Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
İdari Yargı Kararlarının Uygulanması Konusuna Danıştayın Yaklaşımı ( İYUK Madde 28 Üzerine Bir İnceleme )
İdari Yargı Kararlarının Uygulanması Konusuna Danıştayın Yaklaşımı ( İYUK Madde 28 Üzerine Bir İnceleme )
Cemil KAYA
Sayfa Sayısı
:
122
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786054354214
105,00
TL GİRİŞ Kamu gücünü kullanma ayrıcalıklı yetkisine sahip bulunan idarenin hukuk kurallarına bağlı olarak hareket etmesinin önemi ve gereği açıktır, idare, ancak hukuk kurallarına uygun şekilde hareket ettiği takdirde kendisine verilen yetkileri (kamu yararı) amacı doğrultusunda kullanmış sayılır. Aksi takdirde idare, kendisine verilen yetkileri amacı dışında (kö¬tüye) kullanmış kabul edilir. İşte bu nedenle, idareye tanınan yetkilerin, kısacası "hukuka" uygun kullanılıp kullanılmadığın denetlenmesine ihti¬yaç bulunmaktadır. Demokratik hukuk devletinde idarenin hukuka uy¬gun hareket etmesini sağlamada en etkili denetim aracının "yargı dene¬timi" olduğu kabul edilmektedir. Bu kabul doğrultusunda, ülkemizde bu denetim bağımsız ve tarafsız idari yargı organlarına verilmiştir. idarenin işlem ve eylemlerine karşı ilgililerin iptal ve/veya tam yargı davaları açma hakları bulunmaktadır. İşbu davalar yoluyla idarenin denetimi sağlanır. Davalar sonucunda idari yargı organları tarafından verilen kararlar da "bağlayıcı" niteliğe sahiptir. Bir diğer ifadeyle idari yargı organları tarafından verilen kararlar bağlayıcıdır ve dolayısıyla uy¬gulanmaları gerekir. Bu konuda idarenin herhangi bir takdir yetkisi bu¬lunmamaktadır. İdari yargı kararlarının uygulanması gereği, diğer mah¬keme kararları gibi, hukuk devleti ilkesinin doğal bir sonucudur. Türk hukukunda idari yargı kararlarını uygulama görev ve yetkisi idareye aittir. Diğer bir ifadeyle, idari yargı hakimi idari yargı kararının uygulanması noktasında yetkili değildir. Bir iptal davasında idari yargı hakimi iptal kararının ötesinde, idare yerine geçerek, iptal ettiği işlemin yerini alacak yeni bir işlem tesis edemez. Aynı zamanda idari yargı ha¬kimi, idari yargı kararının uygulanması amacıyla yargısal emir {injonction) veremez ve zorlayıcı para cezası (astreinte - zvvangsgeld) uygulayamaz. Örneğin, hukuka aykırı olarak pasaport talebi reddedilenkişinin açmış olduğu iptal davasında işlemi iptal eden idari yargı hakimi, aynı zamanda idareye yönelik olarak otuz gün içinde pasaport verilme¬sine, aksi takdirde gecikilen her gün için yüz lira para cezası hükmedil-mesine karar veremez. İdari yargı hakiminin yetkisi, iptal davalarında hukuka aykırı işlemi iptal etmek; tam yargı davalarında ise şartların var¬lığı halinde zararın tazminine karar vermekle sınırlıdır. Kısacası, idari yargı kararlarının gereğini yerine getirmekle idare yükümlüdür. Etkinliği tartışmalı olmakla birlikte, mevzuatta idareyi idari yargı kararlarının uygulanmasını sağlamaya "zorlayıcı" hükümler bulunmak¬tadır. Genel olarak mahkeme kararlarının uygulanması yönünde Ana-yasa′da, özel olarak idari yargı kararlarının uygulanması yönünde ise İdari Yargılama Usulü Kanunu′nda (İYUK) hüküm mevcuttur. Bu doğ-rultu′da Anayasa′nın 138. maddesinin son fıkrasında, "yasama ve yü¬rütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez" hükmüne; İYUK′nun 28. maddesinin 1. fıkrasında da, "Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur" hükmüne yer verilmiştir. Ancak, çeşitli nedenlerle, idari yargı kararlarının zaman zaman uy¬gulanmadığı da malumdur. Şüphesiz idari yargı kararlarının uygulan¬maması en başta hukuk devletine, Anayasa′nın ve İYUK′nun ilgili mad¬delerine açıkça aykırılık teşkil etmektedir. Bu kitapta esas itibarıyla Danıştay′ın Danıştay Dergilerinde yayın¬lanan kararlarından hareketle idari yargı kararlarının sonuçları ve uygu¬lanması konusunda geliştirmiş olduğu ilke ve esaslara yer verilecektir. Bu amaçla kitap üç bölüme ayrılmıştır. Birinci bölümde "idari yargı ka¬rarlarının etki ve sonuçları" incelenecektir. İkinci bölümde "idari yargı kararlarının uygulanması" ele alınacaktır. Nihayet, üçüncü bölümde "idari yargı kararlarının uygulanmaması" değerlendirilecektir. öNSöZ Elinizdeki bu kitap idari yargı kararlarının sonuçları ve uygulanması konusuna ilişkindir, idari yargılamanın meyvası olarak nitelenebilecek bu konu ilgililerin hakkını doğru şekilde teslim etmek bakımından büyük önem arz etmektedir. İdari yargı kararlarının muhatabı idaredir. Dolayısıyla bu kararları uygulama konumunda olan da idaredir. Bununla birlikte çeşitli neden¬lerle idari makamlar idari yargı kararlarını uygulama noktasında prob¬lemler yaşamaktadır. Bazen de idari makamlar çeşitli nedenlerle idari yargı kararlarını uygulamaktan imtina etmektedir. işte bu kitapta, esas itibarıyla Danıştay Dergilerinde yayınlanan ka¬rarlardan hareketle geçmişten günümüze kadar idari yargı kararlarının uygulanması konusunda Danıştay tarafından geliştirilen ilke ve esalara yer verilmek suretiyle bu "çetin" konuya bir nebze de olsa açıklık geti¬rilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla konuya ilişkin olarak Danıştay Dergile¬rinde yayınlanan bütün Danıştay kararları taranmış ve bunlardan 315 tanesine kitapta yer verilmiştir. Ayrıca Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) uygulamasına örnek olması açısından AYİM Dergilerinde yayın¬lanan 7 tane karara da kitapta yer verilmiştir. Bu kararlar künye itiba¬rıyla toplu halde kitabın sonunda yer almaktadır. İdari yargı kararlarının uygulanması zorunluluğu, "hukuk devleti" ilkesinin bir gereği olduğundan, bu kitabın ülkemizde hukuk devletinin gelişimine sağlayacağı en ufak bir katkı bizleri son derece mutlu edecektir. Bu vesileyle, kitabın yazılması esnasında manevi desteklerini esir¬gemeyen aileme ve dostlarıma sonsuz teşekkür ederim. Kitabın yararlı olması dileğiyle... Ataköy, 02 Aralık 2011 Doç. Dr. Cemil Kaya İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 İÇİNDEKİLER 7 GİRİŞ 11 BİRİNCİ BÖLÜM İDARİ YARGI KARARLARININ ETKİ VE SONUÇLARI I. İPTAL KARARLARININ ETKİSİ 13 A. Düzenleyici işlemler Bakımından 13 1. Düzenleyici İşlemin İptali Öncekine Yürürlük Kazandırır 13 2. Düzenleyici işlemin İptali Erga Omnes Etki Gösterir 15 3. Düzenleyici İşlemin İptali Derdest Davaları da Etkiler 15 4. Düzenleyici İşlemin İptali Her Zaman İdareyi Geçmişe Yürür Düzenleme Yapmaya Zorlamaz 15 5. Düzenleyici İşlemin İptali Buna Dayalı Olarak Tesis Edilen Birel İşlemleri Her Zaman Etkilemez 17 B. Birel işlemler Bakımından 19 1. Birel İşlemin iptali Yeni Bir İşlem Yapılmasını Gerektirebilir 19 2. Birel işlemin İptali Dava Açanları Etkiler 30 3. Birel işlemin İptali Buna Dayalı Olarak Tesis Edilen Birel işlemleri Etkilemez 30 II. İPTAL KARARLARININ SONUÇLARI 31 A. İşlem Bakımından Sonuçları 31 1. İdari işlemi Tesis Edildiği Tarihten İtibaren Ortadan Kaldırması 31 2. Dava Konusu İşlem Bakımından Hüküm İfade Etmesi 36 3. İdari İşlem Yerine Geçememesi 37 B. Mali Haklar Bakımından Sonuçlan 38 III. TAZMİNE DAİR KARARLARIN ETKİSİ 40 IV. TAZMİNE DAİR KARARLARIN SONUÇLARI 40 İKİNCİ BÖLÜM İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMASI I. İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMASI GEREĞİ 43 II. UYGULANMASI GEREKEN İDARİ YARGI KARARLARI 44 III. İDARİ YARGI KARARLARI UYGULANIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 46 A. Kararın Hüküm Fıkrası ve Gerekçesine Bakma 46 B. İptal Davalarında İşlemin Esas veya Usul Yönünden İptali Ayrımı Yapmama 46 IV. İDARİ YARGI KARARLARINI UYGULAMA SÜRESİ 47 V. İDARİ YARGI KARARLARINI UYGULAMA TALEBİNDE BULUNMA SÜRESİ 50 VI. İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASI HALLERİ 59 VII. İDARİ YARGI KARARLARINI UYGULAMAMANIN MAZUR GÖRÜLECEĞİ HALLER 63 A. Hukuki ve/veya Fiili (Maddi) İmkansızlık 63 B. Davacının Feragat Etmesi 71 VIII. İDARİ YARGI KARARLARINI UYGULAMAMANIN MAZUR GÖRÜLMEYECEĞİ HALLER 73 A. Kanun Yollarına Başvurma 73 B. Tazminat Ödeme 74 C. Kamu Görevlisinin Mahkum Olması 74 D. Otuz Günlük Sürenin Dolması 74 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM iDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASININ SONUÇLARI I. İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANAMASI NEDENİYLE DOĞAN SORUMLULUK 75 A. Genel Olarak 75 B. Mali Sorumluluk , 75 1. Mali Sorumluluk Nedeni: Hizmet Kusuru 75 2. Mali Sorumluluk Sonucu 78 a. Maddi ve Manevi Tazminat Davası 78 b. Kamu Görevlisine Rücu 91 C. Cezai Sorumluluk 96 D. idari Sorumluluk 97 II. İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASINA İLİŞKİN ÖZEL DURUMLAR 98 A. Uygulamama Haline Karşı İptal Davası Açılması 98 B. Gecikme Faizi ve Oranı 100 SONUÇ 103 YARARLANILAN MAHKEME KARARLARI 107 I. DANIŞTAY KARARLARI 107 II. ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ (AYİM) KARARLARI ...122
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı