Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
İcra Sözleşmeleri
İcra Sözleşmeleri
İbrahim AŞIK
Sayfa Sayısı
:
225
Kitap Ölçüleri
:
21x18 cm
Basım Yılı
:
2006
ISBN NO
:
9756194502
120,00
TL ÖNSÖZ Borcunu zamanında, eksiksiz olarak rızası ile (kendiliğinden) ödemeyen (ifa etmeyen) borçlu, alacaklının talebi üzerine, icra organları tarafından Devlet kuvveti ile borcunu ödemeye zorlanır. İşte, icra organlarına, borçluyu borcunu ödemeye zorlama yetkisi veren kurallar, ilke olarak, emredici niteliktedir. Ancak, cebrî yolla elde edilecek "alacak", kişiler arasındaki özel hukuk ilişkilerinden doğduğu için, "alacak" üzerinde tasarrufa hakkı olan alacaklı ile borçluya "alacağın" cebrî yolla elde edilmesine ilişkin olarak sınırlı da olsa, sözleşme yapma yetkisi tanınmaktadır. . Doktora tezi olarak yazılan bu eserde, alacaklı ve borçlunun yapabileceği "icra sözleşmesi" türleri üç ana başlık altında ayrıntılı olarak incelenmiş, başarılı değerlendirmeler yapılmıştır. İcra takibinin tarafları, icra sözleşmesi yaparak kendileri açısından icra sürecinin kısa sürede ve güvenli bir biçimde tamamlanmasını sağlamaya çalışırlar. İcra ve İflâs Kanunu′muz da alacaklı ve borçlunun yararlarının aynı derecede korunmasını, borçlu ile alacaklının yararlarının olabildiğince dengelenmesini esas almaktadır. Kanun, 85 inci maddenin VI ncı fıkrasında olduğu gibi bu hususu bazı maddelerinde açıkça ifade etmektedir. Alacaklı açısından en kısa sürede ve eksiksiz olarak alacağını elde etmesi, borçlu açısından kendisi ve ailesinin yaşamını sürdürmesi, insan onuruna uygun yaşam koşullarının korunması önemlidir. İşte, icra sözleşmeleri, taraflar arasında yoğun çıkar çatışmasının yaşanibeleceği bu alanda, yarar dengesinin sağlanmasına da hizmet edebilecektir. Eserde bu konular da ele alınmış, gerek Türk hukukunda gerekse yabancı hukuk literatüründe eserler ve yargı kararları taranıp görüşler değerlendirilmiş ve başarılı bir çalışma ortaya konulmuştur. İcra sözleşmelerinin çeşitli özellikleri üzerinde durulan eserin üçüncü bölümünde genel işlem şartlan açısından icra sözleşmeleri değerlendirilmiş ve günümüzün önemli sorunlarından olan bu konuda bazı değerlendirmeler yapılıp sonuçlara varılmıştır. Ayrıca, bu bölümde TCK′nda yapılan değişikliklerin İcra ve İflâs Kanunu′ndaki cezaî hükümlere etkisi İİK′nun 340 inci maddesi çerçevesinde incelenmiş ve özgün sonuçlara ulaşılmıştır. Doktora öğrenciliği sırasında kendisini yakından tanıdığım Dr. İbrahim Aşık′ı yapmış olduğu bu başarılı çalışma sebebiyle kutlarım. Meslek yaşamının bundan sonraki aşamalarında da başarılarının devam edeceği ve iyi bir araştırmacı ve öğretici olacağı umudunu taşıdığımı belirtmek isterim. İcra ve iflâs hukuku alanına önemli bilimsel katkıda bulunduğuna inandığım bu eserin, hem araştırmacılar açısından hem de uygulamacılar açısından bir başvuru kaynağı olacağını düşünüyorum. Araştırma görevlisi Dr. İbrahim Aşık′ı başarılı çalışması sebebiyle kutlar, benzeri eserler vermesini dilerim. Prof. Dr. Ramazan ARSLAN Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve İcra-İflâs Hukuku Anabilim