İçtihatlı - Notlu TÜRK TİCARET KANUNU ve İlgili Mevzuat
İçtihatlı - Notlu TÜRK TİCARET KANUNU ve İlgili Mevzuat
Abuzer KENDİGELEN / Erdoğan MOROĞLU
Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
Onuncu Basıya Önsöz
İçtihatlar açısından kırk yılı aşkın bir birikimi yansıtan bu çalışma, esasen 2004 ve 2010 yıllarında gerçekleştirilen son iki basısına katkıda bulunma sorumluluğunu üstlendiğim ve böylelikle birlikte anılma onuruna eriştiğim Saygıdeğer Hocam Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu'na ait "İçtihatlı-Notlu Türk Ticaret Kanunu ve İlgili Mevzuat" isimli eserin dokuzuncu basısı ile 2013 yılında tarafımdan yayına hazırlanan "Notlu Türk Ticaret Kanunu ve İlgili Mevzuat" isimli eserin bir araya getirilmesi ve ardından içtihatların özellikle 6102 sayılı TK bağlamında gözden geçirilmesi ve yeniden işlenmesinden oluşmuştur. Bu vesileyle öncelikle Değerli Hocamın sekizinci basıya ilişkin önsözde dile getirdiği, "eserin geleceğine yönelik" beklentisini bir yeni basıyla daha karşılayabilmiş olmaktan duyduğum mutluluğu paylaşmak isterim.
Şüphesiz 2010 yılında gerçekleşen son basıdan bu yana özellikle mevzuatta çok önemli değişiklikler oldu, bu anlamda Türk Ticaret Kanunu ile Sermaye Piyasası Kanunu yeniden kaleme alındığı gibi, ikincil mevzuatın da neredeyse tamamı baştan sona yenilendi ve bu konuda birçok yeni yönetmelik veya tebliğ kabul edildi. Öte yandan ticaret hukukuna ilişkin verilen yargı kararlarında da yeni gelişmeler yaşandı. Bütün bu değişim ve gelişimi yansıtmayı, bu yönüyle hem bilimsel araştırma yapanlara, hem de özellikle uygulamacılara yardımcı olmayı hedefleyen bu eserde yer verilen mevzuat, notlar, içtihatlar ve ekler bakımından şu bilgilerin daha baştan okuyucuya aktarılmasında da yarar görülmüştür:
- Mevzuat açısından:
-
Bu çalışma ile en başta ticaret hukuku mevzuatını, topluca ilgililere sunma amacı izlenmiş, dolayısıyla yeni TK'nın yanı sıra bu kanun ile doğrudan bağlantılı sekiz ayrı
kanun, iki kanun hükmünde kararname ve hemen tamamına TK'da açıkça işaret edileniki bakanlar kurulu kararı, dokuz yönetmelik, onbir tebliğ ve bir de kurul kararı aynı çatı
altında bir araya toplanmıştır. Belirtelim ki mevzuata yönelik bu derlemede 03 Ocak 2014 tarihi itibariyle yapılan tüm değişiklikler dikkate alınmıştır. Eserde yer verilen mevzuat açısından Resmî Gazete'de yayımlanan metne sadık kalınmış, bununla birlikte özellikle TK açısından göze çarpan bazı yazım hatalarına dip notlarında işaret edilmiştir. Ayrıca sadece düzeltme işareti (A) bakımından TK ve YürK metinlerinin tamamında yeknesaklığın sağlanması amacıyla sınırlı sayıda müdahalede bulunulmuş, bu açıdan ise Türk Dil Kurumunun son "Yazım Kılavuzu "nun rehberliğine başvurulmuştur. - Bu arada eserde ilgili tüm mevzuatın değiştirilmiş son hâline yer verilmiş ve yapılan değişiklikler mevzuatın başında liste olarak gösterildiği gibi, bu değişikliklere ilgili bent, fıkra veya maddenin, hatta kenar başlığının hemen sonunda köşeli parantez [... ]içerisinde vurgu yapılmıştır. Bu amaçla metne işlenen köşeli parantez içindeki rakamlardan ilki değişikliğin yapıldığı yılı, ikincisi ise değişikliği yapan kanun veya sair mevzuatın numarasını göstermektedir. Belirtelim ki madde veya fıkralarda yapılan birden fazla değişikliğe ise aynı yerde ve sırayla işaret edilmiştir.
