Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Ãœyelik
Ãœye GiriÅŸi
İdare Hukukunda ( E - Devlet ) Dönüşümü Ve Dijitalleşen Kamu Hizmeti
İdare Hukukunda ( E - Devlet ) Dönüşümü Ve Dijitalleşen Kamu Hizmeti
Yücel OĞURLU
Sayfa Sayısı
:
396
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786055865733
400,00
TL
GÄ°RÄ°Åž
- Bilişim Teknolojileri - bilgi ve iletişim teknolojilerinin yepyeni harikaları olarak ve günümüzde birden bire çocukların elinde oyuncağa dönüşen cep telefonları, dizüstü bilgisayarlar, dijital fotoğraf makineleri, MP3 çalarlar, video kameralar, basit robotlar ve projeksiyon makineleri gibi ürünler aracılığıyla beklenmedik fırsat ve imkânları ayağımıza kadar getirdi. Telekonferans sistemi ile ders alma veya verme, postalarımızın posta masrafı olmadan ve birkaç hafta yerine birkaç saniye içinde yerine teslimi; pdf formatında bir kitabı, dünyanın herhangi bir köşesindeki bir kütüphanenin veritabamndan anında indirme veya bu şekilde ulaştığımız bir e-Kitabın içerisinden ihtiyacımız olan bir kavramı tarayarak anında bulma; sorununuz olan bir konuda basit bir tarama ile ilgili kurumu hemencecik bulabilme; vergi dairesine gitmeden kredi kartıyla vergiyi ödeme veya dünyanın diğer bir köşesinden bir web sayfasında beğendiğiniz bir ürünü bir arkadaşınıza sadece kredi kartından yapılacak ödemeyle satın alabilme gibi fırsat ve imkânlar bunlardan sadece bir kaçı. İşte bu fırsat ve imkânların doğurduğu değişim, hem özel hayatımızda hem de kamu sahasında ve henüz 10-15 yıl önce hayal bile edilemeyecek bir noktaya bizleri görülmemiş bir hızla taşımaktadır.
Bilgisayar ve ona bağlı teknolojilerin 20 nci yüzyılın ikinci yarısından sonra hayatın her aşamasına egemen olmaya başlaması, hukuk ve kamu yönetimi sahalarında kavram ve ilişkilerin alışılagelen formlarını zorlamaya, onları dönüştürmeye başlamıştır. Bu dönüşüm, halen süregiden bir değişimin, sosyal düzeni de derinden etkileyen bir tetikleyicisi ve vazgeçilemeyen hâkim bir belirleyicisi olmuştur. Bilgisayarların hayatımıza girmesinden önceki ve sonraki dönem (ve özellikle İnternet teknolojilerinin ortaya çıkışı sonrası), keskin hatlarla birbirinden ayrıdır. Bu süreç, idare hukuku açısından da beklenmedik imkânlar ve farklılıklar doğurmuştur. İşte tam da bu noktada, dijitalleşen bir dünyanın idare ve onun hukukuna katacakları veya eksilteceklerini tartışmak gerekiyor. Konu teknoloji ve değişim olunca, her zaman onun iyiye doğru giden bir süreç olduğu önkabulü ile onun muhtemel sakıncalarının da olabileceğini dile getirmek bir cesaret işi olmaktadır. Teknolojinin bizzat kendisinin sakıncalı veya \\\"sabıkalı\\\" olup olmadığı hususları, eğer erişilebilirse 21 nci yüzyılın sonunda daha iyi tartışılabilir. Çalışma, bu konuyu diğer çalışmalara bırakarak, idare hukukunun hem bir ideal hem de pratik değeri olarak \\\"kamu hizmetleri \\\"nin dijital ortamda sunulması konusuna odaklanmıştır.