Dalı TEŞEKKÜR "İcra Sözleşmeleri" başlığını taşıyan bu çalışma, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü′nde doktora tezi olarak hazırlanmıştır. Tez, tez danışmanı ve jüri başkanı olan Prof. Dr. Ramazan ARSLAN, Prof. Dr. Ejder YILMAZ, Prof. Dr. Süha TANRIVER, Doç. Dr. Seyithan DELİDUMAN ve Doç. Dr. Metin FEYZİOĞLU′ndan oluşan jüri tarafından 30.11.2005. tarihinde oybirliği ile başarılı bulunarak kabul edilmiştir. Doktora yapmak zorlu bir süreci gerektiriyor. Bu sürecin, belki yeni bir şeyler ortaya konulması itibariyle zevkli, ancak bir o kadar da zorlu ve yoğun mesai harcanması gereken dönemi, tezin yazım aşaması oluyor. İşte, elinizdeki bu eser de böyle zorlu ve yorucu bir çalışma sürecinin meyvesi olarak kabul edilebilir. Elbette bu süreçte böyle bir "meyve"nin ortaya çıkmasına katkı sağlayan kişileri burada anmamak onlara karşı haksızlık olur. Öncelikle, doktora sürecinin bütün aşamalarında bilgi ve tecrübesinden yararlanmama izin veren; özellikle de tezin yazılması aşamasında değerli katkılar sağlayan, yoğun mesaisine rağmen her başvurduğumda vakit ayırıp ilgi ve desteğini eksik etmeyen; aynı zamanda tez danışmanlığını da üstlenerek beni onurlandıran, hocam Prof. Dr. Ramazan ARSLAN′′a en içten teşekkürlerimi sunuyorum. Tez konusunun belirlenmesinde ve tezin yazım aşamasında bilgi ve deneyimlerinden yararlanmama izin veren; her danıştığımda yol gösterip rahatlatan; bilimsel üretkenliği, çalışkanlığı ile örnek olan ve gerçek bir "usta" olarak kendisinden çok şey öğrenme fırsatımın olduğu hocam Prof. Dr. Ejder YILMAZ′a en içten teşekkürlerimi sunuyorum. Tezin yazılmasının her aşamasında önemli katkılar sağlayan, aşılmaz bir set gibi gördüğüm sorunlar karşısında her zaman bir çıkış yolu gösteren; her konuda ilgi ve desteğini esirgemeyen; tezin basımı için de teşvik eden hocam Prof. Dr. Süha TANRIVER′e çok teşekkür ediyorum. Teze eleştiri ve yönlendirmeleriyle değerli katkılar sağlayan ve bundan sonraki akademik hayatı aynı fakültede paylaşma imkânına sahip olacağım, hocam Doç. Dr. Seyithan DELİDUMAN′a teşekkür ediyorum. Çalışma sürecinde, tez izleme komitesinde bulunan ve teze, ceza hukuku bakımından değerli katkılar sağlayan hocam Doç. Dr. Metin FEYZİOGLU"na teşekkür ediyorum. Bu konuyu ilk defa tez konusu olarak öneren, her zaman yardımını ve ilgisini gördüğüm hocam Doç. Dr. Erdal TERCAN′a teşekkür ediyorum. Doktora sürecinde bilgi ve deneyimlerini benimle paylaşmaktan kaçınmayan hocalarım, Doç. Dr. Haluk KONURALP′e ve Yrd. Doç. Dr. Sema Taşpınar da teşekkür ediyorum. Ayrıca burada, kendisiyle Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi′nde kısa süreli çalışma imkânına sahip olduğum, ancak bu kısa sürede kendisinden çok şey öğrendiğim ve beni her zaman teşvik eden, destekleyen hocam Yrd. Doç. Dr. Mücahit TANVERDİ′ye de teşekkürü zevkli bir görev kabul ediyorum. Bu çalışmanın bir bölümü Almanya′da yapılmıştır. Almanya′da bulunduğum süre içinde Köln Üniversitesi bünyesinde yer alan Yargılama Hukuku Enstitüsü′nden yararlanma imkânı buldum. Bu imkânı sağlayan enstitü müdürü sayın Prof. Dr. Hanns