
9. MANEVİ UNSUR 134
10. SUÇA TEŞEBBÜS VE TAMAMLANMASI 135
11. İŞTİRAK 136
11.1. Tüzel kişi adına ihaleye katılma 137
11.2. Özgü suç 137
12. İÇTİMA 139
12.1 Zincirleme suç 139
12.2. Fikri içtima 140
12.3. Görünüşte içtima şekilleri 141
12.4. Fiilin aynı zamanda kabahat oluşturması 143
13. SUÇUN ÖRGÜTLÜ OLARAK İŞLENMESİ 143
14. NİTELİKLİ HAL – KAMU ZARARININ YOKLUĞU 145
15. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA SUÇLARINDA
KAMU ZARARI 146
16. YAPTIRIM 148
16.1. Cezalar 148
16.2. Güvenlik tedbirleri 149
16.2.1. TCK 149
16.2.2. Kamu İhale Kanunu ve Devlet İhale Kanunu 149
16.2.3. Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleri 150
17. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA SUÇUNDA
6459 SAYILI KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER 151
17.1. İhaleye fesat karıştırma 151
17.2. Edimin ifasına fesat karıştırma 151
DÖRDÜNCÜ KISIM
SÖZLEŞMENİN İMZALANMASI VE EDİMİN İFASINA FESAT KARIŞTIRILMASI
BİRİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMELER VE KABUL İŞLEMLERİ
1. SÖZLEŞMELER 155
2. YAPIM İŞLERİNDE KABUL İŞLEMLERİ 156
2.1. Yapım işlerinde geçici kabul 157
2.2. Yapım işlerinde kesin kabul 159
2.3. Yapım işlerinde muayene ve kabul komisyonu
başkan ve üyelerinin sorumluluğu 160
2.4. Yapım işlerinde yüklenici ve alt yüklenicinin
sorumluluğu 162
2.5. Yapım işlerinin kabulündeki usulsüzlüklere
ilişkin örnekler 162
3. MAL ALIMLARINDA KABUL İŞLEMLERİ 163
3.1. Mal alımlarında geçici kabul 164
3.2. Mal alımlarında kesin kabul 164
3.3. Mal alımlarında muayene ve kabul komisyonu
başkan ve üyelerinin sorumluluğu 165
3.4. Mal alımlarında tedarikçilerin (yüklenicilerin)
sorumluluğu 166
4. HİZMET ALIMLARINDA KABUL İŞLEMLERİ 166
4.1. Hizmet alımlarında muayene ve kabul komisyonu
başkan ve üyelerinin sorumluluğu 169
4.2. Hizmet alımlarında hizmet sunucularının sorumluluğu 169
5. DANIŞMANLIK HİZMETİ 169
5.1. Danışmanlık hizmet alımlarında kabul işlemleri 169
5.2. Danışmanlık hizmet alımlarında muayene ve
kabul komisyonu başkan ve üyelerinin sorumluluğu 171
5.3. Danışmanlık hizmet sunucularının sorumluluğu 171
İKİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMENİN YERİNE GETİRİLMESİ VEYA EDİMİN İFASINA FESAT KARIŞTIRMA
1. EDİMİN İFASINA İLİŞKİN İLKELER 172
2. EDİMİN İFASINA İLİŞKİK YASAK FİİLLER 174
3. KORUNAN HUKUKİ DEĞER, SUÇUN FAİL VE
MAĞDURU 175
4. MADDİ UNSUR 176
4.1. Hileli fiil 176
4.1.1. Hileli fiillerle ihale kararında veya
sözleşmede evsafı belirtilen maldan başka bir malın,
teslim veya kabul edilmesi 177
4.1.2. Hileli fiillerle ihale kararında veya
sözleşmede belirtilen miktardan eksik malın
teslim veya kabul edilmesi 178
4.1.3. Hileli fiillerle edimin, ihale kararında veya
sözleşmede belirtilen sürede ifa edilmemesine
rağmen, süresinde ifa edilmiş gibi kabul edilmesi 178
4.1.4. Hileli fiillerle yapım ihalelerinde, eserin veya
kullanılan malzemenin şartname veya
sözleşmesinde belirlenen şartlara, miktar veya
niteliklere uygun olmamasına rağmen kabul
edilmesi 178
4.1.5. Hileli fiillerle hizmet niteliğindeki edimin,
ihale kararında veya sözleşmede belirtilen
şartlara göre verilmemesine veya eksik verilmesine
rağmen verilmiş gibi kabul edilmesi 179
5. MANEVİ UNSUR 180
6. TEŞEBBÜS 180
7. İŞTİRAK 180
8. İÇTİMA 181
BEŞİNCİ KISIM
MEVZUAT
KAMU İHALE KANUNU 183
KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU 251
DEVLET İHALE KANUNU 267
YAPIM İŞLERİ MUAYENE VE KABUL YÖNETMELİĞİ 299
MAL ALIMLARI DENETİM MUAYENE VE KABUL İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK 305
HİZMET ALIMLARI MUAYENE VE KABUL YÖNETMELİĞİ 315
DANIŞMANLIK HİZMET ALIMLARI MUAYENE VE KABUL YÖNETMELİĞİ 321
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ KISIM
İHALE VE İHALE SÜRECİ
BİRİNCİ BÖLÜM
İHALE
1. İHALE KAVRAMI.................................................................... 15
2. İHALENİN HUKUKİ NİTELİĞİ............................................... 16
3. İHALE MEVZUATI.................................................................. 17
3.1. İkincil mevzuat................................................................. 19
4. İHALEYE HAKİM OLAN İLKELER........................................ 19
4.1. Saydamlık ilkesi................................................................ 20
4.2. Rekabet ilkesi.................................................................... 21
4.3. Eşit muamele ilkesi........................................................... 22
4.4. Güvenirlik ilkesi............................................................... 23
4.5. Gizlilik ilkesi..................................................................... 24
4.6. Kamuoyu denetimi ilkesi.................................................. 24
4.7. İhtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında
karşılanması ilkesi............................................................. 25
4.8. Kaynakların verimli kullanılması ilkesi............................. 25
İKİNCİ BÖLÜM
4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNUNA GÖRE
İHALE SÜRECİ
1. İHALE USULLERİ.................................................................... 27
1.1. Açık ihale usulü................................................................ 27
1.2. Belli istekliler arasında ihale usulü.................................... 27
1.3. Pazarlık usulü................................................................... 27
2. İHALE DOKÜMANI................................................................. 27
2.1. Yaklaşık maliyet............................................................... 28
3. İHALE SÜRECİNDE YER ALAN GÖREVLİLERİN
SORUMLULUĞU..................................................................... 30
3.1. İhale onay belgesini düzenleyenlerin ve
ihale yetkilisinin sorumluluğu........................................... 30
3.2. Yaklaşık maliyeti hazırlayanların sorumluluğu................. 32
3.3. Yaklaşık maliyetin açıklanmasından doğan sorumluluk.... 33
3.4. İhale yetkilisinin ihale usulünün belirlenmesinden
doğan sorumluluğu............................................................ 34
3.5. Doğrudan temin yolu ile yapılan satın almalarda
sorumluluk........................................................................ 36
3.6. Zeyilnamelerin düzenlenmesinde sorumluluk................... 39
4. İHALE KOMİSYONUNUN KURULMASINDA
İHALE YETKİLİSİNİN SORUMLULUĞU............................... 41
5. İHALENİN İHALE SAATİNDEN ÖNCE
İPTAL EDİLMESİ..................................................................... 41
6. İHALE KOMİSYONUNUN KURULMASI............................... 43
6.1. İhale komisyonunun görev ve yetkileri............................. 43
6.2. İhale komisyonu başkan ve üyelerinin sorumluluğu......... 44
7. YETERLİK DEĞERLENDİRİLMESİNDE
ESAS ALINACAK BELGELER VE SORUMLULUK............... 45
7.1. Banka referans mektubu................................................... 45
7.2. Bilânço veya eşdeğer belgeler........................................... 47
7.3. Bilânçolarını yayınlatmak zorunluluğu olan
halka açık anonim şirketler tarafından sunulması
gereken mali tablolar......................................................... 48