Bu çalışmada, sadece teorik bir çerçeve çizmek yerine, yurtiçi ve yurtdışı uygulama örnekleriyle de teoriyi destekleyerek, geleceğin dünyasında \\\"İdare\\\"nin hangi kalıp ve formlara bürünerek vatandaşlarla yüzleşeceği konusuna ışık tutulmaya çalışıldı. Teknoloji sayesinde erişilen yenilikler göz önünde tutularak \\\"dünden bugüne\\\" bir projeksiyon sağlayarak geleceği anlamaya çalışmak, Türkiye idaresi, idare hukuku ve kamu yönetimi bakımından büyük önem arz eder. Fakat burada kastettiğimiz \\\"dün\\\", Türkiye hukuk tarihinin konusu olan \\\"dün\\\" değil, teknolojinin 20 nci yüzyılda izlediği hızlı gelişim söz konusu olduğunda, birkaç yılı, belki de gerçekten \\\"dün\\\"ü ifade ediyor. Şu anda bir hayal olarak görülse bile, yakın gelecekte, İdare Hukuku kitaplarının, bilgi teknolojileri çerçevesinde gelişen yeni kavramlar ışığında yeni baştan yazılması gerekecektir. Bu çalışma, belki de \\\"dijital idare hukuku\\\" için bir başlangıç çalışmasıdır. Zaten, bir bilim olarak hukukun böyle bir gelişme ve geliştirme misyonu yok mudur?
Konunun geniÅŸliÄŸinin, onu sınırlamayı zorlaÅŸtırdığını itiraf etmek gerekir. Yine de çalışmanın adındaki anlamı bozmayacak ÅŸekilde, farklı konuları birbiriyle buluÅŸturmaya çalıştık. ÖrneÄŸin, \\\"idari usul\\\" gibi, Türkiye\\\′nin hukuk ve kamu yönetimi gündeminde yıllardır tartışılan ve hazırlıkları yapılan ve bir beklenti olarak ötedenberi biliniyor olmasına raÄŸmen, bilgisayar teknolojilerinin devreye girmesinden bu yana konu, sürekli olarak yeni açılımlarla karşımıza çıkmaya baÅŸlamıştır. Bu haliyle, birbirinden bağımsız gibi görünen bu iki ayrı düzlemde geliÅŸen olay ve olguların kesiÅŸim noktasını yakalama gayretini gösterdiÄŸimiz çalışmada,idari usulün belirli ilkelerinin \\\"e-Devlet\\\" önünde büründüğü yeni anlamlar ve kazandığı imkânlar incelenmiÅŸtir. Özellikle, idare hukukunun kuÅŸkusuz en temel ve öncelikli kavramı olan \\\"kamu hizmeti\\\", yukarıda sözü edilen dönüşümden payını fazlasıyla alan merkezi bir unsur olarak görülüp burada incelenmiÅŸtir.
Çalışmada, - Ä°nternet - kavramı konusunda çok genel baÅŸlıklar altında bir deÄŸerlendirme yapılmıştır. Daha sonra, geniÅŸ anlamda \\\"e-Devlet\\\" kavramı ile ne anlaşıldığı üzerinde durulduktan ve kavram bazında bir deÄŸerlendirme yapıldıktan sonra, e-Devlet süreçlerinin etki ve katkısı sayesinde idare hukukunun yaÅŸadığı deÄŸiÅŸimi, Türkiye\\\′deki e-Devlet uygulamalarından örneklerle hangi aÅŸamaya gelindiÄŸinin tespiti; daha sonra idari usul ilkeleri ile e-Devlet arasında baÄŸlantı; onu takiben, e-Devlet imkânlarının e-Ä°dare ve dijital kamu hizmetini nasıl dönüştürdüğü ve son bölümde de idare hukuku ile baÄŸlantılı olan örnek e-Ä°dare uygulamaları anlatılacaktır. Ä°dare hukukunun konuları arasındaki idarenin sorumluluÄŸundan kamu personeline, kamu hizmetinin kalitesinden idari teÅŸkilatın görünümüne kadar birçok konu, bu geliÅŸmeden payını aldığından, aÅŸağıda bazılarına detaylı olarak, diÄŸer bazılarına ise sadece deÄŸinmekle yetinilmiÅŸtir.
Bunun yanında, kamu hizmetinin tabana yayılmasında önemli bir rol üstlenen yerel yönetimler - e-Belediye - başlığı altında; idari yargı açısından sağladığı ve sağlayacağı beklenen açılımlar konusuna da \\\"e-Adalet\\\" adı altında ve pratik değeriyle önemli bir uygulama örneği olan \\\"e-İhale\\\" konuları bu çalışmada ayrı birer başlık açılarak incelenmiştir. Fakat, bu başlıkların sadece birer örnek olduğunu ve bunların bütün boyutlarıyla bu sınırlı çalışmada yer alamayacağını belirtmek gerekir. Bu nedenle, çalışmanın içinde, genel teorik kısmın yanında; pratiği gösteren üç örnek uygulamanın tanıtımı ve sağlayacağı faydalarından ibaret bir kısma da ayrıca yer verilmiştir. Fakat söz konusu uygulama örneklerini \\\"tüketici\\\" nitelikte işleme iddiamızın olmadığını, zaten bunun da mümkün olmadığını baştan ifade etmek gerekir.
Bütün bunlar yapılırken, doğu ve batı ülkelerindeki tartışmalar ve örnek uygulamalara da yeri geldikçe değinilmiştir. Böyle bir çalışmanın, kamu yönetiminden bağımsız düşünülmesi imkânı bulunmadığından, bu
sahada konuyla ilgili çalışmaların sıla bir şekilde elenmesi ve sadece idare hukuku bakımından anlamlı olan bilgi, görüş ve düşüncelerin göz ardı edilmeden onlardan yararlanılması, çalışmayı multidisipliner bir görünüme kavuşturmaktadır.
Bununla birlikte, her bir e-Devlet projesinin ayrı bir tez konusu olabilecek hacimde olduğu göz ardı edilmeden, bu çalışmayla temel kural ve ilkeler ile soyutlamalar yoluyla Türk idare hukuku doktrinine mütevazı bir katkı sağlanmaya çalışılmıştır. İdare hukukunun etkileneceğini düşündüğümüz konularına ayrım yapmadan kısa da olsa yer vererek, bu konularda daha sonra yapılacak ayrıntılı monografilere de ışık tutmaya çalıştık. İdare hukukunun birçok başlığı e-İdare pratiğinden bir şekilde etkilenecektir ve bütün etkilenecek konuların bu çalışma kapsamında bütün detaylarıyla incelenmesi imkânı da mümkün görünmemektedir. Fakat, bu ikilinin buluşturulmasından, idare hukukunun zenginleşerek çıkacağı kanaatimi peşinen ihsas ettirmede bir sakınca olmasa gerekir.
Bir kere, bireyler ile İdare arasında, bugüne kadar süregelen ldasik ilişkiler, İnternet ve diğer bilgi teknolojilerinin kullanılmaya başlanmasından sonra, farklı görünümlere bürünmüştür ve bu değişim sürmektedir. e-İdare veya daha kuşatıcı bir ifadeyle \\\"e-Devlet\\\" adıyla bilinen bu yeniliklerin, idare hukuku alanında kullanılmaya başlanması, hem İdarenin hem de idari faaliyetlerin görünüm, usul, biçim ve tarz değiştirmesine yol açabilecektir. \\\"Klasik\\\"ten çok artık belki de \\\"anakronik\\\" ifadesinin yakışacağı eski usullerin hızla terk edilmesi, hiç şüphesiz bir sürpriz değildir. Söz konusu değişim, kamu yönetiminden başlayarak, idare hukukunu da dönüştürecek bir başlangıcın sinyallerini vermekte; birey-devlet ilişkisini, bürokrasi araç ve engellerini derinden etkileyerek değiştirecek kaçınılmaz bir yeni dönemi işaret etmektedir.
Hiç şüphesiz, idare hukukunun \\\"hukuk\\\" perspektifiyle konuya yaklaşımı, diğer sosyal bilim alanlarından farklıdır ve daha dardır. Kamu hukukunun İnternet konusuyla ilk önce ilgilenen hukuk dalı olan ceza hukuku veya özel hukukun İnterneti farklı perspektiflerle ele almaları dolayısıyla bu konularda detaylara girmeden, yalnızca idare hukuku açısından ifade ettikleri değer dikkate alınarak söz konusu alanlara da zaman zaman atıflar yapılmıştır.
- Bilişim Teknolojileri - bilgi ve iletişim teknolojilerinin yepyeni harikaları olarak ve günümüzde birden bire çocukların elinde oyuncağa dönüşen cep telefonları, dizüstü bilgisayarlar, dijital fotoğraf makineleri, MP3 çalarlar, video kameralar, basit robotlar ve projeksiyon makineleri gibi ürünler aracılığıyla beklenmedik fırsat ve imkânları ayağımıza kadar getirdi. Telekonferans sistemi ile ders alma veya verme, postalarımızın posta masrafı olmadan ve birkaç hafta yerine birkaç saniye içinde yerine teslimi; pdf formatında bir kitabı, dünyanın herhangi bir köşesindeki bir kütüphanenin veritabamndan anında indirme veya bu şekilde ulaştığımız bir e-Kitabın içerisinden ihtiyacımız olan bir kavramı tarayarak anında bulma; sorununuz olan bir konuda basit bir tarama ile ilgili kurumu hemencecik bulabilme; vergi dairesine gitmeden kredi kartıyla vergiyi ödeme veya dünyanın diğer bir köşesinden bir web sayfasında beğendiğiniz bir ürünü bir arkadaşınıza sadece kredi kartından yapılacak ödemeyle satın alabilme gibi fırsat ve imkânlar bunlardan sadece bir kaçı. İşte bu fırsat ve imkânların doğurduğu değişim, hem özel hayatımızda hem de kamu sahasında ve henüz 10-15 yıl önce hayal bile edilemeyecek bir noktaya bizleri görülmemiş bir hızla taşımaktadır.
Bilgisayar ve ona bağlı teknolojilerin 20 nci yüzyılın ikinci yarısından sonra hayatın her aşamasına egemen olmaya başlaması, hukuk ve kamu yönetimi sahalarında kavram ve ilişkilerin alışılagelen formlarını zorlamaya, onları dönüştürmeye başlamıştır. Bu dönüşüm, halen süregiden bir değişimin, sosyal düzeni de derinden etkileyen bir tetikleyicisi ve vazgeçilemeyen hâkim bir belirleyicisi olmuştur. Bilgisayarların hayatımıza girmesinden önceki ve sonraki dönem (ve özellikle İnternet teknolojilerinin ortaya çıkışı sonrası), keskin hatlarla birbirinden ayrıdır. Bu süreç, idare hukuku açısından da beklenmedik imkânlar ve farklılıklar doğurmuştur. İşte tam da bu noktada, dijitalleşen bir dünyanın idare ve onun hukukuna katacakları veya eksilteceklerini tartışmak gerekiyor. Konu teknoloji ve değişim olunca, her zaman onun iyiye doğru giden bir süreç olduğu önkabulü ile onun muhtemel sakıncalarının da olabileceğini dile getirmek bir cesaret işi olmaktadır. Teknolojinin bizzat kendisinin sakıncalı veya \\\"sabıkalı\\\" olup olmadığı hususları, eğer erişilebilirse 21 nci yüzyılın sonunda daha iyi tartışılabilir. Çalışma, bu konuyu diğer çalışmalara bırakarak, idare hukukunun hem bir ideal hem de pratik değeri olarak \\\"kamu hizmetleri \\\"nin dijital ortamda sunulması konusuna odaklanmıştır.
Bu çalışmada, sadece teorik bir çerçeve çizmek yerine, yurtiçi ve yurtdışı uygulama örnekleriyle de teoriyi destekleyerek, geleceğin dünyasında \\\"İdare\\\"nin hangi kalıp ve formlara bürünerek vatandaşlarla yüzleşeceği konusuna ışık tutulmaya çalışıldı. Teknoloji sayesinde erişilen yenilikler göz önünde tutularak \\\"dünden bugüne\\\" bir projeksiyon sağlayarak geleceği anlamaya çalışmak, Türkiye idaresi, idare hukuku ve kamu yönetimi bakımından büyük önem arz eder. Fakat burada kastettiğimiz \\\"dün\\\", Türkiye hukuk tarihinin konusu olan \\\"dün\\\" değil, teknolojinin 20 nci yüzyılda izlediği hızlı gelişim söz konusu olduğunda, birkaç yılı, belki de gerçekten \\\"dün\\\"ü ifade ediyor. Şu anda bir hayal olarak görülse bile, yakın gelecekte, İdare Hukuku kitaplarının, bilgi teknolojileri çerçevesinde gelişen yeni kavramlar ışığında yeni baştan yazılması gerekecektir. Bu çalışma, belki de \\\"dijital idare hukuku\\\" için bir başlangıç çalışmasıdır. Zaten, bir bilim olarak hukukun böyle bir gelişme ve geliştirme misyonu yok mudur?
Konunun geniÅŸliÄŸinin, onu sınırlamayı zorlaÅŸtırdığını itiraf etmek gerekir. Yine de çalışmanın adındaki anlamı bozmayacak ÅŸekilde, farklı konuları birbiriyle buluÅŸturmaya çalıştık. ÖrneÄŸin, \\\"idari usul\\\" gibi, Türkiye\\\′nin hukuk ve kamu yönetimi gündeminde yıllardır tartışılan ve hazırlıkları yapılan ve bir beklenti olarak ötedenberi biliniyor olmasına raÄŸmen, bilgisayar teknolojilerinin devreye girmesinden bu yana konu, sürekli olarak yeni açılımlarla karşımıza çıkmaya baÅŸlamıştır. Bu haliyle, birbirinden bağımsız gibi görünen bu iki ayrı düzlemde geliÅŸen olay ve olguların kesiÅŸim noktasını yakalama gayretini gösterdiÄŸimiz çalışmada,idari usulün belirli ilkelerinin \\\"e-Devlet\\\" önünde büründüğü yeni anlamlar ve kazandığı imkânlar incelenmiÅŸtir. Özellikle, idare hukukunun kuÅŸkusuz en temel ve öncelikli kavramı olan \\\"kamu hizmeti\\\", yukarıda sözü edilen dönüşümden payını fazlasıyla alan merkezi bir unsur olarak görülüp burada incelenmiÅŸtir.
Çalışmada, - Ä°nternet - kavramı konusunda çok genel baÅŸlıklar altında bir deÄŸerlendirme yapılmıştır. Daha sonra, geniÅŸ anlamda \\\"e-Devlet\\\" kavramı ile ne anlaşıldığı üzerinde durulduktan ve kavram bazında bir deÄŸerlendirme yapıldıktan sonra, e-Devlet süreçlerinin etki ve katkısı sayesinde idare hukukunun yaÅŸadığı deÄŸiÅŸimi, Türkiye\\\′deki e-Devlet uygulamalarından örneklerle hangi aÅŸamaya gelindiÄŸinin tespiti; daha sonra idari usul ilkeleri ile e-Devlet arasında baÄŸlantı; onu takiben, e-Devlet imkânlarının e-Ä°dare ve dijital kamu hizmetini nasıl dönüştürdüğü ve son bölümde de idare hukuku ile baÄŸlantılı olan örnek e-Ä°dare uygulamaları anlatılacaktır. Ä°dare hukukunun konuları arasındaki idarenin sorumluluÄŸundan kamu personeline, kamu hizmetinin kalitesinden idari teÅŸkilatın görünümüne kadar birçok konu, bu geliÅŸmeden payını aldığından, aÅŸağıda bazılarına detaylı olarak, diÄŸer bazılarına ise sadece deÄŸinmekle yetinilmiÅŸtir.
Bunun yanında, kamu hizmetinin tabana yayılmasında önemli bir rol üstlenen yerel yönetimler - e-Belediye - başlığı altında; idari yargı açısından sağladığı ve sağlayacağı beklenen açılımlar konusuna da \\\"e-Adalet\\\" adı altında ve pratik değeriyle önemli bir uygulama örneği olan \\\"e-İhale\\\" konuları bu çalışmada ayrı birer başlık açılarak incelenmiştir. Fakat, bu başlıkların sadece birer örnek olduğunu ve bunların bütün boyutlarıyla bu sınırlı çalışmada yer alamayacağını belirtmek gerekir. Bu nedenle, çalışmanın içinde, genel teorik kısmın yanında; pratiği gösteren üç örnek uygulamanın tanıtımı ve sağlayacağı faydalarından ibaret bir kısma da ayrıca yer verilmiştir. Fakat söz konusu uygulama örneklerini \\\"tüketici\\\" nitelikte işleme iddiamızın olmadığını, zaten bunun da mümkün olmadığını baştan ifade etmek gerekir.
Bütün bunlar yapılırken, doğu ve batı ülkelerindeki tartışmalar ve örnek uygulamalara da yeri geldikçe değinilmiştir. Böyle bir çalışmanın, kamu yönetiminden bağımsız düşünülmesi imkânı bulunmadığından, bu
sahada konuyla ilgili çalışmaların sıla bir şekilde elenmesi ve sadece idare hukuku bakımından anlamlı olan bilgi, görüş ve düşüncelerin göz ardı edilmeden onlardan yararlanılması, çalışmayı multidisipliner bir görünüme kavuşturmaktadır.
Bununla birlikte, her bir e-Devlet projesinin ayrı bir tez konusu olabilecek hacimde olduğu göz ardı edilmeden, bu çalışmayla temel kural ve ilkeler ile soyutlamalar yoluyla Türk idare hukuku doktrinine mütevazı bir katkı sağlanmaya çalışılmıştır. İdare hukukunun etkileneceğini düşündüğümüz konularına ayrım yapmadan kısa da olsa yer vererek, bu konularda daha sonra yapılacak ayrıntılı monografilere de ışık tutmaya çalıştık. İdare hukukunun birçok başlığı e-İdare pratiğinden bir şekilde etkilenecektir ve bütün etkilenecek konuların bu çalışma kapsamında bütün detaylarıyla incelenmesi imkânı da mümkün görünmemektedir. Fakat, bu ikilinin buluşturulmasından, idare hukukunun zenginleşerek çıkacağı kanaatimi peşinen ihsas ettirmede bir sakınca olmasa gerekir.
Bir kere, bireyler ile İdare arasında, bugüne kadar süregelen ldasik ilişkiler, İnternet ve diğer bilgi teknolojilerinin kullanılmaya başlanmasından sonra, farklı görünümlere bürünmüştür ve bu değişim sürmektedir. e-İdare veya daha kuşatıcı bir ifadeyle \\\"e-Devlet\\\" adıyla bilinen bu yeniliklerin, idare hukuku alanında kullanılmaya başlanması, hem İdarenin hem de idari faaliyetlerin görünüm, usul, biçim ve tarz değiştirmesine yol açabilecektir. \\\"Klasik\\\"ten çok artık belki de \\\"anakronik\\\" ifadesinin yakışacağı eski usullerin hızla terk edilmesi, hiç şüphesiz bir sürpriz değildir. Söz konusu değişim, kamu yönetiminden başlayarak, idare hukukunu da dönüştürecek bir başlangıcın sinyallerini vermekte; birey-devlet ilişkisini, bürokrasi araç ve engellerini derinden etkileyerek değiştirecek kaçınılmaz bir yeni dönemi işaret etmektedir.
Hiç şüphesiz, idare hukukunun \\\"hukuk\\\" perspektifiyle konuya yaklaşımı, diğer sosyal bilim alanlarından farklıdır ve daha dardır. Kamu hukukunun İnternet konusuyla ilk önce ilgilenen hukuk dalı olan ceza hukuku veya özel hukukun İnterneti farklı perspektiflerle ele almaları dolayısıyla bu konularda detaylara girmeden, yalnızca idare hukuku açısından ifade ettikleri değer dikkate alınarak söz konusu alanlara da zaman zaman atıflar yapılmıştır.
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı