İflasın Kaldırılması
İflasın Kaldırılması
Hakan ALBAYRAK
Sayfa Sayısı
:
184
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2007
ISBN NO
:
9789754644012
TEŞEKKÜR "İflasın Kaldırılması" isimli bu çalışma, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü"nde yüksek lisans tezi olarak hazırlanmıştır. Tez, aynı zamanda tez danışmanı ve jüri başkanı olan Prof. Dr. Erdal Tercan ile Prof. Dr. Enver Bozkıırt ve Doç.Dr. Kürşat N. Tııranboy′dan oluşan jüri tarafından 22.11.2006 tarihinde oybirliği başarılı bulunarak kabul edilmiştir. Bu çalışmada, konunun seçiminden, hazırlanması, yeniden gözden geçirilmesi ve yayınlanması aşamalarına kadar, birçok yardım ve katkıda bulunulmuştur. Öncelikle, bana desteğini, ilgisini ve güvenini esirgemeyen, yoğun çalışma temposu içinde bana zaman ayıran, tavsiyeleri ve eleştirileri ile bu çalışmanın oluşmasındaki büyük katkılarının yanında kendisinden titiz çalışmayı, akademik ahlakı ve bilimsel bakış açısını öğrendiğim, akademik alana girmemde ve ilerlememdeki yardımlarından dolayı tez danışmanım sayın hocam Prof. Dr. Erdal Tercan′a sonsuz teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim. Ayrıca tez konusu aradığım zamanlarda bana bu konuyu öneren, daha sonrada fikirlerini benimle paylaşan, sayın hocam Prof. Dr. Süha Tannver′e çok teşekkür ederim. Bizlere gerekli çalışma ortamını hazırlayan fakülte dekanımız sayın Prof. Dr. Enver Bozkurt′a, olumlu ve yapıcı eleştirilerinden yararlandığım, her sorunumuzu ve her derdimizi daima dinleyerek bize yardım elini uzatan sayın Doç. Dr. Kürşat N. Turanboy′a, her zaman danıştığım ve destek bulduğum sayın hocam Doç. Dr. İsmet Sayhan′a, almanca öğrenmemde büyük katkıları olan hocam Erdem Karabulut′a teşekkür ederim. Ayrıca oda arkadaşım olarak sıkıntımı ve kahrımı paylaşan, tezin yazımı sırasında, sorularımla çalışmasını böldüğüm arkadaşım Ar. Gör. Nurdan Orbay Ortaç′a ve dostluğııyla hayatımın en büyük parçası olan Av. Ali Volkan Özgüvene ve bu tezin yazılması sırasında birçok zor işi benim için kolaylaştıran Ar. Gör. Hamdi Gökçe Zabunoğlu′na teşekkür ederim. Bunun yanında, her türlü sıkıntıma katlanan aileme minnettarım. Bu çalışmanın kitap haline gelmesinde ve basımında başta Muharrem Başer olmak üzere dizgide, basımda ve diğer aşamalarda emeği geçen tüm Yetkin Basım. Dağıtım ve Yayım A.Ş′nin tüm çalışanlarına teşekkür ederim. GİRİŞ . İflasın kaldırılması İcra ve İflas Kanunumuzun 182. maddesinde düzenlenmiştir. Ayrıca İİK′ nun "İflastan sonra Konkordatoyu" düzenleyen 309. maddesinde de iflasın kaldırılmasından bahsedilmiştir. İflasın kaldırılması, m. 182′ye göre üç durumda mümkündür. Bunlar, bütün alacaklıların alacak taleplerini geri almaları, bütün alacakların itfa edilmesi veya akdolunan konkordatonun tasdik edilmesidir. Bu üç durumda, borçlu hakkında açılmış bulunan iflas kaldırılır. Ancak iflasın kaldırılmasının iflasın kapanmasından farklı olarak, iflas ile meydana gelmesi gereken neticeleri engelleyici bir özelliği vardır. Bu nedenle müflis, iflasın bazı neticelerinden kurtulmak için, hakkında açılmış bulunan iflası kaldırtmak isteyebilir. Kanunkoyucu da bu ihtiyacı görerek iflasın kaldırılması müessesini düzenlemiştir. İflasın kaldırılması, bizim hukukumuza, kaynak kanun olan İsviçre Federal İcra ve İflas Kanunu ile girmiştir. İsviçre Federal İcra ve İflas Kanunu"nun ""Widerruf des Konkurses" başlıklı 195. maddesi iflasın kaldırılması kurumunu düzenlemektedir. Ancak kanun iktibas edilirken, kaynak kanunda bulunmayan "bütün alacakların itfası suretiyle iflasın kaldırılması" hali de kanunumuza eklenmiştir. Bu durum, iflasın kaldırılmasının, İcra ve İflas Kanunumuzun bize ait hükümlerinden biri olduğunun göstergesidir. Kaynak kanunundan bu ayrılış aslında sistematik açıdan bazı sorunları da beraberinde getirmiştir. Çünkü iflas ile tasarruf ehliyeti kısıtlanan müflisin, iflas idaresinin denetimi olmadan, bütün alacakları nasıl ödeyebileceği bir sorun teşkil edecektir. Bu durum zaten uygulamada bir takım sorunlara da yol açmaktadır. İflasın kaldırılması halinde oluşan sorunların bir kısmı da iflasın kaldırılmasının sonuçlarında görülmektedir. Çünkü iflasın kaldırılması, iflas ile oluşan sonuçları geriye etkili olarak kaldırır. Ancak bu her zaman mutlak değildir ve bu durum bazı sorunlara yol açmaktadır. İşte bu çalışmanın seçilmesindeki amaç, iflasın ağır neticelerinden kurtulmayı sağlayan böyle bir hukuki kurumun doktrinde fazla irdelenmemesi ve bu konuda yazılmış bir makale dışında ne bir monogra-fik eserin, ne de kapsamlı bir çalışmanın yapılmamış olmasıdır. Biz bu çalışmamızla, iflasın kaldırılması ile oluşan bu sorunları, yüksek lisans tezi çerçevesinde elimizden geldiği kadar incelemeye çalışacağız. A. İNCELEME PLANI İncelememizin ilk bölümünde, konumuz açısından arz ettiği önem dolayısıyla öncelikle, iflasın açılması kavramı ile iflasın özel hukuk bakımından ve kamu hukuku bakımından sonuçları incelenecektir. Daha sonra, çalışmamızın asıl konusu olan iflasın kaldırılmasına girilecek ve yine bu bölümde iflasın kaldırılmasının düzenleniş biçimi ve amacı incelendikten sonra, iflasın kaldırılmasının hukuki niteliği tespit edilmeye çalışılacak ve iflasın kaldırılmasının benzer kurumlarla farkı incelenecektir. İkinci bölümde, iflasın kaldırılmasının istenebileceği durumlar olan bütün alacaklıların taleplerini geri almış olması, bütün alacaklıların itfa edilmiş olması ve konkordatonun tasdik edilmesi suretiyle iflasın kaldırılması durumları ayrı ayrı incelendikten sonra, iflasın kaldırılmasının usulü incelenecektir. Üçüncü ve son bölümde, iflasın kaldırılmasının sonuçlarına değinilecek ve bu başlık altında iflasın kaldırılmasının özel hukuk alanında meydana getirdiği sonuçlar ile kamu hukuku alanında meydana getirdiği sonuçlar ayrı olarak incelenecektir. İncelememiz, iflasın kaldırılması konusunda yapacağımız genel bir değerlendirme (sonuç) ile sona erecektir. B. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI Çalışma konumuz m. 182′de düzenlenen iflasın kaldırılmasıdır. Çalışma konumuzun daha ayrıntılı incelenebilmesi için konu sadece bununla sınırlandırılmış ve bu sebeple m. 183"de düzenlenen "reddolun-muş bir miras tasfiyesinin durdurulması" başlıklı durum inceleme konumuzun dışında bırakılmıştır. Her ne kadar, reddedilmiş bulunan mirasın iflas usulü ile tasfiyesi sırasında tasfiyenin durdurulması, m. 182′deki iflasın kaldırılması sonuçlarını doğursa bile, göstermiş olduğu özellikler, şartlan ve sonuçları birbirinden farklıdır. Bu yüzden, konu sadece tez başlığımızdaki iflasın kaldırılması ile sınırlı tutulmuştur. Ayrıca iflasın kaldırılmasının sonuçlarının daha iyi anlaşılabilmesi açısından iflas neticesinde oluşan sonuçlara kısaca değinilecektir. Bu bağlamda iflasın özel hukuk bakımından ve kamu hukuk bakımından sonuçlan konumuz ile olan bağlantısı çerçevesinde incelenecektir. İÇİNDEKİLER TEŞEKKÜR 5 İÇİNDEKİLER 7 GİRİŞ A. İNCELEME PLANI 16 B. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 16 I.BÖLÜM İFLASIN AÇILMASI, HUKUKİ SONUÇLARI, İFLASIN KALDIRILMASININ AMACI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE BENZER KURUMLARDAN FARKI § 1. İFLASIN AÇILMASI VE HUKUKİ SONUÇLARI A. İFLASIN AÇILMASI .′. 17 B. İFLASIN AÇILMASININ HUKUKİ SONUÇLARI 18 1. İflasın Müflise Etkisi 18 I. İflasın Özel Hukuk Bakımından Sonuçları 18 a. İflasın Müflisin Malvarlığına Etkisi 18 b. İflasın Müflisin Tasarruf Yetkisine Etkisi 19 aa. Müflisin Tasarruf Yetkisinin Kısıtlanması 19 aaa. Amaç 19 bbb. Kapsam 21 bb. Takiplerin Durması ve Düşmesi 24 cc. Hukuk Davalarının Durması 25 2. İflasın İflas Alacaklılarına Etkisi 29 a. İflas Alacağı 29 aa. Müflisten Alacaklı Olanların Alacağının İflas Alacağı Haline Gelmesi 29 bb. Özellik Gösteren Bazı İflas Alacakları 30 aaa. Müeccel Alacaklar 30 bbb-. Şarta Bağlı Alacaklar 31 ccc. Konusu Para Olmayan Alacaklar 32 ddd. Yabancı Para Alacakları 34 eee. Faiz Alacakları 35 fff. Vergi Alacakları 37 b. İflasın Sözleşmeler Üzerindeki Etkisi 39 aa. Genel Olarak 39 bb. İflasın Sözleşmelerin Mevcudiyetine Etkisi 41 cc. İflas İle Sona Ermeyen ve Hakkında m. 198 ve BK. m. 82 nin Uygulama Alanı Bulduğu Sözleşmeler 42 3. Masa Alacağı 44 II. İflasın Kamu Hukuku Bakımından Sonuçları 45 1. Genel Olarak 45 2. Adi iflas 46 3. Taksiratlı İflas 47 4. Hileli İflas 49 § 2. İFLASIN KALDIRILMASININ DÜZENLENİŞ YERİ VE AMACI A. İFLASIN KALDIRILMASININ DÜZENLENİŞ YERİ 51 B. İFLASIN KALDIRILMASININ AMACI 52 § 3. İFLASIN KALDIRILMASININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE BENZER KURUMLARDAN FARKI A. İFLASIN KALDIRILMASININ HUKUKİ NİTELİĞİ 54 I. İflasın Kaldırılmasının Çekişmeli Yargı-Çekişmesiz Yargı İçindeki Yeri 54 II. Hukuki Niteliği 55 B. İFLASIN KALDIRILMASININ BENZER HUKUKİ KURUMLARDAN FARKI 59 I. İflasın Kapanmasından Farkı 59 II. İflasın Ertelenmesinden Farkı 60 2. BÖLÜM İFLASIN KALDIRILMASININ İSTENEBİLECEĞİ DURUMLAR VE USULÜ § 4. İFLASIN KALDIRILMASININ İSTENEBİLECEĞİ DURUMLAR A. GENEL OLARAK 63 B. BÜTÜN ALACAKLILARIN TALEPLERİNİ GERİ ALMIŞ OLMASI 64 I. Bütün Alacaklılar Kavramı 64 !. Genel Olarak 64 2. Alacakların Masaya Yazdırılıp Yazdırılmaması Açısından 65 3. Sıra Cetveline Kabul Edilip Edilmemesi Açısından İflas Alacaklıları 66 4. Masa Alacağı 68 II. Geri Alma Kavramı 69 1. Genel Olarak 69 2. Talep Kavramı 69 3. Geri Alma Kavramı 71 C. BÜTÜN ALACAKLARIN İTFA EDİLMİŞ OLMASI 73 I. İtfa Kavramı 73 II. İtfanın Kim Tarafından Yapılacağı Sorunu 74 1. Müflis Tarafından İtfanın Yapılıp Yapılamayacağı 74 2. Üçüncü Kişi Tarafından İtfanın Yapılıp Yapılamayacağı 75 III. I langi Alacakların İtfa Edilmesi Gerektiği 76 D. KONKORDATONUN TASDİK EDİLMİŞ OLMASI 78 I. Genel Olarak 78 II. Konkordatonun Türleri ve İflasın Kaldırılmasının Hangi Konkordato Türlerinde Talep Edilebileceği 79 III. Konkordatonun Tasdik Edilmiş Olması 83 1. Genel Olarak 83 2. İflas İçi Konkordatonun Tasdikine İlişkin Şartlar 84 3. Konkordatonun Tasdikinin İflasın Kaldırılmasına Etkisi 87 IV. İflas İçi Konkordatonun Feshinin İflasın Kaldırılmasına Etkisi ... 89 1. Genel Olarak 89 2. Bir Alacaklı İçin Konkordatonun Feshinin İflasın Kaldırılmasına Etkisi 90 3. Bütün Alacaklılar İçin Konkordatonun Feshinin İflasın Kaldırılmasına Etkisi 91 § 5. İFLASIN KALDIRILMASININ USULÜ A. İFLASIN KALDIRILMASINI KİMLERİN TALEP EDEBİLECEĞİ ....94 I. Bütün Alacaklıların Taleplerini Geri Almış veya Bütün Alacakların İtfa Edilmiş Olması Durumunda 94 II. Konkordatonun Tasdik Edilmiş Olması Durumunda 98 B. İFLASIN KALDIRILMASININ TALEP EDİLEBİLECEĞİ SÜRE 100 I. Bütün Alacaklıların Taleplerini Geri Almış veya Bütün Alacakların İtfa Edilmiş Olması Durumunda 100 II. Konkordatonun Tasdik Edilmiş Olması Durumunda 103 C. GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 104 I. Görevli Mahkeme 104 II. Yetkili Mahkeme 104 D. YARGILAMA USULÜ 105 I. Bütün Alacaklıların Taleplerini Geri Almış veya Bütün Alacakların İtfa Edilmiş Olması Durumunda 105 II. Konkordatonun Tasdik Edilmiş Olması Durumunda 107 E. İFLASIN KALDIRILMASI NEDENLERİNİN İSPATI 108 I. Bütün Alacaklıların Taleplerini Geri Alması Durumunda 109 II. Bütün Alacakların İtfa Edilmiş Olması Durumunda 11 1 III. Konkordatonun Tasdik Edilmiş Olması Durumunda 112 F. İFLASIN KALDIRILMASI HAKKINDA MAHKEMECE VERİLEBİLECEK KARARLAR VE BU KARARLARA KARŞI BAŞVURULABİLECEK KANUN YOLLARI 113 I. İflasın Kaldırılması Talebi Üzerine Mahkemece Verilebilecek Kararlar 113 1. İflasın Kaldırılması Talebinin Kabulü 1 13 2. İflasın Kaldırılması Talebinin Reddi 113 II. İflasın Kaldırılması Sonunda Verilen Kararlara Karşı Kanun Yollarına Başvurulması 1 14 1. Temyiz 114 a. Temyiz Süresi ve Bu Sürenin Başlangıcı 1 17 G. b. Temyiz Talebinde Bulunabilecek Olanlar 118 aa. İflasın Kaldırılması Talebinin Kabulü Durumunda ... 1 18 bb. İflasın Kaldırılması Talebinin Reddi Durumunda 120 2. Karar Düzeltme 121 a. Karar Düzeltme Süresi 121 b. Karar Düzeltme Talebinde Bulunabilecek Olanlar 122 3. Yargılamanın Yenilenmesi 122 4. İstinaf 122 a. Genel Olarak 122 b. İstinaf Mahkemelerinin Kurulmasının İflasın Kaldırılması Kararlarına Karşı Gidilebilecek Olan Kanun Yoluna Etkisi 123 İLAN 124 3. BÖLÜM İFLASIN KALDIRILMASININ SONUÇLARI § 6. İFLASIN KALDIRILMASININ ÖZEL HUKUK BAKIMINDAN SONUÇLARI A. GENEL OLARAK 129 B. MÜFLİSİN TASARRUF7 YETKİSİNİ YENİDEN KAZANMASI 129 C. İFLASIN KALDIRILMASININ TAKİPLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 131 D. İFLASIN KALDIRILMASININ, MÜFLİSİN TARAF OLDUĞU HUKUK DAVALARINA ÜZERİNDEKİ ETKİSİ 135 E. İSTİHKAK İDDİASI VE DAVASINA ETKİSİ 136 F. İFLASIN KALDIRILMASININ, İFLAS İDARESİNİN İŞLEMLERİNE ETKİSİ VE İFLASIN KALDIRILMASI TALEBİ ÜZERİNE İFLAS MASASINDAKİ MALLARIN SATIŞININ DURDURULUP DURDURULAMAYACAĞI 138 I. İflasın Kaldırılmasının, İflas İdaresinin İşlemlerine Etkisi 138 II. İflasın Kaldırılması Talebi Üzerine İflas Masasındaki Malların Satışının Durdurulup Durdumlamayacağı 141 G. İFLASIN KALDIRILMASININ, ZAMANAŞIMINA ETKİSİ 142 H. İFLASIN KALDIRILMASININ İFLAS ALACAKLARINA ETKİSİ.. 143 11 I. İflas Alacağı Haline Gelen Konusu Para Alacağı Olmayan Alacaklar 143 II. Muaccel Alacaklar 143 III. Yabancı Para Alacakları 144 IV. Faiz Alacakları 145 V. Vergi Alacakları 145 İFLASIN KALDIRILMASININ SÖZLEŞMELERE ETKİSİ 146 I. İflasın Kaldırılmasının İflasın Açılmasıyla Sona Eren Sözleşmeler Üzerindeki Etkisi 147 II. İflasın Kaldırılmasının İflas İle Sona Ermeyen Sözleşmeler Üzerindeki Etkisi 148 1. İflas İle Sona Ermeyip Aynen İfasına Karar Verilen Sözleşmeler 148 2. İflas İle Sona Ermeyip Aynen İfanın Reddine Karar Verilen Sözleşmeler 149 İFLASIN KALDIRILMASININ ŞİRKETLERE ETKİSİ 150 I. Genel Olarak 150 II. Sermaye Şirketlerine Olan Etkisi 151 III. Şahıs Şirketlerine Etkisi 153 §7. İFLASIN KALDIRILMASININ, İFLASIN KAMU HUKUKU BAKIMINDAN SONUÇLARINA ETKİSİ A. ADİ İFLAS 158 B. TAKSİRATLI VE HİLELİ İFLAS 160 I. İflasın Kaldırılmasının Cezalandırmaya Engel Olup Olamayacağı 160 1. Bütün Alacaklıların Taleplerini Geri Alması veya Bütün Alacakların İtfa Edilmesi Nedeniyle İflasın Kaldırılmasının, Cezalandırmaya Engel Olup Olamayacağı. 160 2. Konkordatonun Tasdiki Suretiyle İflasın Kaldırılmasının Cezalandırmaya Engel Olup Olamayacağı 162 III. İflasın Kaldırılmasının İtibarın İadesine Etkisi 164 SONUÇ 167 KAYNAKÇA 179