7.4. Ortaklık durum belgesi...................................................... 50
7.5. İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler............................... 53
7.6. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana
ilişkin belgeler................................................................... 54
7.7. Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü
ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler........ 54
8. İŞ DENEYİMİNİ GÖSTEREN BELGELER............................... 55
9. İHALE KOMİSYONU TARAFINDAN DÜZENLENMESİ
GEREKEN BELGELER............................................................. 59
10. TEMİNATLAR.......................................................................... 63
11. AŞIRI DÜŞÜK TEKLİFLERİN SORGULANMASI VE
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR VEYA SERBEST MUHASEBECİ
MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUĞU.............................. 66
12. YAKLAŞIK MALİYETİN ÜZERİNDEKİ TEKLİFLER............ 69
12.1. Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali................ 70
12.2. İhale yetkilisinin ihalenin iptalinden doğan sorumluluğu.. 70
13. SÖZLEŞMENİN İMZALANMASI VE
İHALE YETKİLİSİNİN SORUMLULUĞU............................... 74
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
2886 SAYILI DEVLET İHALE KANUNUNA GÖRE
İHALE SÜRECİ
1. TAHMİN EDİLEN SATIŞ BEDELİNİN TESPİTİ...................... 77
2. İSTEKLİLERDE ARANACAK NİTELİKLER VE
İSTENECEK BELGELER.......................................................... 77
3. İHALE USULLERİ.................................................................... 77
3.1. Kapalı teklif usulü............................................................ 77
3.2. Belli istekliler arasında kapalı teklif usulü......................... 79
3.3. Açık teklif usulü............................................................... 79
3.4. Pazarlık usulü................................................................... 80
4. İHALE IŞLEM DOSYASININ DÜZENLENMESİ..................... 81
4.1. Taşınmaz satış şartnamesinin hazırlanması....................... 81
5. İHALE KOMİSYONLARININ KURULMASI........................... 81
6. İHALEYE KATILAMAYACAK OLANLAR............................ 83
7. YASAK FİİL VEYA DAVRANIŞLAR...................................... 83
8. HAZİNENİN ÖZEL MÜLKİYETİNDEKİ
TAŞINMAZLARIN KİRALAMA İŞLEMİ................................. 84
8.1. Hazineye ait taşınmazların kira bedelleri tespiti ve
ihale usulü........................................................................ 85
8.2. Taşınır ve taşınmaz malların kira süresi............................ 87
9. HAZİNE TAŞINMAZLARININ SATIŞI.................................... 88
9.1. Kamu yararına çalışan derneklere taşınmaz malların
satımı................................................................................ 89
9.2. Taşınmaz satışlarında uygulanacak ihale usulü................. 89
9.3. Hazine taşınmazlarının satış ihale komisyonunun
kurulması.......................................................................... 90
9.4. İhalenin sözleşmeye bağlanması....................................... 90
10. İHALELERDE GÖREVLİLERİN SORUMLULUĞU................ 90
10.1. Belediye başkanı ve encümen üyelerinin sorumluluğu..... 90
İKİNCİ KISIM
1- 5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİM VE
DENETİM KANUNU KAPSAMINDA KAMU KAYNAĞININ
KULLANILMASINDA YETKİ VE SORUMLULUK................ 97
1.1. Stratejik planın hazırlanmasında yetki ve sorumluluk....... 97
1.2. Kamu kaynağının kullanılmasında üst yöneticilerin
sorumluluğu...................................................................... 98
1.3. Muhasebe yetkililerinin sorumluluğu................................ 98
1.4. Harcama yetkilileri ve sorumluluğu.................................. 98
1.4.1. Merkez dışı birimlerde harcama yetkilileri............. 99
1.4.2. Belediyelerde ve il özel idarelerinde
harcama yetkilileri................................................. 99
1.4.3. Harcama yetkisinin birleştirilmesi.......................... 99
1.5. Harcama talimatı verilmesinde sorumluluk..................... 100
ÜÇÜNCÜ KISIM
1. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA KAVRAMI........................ 101
2. İHALELERDE YASAK OLAN FİİLLER-KABAHATLER...... 103
3. SUÇUN KORUDUĞU HUKUKİ DEĞER............................... 105
4. SUÇUN MADDİ UNSURU..................................................... 106
4.1. Hileli davranış kavramı................................................... 107
4.2. İhaleye Katılma Yeterliliğine veya Koşullarına
Sahip Olan Kişilerin İhaleye veya İhale Sürecindeki
İşlemlere Katılmalarını Engellemek (f.2/a-1) veya
İhaleye Katılma Yeterliğine veya Koşullarına
Sahip Olmayan Kişilerin İhaleye Katılmalarını
Sağlamak (f.2/a-2)........................................................... 108
4.2.1. Genel olarak ihaleye katılma yeterliği ve
koşulları............................................................... 108
4.2.1.1. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre
ihaleye katılma yeterliği ve koşulları........ 109
4.2.1.2. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre
ihaleye katılma yeterliği ve koşulları........ 109
4.3. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına
sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki
işlemlere katılmalarını engellemek (f.2/a-1).................... 110
4.4. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına
sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmalarını sağlamak
(f. 2/a-2).......................................................................... 113
4.5. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen
niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığından
bahisle değerlendirme dışı bırakmak (f. 2/a-3) veya
şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde,
sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye
almak (f. 2/a-4)............................................................... 114
4.6. Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya
şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere
başkalarının ulaşmasını sağlamak (f. 2/b)........................ 115
4.7. Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da
hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma
yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye,
ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek
(f. 2/c)............................................................................. 116
4.8. İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin
ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için
aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları (f. 2/d)...... 119
5. NETİCE................................................................................... 124
6. FAİL........................................................................................ 126
7. MAĞDUR............................................................................... 127
8. SUÇUN KONUSU.................................................................. 128
8.1. Suç konusu olabilecek ihaleler ve ilgili oldukları
tüzel kişiler...................................................................... 130
8.2. Suç konusu olabilecek ihaleler........................................ 131
8.3. İhalelerin ilgili olduğu tüzel kişiler.................................. 131
9. MANEVİ UNSUR................................................................... 134
10. SUÇA TEŞEBBÜS VE TAMAMLANMASI............................ 135
11. İŞTİRAK................................................................................. 136
11.1. Tüzel kişi adına ihaleye katılma...................................... 137
11.2. Özgü suç......................................................................... 137
12. İÇTİMA................................................................................... 139
12.1 Zincirleme suç................................................................. 139
12.2. Fikri içtima...................................................................... 140
12.3. Görünüşte içtima şekilleri............................................... 141
12.4. Fiilin aynı zamanda kabahat oluşturması........................ 143
13. SUÇUN ÖRGÜTLÜ OLARAK İŞLENMESİ........................... 143
14. NİTELİKLİ HAL – KAMU ZARARININ YOKLUĞU............ 145
15. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA SUÇLARINDA
KAMU ZARARI..................................................................... 146
16. YAPTIRIM.............................................................................. 148
16.1. Cezalar............................................................................ 148
16.2. Güvenlik tedbirleri.......................................................... 149
16.2.1. TCK 149
16.2.2. Kamu İhale Kanunu ve Devlet İhale Kanunu 149
16.2.3. Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleri 150
17. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA SUÇUNDA
6459 SAYILI KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER........ 151
17.1. İhaleye fesat karıştırma................................................... 151
17.2. Edimin ifasına fesat karıştırma........................................ 151
DÖRDÜNCÜ KISIM
SÖZLEŞMENİN İMZALANMASI VE EDİMİN İFASINA
FESAT KARIŞTIRILMASI
BİRİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMELER VE KABUL İŞLEMLERİ
1. SÖZLEŞMELER...................................................................... 155
2. YAPIM İŞLERİNDE KABUL İŞLEMLERİ............................. 156
2.1. Yapım işlerinde geçici kabul........................................... 157
2.2. Yapım işlerinde kesin kabul............................................ 159
2.3. Yapım işlerinde muayene ve kabul komisyonu
başkan ve üyelerinin sorumluluğu.................................. 160
2.4. Yapım işlerinde yüklenici ve alt yüklenicinin
sorumluluğu.................................................................... 162
2.5. Yapım işlerinin kabulündeki usulsüzlüklere
ilişkin örnekler................................................................ 162
3. MAL ALIMLARINDA KABUL İŞLEMLERİ.......................... 163
3.1. Mal alımlarında geçici kabul........................................... 164
3.2. Mal alımlarında kesin kabul............................................ 164
3.3. Mal alımlarında muayene ve kabul komisyonu
başkan ve üyelerinin sorumluluğu.................................. 165
3.4. Mal alımlarında tedarikçilerin (yüklenicilerin)
sorumluluğu.................................................................... 166
4. HİZMET ALIMLARINDA KABUL İŞLEMLERİ.................... 166
4.1. Hizmet alımlarında muayene ve kabul komisyonu
başkan ve üyelerinin sorumluluğu.................................. 169
4.2. Hizmet alımlarında hizmet sunucularının sorumluluğu... 169
5. DANIŞMANLIK HİZMETİ..................................................... 169
5.1. Danışmanlık hizmet alımlarında kabul işlemleri.............. 169
5.2. Danışmanlık hizmet alımlarında muayene ve
kabul komisyonu başkan ve üyelerinin sorumluluğu...... 171
5.3. Danışmanlık hizmet sunucularının sorumluluğu............. 171
İKİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMENİN YERİNE GETİRİLMESİ VEYA
EDİMİN İFASINA FESAT KARIŞTIRMA
1. EDİMİN İFASINA İLİŞKİN İLKELER.................................... 172
2. EDİMİN İFASINA İLİŞKİK YASAK FİİLLER....................... 174
3. KORUNAN HUKUKİ DEĞER, SUÇUN FAİL VE
MAĞDURU............................................................................ 175
4. MADDİ UNSUR..................................................................... 176
4.1. Hileli fiil......................................................................... 176
4.1.1. Hileli fiillerle ihale kararında veya
sözleşmede evsafı belirtilen maldan başka bir malın,
teslim veya kabul edilmesi................................... 177
4.1.2. Hileli fiillerle ihale kararında veya
sözleşmede belirtilen miktardan eksik malın
teslim veya kabul edilmesi................................... 178
4.1.3. Hileli fiillerle edimin, ihale kararında veya
sözleşmede belirtilen sürede ifa edilmemesine
rağmen, süresinde ifa edilmiş gibi kabul edilmesi 178
4.1.4. Hileli fiillerle yapım ihalelerinde, eserin veya
kullanılan malzemenin şartname veya
sözleşmesinde belirlenen şartlara, miktar veya
niteliklere uygun olmamasına rağmen kabul
edilmesi............................................................... 178
4.1.5. Hileli fiillerle hizmet niteliğindeki edimin,
ihale kararında veya sözleşmede belirtilen
şartlara göre verilmemesine veya eksik verilmesine
rağmen verilmiş gibi kabul edilmesi..................... 179
5. MANEVİ UNSUR................................................................... 180
6. TEŞEBBÜS............................................................................. 180
7. İŞTİRAK................................................................................. 180
8. İÇTİMA................................................................................... 181
BEŞİNCİ KISIM
MEVZUAT
KAMU İHALE KANUNU........................................................ 183
KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU............................ 251
DEVLET İHALE KANUNU..................................................... 267
YAPIM İŞLERİ MUAYENE VE KABUL YÖNETMELİĞİ...... 299
MAL ALIMLARI DENETİM MUAYENE VE
KABUL İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK....................... 305
HİZMET ALIMLARI MUAYENE VE
KABUL YÖNETMELİĞİ......................................................... 315
DANIŞMANLIK HİZMET ALIMLARI MUAYENE VE
KABUL YÖNETMELİĞİ......................................................... 321
Devlet gerek klasik görevlerini ve gerekse kamu hizmetlerini yerine getirirken kamu kudretini kullanır. Kamu kudreti kamu hizmetlerinin yapılması için gerekli olan bir güçtür. Birey karşısında devlete üstünlük verir ve devlet birey ile ilişkilerinde tek taraflı işlemler yapabilir. Bu üstünlük kamu hizmetinin mahiyeti ve hizmetten yararlanan geniş insan kitleleri olmasını gerektirir.