Prütting′e.teşekkür ediyorum. Ayrıca bu günlere gelmemde maddi-manevi desteğini her zaman yanımda hissettiğim anneme, babama; sıkıntılarımızı bizimle paylaşan eşimin annesine ve babasına da teşekkür ediyorum. Elbette bu çalışmanın zorluklarını en çok benimle birlikte ailem yaşadı. Bu vesileyle sıkıntılarımı paylaşan, desteğini esirgemeyen eşim Arzu′ya teşekkür ediyorum ve kendisinden çaldığım zaman için özür diliyorum. Aynı şekilde bu dönemde kendisine daha az zaman ayırabildiğim kızım Begüm′den de özür diliyor, kendisini sevgiyle kucaklıyorum. Bu arada aramıza yeni katılan kızım Bengisu′yu da sevgiyle kucaklıyorum. Almanya′da bulunduğum süre içinde yalnızlığımı paylaşan, ilgi ve yardımlarını hiç esirgemeyen akrabalarıma da (Gül Ailesine, Akyel Ailesine ve Güler Ailesine) teşekkür ediyorum. Aynı zamanda Almanya′da yardımlarını gördüğüm, özellikle üniversitedeki sorunlarda yardımcı olan arkadaşlarıma da teşekkür ediyorum. Tezin yazılmasından sonra, tezi okuyarak katkı sağlayan arkadaşlarım Dr. Ahmet BAŞÖZEN′e ve Arş. Gör. Gökçen TOPUZ′a teşekkür ediyorum. Son olarak, bu çalışmayı büyük bir özenle basıma hazırlayan Turhan Kitabevi′nin sahibi sayın Turhan POLAT′a ve emeği geçen yayınevi çalışanlarına teşekkür ediyorum. Ankara, Ocak 2006 Dr. İbrahim AŞIK GİRİŞ Cebrî icra hukuku, borçların kendiliğinden ödenmemesi durumunda, alacaklının cebrî icra organlanna başvurması üzerine devreye giren ve gerektiğinde borçluya karşı zor kullanmayı da içeren bir hukuk dalıdır. Tez konumuz olan icra sözleşmeleri ise, cebrî icra organlarının yürüttüğü bu süreci etkileyen sözleşmelerdir. İcra sözleşmeleri vasıtasıyla taraflar, icra takibinin o "sert", belki biraz da "sevimsiz" sürecini daha yumuşak bir şekilde sona erdirme imkânına sahip olabileceklerdir. İcra sözleşmeleri konusunda kapsamlı bir inceleme yapılmamış olması nedeniyle bu konuyu tez konusu olarak belirledik. Bu çalışmamızı yaparken, aslında tez konumuz olan icra sözleşmeleri gibi, icra hukukunun genel teorisinin de ciddi manada incelenmediğinin farkına vardık. Hatta icra hukukuna, medenî usul hukuku karşısında "üvey evlat" muamelesi yapıldığı ifadesi kullanılmıştır. Bu çalışmayı yaparken yer yer biz de bu hisse kapıldık. İcra sözleşmeleri adlı çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızın birinci bölümünde, icra hukukunda sözleşme özgürlüğünün yerini ve bu sözleşmelerin sınırını belirleyeceğiz. Ayrıca bu belirlemeyi yaparken yardımcı olacağını düşündüğümüz bazı konuları da burada inceleyeceğiz. Bu konuların başında icra hukukunun kamu hukuku karakterli mi yoksa özel hukuk karakterli mi olduğu sorunu yer almaktadır. Aynı zamanda icra hukukunun amacı ve icra hukukunda geçerli olan ilkeler de bu belirlemeleri yaparken önem arz ettiği için bunlar üzerinde de durmamız gerekecektir. Daha sonra icra sözleşmelerinin hukukî niteliğini tespit edeceğiz. İkinci bölümde ise, genel olarak üçlü bir (icrayı daraltan, genişleten ve engelleyen sözleşmeler) ayrım yapıp, sözleşme tipleri üzerinde duracağız. Bu üçlü ayrım içinde her bir sözleşme türü için sözleşmelerin özel görünümleri dikkate alınarak, bu sözleşmelerin geçerliliği üzerinde de ayrıca duracağız. Aynı zamanda, bu sözleşmeleri daha iyi anlayabilmek bakımından her bir sözleşme tipi için örnek olmak üzere bazı sözleşme tipleri üzerinde de duracağız. Ancak yapacağımız bu inceleme örnekleme mahiyetinde olacaktır; dolayısıyla bu örnekleme, söz konusu sözleşme tipi açısından tüketici nitelikte olmayacaktır. Daha farklı sözleşme tiplerinin de karşımıza çıkması mümkündür. Bunun yanı sıra ikinci bölümde İcra ve İflâs Kanunu′nda yer alan sözleşmeye ilişkin hükümler üzerinde de duracağız. Bu bölümde son olarak, m.45 hükmünün kısa bir değerlendirmesine yer vereceğiz. Ayrıca bizim inceleme konumuzun sadece 2 Rolf Stürner, Prenzipien der Einzelzwangsvollstreckung, ZZP 1986/3, s.291 vd. cüzî icra sözleşmeleri olduğunu, buna karşılık iflâs sözleşmelerinin bizim konumuzun dışında kaldığını da belirtmemiz gerekir. Çalışmamızın üçüncü ve son bölümünde, icra sözleşmelerinin kuruluşu ve şekli üzerinde durarak, sözleşmenin kurulması şartlarını belirleyeceğiz. Aynı zamanda bu bölümde, icra sözleşmelerinin taraflardan birince, ihlal edilmesi durumunda, hangi hukukî yola başvurulması gerektiğini tespit edeceğiz. İcra sözleşmelerinin, taahhüt veya tasarruf etkili olması ve bunun sonuçlan konusuna da son bölümde yer vereceğiz. Bunun dışında, genel işlem şartlan içinde yer alan icra hukukuna ilişkin kayıtlar üzerinde de duracağız. Son olarak icra sözleşmelerine aykırılığın hukukî ve cezaî sonuçlan üzerinde duracağız.. İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ V TEŞEKKÜR VII İÇİNDEKİLER IX KISALTMALAR XIII GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM 3 İCRA HUKUKUNDA SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLARI3 İCRA SÖZLEŞMELERİNİN HUKUKà NİTELİĞİ 3 § l.İCRA SÖZLEŞMESİ KAVRAMI 3 A.GENEL OLARAK , 3 B.TANIMI 8 C.İCRA SÖZLEŞMELERİNİN EKONOMİK TEMELLERİ 9 § 2.SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLARI 12 A.HUKUK DÜZENİNDE İCRA HUKUKUNUN YERİ 13 B.İCRA HUKUKUNUN AMACI 16 C.İCRA HUKUKUNA EGEMEN OLAN İLKELER 19 /. Cebrî İcra Tekeli 19 II. Ölçülülük İlkesi 23 ///. Tasarruf İlkesi-Resen Harekete Geçme İlkesi 29 IV. Dürüstlük İlkesi 32 V, Uygunluk İlkesi 35 D.İCRA HUKUKUNDAKİ İLİŞKİLER 36 /. Alacaklı ve Cebrî İcra Organı İlişkisi 37 II. Borçlu ve Cebrî İcra Organı İlişkisi 39 ///. Borçlu ve Alacaklı İlişkisi 41 E.GENEL OLARAK SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ 42 F.. MADDİ HUKUKTA SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLARI 43 G.İCRA HUKUKUNDA SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ VE SINIRLARI 45 /. İCRA HUKUKUNDA SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜ 45 1- Geniş Sözleşme Özgürlüğünü Savunan Görüş 45 a)Görüş 45 b)Eleştirisi 46 2- Sözleşme Özgürlüğünü Dar Kapsamda Kabul Eden Görüş.. 47 a) Görüş 47 b) Eleştirisi 49 3. İcra Hakkı-İcra Yetkisi Ayrımına Göre Sözleşme Özgürlüğünü Belirleyen Görüş 51 a) Görüş 51 b) Eleştirisi 55 4- Görüşümüz 57 //. İCRA SÖZLEŞMELERİNDE SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLARI 60 1.Emredici Normlar 62 a ) Kamu Düzeni Bakımından Sınırlandırma 63 b ) Koruyucu Hükümler Bakımından Sınırlandırma 67 2.Amaç ve İlkeler Bakımından Sınırlandırma 73 § 3.