- 01 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6335 saydı Kanun ile 6102 saydı TK'mn yürürlükten kaldırılan maddeleri, fıkraları ve bentleri hiç yürürlüğe girmediğinden, farklı bir yazı karakteriyle de olsa bunların metinlerine yer verilmesine ihtiyaç duyulmamış ve bütünlüğün sağlanması düşüncesiyle sadece kenar başlıkları muhafaza edilerek, söz konusu hükümler içerikten tamamen çdcardmıştır. Buna karşılık sadece TK bakımından 01.07.2012 tarihinden sonra yürürlükten kaldırılan hükümler ise, bu hususa değinmekle birlikte, normal (koyu olmayan) yazı karakteriyle madde metninde aynen korunmuş, böylece ihtiyaç duyulduğunda mülga düzenlemenin metnine erişim imkânı temin edilmek istenmiştir.
(b) Notlar açısından:
-
Ayrıca sadece TK ile sınırlı olmak üzere, maddelerin hemen altına konulan notlarla ilgili hükmün kaynağına veya karşılaştırılabileceği düzenlemelere işaret edilmiştir.
Notların hazırlanmasında 1926 ve 1956 tarihli eTK'larm yanı sıra, TK'ya kaynaklık eden Alman ve İsviçre hukuklarının -Eylül 2013 tarihi itibariyle yürürlükte olan- ilgili düzenle
meleri dikkate alınmış, ayrıca Avrupa Birliği'nin şirketler hukukuna diskin yönergeleri de göz önünde bulundurulmuştur.Bu açıdan ilgili notlarda herhangi bir ek açıklama yapılmaması hükmün doğrudan ve aynen bu kaynaktan Türk hukukuna aktarıldığını; buna karşılık "bkz." Şeklindeki not küçük de olsa ilgili hükmün kaynağından bazı farklılıklar içerdiğini; "karş." Şeklindeki not iki hüküm arasında ciddi farklılıklar bulunduğunu ve sadece karşılaştırma amacıyla anıldığım; nihayet "bkz. ve karş." şeklindeki not ise bir bütün olarak dikkate alındığında
ilgili hükümlerin kısmen benzerliğine, kısmen de farklılığına işaret edddiğini göstermektedir. Belirtmeliyim ki TK'nın ilk dört kitabına özgü notlar bizzat kaynağından kontrol
edilerek işlenmiş, diğer iki kitap açısından ağırlıklı olarak madde gerekçelerindeki açıklamalardan yararlanılmıştır*.Eserin notlar bakımından bir önceki bası ile arasındaki yegâne fark, bir önceki basıda eTK'mn her bir fıkrasının hemen sonunda yer verilen yerel mevzuata yönelik iç Yeri gelmişken "Deniz Ticareti" kitabına ilişkin bölümde yollama yapılan HGB 620-905 arası bütün hükümlerin Nisan 2013 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırıldığına şimdiden işaret edelim.
atıfların bu basıda henüz esere îşlenememiş olmasıdır. İtiraf etmeliyim ki bu atıfların, bir yandan sayısı ve kapsamı, öte yandan da temel kanunlardaki değişiklikler dikkate alındığında, yenilenmesinin Değerli Hocam Prof. Moroğlu'nun harcadığı emeğe paralel bir şekilde çok uzun yıllara yayılan bir çalışmayı gerektireceği şüphesizdir.
(c) İçtihatlar açısından:
-
Öte yandan esere işlenen içtihatlar bakımından ise öncelikle dokuzuncu basıda eTK ile ilgili olarak yer verilen içtihatların tamamı taranmış, bunlardan artık yeni TK kar
şısında anlamını yitirenler çıkartılarak sadece geçerliliğini koruyanlar eserde muhafaza edilmiş, hatta bu kararlar da ayrıca bir elemeye tabi tutularak örnek niteliği taşıyanlar ile
mümkün olduğunca yalan tarihli olanların esere işlenmesine öncelik verilmiştir. Ardından son üç yıla ilişkin olarak çeşitli mecralarda yayınlanan veya haricen ulaşabildiğimiz
henüz yayınlanmamış içtihatlar incelenerek, yukarıda anılan kriterlere uygun olanlarkitaba eklenmiştir. - Özellikle içtihatlar bakımından daha önceki basıda olduğu gibi, bu son basıda da eserin "hususiyeti" aynen korunmaya çalışılmış, bu nedenle son üç yıla ilişkin olarak ulaşabildiğimiz içtihatların sadece bir kanun hükmünü açıklar veya yorumlar nitelikte olanları tercih edilmiş; ayrıca doğrudan orijinal metninden aktardığımız yayınlanmamış yüzelli civarında karar hariç, özetlenen diğer tüm kararların yayınlandığı yerler de gösterilmek suretiyle, okuyucunun karar metninin tamamına ulaşmasına imkân tanınmak istenmiştir.
- Böylece bir önceki basıda yer verilen takriben bine yakın içtihat bu basıya alınmamış, bununla birlikte ilk kez bu basıda yer verilen beşyüze yakın içtihatla birlikte esere konulan karar sayısı toplamda üçbini aşmıştır. Ayrıca dörtyüze yakın karara ise aynı yönde olduğu gerekçesiyle ilgili kararların altına konulan küçük notlarla sadece yollama yapılmıştır. Belirtmeliyim ki Hocam Prof. Moroğlu da ilk kez bu basıya alınan kararların bir kısmını özetlemek suretiyle eserin gelişimine olan katkısını sürdürmüştür.
(d) Ekler açısından:
• Eserin sonuna tüm mevzuatı bölüm ve kenar başlıkları ile birlikte bir bütün olarak görebilmek amacıyla ayrıntılı bir "sistematik fihrist" konulmuştur. Bu fihristin özellikle
kenar başlıkları metne dâhil kabul edilen TK açısından, ilgili kanun maddelerine ulaşmayı kolaylaştırmanın yanı sıra, yeni düzenlemeyi yakından tanımaya da katkıda bulunacağı
şüphesizdir.
-
Kitabın sonuna eklenen eTK ve TK ile ilgili "karşılaştırma cetveli" ise esasen Tasarı Komisyonu tarafından hazırlanmıştır. Bununla birlikte komisyon tarafından bu
cetvelde sınırlı sayıda da olsa bazı maddeler unutulduğu veya hatalı olarak farklı maddelerin karşısına yerleştirildiği için, tarafımdan tespit edilen aksaklıklarla sınırlı olmak
üzere bu karşılaştırma cetveli de düzeltilmiştir ve ilgili maddeler olması gereken yerlerekonulmuştur. -
Nihayet Ticaret Kanunu ile ilgili daha önceki çalışmalarımda yer verdiğim, esasen bir arama cetveli boyutunda olan TK ve YürK ile ilgili "kavram indeksi" de, bu kez ismine
paralel bir şekilde sadeleştirilerek bu eserin sonuna eklenmiş, böylece kavram bazında ilgili hükümlere ulaşım kolaylığı sağlanması amaçlanmıştır.
İlk dokuz basının yanı sıra bu basının da ithaf edildiği, Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu'nun kardeşi/kayınbiraderi Mehmet Emin Şenyiğit'i bir kez daha rahmetle anıyoruz. Bu onuncu bası ayrıca, henüz evliliğimizin ilk yılını tamamlamadan, üstelik bu sürenin neredeyse tamamında da doktora çalışmalarım nedeniyle yurt dışında bulunduğumdan, kendisini yakından tanıma imkânına kavuşamadan kaybettiğim, rahmetli kayınpederim Mehmet TevfikAltaç'm aziz anısına ithaf edilmiştir.
Nihayet bu eserin yayına hazırlanmasında emeği geçen herkese, özellikle son üç yıla ilişkin kararların toplanmasında ve kısmen özetlenmesinde yardımcı olan mesai arkadaşlarım Araş. Gör. İsmail Cem Soykan, Araş. Gör. İbrahim Çağrı Zengin, Araş. Gör. Yusuf Tekin, Araş. Gör. Hasan Onur Akay ile Stj. Av. Muhammed Türkalp Seçkine, ayrıca yeni bazı kararların dizgisinde yardımcı olan Naile Polat ile Gülsüm Artun'a, son olarak da ilgisini ve yakınlığını her zaman hissettiren, bu bağlamda yeni kitabın dizgisini ve tüm değişikliklerin işlenmesini büyük bir özenle bizzat gerçekleştiren değerli dostum, yayınevi yöneticisi Erol Öz ile yayını üstlenen On İki Levha Yayınevi'nin tüm çalışanlarına teşekkür ederim.
Altunizade, Ocak 2014 >
Prof. Dr. Abuzer Kendigelen
İçindekiler
- [1] Türk Ticaret Kanunu
- [2] Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun
- [3] Kooperatifler Kanunu
- [4] Sermaye Piyasası Kanunu
- [5] Çek Kanunu
- [6] Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun
- [7] Ticarî İşletme Rehni Kanunu
- [8] Rekabetin Korunması Hakkında Kanun
- [9] İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun
- [10] Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
- [11] Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
- [12] Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayicinin Ayrımına İlişkin Karar
- [13] Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar
- [14] Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik
- [15] Ticaret Sicili Yönetmeliği
- [16] Ticaret Şirketlerinin Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik
- [17] Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik
- [18] Şirketlerin Yıllık Faaliyet Raporunun Asgari İçeriğinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik
- [19] Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik
- [20] Kayıtlı Elektronik Posta Sistemine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
- [21] Bağımsız Denetim Yönetmeliği
- [22] Sermaye Şirketlerinin Açacakları İnternet Sitelerine Dair Yönetmelik
- [23] Ticari Defterlere İlişkin Tebliğ
- [24] Elektronik Defter Genel Tebliği
- [25] Anonim ve Limited Şirketlerin Sermayelerini Yeni Asgari Tutarlara Yükseltmelerine ve Kuruluşu ve Esas Sözleşme Değişikliği İzne Tabi Anonim Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Tebliğ
- [26] Halka Açık Olmayan Şirketlerde Kayıtlı Sermaye Sistemine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ
- [27] Halka Açık Olmayan Anonim Şirketlerin Genel Kurullarında Birikimli Oy Kullanımına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ
- [28] Kâr Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Tebliğ
- [29] Anonim Şirketlerin Genel Kurullarında Uygulanacak Elektronik Genel Kurul Sistemi Hakkında Tebliğ
- [30] Ticaret Şirketlerinde Anonim Şirket Genel Kurulları Dışında Elektronik Ortamda Yapılacak Kurullar Hakkında Tebliğ
- [31] Münfesih Olmasına veya Sayılmasına Rağmen Tasfiye Edilmemiş Anonim ve Limited Şirketler ile Kooperatiflerin Tasfiyelerine ve Ticaret Sicili Kayıtlarının Silinmesine İlişkin Tebliğ
- [32] Şirketlerde Yapı Değişikliği ve Ayni Sermaye Konulmasında Siciller Arası İşbirliğine İlişkin Tebliğ
- [33] Ticaret Şirketlerinin Tüzel Kişiliği Bulunmayan Bir Ortaklık Yapısı ile İşlettikleri Ticari İşletmelerin Ticaret Sicillerine Tescili Hakkında Tebliğ
- [34] Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararına İlişkin Usul ve Esaslar
- Sistematik Fihrist
- Karşılaştırmalı Liste