Öte yandan devlet, hukuka bağlı tarafsız, herkese eşit mesafede olan bir kurumdur. Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi için kamu kudretini kullanarak tek taraflı işlem yapmasının nedenlerinden birisi de budur.
Devlet, kamu hizmetlerini yürütmek için piyasaya girecek, mal ve hizmet alımı satımı yapacaktır. Bunları yaparken kendi çıkarını korumak amacıyla sattığı mal veya hizmeti en yüksek fiyata satmak, aldığı mal veya hizmeti en düşük fiyata almak isteyecektir. Bir malın alım ve satımının devletin çıkarına uygunluğu için işlemin rekabet ortamı içinde gerçekleşmesi gereklidir.
Rekabet, hukuk devletinde, hukuka bağlı olarak şeffaflık içinde gerçekleştirilir. Kısaca özetlemek gerekirse devlet alım ve satımları ve kiralamaları hukuk kurallarına bağlı olarak, aleni bir şekilde yapar. Hukuka bağlılığın ve şeffaflığın amacı rekabeti sağlayarak daha az para ile daha kaliteli mal ve hizmet almak ve böylece devletin ve toplumun çıkarını korumaktır.
Kamu idareleri, ihaleden önce tek taraflı bir işlem ile şartname ve tip sözleşmeleri hazırlar. İhale sürecinde şeffaflık ve rekabet içinde istekliler yarışır ve sonunda kamu kurumu için en uygun fiyatı teklif eden istekliye iş ihale edilir.
İhaleler kamu kurumları adına ve kamu görevlileri tarafından yapılmaktadır. Kamu görevlileri özde kendilerinin olmayan bir işi yine başkaları için yapmaktadırlar. Başkalarının parasıyla başkaları için mal ve hizmet alınması sürecinde görev alan kişilerin davranışlarında zafiyet yaşanabilmektedir. Neticede kazanan da kaybeden de devlettir.
Kamu bütçelerinde, yatırımlar için ayrılan ödenek payları her yıl göreceli olarak azalmaktadır. Bu azalış, kamu ihalelerinde, yükleniciler arasındaki rekabetin artmasına sebep olmakta, şikâyet ve davalardaki artışlara bağlı olarak da hükümetler yönünden kritik bir önem arz etmektedir.
Kamu ihaleleri, kamu idareleri ile özel sektörü karşı karşıya getiren platformlardır. Bir tarafta en kaliteli mal ve hizmeti en uygun fiyatla alınması çabası yaşanırken, diğer tarafta alınan ihaleden en yüksek karın sağlanması temayülü ağır basmaktadır. Böyle bir ortamda, gerek ihale makamı ile istekliler arasında, gerekse isteklilerin kendi aralarında çıkar çatışmasının yaşanılması kaçınılmazdır. Bu ortam, hükümetler açısından rahatsız edici, riskli bir hal alırken, kamu idareleri ve özel sektör açısından da hukuki sorunların doğmasına sebep olmaktadır.
İhale mevzuatının, özellikle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve bu Kanuna istinaden çıkartılan ikincil mevzuatın karmaşıklığı, mevzuatta yapılan çok sayıda değişikliklerin takip edilmesindeki zorluklar, ihale sürecinin uzunluğu ve süreçte görevlendirilen personel ve ihaleye katılan istekliler tarafından yapılan hataların artmasına sebep olmaktadır.
Bu karmaşıklık, yargılama sürecinde de hatalı yorumlara sebep olarak telafisi imkânsız mağduriyetlere yol açmaktadır. Bu itibarla ihale sürecindeki işlemler, bu süreçte görev alanların yetki ve sorumlulukları kapsamında düzenleyecekleri belgelerle ilişkilendirilmek suretiyle anlatılacaktır.
Halen 2014 yılı itibarıyla Türk adliyelerinde ihaleye fesat karıştırma suçu dolayısıyla yaklaşık 6.000 kişi yargılanmaktadır. (Önsöz'den)
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ KISIM
İHALE VE İHALE SÜRECİ
BİRİNCİ BÖLÜM
İHALE
1. İHALE KAVRAMI 15
2. İHALENİN HUKUKİ NİTELİĞİ 16
3. İHALE MEVZUATI 17
3.1. İkincil mevzuat 19
4. İHALEYE HAKİM OLAN İLKELER 19
4.1. Saydamlık ilkesi 20
4.2. Rekabet ilkesi 21
4.3. Eşit muamele ilkesi 22
4.4. Güvenirlik ilkesi 23
4.5. Gizlilik ilkesi 24
4.6. Kamuoyu denetimi ilkesi 24
4.7. İhtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında
karşılanması ilkesi 25
4.8. Kaynakların verimli kullanılması ilkesi 25
İKİNCİ BÖLÜM
4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNUNA GÖRE İHALE SÜRECİ
1. İHALE USULLERİ 27
1.1. Açık ihale usulü 27
1.2. Belli istekliler arasında ihale usulü 27
1.3. Pazarlık usulü 27
2. İHALE DOKÜMANI 27
2.1. Yaklaşık maliyet 28
3. İHALE SÜRECİNDE YER ALAN GÖREVLİLERİN
SORUMLULUĞU 30
3.1. İhale onay belgesini düzenleyenlerin ve
ihale yetkilisinin sorumluluğu 30
3.2. Yaklaşık maliyeti hazırlayanların sorumluluğu 32
3.3. Yaklaşık maliyetin açıklanmasından doğan sorumluluk 33
3.4. İhale yetkilisinin ihale usulünün belirlenmesinden
doğan sorumluluğu 34
3.5. Doğrudan temin yolu ile yapılan satın almalarda
sorumluluk 36
3.6. Zeyilnamelerin düzenlenmesinde sorumluluk 39
4. İHALE KOMİSYONUNUN KURULMASINDA
İHALE YETKİLİSİNİN SORUMLULUĞU 41
5. İHALENİN İHALE SAATİNDEN ÖNCE
İPTAL EDİLMESİ 41
6. İHALE KOMİSYONUNUN KURULMASI 43
6.1. İhale komisyonunun görev ve yetkileri 43
6.2. İhale komisyonu başkan ve üyelerinin sorumluluğu 44
7. YETERLİK DEĞERLENDİRİLMESİNDE
ESAS ALINACAK BELGELER VE SORUMLULUK 45
7.1. Banka referans mektubu 45
7.2. Bilânço veya eşdeğer belgeler 47
7.3. Bilânçolarını yayınlatmak zorunluluğu olan
halka açık anonim şirketler tarafından sunulması
gereken mali tablolar 48
7.4. Ortaklık durum belgesi 50
7.5. İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler 53
7.6. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana
ilişkin belgeler 54
7.7. Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü
ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler 54
8. İŞ DENEYİMİNİ GÖSTEREN BELGELER 55
9. İHALE KOMİSYONU TARAFINDAN DÜZENLENMESİ
GEREKEN BELGELER 59
10. TEMİNATLAR 63
11. AŞIRI DÜŞÜK TEKLİFLERİN SORGULANMASI VE
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR VEYA SERBEST MUHASEBECİ
MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUĞU 66
12. YAKLAŞIK MALİYETİN ÜZERİNDEKİ TEKLİFLER 69
12.1. Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali 70
12.2. İhale yetkilisinin ihalenin iptalinden doğan sorumluluğu 70
13. SÖZLEŞMENİN İMZALANMASI VE
İHALE YETKİLİSİNİN SORUMLULUĞU 74
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
2886 SAYILI DEVLET İHALE KANUNUNA GÖRE İHALE SÜRECİ
1. TAHMİN EDİLEN SATIŞ BEDELİNİN TESPİTİ 77
2. İSTEKLİLERDE ARANACAK NİTELİKLER VE
İSTENECEK BELGELER 77
3. İHALE USULLERİ 77
3.1. Kapalı teklif usulü 77
3.2. Belli istekliler arasında kapalı teklif usulü 79
3.3. Açık teklif usulü 79
3.4. Pazarlık usulü 80
4. İHALE IŞLEM DOSYASININ DÜZENLENMESİ 81
4.1. Taşınmaz satış şartnamesinin hazırlanması 81
5. İHALE KOMİSYONLARININ KURULMASI 81
6. İHALEYE KATILAMAYACAK OLANLAR 83
7. YASAK FİİL VEYA DAVRANIŞLAR 83
8. HAZİNENİN ÖZEL MÜLKİYETİNDEKİ
TAŞINMAZLARIN KİRALAMA İŞLEMİ 84
8.1. Hazineye ait taşınmazların kira bedelleri tespiti ve
ihale usulü 85
8.2. Taşınır ve taşınmaz malların kira süresi 87
9. HAZİNE TAŞINMAZLARININ SATIŞI 88
9.1. Kamu yararına çalışan derneklere taşınmaz malların
satımı 89
9.2. Taşınmaz satışlarında uygulanacak ihale usulü 89
9.3. Hazine taşınmazlarının satış ihale komisyonunun
kurulması 90
9.4. İhalenin sözleşmeye bağlanması 90
10. İHALELERDE GÖREVLİLERİN SORUMLULUĞU 90
10.1. Belediye başkanı ve encümen üyelerinin sorumluluğu 90
İKİNCİ KISIM
5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİM VE DENETİM KANUNU KAPSAMINDA KAMU KAYNAĞININ KULLANILMASINDA YETKİ VE SORUMLULUK 97
1.1. Stratejik planın hazırlanmasında yetki ve sorumluluk 97
1.2. Kamu kaynağının kullanılmasında üst yöneticilerin
sorumluluğu 98
1.3. Muhasebe yetkililerinin sorumluluğu 98
1.4. Harcama yetkilileri ve sorumluluğu 98
1.4.1. Merkez dışı birimlerde harcama yetkilileri 99
1.4.2. Belediyelerde ve il özel idarelerinde
harcama yetkilileri 99
1.4.3. Harcama yetkisinin birleştirilmesi 99
1.5. Harcama talimatı verilmesinde sorumluluk 100
ÜÇÜNCÜ KISIM
1. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA KAVRAMI 101
2. İHALELERDE YASAK OLAN FİİLLER-KABAHATLER 103
3. SUÇUN KORUDUĞU HUKUKİ DEĞER 105
4. SUÇUN MADDİ UNSURU 106
4.1. Hileli davranış kavramı 107
4.2. İhaleye Katılma Yeterliliğine veya Koşullarına
Sahip Olan Kişilerin İhaleye veya İhale Sürecindeki
İşlemlere Katılmalarını Engellemek (f.2/a-1) veya
İhaleye Katılma Yeterliğine veya Koşullarına
Sahip Olmayan Kişilerin İhaleye Katılmalarını
Sağlamak (f.2/a-2) 108
4.2.1. Genel olarak ihaleye katılma yeterliği ve
koşulları 108
4.2.1.1. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre
ihaleye katılma yeterliği ve koşulları 109
4.2.1.2. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre
ihaleye katılma yeterliği ve koşulları 109
4.3. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına
sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki
işlemlere katılmalarını engellemek (f.2/a-1) 110
4.4. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına
sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmalarını sağlamak
(f. 2/a-2) 113
4.5. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen
niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığından
bahisle değerlendirme dışı bırakmak (f. 2/a-3) veya
şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde,
sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye
almak (f. 2/a-4) 114
4.6. Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya
şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere
başkalarının ulaşmasını sağlamak (f. 2/b) 115
4.7. Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da
hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma
yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye,
ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek
(f. 2/c) 116
4.8. İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin
ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için
aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları (f. 2/d) 119
5. NETİCE 124
6. FAİL 126
7. MAĞDUR 127
8. SUÇUN KONUSU 128
8.1. Suç konusu olabilecek ihaleler ve ilgili oldukları
tüzel kişiler 130
8.2. Suç konusu olabilecek ihaleler 131
8.3. İhalelerin ilgili olduğu tüzel kişiler 131
9. MANEVİ UNSUR 134
10. SUÇA TEŞEBBÜS VE TAMAMLANMASI 135
11. İŞTİRAK 136
11.1. Tüzel kişi adına ihaleye katılma 137
11.2. Özgü suç 137
12. İÇTİMA 139
12.1 Zincirleme suç 139
12.2. Fikri içtima 140
12.3. Görünüşte içtima şekilleri 141
12.4. Fiilin aynı zamanda kabahat oluşturması 143
13. SUÇUN ÖRGÜTLÜ OLARAK İŞLENMESİ 143
14. NİTELİKLİ HAL – KAMU ZARARININ YOKLUĞU 145
15. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA SUÇLARINDA
KAMU ZARARI 146
16. YAPTIRIM 148
16.1. Cezalar 148
16.2. Güvenlik tedbirleri 149
16.2.1. TCK 149
16.2.2. Kamu İhale Kanunu ve Devlet İhale Kanunu 149
16.2.3. Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleri 150
17. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA SUÇUNDA
6459 SAYILI KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER 151
17.1. İhaleye fesat karıştırma 151
17.2. Edimin ifasına fesat karıştırma 151
DÖRDÜNCÜ KISIM
SÖZLEŞMENİN İMZALANMASI VE EDİMİN İFASINA FESAT KARIŞTIRILMASI
BİRİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMELER VE KABUL İŞLEMLERİ
1. SÖZLEŞMELER 155
2. YAPIM İŞLERİNDE KABUL İŞLEMLERİ 156
2.1. Yapım işlerinde geçici kabul 157
2.2. Yapım işlerinde kesin kabul 159
2.3. Yapım işlerinde muayene ve kabul komisyonu
başkan ve üyelerinin sorumluluğu 160
2.4. Yapım işlerinde yüklenici ve alt yüklenicinin
sorumluluğu 162
2.5. Yapım işlerinin kabulündeki usulsüzlüklere
ilişkin örnekler 162
3. MAL ALIMLARINDA KABUL İŞLEMLERİ 163
3.1. Mal alımlarında geçici kabul 164
3.2. Mal alımlarında kesin kabul 164
3.3. Mal alımlarında muayene ve kabul komisyonu
başkan ve üyelerinin sorumluluğu 165
3.4. Mal alımlarında tedarikçilerin (yüklenicilerin)
sorumluluğu 166
4. HİZMET ALIMLARINDA KABUL İŞLEMLERİ 166
4.1. Hizmet alımlarında muayene ve kabul komisyonu
başkan ve üyelerinin sorumluluğu 169
4.2. Hizmet alımlarında hizmet sunucularının sorumluluğu 169
5. DANIŞMANLIK HİZMETİ 169
5.1. Danışmanlık hizmet alımlarında kabul işlemleri 169
5.2. Danışmanlık hizmet alımlarında muayene ve
kabul komisyonu başkan ve üyelerinin sorumluluğu 171
5.3. Danışmanlık hizmet sunucularının sorumluluğu 171
İKİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMENİN YERİNE GETİRİLMESİ VEYA EDİMİN İFASINA FESAT KARIŞTIRMA
1. EDİMİN İFASINA İLİŞKİN İLKELER 172
2. EDİMİN İFASINA İLİŞKİK YASAK FİİLLER 174
3. KORUNAN HUKUKİ DEĞER, SUÇUN FAİL VE
MAĞDURU 175
4. MADDİ UNSUR 176
4.1. Hileli fiil 176
4.1.1. Hileli fiillerle ihale kararında veya
sözleşmede evsafı belirtilen maldan başka bir malın,
teslim veya kabul edilmesi 177
4.1.2. Hileli fiillerle ihale kararında veya
sözleşmede belirtilen miktardan eksik malın
teslim veya kabul edilmesi 178
4.1.3. Hileli fiillerle edimin, ihale kararında veya
sözleşmede belirtilen sürede ifa edilmemesine
rağmen, süresinde ifa edilmiş gibi kabul edilmesi 178
4.1.4. Hileli fiillerle yapım ihalelerinde, eserin veya
kullanılan malzemenin şartname veya
sözleşmesinde belirlenen şartlara, miktar veya
niteliklere uygun olmamasına rağmen kabul
edilmesi 178
4.1.5. Hileli fiillerle hizmet niteliğindeki edimin,
ihale kararında veya sözleşmede belirtilen
şartlara göre verilmemesine veya eksik verilmesine
rağmen verilmiş gibi kabul edilmesi 179
5. MANEVİ UNSUR 180
6. TEŞEBBÜS 180
7. İŞTİRAK 180
8. İÇTİMA 181
BEŞİNCİ KISIM
MEVZUAT
KAMU İHALE KANUNU 183
KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU 251
DEVLET İHALE KANUNU 267
YAPIM İŞLERİ MUAYENE VE KABUL YÖNETMELİĞİ 299
MAL ALIMLARI DENETİM MUAYENE VE KABUL İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK 305
HİZMET ALIMLARI MUAYENE VE KABUL YÖNETMELİĞİ 315
DANIŞMANLIK HİZMET ALIMLARI MUAYENE VE KABUL YÖNETMELİĞİ 321
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ KISIM
İHALE VE İHALE SÜRECİ
BİRİNCİ BÖLÜM
İHALE
1. İHALE KAVRAMI.................................................................... 15
2. İHALENİN HUKUKİ NİTELİĞİ............................................... 16
3. İHALE MEVZUATI.................................................................. 17
3.1. İkincil mevzuat................................................................. 19
4. İHALEYE HAKİM OLAN İLKELER........................................ 19
4.1. Saydamlık ilkesi................................................................ 20
4.2. Rekabet ilkesi.................................................................... 21
4.3. Eşit muamele ilkesi........................................................... 22
4.4. Güvenirlik ilkesi............................................................... 23
4.5. Gizlilik ilkesi..................................................................... 24
4.6. Kamuoyu denetimi ilkesi.................................................. 24
4.7. İhtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında
karşılanması ilkesi............................................................. 25
4.8. Kaynakların verimli kullanılması ilkesi............................. 25
İKİNCİ BÖLÜM
4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNUNA GÖRE
İHALE SÜRECİ
1. İHALE USULLERİ.................................................................... 27
1.1. Açık ihale usulü................................................................ 27
1.2. Belli istekliler arasında ihale usulü.................................... 27
1.3. Pazarlık usulü................................................................... 27
2. İHALE DOKÜMANI................................................................. 27
2.1. Yaklaşık maliyet............................................................... 28
3. İHALE SÜRECİNDE YER ALAN GÖREVLİLERİN
SORUMLULUĞU..................................................................... 30
3.1. İhale onay belgesini düzenleyenlerin ve
ihale yetkilisinin sorumluluğu........................................... 30
3.2. Yaklaşık maliyeti hazırlayanların sorumluluğu................. 32
3.3. Yaklaşık maliyetin açıklanmasından doğan sorumluluk.... 33
3.4. İhale yetkilisinin ihale usulünün belirlenmesinden
doğan sorumluluğu............................................................ 34
3.5. Doğrudan temin yolu ile yapılan satın almalarda
sorumluluk........................................................................ 36
3.6. Zeyilnamelerin düzenlenmesinde sorumluluk................... 39
4. İHALE KOMİSYONUNUN KURULMASINDA
İHALE YETKİLİSİNİN SORUMLULUĞU............................... 41
5. İHALENİN İHALE SAATİNDEN ÖNCE
İPTAL EDİLMESİ..................................................................... 41
6. İHALE KOMİSYONUNUN KURULMASI............................... 43
6.1. İhale komisyonunun görev ve yetkileri............................. 43
6.2. İhale komisyonu başkan ve üyelerinin sorumluluğu......... 44
7. YETERLİK DEĞERLENDİRİLMESİNDE
ESAS ALINACAK BELGELER VE SORUMLULUK............... 45
7.1. Banka referans mektubu................................................... 45
7.2. Bilânço veya eşdeğer belgeler........................................... 47
7.3. Bilânçolarını yayınlatmak zorunluluğu olan
halka açık anonim şirketler tarafından sunulması
gereken mali tablolar......................................................... 48
7.4. Ortaklık durum belgesi...................................................... 50
7.5. İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler............................... 53
7.6. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmana
ilişkin belgeler................................................................... 54
7.7. Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü
ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler........ 54
8. İŞ DENEYİMİNİ GÖSTEREN BELGELER............................... 55
9. İHALE KOMİSYONU TARAFINDAN DÜZENLENMESİ
GEREKEN BELGELER............................................................. 59
10. TEMİNATLAR.......................................................................... 63
11. AŞIRI DÜŞÜK TEKLİFLERİN SORGULANMASI VE
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR VEYA SERBEST MUHASEBECİ
MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUĞU.............................. 66
12. YAKLAŞIK MALİYETİN ÜZERİNDEKİ TEKLİFLER............ 69
12.1. Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali................ 70
12.2. İhale yetkilisinin ihalenin iptalinden doğan sorumluluğu.. 70
13. SÖZLEŞMENİN İMZALANMASI VE
İHALE YETKİLİSİNİN SORUMLULUĞU............................... 74
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
2886 SAYILI DEVLET İHALE KANUNUNA GÖRE
İHALE SÜRECİ
1. TAHMİN EDİLEN SATIŞ BEDELİNİN TESPİTİ...................... 77
2. İSTEKLİLERDE ARANACAK NİTELİKLER VE
İSTENECEK BELGELER.......................................................... 77
3. İHALE USULLERİ.................................................................... 77
3.1. Kapalı teklif usulü............................................................ 77
3.2. Belli istekliler arasında kapalı teklif usulü......................... 79
3.3. Açık teklif usulü............................................................... 79
3.4. Pazarlık usulü................................................................... 80
4. İHALE IŞLEM DOSYASININ DÜZENLENMESİ..................... 81
4.1. Taşınmaz satış şartnamesinin hazırlanması....................... 81
5. İHALE KOMİSYONLARININ KURULMASI........................... 81
6. İHALEYE KATILAMAYACAK OLANLAR............................ 83
7. YASAK FİİL VEYA DAVRANIŞLAR...................................... 83
8. HAZİNENİN ÖZEL MÜLKİYETİNDEKİ
TAŞINMAZLARIN KİRALAMA İŞLEMİ................................. 84
8.1. Hazineye ait taşınmazların kira bedelleri tespiti ve
ihale usulü........................................................................ 85
8.2. Taşınır ve taşınmaz malların kira süresi............................ 87
9. HAZİNE TAŞINMAZLARININ SATIŞI.................................... 88
9.1. Kamu yararına çalışan derneklere taşınmaz malların
satımı................................................................................ 89
9.2. Taşınmaz satışlarında uygulanacak ihale usulü................. 89
9.3. Hazine taşınmazlarının satış ihale komisyonunun
kurulması.......................................................................... 90
9.4. İhalenin sözleşmeye bağlanması....................................... 90
10. İHALELERDE GÖREVLİLERİN SORUMLULUĞU................ 90
10.1. Belediye başkanı ve encümen üyelerinin sorumluluğu..... 90
İKİNCİ KISIM
1- 5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİM VE
DENETİM KANUNU KAPSAMINDA KAMU KAYNAĞININ
KULLANILMASINDA YETKİ VE SORUMLULUK................ 97
1.1. Stratejik planın hazırlanmasında yetki ve sorumluluk....... 97
1.2. Kamu kaynağının kullanılmasında üst yöneticilerin
sorumluluğu...................................................................... 98
1.3. Muhasebe yetkililerinin sorumluluğu................................ 98
1.4. Harcama yetkilileri ve sorumluluğu.................................. 98
1.4.1. Merkez dışı birimlerde harcama yetkilileri............. 99
1.4.2. Belediyelerde ve il özel idarelerinde
harcama yetkilileri................................................. 99
1.4.3. Harcama yetkisinin birleştirilmesi.......................... 99
1.5. Harcama talimatı verilmesinde sorumluluk..................... 100
ÜÇÜNCÜ KISIM
1. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA KAVRAMI........................ 101
2. İHALELERDE YASAK OLAN FİİLLER-KABAHATLER...... 103
3. SUÇUN KORUDUĞU HUKUKİ DEĞER............................... 105
4. SUÇUN MADDİ UNSURU..................................................... 106
4.1. Hileli davranış kavramı................................................... 107
4.2. İhaleye Katılma Yeterliliğine veya Koşullarına
Sahip Olan Kişilerin İhaleye veya İhale Sürecindeki
İşlemlere Katılmalarını Engellemek (f.2/a-1) veya
İhaleye Katılma Yeterliğine veya Koşullarına
Sahip Olmayan Kişilerin İhaleye Katılmalarını
Sağlamak (f.2/a-2)........................................................... 108
4.2.1. Genel olarak ihaleye katılma yeterliği ve
koşulları............................................................... 108
4.2.1.1. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre
ihaleye katılma yeterliği ve koşulları........ 109
4.2.1.2. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre
ihaleye katılma yeterliği ve koşulları........ 109
4.3. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına
sahip olan kişilerin ihaleye veya ihale sürecindeki
işlemlere katılmalarını engellemek (f.2/a-1).................... 110
4.4. İhaleye katılma yeterliğine veya koşullarına
sahip olmayan kişilerin ihaleye katılmalarını sağlamak
(f. 2/a-2).......................................................................... 113
4.5. Teklif edilen malları, şartnamesinde belirtilen
niteliklere sahip olduğu halde, sahip olmadığından
bahisle değerlendirme dışı bırakmak (f. 2/a-3) veya
şartnamesinde belirtilen niteliklere sahip olmadığı halde,
sahip olduğundan bahisle değerlendirmeye
almak (f. 2/a-4)............................................................... 114
4.6. Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya
şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere
başkalarının ulaşmasını sağlamak (f. 2/b)........................ 115
4.7. Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da
hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma
yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye,
ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek
(f. 2/c)............................................................................. 116
4.8. İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin
ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için
aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları (f. 2/d)...... 119
5. NETİCE................................................................................... 124
6. FAİL........................................................................................ 126
7. MAĞDUR............................................................................... 127
8. SUÇUN KONUSU.................................................................. 128
8.1. Suç konusu olabilecek ihaleler ve ilgili oldukları
tüzel kişiler...................................................................... 130
8.2. Suç konusu olabilecek ihaleler........................................ 131
8.3. İhalelerin ilgili olduğu tüzel kişiler.................................. 131
9. MANEVİ UNSUR................................................................... 134
10. SUÇA TEŞEBBÜS VE TAMAMLANMASI............................ 135
11. İŞTİRAK................................................................................. 136
11.1. Tüzel kişi adına ihaleye katılma...................................... 137
11.2. Özgü suç......................................................................... 137
12. İÇTİMA................................................................................... 139
12.1 Zincirleme suç................................................................. 139
12.2. Fikri içtima...................................................................... 140
12.3. Görünüşte içtima şekilleri............................................... 141
12.4. Fiilin aynı zamanda kabahat oluşturması........................ 143
13. SUÇUN ÖRGÜTLÜ OLARAK İŞLENMESİ........................... 143
14. NİTELİKLİ HAL – KAMU ZARARININ YOKLUĞU............ 145
15. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA SUÇLARINDA
KAMU ZARARI..................................................................... 146
16. YAPTIRIM.............................................................................. 148
16.1. Cezalar............................................................................ 148
16.2. Güvenlik tedbirleri.......................................................... 149
16.2.1. TCK 149
16.2.2. Kamu İhale Kanunu ve Devlet İhale Kanunu 149
16.2.3. Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbirleri 150
17. İHALEYE FESAT KARIŞTIRMA SUÇUNDA
6459 SAYILI KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER........ 151
17.1. İhaleye fesat karıştırma................................................... 151
17.2. Edimin ifasına fesat karıştırma........................................ 151
DÖRDÜNCÜ KISIM
SÖZLEŞMENİN İMZALANMASI VE EDİMİN İFASINA
FESAT KARIŞTIRILMASI
BİRİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMELER VE KABUL İŞLEMLERİ
1. SÖZLEŞMELER...................................................................... 155
2. YAPIM İŞLERİNDE KABUL İŞLEMLERİ............................. 156
2.1. Yapım işlerinde geçici kabul........................................... 157
2.2. Yapım işlerinde kesin kabul............................................ 159
2.3. Yapım işlerinde muayene ve kabul komisyonu
başkan ve üyelerinin sorumluluğu.................................. 160
2.4. Yapım işlerinde yüklenici ve alt yüklenicinin
sorumluluğu.................................................................... 162
2.5. Yapım işlerinin kabulündeki usulsüzlüklere
ilişkin örnekler................................................................ 162
3. MAL ALIMLARINDA KABUL İŞLEMLERİ.......................... 163
3.1. Mal alımlarında geçici kabul........................................... 164
3.2. Mal alımlarında kesin kabul............................................ 164
3.3. Mal alımlarında muayene ve kabul komisyonu
başkan ve üyelerinin sorumluluğu.................................. 165
3.4. Mal alımlarında tedarikçilerin (yüklenicilerin)
sorumluluğu.................................................................... 166
4. HİZMET ALIMLARINDA KABUL İŞLEMLERİ.................... 166
4.1. Hizmet alımlarında muayene ve kabul komisyonu
başkan ve üyelerinin sorumluluğu.................................. 169
4.2. Hizmet alımlarında hizmet sunucularının sorumluluğu... 169
5. DANIŞMANLIK HİZMETİ..................................................... 169
5.1. Danışmanlık hizmet alımlarında kabul işlemleri.............. 169
5.2. Danışmanlık hizmet alımlarında muayene ve
kabul komisyonu başkan ve üyelerinin sorumluluğu...... 171
5.3. Danışmanlık hizmet sunucularının sorumluluğu............. 171
İKİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMENİN YERİNE GETİRİLMESİ VEYA
EDİMİN İFASINA FESAT KARIŞTIRMA
1. EDİMİN İFASINA İLİŞKİN İLKELER.................................... 172
2. EDİMİN İFASINA İLİŞKİK YASAK FİİLLER....................... 174
3. KORUNAN HUKUKİ DEĞER, SUÇUN FAİL VE
MAĞDURU............................................................................ 175
4. MADDİ UNSUR..................................................................... 176
4.1. Hileli fiil......................................................................... 176
4.1.1. Hileli fiillerle ihale kararında veya
sözleşmede evsafı belirtilen maldan başka bir malın,
teslim veya kabul edilmesi................................... 177
4.1.2. Hileli fiillerle ihale kararında veya
sözleşmede belirtilen miktardan eksik malın
teslim veya kabul edilmesi................................... 178
4.1.3. Hileli fiillerle edimin, ihale kararında veya
sözleşmede belirtilen sürede ifa edilmemesine
rağmen, süresinde ifa edilmiş gibi kabul edilmesi 178
4.1.4. Hileli fiillerle yapım ihalelerinde, eserin veya
kullanılan malzemenin şartname veya
sözleşmesinde belirlenen şartlara, miktar veya
niteliklere uygun olmamasına rağmen kabul
edilmesi............................................................... 178
4.1.5. Hileli fiillerle hizmet niteliğindeki edimin,
ihale kararında veya sözleşmede belirtilen
şartlara göre verilmemesine veya eksik verilmesine
rağmen verilmiş gibi kabul edilmesi..................... 179
5. MANEVİ UNSUR................................................................... 180
6. TEŞEBBÜS............................................................................. 180
7. İŞTİRAK................................................................................. 180
8. İÇTİMA................................................................................... 181
BEŞİNCİ KISIM
MEVZUAT
KAMU İHALE KANUNU........................................................ 183
KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ KANUNU............................ 251
DEVLET İHALE KANUNU..................................................... 267
YAPIM İŞLERİ MUAYENE VE KABUL YÖNETMELİĞİ...... 299
MAL ALIMLARI DENETİM MUAYENE VE
KABUL İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK....................... 305
HİZMET ALIMLARI MUAYENE VE
KABUL YÖNETMELİĞİ......................................................... 315
DANIŞMANLIK HİZMET ALIMLARI MUAYENE VE
KABUL YÖNETMELİĞİ......................................................... 321