İCRA SÖZLEŞMELERİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 74 A.HUKUKà NİTELİK BELİRLEMENİN GEREKSİZ OLDUĞU GÖRÜŞÜ .... 74 /. Görüş 74 II. Eleştirisi 74 B.MADDà HUKUK GÖRÜŞÜ 77 /. Görüş 77 II. Eleştirisi 78 C.SÖZLEŞMELERIN ETKİLERİNİ DOĞURDUĞU ALANI ÖLÇÜ ALAN GÖRÜŞ 79 D.GÖRÜŞÜMÜZ 81 İKİNCİ BÖLÜM 83 İCRA SÖZLEŞMELERİNİN TÜRLERİ 83 § 4.İCRA VE İFLÃS KANUNU′NDA YER ALAN SÖZLEŞMEYE İLİŞKİN HÜKÜMLER VE BUNLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 83 § 5.İCRAYI DARALTAN SÖZLEŞMELER 92 A.İCRAYI DARALTAN SÖZLEŞME KAVRAMI 92 B.İCRAYI DARALTAN SÖZLEŞMELERİN GEÇERLİLİĞİ 92 C.İCRAYI DARALTAN SÖZLEŞME ÖRNEKLERİ 94 /. Haczi Caiz Olan Mala Sözleşmeyle Haczedilmezlik Vasfının Verilmesi 94 //. Haczin Bazı Mallarla Sınırlandırılması ve Haczedilecek Malların Sırasının Sözleşmeyle Belirlenmesi 94 § 6.İCRAYI ENGELLEYEN (BERTARAF EDEN) SÖZLEŞMELER 97 A.İCRAYI ENGELLEYEN (BERTARAF EDEN) SÖZLEŞME KAVRAMI.... 97 B.İCRAYI ENGELLEYEN (BERTARAF EDEN) SÖZLEŞMELERİN GEÇERLİLİĞİ 99 C.İCRAYI ENGELLEYEN SÖZLEŞME ÖRNEKLERİ ıoı /. Hacizden Önce Taksitle Ödeme Sözleşmesi 102 II. Hacizden Sonra Taksitle Ödeme Sözleşmesi 105 III. Mehil Sözleşmesi 108 § 7.İCRAYI GENİŞLETEN SÖZLEŞMELER 108 A.İCRAYI GENİŞLETEN SÖZLEŞME KAVRAMI 108 B.İCRAYI GENİŞLETEN SÖZLEŞMELERİN GEÇERLİLİĞİ SORUNU 109 /. İcrayı Genişleten Sözleşmelerin Geçerliliğini Reddeden Görüş 109 II. İcrayı Genişleten Sözleşmelerin Geçerliliğini Kabul Eden Görüş ■ v in III. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Görüşümüz 113 C.İCRAYI GENİŞLETEN SÖZLEŞME ÖRNEKLERİ 115 /. Yetki Sözleşmesi 7/5 //. Haczedilmezlikten Feragat 121 III. Sürelere İlişkin Sözleşme Yasağı ve İstisnası 127 IV. Satışın Yapılacağı Yer ve Zamana İlişkin Sözleşme 129 V. İcra ve İflâs Kanunu m.45′in Değerlendirilmesi 131 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 141 İCRA SÖZLEŞMELERİNİN KURULUŞU ŞEKLİ İLERİ SÜRÜLMESİ SÖZLEŞMEYE AYKIRILIĞIN SONUÇLARI VE DİĞER ÖZELLİKLERİ 141 § 8.İCRA SÖZLEŞMELERİNİN KURULUŞU VE ŞEKLİ 141 A.İCRA SÖZLEŞMELERİNİN KURULUŞU 141 B.İCRA SÖZLEŞMELERİNİN ŞEKLİ 144 §9.İCRA SÖZLEŞMELERİNİN İLERİ SÜRÜLMESİ VE ETKİLERİ 149 A. İCRA SÖZLEŞMELERİNİN İLERİ SÜRÜLMESİ 149 /. İtiraz Yoluna Gidilmesi Gerekliği Görüşü 750 I . OU 2. Görüşün Eleştirisi 152 //. Şikâyet Yoluna Gidilmesi Gerektiği Görüşü 153 1. Görüş 153 2. Görüşün Eleştirisi 155 ///. Diğer Görüşler 156 IV. Görüşümüz 158 B. İCRA SÖZLEŞMELERİNİN ETKİLERİ 170 C. İCRA SÖZLEŞMELERİNİN TAAHHÜT VEYA TASARRUF ETKİLİ SÖZLEŞME OLMASI 172 /. Sözleşmenin Taahhüt veya Tasarruf Etkili Olmasının Anlamı. 172 II. Taahhüt veya Tasarruf Etkisinin İcra Sözleşmeleri Bakımından Anlamı 172 § 10.GENEL İŞLEM ŞARTLARI BAKIMINDAN İCRA SÖZLEŞMELERİ 174 A.GENEL OLARAK 174 B.GENEL İŞLEM ŞARTLARI İÇİNDE YER ALAN İCRA HUKUKUNA İLİŞKİN KAYITLAR 176 § 11 .İCRA SÖZLEŞMELERİNE AYKIRILIĞIN SONUÇLARI. 186 A.HUKUKà SONUÇLAR 186 B.CEZAà SONUÇLAR 193 SONUÇ 202 KAYNAKÇA 205 ZUSAMMENFASSUNG 225
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı