Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Ãœyelik
Ãœye GiriÅŸi
Hukuksal Açıdan Terörizmin Finansmanının Önlenmesi
Hukuksal Açıdan Terörizmin Finansmanının Önlenmesi
Zeki YILDIRIM
Sayfa Sayısı
:
453
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9786055263492
45,00
TL 
Bu ürün şu anda stoklarımızda yok!Yazarın diğer ürünlerine gözatmanızı tavsiye ederiz...
GÄ°RÄ°Åž
I. KONUNUN ÖNEMİ VE ÇALIŞMANIN AMACI
Uzun bir geçmiÅŸe sahip olmakla beraber 196O\\\′lı yıllardan itibaren ulus¬lararası toplumun deÄŸiÅŸmez gündem maddelerinden biri haline gelen terö¬rizm, son yıllarda özellikle de Amerika BirleÅŸik Devletlerine yönelik 11 Ey¬lül 2001 tarihinde yapılan terör eylemleri ile birlikte önemli geliÅŸmeler kay¬detmiÅŸtir. Terörizim bu tarihten sonra almış olduÄŸu görünüm bakımından uluslararası barış ve güvenliÄŸe yönelik önemli bir tehdit algısı oluÅŸturduÄŸu uluslararası toplum tarafından kabul edilmiÅŸ ve bu tarihten sonra yapılan çalışmalara bu algı önemli ölçüde yön vermiÅŸtir. Bu yüzyılda ve özellikle de son on yılda ciddi bir artış gösteren terörist eylemler; dünyanın pek çok bölgesinde hükümet ve çok uluslu ÅŸirket binalarının bombalanması, yolcu uçak ve gemilerin kaçırılması, diplomatik temsilciliklere, havalimanlarına, alışveriÅŸ merkezlerine, metro ve tren istasyonlarına karşı saldırılarda bulu¬nulması, hükümet yetkilileri, diplomatlar ve iÅŸ adamlarının kaçırılması ya da bu kiÅŸilerin suikasta uÄŸraması gibi deÄŸiÅŸik ÅŸekillerde uluslararası toplu¬mun karşısına çıkmaktadır. Özelde de Ãœlkemiz açısından 30 yıldır terörle ciddi ÅŸekilde karşı karşıya kalan ve yaklaşık kırk bin insanın yaÅŸamına mal olan terörizm sorunu, Ãœlkemiz ve Dünyamız bakımından çok ciddi bir teh¬dit ve güvenlik sorunu haline gelmiÅŸtir.1
11 Eylül 2001 tarihinde iç hat seferlerini yapmakta olan dört sivil yolcu uçağı kaçırılmış ve birer füze haline dönüştürülerek Dünya Ticaret Merkezi ile Pentagon olarak da bilinen Amerikan Savunma Bakanlığına saldırı gerekleÅŸtirilmiÅŸtir. Dünya da \\\"Süper Güç\\\" olarak adlandırılan, istihbarat ve savunma sistemi bakımından tartışmasız bir üstünlüğe sahip olan ABD\\\′nin kendi topraklarında askeri ve ekonomik gücünü simgeleyen binalarını he¬def alan ve binlerce sivilin ölümüne neden olan eylemler, dünya kamuo¬yunda çok ciddi bir psikolojik etki yaratmıştır. Söz konusu eylemler, soÄŸuk savaÅŸ sonrasında tek süper güç olarak kalan ABD\\\′nin çöküşü ve yeni bir dünya düzeninin kuruluÅŸu için bir dönüm noktası teÅŸkil ettiÄŸi, medeniyetler çatışmasının baÅŸlangıcı olduÄŸu ÅŸeklinde pek çok spekülasyonu da berabe¬rinde getirmiÅŸtir. KuÅŸkusuz, insanlık tarihinin kaydettiÄŸi en büyük terör olayı olarak tarihe geçen bu eylemler, uluslararası terörizmin ulaÅŸtığı boyu¬tu ve Dünya barışma yönelik olumsuz etkilerini açık bir ÅŸekilde ortaya koymuÅŸtur.
11 Eylül saldırılarının ardından Dünya yeni bir sürece girdi. Bu tarih¬ten hemen sonra Amerika BirleÅŸik Devletleri önderliÄŸinde \\\"teröre karşı sa¬vaÅŸ\\\" adı altında yeni bir dönem baÅŸladı. Bu sürecin hukuk açısından önem taşıyan yönlerinden biri, Amerika BirleÅŸik Devletleri ve Ä°ngiltere baÅŸta ol¬mak üzere birçok ülkedeki yönetimlerin, terörle mücadele amacıyla, yü¬rütme organının yetkilerini geniÅŸletici, bir kısım temel hakları sınırlayıcı nitelikte yasal düzenlemeler yapması oldu. ABD, Ä°ngiltere, Almanya, Fran¬sa, Ä°spanya gibi yerleÅŸik demokrasiye sahip birçok ülke ya yeni terörle mü¬cadele yasaları çıkardı ya da mevcut yasalarda güvenlik önlemlerini artına ve bazı temel hakları sınırlayıcı düzenlemeler yaptı. Dünyanın en önemli ekonomik ve siyasal güçlerinden biri olarak kabul edilen ABD, bu çapta bir terörü tarihinde belki de ilk kez 11 Eylül saldırısıyla yaÅŸadı. Amerikan top¬lumunda yaÅŸanan ÅŸok, kısa sürede yeni bir terörle mücadele yasasının çıka¬rılmasıyla sonuçlandı. Benzer bir durum, Londra metrosunun bombalan¬ması ile kendini küresel terörün hedeflerinden biri olarak gören Ä°ngiltere\\\′de görüldü. Ä°ngiliz Parlamentosu çok \\\"kısa bir sürede terörle mücadele için yeni yasal düzenlemeler yapma yoluna gitti. 11 Eylülden sonra yapılan terörle mücadele yasalarında, batı demokrasilerinde rejimi korumak amacıyla kimi demokratik deÄŸerlerden fedakarlık edilebileceÄŸi yönünde oluÅŸan kanaatin bu alanda yapılan düzenlemelere yansımaları açıkça görülmektedir.2 Bu kapsamda bazı devletlerin ve uluslararası örgütlerin sorunu; klasik ceza hukuku ve suç teorisinin kapsam alanını geniÅŸleten veya ceza hukuku dı¬şında ve hatta demokratik hukuk kuralları dışında önleyici suç siyaseti ted¬birleri ile çözüm bulma yoluna gittiÄŸi gözlemlenmektedir.
Geçekleştirilen terör eylemleri neticesinde küresel terörün ulaşmış ol¬duğu uluslararası boyutlar göz önüne alındığında terör örgütlerinin varlık¬larının devamı ve faaliyetlerinin yürütülmesi için büyük miktarda finans¬mana ihtiyaç duydukları anlaşılmaktadır.3 Terör örgütlerinin faaliyetleri için silah ve malzeme tedariki, örgüt üyelerinin iaşesi, seyahat ve benzeri giderleri, gelişen teknolojiyi takip için gerekli olan fonlar, propaganda faali¬yetleri için gerekli harcamalar ve diğer giderleri toplandığında, amaçlarını gerçekleştirmek için bir örgütün kurulması, devamlılığı ve faaliyetleri için önemli miktarlarda finansmana ihtiyaçları olduğu görülmektedir.4
Bu noktada, terör örgütlerinin varlığını devam ettirebilmek ve belirli bir güç yaratabilmek amacıyla, yasal ve yasal olmayan birçok faaliyete giriş¬tikleri görülmektedir. Terör örgütleri çoğunluğu organize suç gruplarının faaliyet alanı olan bir çok suç tipine yöneldikleri, yerel ve yabancı organize suç gruplarıyla birlikte, finans kaynaklarını güçlendirmek için başta uyuş¬turucu olmak üzere, silah ve mühimmat kaçakçılığı, insan ticareti, göçmen kaçakçılığı, bilişim suçlan ve karaparamn aklanması gibi birçok suç alanın¬da organize suç örgütleriyle birlikte faliyette bulundukları ve önemli mik¬tarlarda gelirler elde ettikleri gözlemlenmektedir. Bunlardan uyuşturucu madde kaçakçılığı suçları ile ilgili olarak, uyuşturucu üretim, sevkiyatı, da¬ğıtımı ve satışı dahil faaliyetin her safhasına katıldıkları belirlenmiştir. Ay¬rıca, uluslararası bankacılık sistemleri de terör örgütlerinin hedefi haline gelmiştir. Bu da bizi, terör örgütlerinin ana çatısı her ne kadar siyasi nitelikli görünse de, terörizmi besleyen kaynakların çoğunun suç nitelikli faaliyet¬lerden elde edildiği sonucuna götürmektedir.5
Terör örgütlerinin finansman kaynaklarına yönelmeleri neticesinde her geçen gün artan oranda zenginleştikleri ve eskisine nazaran çok büyük ekonomik güçler haline geldikleri gözlemlenmektedir. Terör örgütlerinin devlet ve kamuoyu desteği veya silahlı güçlere sahip olmaları daha da
önemlisi milyarlarca Doları elinde bulunduran ekonomik açıdan çok güçlü organizasyonlara dönüşmesi, bu örgütlerin ulusal ve uluslararası düzeyde eylem yapabilme kabiliyeti ve etki edebilme derecelerini arttırmakta, terö¬rizmin günümüzde ulaştığı boyutu açıkça ortaya koymaktadır. Bu durum, I terörizmle mücadelede terörizmin finansmanı ile mücadelenin ve terörün finansmanının önlenmesinin önemini ortaya koymaktadır. Bu amaçla terör örgütlerine ait mali kaynakların ve bu kaynakların akışının tespiti, izlenme¬si ve önlenmesi konusu, terör örgütlerinin yapısı ve faaliyetlerinin tespiti ve izlenmesi bakımından son derece önemli bir terörizmle mücadele yöntemi olarak ön plana çıkmakta ve her geçen gün önemini daha da arttırmaktadır.
Terörizmle etkin mücadelede ancak terörün finansmanının önlenmesi-1 ne yönelik etkili tedbirler ve yasal düzenlemelerle başarılı olunacağı hususu hiç kuşkusuz göz ardı edilmemesi gereken önemli bir gerçektir. Klasik suçla mücadele yöntemlerinin organize suçları önlemede fazla etkili olmadığı görüldüğünden, suçluları suç gelirinden mahrum etmek ve dolayısıyla çı¬kar amaçlı suç işlenmesini önlemek amacıyla karapara aklama suçunun ül¬ke mevzuatlarına dâhil edilmektedir. Benzer bir şekilde; terörün uluslarara-1 sı boyut kazanması ve terör örgütlerinin diğer organize suç örgütleriyle ay¬nı alanlarda faliyet göstermek suretiyle önemli miktarlarda gelir elde etme-1 leri nedeniyle terörle etkin bir şekilde mücadele için klasik tedbir ve uygu¬lamaların yanında terör örgütlerinin finans kaynaklarının kurutulması ge¬rektiği fikri uluslararası toplumda büyük ölçüde kabul görmeye başlamıştır. Böylece terörle mücadelenin var olan boyutlarına yeni bir boyut olan terö-J rün finansmanı ile mücadele boyutu eklenmiştir. Bu fikrin en önemli yan¬sıması terör eylemlerini gerçekleştirenlerin yanında onları finanse edenlerin de cezalandırılması için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması olmuştur, Çünkü terör faaliyetlerini finanse eden ve bu yolla masum insanların ölü-1 müne dolaylı da olsa sebep olan kişiler, bombaları yerleştiren veya taşıyan I kişilerden farklı görülmemelidir. Paranın, terörizmin hayat kaynağı olduğu I gerçeğinden hareketle teröristlerin yanı sıra terörü finanse edenlerin de en ağır cezayı almayı hak ettikleri gerek ulusal gerekse uluslararası platform¬larda vurgulanmakta ve teröristler ve onları finanse edenler açısından haya-1 tın zorlaşnnlması gerektiği hususu dile getirilmektedir.6
Küreselleşen terörizmin yöneldiği hedeflere bakıldığında, terör örgüt-1 lerinin faaliyetlerini finanse edebilmek amacıyla ihtiyaç duydukları finansal I
Ulusal ve uluslararası hukuk çevrelerinde yürütülmekte olan teröriz-l min finansmanıyla mücadelenin, terörizmin kazandığı küresel boyut ve I onun etkilerine ilişkin durumun doğurduğu yeni hukuki ihtiyaçların bul konudaki mevcut uluslararası ve ulusal hukuk mekanizmalarının söz konu-l su yeni ihtiyaçlar karşısındaki durumu değerlendirilerek ortaya konulması! amaçlanmaktadır.
II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI
Terörle mücadelenin, hukuki, siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel ve as-l keri olmak üzere çok yönlü ve uzun vadeli tedbirleri zorunlu kıldığı orta-l dadır. Bu bakımdan terörizmin finansmanının önlenmesi konusunun yal-l nızca hukuksal boyutunun bulunmadığı, konunun güvenlik, siyasal, sosyali dinsel, ekonomik, kültürel ve benzeri başkaca boyutlarımnda olduğu artikl bilinen bir gerçektir.
Terörün Dünyadaki geçmişinin oldukça eski ve günümüzde ise dün-1 yayı küresel ölçüde tehdit eden bir olgu olmasına rağmen hukuksal alanda! terörle mücadele ve bu alandaki mücadele yöntemleri tarihsel olarak yenil sayılır. Terörizmin finansmanı ile mücadele ve finansmanın önlenmesine! ilişkin yöntemler ise daha çok yenidir. Terörizmin finansmanı, günümüz! teknolojik gelişim ve iletişim imkanları dikkate alındığında kullanılan metot! ve mücadele yöntemleri bakımından kendine özgü bir yapıya sahiptir. Bul suçluluk türü ile mevcut mücadele metotları ile başarıya ulaşmanın müm¬kün olmadığının terörün uluslararası düzeyde ulaştığı boyut ve terör örgüt-1 lerinin sahip oldukları finansal kaynakların boyutu ile iyice anlaşıldığı j rülmektedir.
Öte yandan günümüzde, bilişim teknolojileri ve finansal sistemlerde! kullanılan araçların çeşitliliğine paralel olarak, her geçen gün yeni tür, sınır¬sız sayıda terörün finansmanını kolaylaştırıcı yöntemler ortaya çıkmaktadır! Bu durum ise, küresel düzeydeki terörün finansmanı sorununu etkin biri şekilde çözümleyebilmek için çok boyutlu tedbirlerin alınması gerekliliğini! ortaya koymaktadır.8
Terörizmin finansmanı ve finansmanın önlenmesinin siyasal, sosyal,! ekonomik, askeri, dini, kültürel, hukuksal ve başka açılardan çok yönü ile incelenebilecek öneme sahip bir konunun çalışmanın ulaşabileceği boyut dikkate alındığında sınırlandırılması bir ölçüde zorunluluk arz etmektedir. Bu nedenle konuyu hukuksal açıdan sınırlandırarak incelemeyi tercih etti¬ğimizi belirtmek isterim.
III. Ä°NCELEME PLANI
Konumuzun inceleme planı giriş ve sonuç bölümü dışında beş bölüm¬den oluşmaktadır.
Birinci Bölümde; konunun daha iyi anlaşılabilmesi bakımından terör ve terörizm kavramını genel olarak ele alıp incelemenin uygun olacağı düşün¬cesiyle, terör, terörizm ve organize suç kavramı, terörizmin tarihsel süreci, terörizmin amacı, siyasal, sosyal ve ekonomik nedenleri ve türleri, sosyal, siyasal, ekonomik ve küresel alanlara etkileri, terörizmin ulusal ve uluslara¬rası hukuktaki tanımı konusundaki günümüzde yaÅŸanan problemler, terö¬rizmin Dünya ve Türkiye\\\′deki tarihsel süreci incelenmiÅŸtir.
İkinci Bölümde; Terörizmin finansmanı kavramı incelenerek terörizmin finansmanının tarihsel süreci, terör örgütlerinin finansman ihtiyacının ne¬denleri, dünyadaki küresel terörizmin miktar olarak ulaştığı tahmini boyut¬ları, ülkeler ve küresel bakımdan ekonomik etkileri, yasal ve yasal olmayan finansal kaynakları, terörizmin finansmanında kullanılan yöntemler, terö¬rizmin finansmanı, karapara ve organize suçluluk ilişkisi incelenmiştir.
Üçüncü Bölümde; Terörizmin finansmanının önlenmesi amacıyla yapı¬lan çalışmalar ve uluslararası işbirliği konusu ele alınarak bu bağlamda; te¬rörizmin finansmanının önlenmesinde korunan hukuksal yarar, terörizmin finansmanının önlenmesinin terörle mücadelede etkinlik bakımından ge¬rekliliği ve zorunluluğu, hukuksal açıdan terörizmin finansmanının önlen¬mesinde kullanılan maddi ve şekli ceza hukuku ve terörist fonların izlenme ve denetimine ilişkin düzenlemeler, terörizmin finansmanının önlenmesi ile ilgili temel uluslararası düzenlemeler, sözleşmeler ve uluslararası kurum ve kuruluşlar ile bazı ülkelerde bu konuda yapılan çalışmalar ile terörizmin finansmanının önlenmesinde uluslararası işbirliği hususları ele alınmıştır.
Dördüncü Bölümde; Türk hukukunda terörizmin finansmanının ön¬lenmesi konusu ele alınarak, bu baÄŸlamda Türkiye\\\′de terörizmin finansma¬nı ile ilgili cemel yasal düzenlemeler ve bu konuda çalışan temel kurum ve kuruluÅŸlar ele alınmış, Türk Hukukunda terörizmin finansmanının önlen¬mesine yönelik tedbirlerden maddi ve ÅŸekli ceza hukukuna iliÅŸkin düzenlemelerden ceza hukuku bakımından terörizmin finansmanı suçu, ceza mu¬hakemesi hukuku bakımından ise soruÅŸturma ve kovuÅŸturma aÅŸamasındaki koruma tedbirleri, malvarlığının dondurulmasına yönelik tedbirler ve diÄŸer ı idari tedbirler, finansal ve finansal olmayan kuruluÅŸlar ile iÅŸ ve meslek sa¬hipleri tarafından alınacak tedbirler ile bu tedbirlerin Anayasa ve insan hak-1 lan baÄŸlamında mülkiyet hakkı ve terörizmin finansmanının önlenmesi ko- i nusunda ülkemize yöneltilen eleÅŸtiriler ele alınarak deÄŸerlendirilmiÅŸtir.
Beşinci Bölümde; Ülkemiz açısından terörizmin finansmanına tahsisi edilen parasal değerlerin vergisel yönü incelenerek bu bağlamda terörizmin finansmanına tahsis edilen parasal değerler ve vergilendirme ilişkisi, vergi hukukunun temel ilkeleri yönünden vergi adaleti ve vergiyi doğuran olay I bakımından, vergilendirmede genellik ve eşitlik ilkesi karşısında terörizmin] finansmanına tahsis edilen parasal değerlerin vergilendirilmesi, vergi hu¬kukundaki ekonomik yaklaşım ilkesi, yükümlülerin denetimi ve bazı vergi I suç ve cezaları bakımından, ayrıca Türk vergi sisteminde terörizmin fi-1 nansmarana tahsis edilen parasal değerler gelir vergisi ve kurumlar vergisi! bakımından ele alınarak incelenmiştir.
SUNUÅž
Artan terör eylemleriyle birlikte terörizmin kaydettiği gelişmeler ve almış olduğu küresel görünüm, ülkemiz ve Dünya bakımından uluslararası barış ve güvenliğe yönelik çok ciddi bir tehdit ve güvenlik sorunu hâline gelmiştir.
Terör örgütleri değişen ve gelişen küresel koşullara bağlı olarak eko¬nomik, sosyal ve siyasal alanlarda birtakım değişimler göstermekte, yeni imkanlar elde ermekte ve bu imkanları, amaçları doğrultusunda faaliyetle¬rini gerçekleştirmeye yönelik kullanmaktadırlar.
Küresel terörizmin ulaşmış olduğu uluslararası boyutlar göz önüne alındığında, terör örgütlerinin varlıklarının devamı ve faaliyetlerinin yürü¬tülmesi için, büyük miktarda finansmana ihtiyaç duydukları, bu ihtiyacı ise yasal ve yasal olmayan birçok faaliyet ve yöntemle elde etmeye çalıştıkları görülmektedir.
Terör eylemlerini gerçekleştirenlerin yanında onları finanse edenlerin eylemlerinin suç sayılması ve bu eylemlerden dolayı cezalandırılması için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması fikri benimsenmiştir.
Öte yandan, terörün uluslararası boyut kazanması ve terör örgütlerinin diğer organize suç örgütleri gibi uyuşturucu ticareti ve benzeri alanlarda da faaliyet göstermek suretiyle önemli miktarlarda suç geliri elde etmeleri ne¬deniyle terörle etkin bir şekilde mücadele için klasik tedbir ve uygulamala¬rın yanında terör örgütlerinin finans kaynaklarının kurutulması amacıyla malvarlıklarının dondurulması gereği önemli ölçüde kabul görmeye başla¬mıştır. Böylece terörle mücadelenin var olan boyutlarına terörün finansmanı ile mücadele boyutu eklenmiştir.
Demokrasiyi ve insan haklarını tehdit eden terörizm tehlikesi karşısın¬da devletlerin kendilerini savunmak ve korumak için alınacak önlemlerin aynı zamanda hukuk devleti ilkesine, demokratik ve evrensel değerlere ay¬kırı olmamasına özen gösterilmesi gerekmektedir. Anayasalarda düzenle¬nen temel hak ve özgürlüklerin korunması özgürlüklere saygı duyulması demokratik hukuk devleri ilkesinin gereğidir. Terörizmin önlenmesine yö¬nelik getirilecek aşın tedbirler kişi özgürlükleri ve kollektif özgürlükler üze¬rinde telafi edilemez etkiler doğurabilecektir. Bu amaçla yapılacak düzenIemelerde özgürlük ve güvenlik dengesinin özenle korunması gereğinin, terörizimle mücadelenin başarıya ulaşmasındaki önemi gözardı edilmemeldir.
Çalışma ile, terörizmle mücadelede terörizmin finansmanı ile mücade¬lenin ve terörün finansmanının önlenmesinin önemini ortaya koymaya, bu¬nu yaparken de terörizmle etkin mücadelede terörün finansmanının ön¬lenmesine yönelik etkili tedbirler yanında etkinliği sağlamada çok önemli olan yasal düzenlemelerle başarılı olunacağı gerçeğine işaret etmeye çalış¬tık. Terör örgütleri ve üyelerine, terörü finanse eden kişilerin ve bunların malvarlıklarına yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde idari, hukuki ve ge¬rekli diğer tedbirlerin alınarak terörün ve finansmanının önlenmesinin ve ülkemizde terörün finansmanına aktarılan parasal değerlerin vergisel boyu¬tunun incelenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.
Demokrasiyi ve insan haklarını tehdit eden terörizm tehlikesi karşısın¬da devletlerin kendilerini savunmak ve korumak için gereken önlemleri alması bir gereklilik olduğu kadar aynı zamanda bir görevdir. Ancak alına¬cak önlemlerin aynı zamanda hukuk devleti ilkesine, demokratik ve evren¬sel değerlere aykırı olmamasına özen gösterilmesi gerekmektedir. Anayasa¬larda düzenlenen temel hak ve özgürlüklerin korunması özgürlüklere saygı duyulması demokratik hukuk devleti ilkesinin gereğidir. Terörizmin ön¬lenmesine yönelik getirilecek aşırı tedbirler kişi özgürlükleri ve kollektif öz¬gürlükler üzerinde telafi edilemez etkiler doğurabilecektir. Bu amaçla yapıla¬cak düzenlemelerde özgürlük ve güvenlik dengesinin özenle korunması ge¬reğinin, terörizmle mücadelenin başarıya ulaşmasındaki önemi gözardı edil¬memelidir.
Bu çalışma, Ä°stanbul Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Anabilim Dalında, deÄŸerli hocam Prof. Dr. Süheyl DONAY\\\′m baÅŸkanlığın¬da, Prof. Dr. S.AteÅŸ OKTAR, Prof. Dr. Gülsen GÃœNEÅž, Yard. Doç. Dr. Z.Ertunç ŞİRÄ°N ve Yard. Doç. Dr. Ä°rfan BARLAS\\\′tan oluÅŸan jüri önünde 02.07.2010 tarihinde savunularak oy birliÄŸi ile kabul edilen, \\\"Hukuksal Açı¬dan Terörizmin Finansmanı, Önlenmesi ve Vergisel Boyutu\\\" adlı doktora tezinin çok küçük deÄŸiÅŸikliklerle basılmış halidir.
Akademik çalışmaya baÅŸladığım ilk günden beri teÅŸvikleri, öğretici ve yönlendiriciliÄŸiyle deÄŸerli katkılarını hiçbir zaman esirgemeyen doktora tez danışmanım saygıdeÄŸer Hocam Prof. Dr. Süheyl DONAY\\\′a,Yapmış oldukları katkılarından dolayı, deÄŸerli dost ve arkadaÅŸlarım Türkiye Adalet Akademisi BaÅŸkan Yardımcısı Hâkim Dr. Mehmet Murat YARDIMCI, Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdürlüğü Daire BaÅŸkanı Dr. Mustafa TAÅžKIN, Adalet Bakanlığı Avrupa BirliÄŸi Genel Müdürlüğü Tetkik Hâkimi Alpaslan MAMAK, Gaziantep Ağır Ceza Mahkemesi BaÅŸkanı Ser-kan ÇAÄžLAYAN ve çalışmayı okuma nezaketini göstererek katkı sunan Ma¬li Suçlan AraÅŸtırma Kurulu Uzmanı sayın Kevser SÖZMEN ALP\\\′e,Doktora çalışmalarım sırasında daima yardımını gördüğüm deÄŸerli dost ArÅŸ Gör. Dr. Cengizhan HATÄ°POÄžLU\\\′na,Tüm yaÅŸamımda her zaman maddi ve manevi desteÄŸi ve yakın ilgisini gördüğüm, çalışkanlığı, herkese karşı gösterdiÄŸi yardımseverliÄŸi ve hoÅŸgö¬rüsüne hayran olduÄŸum, özüyle, sözüyle bir olma erdeminine sahip Malte¬pe Ãœniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı dayım Prof. Dr. Åžaban ŞİMÅžEK\\\′e,Son olarak kitabı; Evimizde daima mutlu, huzurlu ve sevgi dolu bir ai¬le ve çalışma ortamı saÄŸlayan, sevgi, anlayış ve desteÄŸini esirgemeyen hayat arkadaşım sevgili eÅŸim Nurdan\\\′a saygı, sevgi ve şükranlık duygularımın göstergesi olarak, ayrıca çalışmalarım sırasında kendilerine yeterince zaman ayıramadığım için anlayışlarından dolayı sevgili çocuklarım Mustafa, Se¬nem ve Ali Erdem\\\′e armaÄŸan ediyor,
Teşekkürlerimi sunuyorum.
Urankent, Haziran 2012
Dr. Zeki YILDIRIM
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK TERÖR VE TERÖRİZM
I. -TERÖR VE TERÖRİZM KAVRAMI-9
II. -TERÖRİZMİN AMACI-13
III. -TERÖRİZMİN NEDENLERİ-15
A. -Genel Olarak-15
B. -Siyasi Nedenleri-18
C. -Sosyal Nedenleri-20
D. -Ekonomik Nedenleri-21
IV. -TERÖRİZMİN TÜRLERİ-22
A. -Siyasi Terörizm-22
B. -Bölücü Terörizm-22
C. -Din Motifli Terörizm-23
D. -Ulusal ve Uluslararası Terörizm-25
V. -TERÖRİZMİN ÇEŞİTLİ ALANLARA ETKİLERİ-27
A. -Sosyal ve Siyasi Etkileri-27
B. -Ekonomik Etkileri-28
C. -Küresel Etkileri-30
VI. -TERÖRİZMİN TANIMI-32
A. -Tanımlama Problemi-32
B. -Uluslararası Hukukta Terörizm-38
VII. -TERÖRİZMİN TARİHSEL SÜRECİ-39
A. -Terörizmin Dünyadaki Tarihsel Süreci-39
B. -Terörizmin Türkiye’deki Tarihsel Süreci-48
VIII. -TERÖRİZM VE ORGANİZE SUÇ İLİŞKİSİ-50
İKİNCİ BÖLÜM
TERÖRİZMİN FİNANSMANI KAVRAMI
I. -GENEL OLARAK-53
II. -TERÖRİZMİN FİNANSMANI-55
A. -Tarihsel Süreç-55
B. -Terörizmin Finansmanının Nedenleri-57
1. -Genel Olarak-57
2. -Örgüt Yapısı İçin Gerekli Maliyeti Karşılama-58
3. -Terör Eylemlerinin Maliyetini Karşılama-59
4. -Örgüt Üyeleri ve Yakınlarının İhtiyaçlarını Karşılama-61
5. -Diğer Maliyetleri Karşılama-62
C. -Terörizmin Finansmanının Ekonomik Etkileri-62
D. -Tahmini Boyutları-64
E. -Fon Transferinde Kullanılan Metotlar-65
1. -Genel Olarak-65
2. -Kuryeler Aracılığıyla Transfer-66
3. -Mali Kuruluşlar Aracılığıyla Transfer-68
4. -Bilişim Sistemleri Kullanılarak Yapılan Transfer-70
5. -Yeraltı Bankacılık Metodları Aracılığıyla Transfer-71
F. -Terörizmin Finansal Kaynakları-73
1. -Genel Olarak-73
2. -Yasal Faaliyetlerden Elde Edilen Kaynaklar-75
a. -Aidat ve Bağışlar-75
b. -Kâr Amacı Gütmeyen Kuruluşların Kullanılması-77
c. -Örgütsel Yayınlardan Elde Edilen Gelirler-79
d. -Ticari Faaliyetler-80
e. -Sosyal Etkinlikler-83
3. -Yasadışı Faaliyetlerden Elde Edilen Kaynaklar-83
a. -Uyuşturucu Madde Kaçakçılığı-84
b. -Silah Kaçakçılığı-86
c. -Göçmen Kaçakçılığı ve İnsan Ticareti-88
d. -Değerli Taş ve Maden Kaçakçılığı-89
e. -Akaryakıt, Sigara, Lüks Araç ve Diğer Kaçakçılık Yöntemleri-90
f. -Haraç Toplama-92
g. -Hırsızlık ve Gasp-93
h. -Fidye Alma-94
ı. -Sahtecilik-95
j. -Kredi Kartı ve Çek Karnesi Dolandırıcılığı-96
k. -Diğer Suçlar-97
4. -Destekçi Ülkeler ve Diğer Terör Örgütleri Tarafından Sağlanan Kaynaklar-97
III. -TERÖRİZMİN FİNANSMANI VE KARAPARA AKLAMA İLİŞKİSİ-101
IV. -TERÖRİZMİN FİNANSMANI VE ORGANİZE SUÇLULUK İLİŞKİSİ-104
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ AMACIYLAYAPILAN ÇALIŞMALAR VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ
I. -GENEL OLARAK-109
II. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNDE KORUNAN HUKUKSAL YARAR-110
A. -Devletlerin İç Toplum Düzeni-110
B. -Uluslararası Toplum Düzeni-111
III. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNİN TERÖRLE MÜCADELE BAKIMINDAN GEREKLİLİĞİ VE ZORUNLULUĞU-111
IV. -HUKUKSAL AÇIDAN TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNE YÖNELİK TEDBİRLER-113
A. -Genel Olarak-113
B. -Maddi ve Åžekli Ceza Hukukuna Ä°liÅŸkin Tedbirler-114
C. -Terörizmin Finansal Kaynaklarını İzleme ve Denetimine İlişkin Önleyici Tedbirler-114
D. -Uluslararası Tedbirler-115
V. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ İLE İLGİLİ TEMEL ULUSLARARASI BELGELER-116
A. -Genel Olarak-116
B. -Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme-118
C. -Terörizmin Finasmanı ve Suç Gelirlerinin Aklanması, Araştırılması, Elkonulması, Müsaderesine Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi-123
D. -Mali Sistemin Kara Paranın Aklanması ve Terörizmin Finansmanı Amacıyla Kullanımının Önlenmesi Hakkında 2005/60 Sayılı Avrupa Birliği Direktifi-125
E. -Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararları-129
1. -Genel Olarak-129
2. -Güvenlik Konseyi Kararları-130
a. -1267 Sayılı Karar-130
b. -1333 Sayılı Karar-131
c. -1363 Sayılı Karar-131
d. -1368 Sayılı Karar-131
e. -1373 Sayılı Karar-132
f. -1377 Sayılı Karar-135
g. -1390 Sayılı Karar-135
h. -1452 Sayılı Karar-136
ı. -1455 Sayılı Karar-136
j. -1526 Sayılı Karar-136
k. -1617 Sayılı Karar-137
l. -1730 Sayılı Karar-138
m. -1735 Sayılı Karar-138
n. -1904 Sayılı Karar-140
o. -1988 ve 1989 Sayılı Kararlar-142
3. -BM Yaptırımlar Komitesi ve Listeleme-143
F. -FATF’ın Karapara Aklama ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesine İlişkin 40 Tavsiyesi-147
1. -Karapara Aklama ve Terörizmin Finansmanı İle Mücadele Politikaları ve Koordinasyon-149
2. -Karapara Aklama ve Müsadere-150
3. -Terörizmin Finansmanı ve Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanı-151
4. -Önleyici Tedbirler-153
5. -Tüzel Kişilerde ve Tüzel Kişi Olmayan Teşekküllerde Şeffaflık ve Gerçek Faydalanıcılık-162
6. -Yetkili Makamların Yetki ve Sorumlulukları ve Diğer Kurumsal Tedbirler-162
7. -Uluslararası İşbirliği-167
VI. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ İLE İLGİLİ ÇALIŞAN TEMEL ULUSLARARASI KURULUŞLAR-171
A. -Genel Olarak-171
B. -Uluslarüstü, Uluslararası ve Bölgesel Kuruluşlar-172
1. -BirleÅŸmiÅŸ Milletler-172
2. -Mali Eylem Görev Gücü (FATF)-177
3. -Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (İMF)-182
4. -Avrupa BirliÄŸi-184
5. -Avrupa Konseyi-192
6. -Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT)-195
7. -Egmont Gurubu-197
8. -Wolfsberg Gurubu-199
9. -İnterpol (Uluslararası Polis Teşkilatı)-200
10. -Europol (Avrupa Polis Bürosu)-201
11. -İslam Konferansı Örgütü (İKÖ)-203
12. -Amerikan Devletler Örgütü-205
13. -Afrika Birliği Örgütü-206
14. -Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)-207
15. -Karadeniz Ekonomik Ä°ÅŸbirliÄŸi (KEÄ°)-208
VII. -BAZI ÜLKELERDE TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNE YÖNELİK YAPILAN ÇALIŞMALAR-209
A. -Amerika BirleÅŸik Devletleri-210
1. -Genel Olarak-210
2. -Tarihsel Süreç-210
a. -11 Eylül 2001 Öncesi-210
b. -11 Eylül 2001 Sonrası-211
c. -Terörizmin Finansmanına İlişkin Düzenlemeler-214
B. -Ä°ngiltere-221
1. -Tarihsel Süreç-221
2. -Terörizmin Finansmanına İlişkin Düzenlemeler-223
C. -Almanya-229
1. -Tarihsel Süreç-229
2. -Terörizmin Finansmanına İlişkin Düzenlemeler-229
D. -Fransa-233
1. -Tarihsel Süreç-233
2. -Terörizmin Finansmanına İlişkin Düzenlemeler-235
E. -Ä°spanya-238
1. -Tarihsel Süreç-238
2. -Terörizmin Finansmanına İlişkin Düzenlemeler-240
F. -Ä°srail-245
1. -Tarihsel Süreç-245
2. -Terörizmin Finansamına İlişkin Düzenlemeler-246
VIII. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNDE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ-247
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDATERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ
I. -GENEL OLARAK-253
II. -TERÖRİZMİN FİNANSMANI İLE İLGİLİ TEMEL YASAL DÜZENLEMELER-255
A. -Genel Olarak-255
1. -Terörün Tanımı-255
2. -Terör Suçlusu-258
3. -Terör Suçu ve Terör Amacıyla İşlenen Suç-259
a. -Mutlak Terör Suçları-259
b. -Terör Amacıyla İşlenen Suçlar-260
c. -Terör Örgütü Kavramı-261
B. -Taraf Olduğumuz Uluslararası Düzenlemeler-263
C. -3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu-264
D. -5237 sayılı Türk Ceza Kanunu-265
E. -5326 Sayılı Kabahatler Kanunu-266
F. -5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun-267
G. -Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik-269
H. -Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik-270
I. -Terörün Finansmanına Yönelik Şüpheli İşlemlerin Bildirimi Genel Tebliği-270
III. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ İLE İLGİLİ ÇALIŞAN TEMEL KURUM VE KURULUŞLAR-271
A. -Mili Güvenlik Kurulu-271
B. -Terörle Mücadele Yüksek Kurulu-272
C. -Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı-273
D. -Jandarma Genel Komutanlığı-274
E. -Emniyet Genel Müdürlüğü-275
F. -Adli Makamlar-276
1. -Cumhuriyet Savcılığı-276
2. -Mahkemeler-277
G. -Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK)-277
IV. -TÜRK HUKUKUNDA TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNE YÖNELİK TEDBİRLER-279
A. -Ceza Hukukuna Ä°liÅŸkin Tedbirler-279
1. -Maddi Ceza Hukuku Bakımından Terörün Finansmanı Suçu-279
a. -Genel Olarak-279
aa. -Mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu-280
ab. -Türk Ceza Kanunu-281
ac. -Terörle Mücadele Kanunu-282
aca. -5532 sayılı Kanunla Değişiklik Yapılmadan Önceki Durum-282
acb. -5532 sayılı Kanunla Müstakil Bir Suç Olarak Düzenlenmesi-283
b. -Suçun Maddi Konusu-284
c. -Korunan Hukuksal Yarar-285
d. -Suçun Faili-287
da. -Gerçek Kişi-288
db. -Tüzel Kişi-288
e. -Suçun Mağduru-289
f. -Suçun Unsurları-289
fa. -Kanuni Unsur-289
fb. -Maddi Unsur-291
fba. -Fon SaÄŸlama-291
fbb. -Fon Toplama-292
fc. -Manevi Unsur-293
fd. -Hukuka Aykırılık-294
g. -Suçun Özel Görünüş Şekilleri-294
ga. -Teşebbüs-294
gb. -Ä°ÅŸtirak-294
gc. -İçtima-295
h. -Suçu Etkileyen Haller-295
ha. -Ağırlatıcı Sebep-295
hb. -Etkin Pişmanlık Halleri-296
hba. -Cezasızlık Hali-297
hbb. -Cezada Ä°ndirim-298
ı. -Soruşturma-298
j. -KovuÅŸturma-300
k. -Yaptırım-300
ka. -Hürriyeti Bağlayıcı Ceza-300
kb. -Kabahatler Kanunu Uyarınca Verilecek Para Cezası-301
kc. -Faaliyet Ä°zninin Ä°ptali-302
kd. -Müsadere-303
kda. -Genel Olarak-303
kdb. -Eşya Müsaderesi-305
kdc. -Kazanç Müsaderesi-306
l. -Suçluların Geri Verilmesi ve Adli Yardımlaşma-308
m. -Seçenek Yaptırımlara Çevirme ve Erteleme Yasağı-311
n. -Zamanaşımı-312
na. -Dava Zamanaşımı-313
nb. -Ceza Zamanaşımı-313
2. -Ceza Muhakemesi Hukuku Bakımından Koruma Tedbirleri-314
a. -Genel Olarak-314
b. -Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara El Koyma-315
c. -Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini-318
B. -Önleyici Tedbirler-320
1. -Genel Olarak-320
2. -İdari Kararla Malvarlıklarının Dondurulması Tedbiri-321
a. -Terim Sorunu-321
b. -Yasal Dayanaklar-324
ba. -Birleşmiş Milletlerin 1267 ve 1373 sayılı Kararları-324
bb. -Bakanlar Kurulu Kararları-327
c. -Kararlara Karşı Yasa Yolları-328
3. -Mali Suçları Araştırma Kurulu’nun (MASAK) Denetimi-342
a. -Genel Olarak-342
b. -Yükümlülük Denetimi-343
ba. -Denetimin Kapsamı ve Türleri-346
baa. -Yükümlülük Uyum Denetimi-346
bab. -Yükümlülük İhlal İncelemesi-348
bb. -Denetimin Başlatılması-348
bc. -Denetim Elemanlarının Görevlendirilmesi-349
bd. -Denetim Elemanlarının Yetkileri-349
bda. -Bilgi, Belge İsteme ve Kayıtları İnceleme-350
bdb. -Yükümlülük İhlallerini Bildirme-350
bdc. -Elkoyma ve DiÄŸer Koruma Tedbirlerini Talep Etme-351
be. -Denetim Raporları-352
c. -Bilgi ve Belge Toplama-352
d. -İdari Para Cezası Verme-353
e. -Uluslararası İşbirliği Yapma-354
4. -Finansal Kuruluşlar Tarafından Alınacak Tedbirler-355
a. -Genel Olarak-355
b. -Müşteriyi Tanıma ve Kimlik Tespiti-359
ba. -Zorunlu Kimlik Tespiti-360
bb. -Gerçek Kişilerde Kimlik Tespiti-361
bc. -Tüzel Kişilerde Kimlik Tespiti-362
bd. -Dernek, Vakıf, Sendika, Siyasi Partilerde Kimlik Tespiti-363
be. -Tüzel Kişiliği Olmayan Teşekküllerde Kimlik Tespiti-364
bf. -Kamu Kurumlarında Kimlik Tespiti-365
bg. -Başkası Adına Hareket Edenlerde Kimlik Tespiti-365
c. -Şüpheli İşlem Bildirimi-366
ca. -Genel Olarak-366
cb. Tanım-369
cc. -Bildirime Ä°liÅŸkin Usul ve Esaslar-369
cd. -Şüpheli İşlemlerin Analizi-371
ce. -Bildirimin Gizliliği ve Bildirimde Bulunanların Korunması-371
d. -Eğitim, İç Denetim, Kontrol ve Risk Yönetim Sistemleri ile Uyum Görevlisi Atanması-372
e. -Bilgi Verme Yükümlülüğü-374
ea. -Nakit İşlem Bildirimi ve Devamlı Bilgi Verme-374
eb. -Bilgi ve Belge Verme-375
f. -Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü-376
g. -Özen Yükümlülüğü-376
h. -Yükümlülüklere Aykırılıklar-376
ha. -İdari Para Cezaları-376
hb. -Hürriyeti Bağlayıcı Cezalar-378
ı. -Yükümlülerin Korunması-378
5. -DiÄŸer Tedbirler-379
a. -Erişim Sistemi Kurulması-379
b. -Gümrük İdaresine Yapılacak Açıklama-379
c. -Başkası Hesabına İşlem Yapıldığının Beyan Edilmemesi-380
V. -TEDBİRLERİN İNSAN HAKLARI, MÜLKİYET HAKKI VE ANAYASAMIZ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-381
A. -Genel Olarak-381
B. -Tedbirlerin İnsan Hakları Açısından Değerlendirilmesi-381
C. -Tedbirlerin Mülkiyet Hakkı ve Anayasamız Açısından Değerlendirilmesi-392
VI. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ KONUSUNDA ÜLKEMİZE YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER-395
A. -Genel Olarak-395
B. -Terörün Tanımı-396
C. -Terörün Finasmanı Suçunun Tanımı-398
D. -FATF’ın Ülkemize Yönelik Eleştirileri-401
E. -Eleştirilerin Karşılanmasına Yönelik Düzenleme Yapmanın Zorlukları-407
BEŞİNCİ BÖLÜM
TERÖRİZMİN FİNANSMANINA TAHSİS EDİLENPARASAL DEĞERLERİN VERGİSEL YÖNÜ
I. -TERÖRİZMİN FİNANSMANINA TAHSİS EDİLEN PARASAL DEĞERLER VE VERGİLENDİRME İLİŞKİSİ-409
II. -TERÖRİZMİN FİNANSMANINA TAHSİS EDİLEN PARASAL DEĞERLERİN VERGİ HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-412
A. -Vergi Adaleti İçin Vergilendirmede Genellik ve Eşitlik İlkeleri-412
B. -Vergiyi Doğuran Olayın Yasalarca Yasaklanmış Olması-413
C. -Ekonomik Yaklaşım İlkesi Bakımından-414
III. -YÜKÜMLÜLERİN DENETİMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-415
IV. -BAZI VERGİ SUÇLARI VE KABAHATLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-416
A. -Genel Olarak-416
B. -Vergi Kaçakçılığı Suçu-417
C. -Vergi Ziyaı-419
D. -Usulsüzlük-420
V. -TÜRK VERGİ SİSTEMİNDE TERÖRİZMİN FİNANSMANINA TAHSİS EDİLEN PARASAL DEĞERLERİN GELİR VERGİLERİ BAKIMINDAN İNCELENMESİ-421
A. -Genel Olarak-421
B. -Gelir Vergisi Açısından-422
1. -Genel Olarak-422
2. -Gelir Vergisinin Konusu ve Bazı Gelir Unsurları Bakımından İncelenmesi-423
a. -Ticari Kazançlar-424
b. -Zirai Kazançlar-424
3. -Gelir Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay ve Elde Edilen Parasal DeÄŸerler-426
C. -Kurumlar Vergisi Açısından-427
SONUÇ-429
KAYNAKÇA-437
I. KONUNUN ÖNEMİ VE ÇALIŞMANIN AMACI
Uzun bir geçmiÅŸe sahip olmakla beraber 196O\\\′lı yıllardan itibaren ulus¬lararası toplumun deÄŸiÅŸmez gündem maddelerinden biri haline gelen terö¬rizm, son yıllarda özellikle de Amerika BirleÅŸik Devletlerine yönelik 11 Ey¬lül 2001 tarihinde yapılan terör eylemleri ile birlikte önemli geliÅŸmeler kay¬detmiÅŸtir. Terörizim bu tarihten sonra almış olduÄŸu görünüm bakımından uluslararası barış ve güvenliÄŸe yönelik önemli bir tehdit algısı oluÅŸturduÄŸu uluslararası toplum tarafından kabul edilmiÅŸ ve bu tarihten sonra yapılan çalışmalara bu algı önemli ölçüde yön vermiÅŸtir. Bu yüzyılda ve özellikle de son on yılda ciddi bir artış gösteren terörist eylemler; dünyanın pek çok bölgesinde hükümet ve çok uluslu ÅŸirket binalarının bombalanması, yolcu uçak ve gemilerin kaçırılması, diplomatik temsilciliklere, havalimanlarına, alışveriÅŸ merkezlerine, metro ve tren istasyonlarına karşı saldırılarda bulu¬nulması, hükümet yetkilileri, diplomatlar ve iÅŸ adamlarının kaçırılması ya da bu kiÅŸilerin suikasta uÄŸraması gibi deÄŸiÅŸik ÅŸekillerde uluslararası toplu¬mun karşısına çıkmaktadır. Özelde de Ãœlkemiz açısından 30 yıldır terörle ciddi ÅŸekilde karşı karşıya kalan ve yaklaşık kırk bin insanın yaÅŸamına mal olan terörizm sorunu, Ãœlkemiz ve Dünyamız bakımından çok ciddi bir teh¬dit ve güvenlik sorunu haline gelmiÅŸtir.1
11 Eylül 2001 tarihinde iç hat seferlerini yapmakta olan dört sivil yolcu uçağı kaçırılmış ve birer füze haline dönüştürülerek Dünya Ticaret Merkezi ile Pentagon olarak da bilinen Amerikan Savunma Bakanlığına saldırı gerekleÅŸtirilmiÅŸtir. Dünya da \\\"Süper Güç\\\" olarak adlandırılan, istihbarat ve savunma sistemi bakımından tartışmasız bir üstünlüğe sahip olan ABD\\\′nin kendi topraklarında askeri ve ekonomik gücünü simgeleyen binalarını he¬def alan ve binlerce sivilin ölümüne neden olan eylemler, dünya kamuo¬yunda çok ciddi bir psikolojik etki yaratmıştır. Söz konusu eylemler, soÄŸuk savaÅŸ sonrasında tek süper güç olarak kalan ABD\\\′nin çöküşü ve yeni bir dünya düzeninin kuruluÅŸu için bir dönüm noktası teÅŸkil ettiÄŸi, medeniyetler çatışmasının baÅŸlangıcı olduÄŸu ÅŸeklinde pek çok spekülasyonu da berabe¬rinde getirmiÅŸtir. KuÅŸkusuz, insanlık tarihinin kaydettiÄŸi en büyük terör olayı olarak tarihe geçen bu eylemler, uluslararası terörizmin ulaÅŸtığı boyu¬tu ve Dünya barışma yönelik olumsuz etkilerini açık bir ÅŸekilde ortaya koymuÅŸtur.
11 Eylül saldırılarının ardından Dünya yeni bir sürece girdi. Bu tarih¬ten hemen sonra Amerika BirleÅŸik Devletleri önderliÄŸinde \\\"teröre karşı sa¬vaÅŸ\\\" adı altında yeni bir dönem baÅŸladı. Bu sürecin hukuk açısından önem taşıyan yönlerinden biri, Amerika BirleÅŸik Devletleri ve Ä°ngiltere baÅŸta ol¬mak üzere birçok ülkedeki yönetimlerin, terörle mücadele amacıyla, yü¬rütme organının yetkilerini geniÅŸletici, bir kısım temel hakları sınırlayıcı nitelikte yasal düzenlemeler yapması oldu. ABD, Ä°ngiltere, Almanya, Fran¬sa, Ä°spanya gibi yerleÅŸik demokrasiye sahip birçok ülke ya yeni terörle mü¬cadele yasaları çıkardı ya da mevcut yasalarda güvenlik önlemlerini artına ve bazı temel hakları sınırlayıcı düzenlemeler yaptı. Dünyanın en önemli ekonomik ve siyasal güçlerinden biri olarak kabul edilen ABD, bu çapta bir terörü tarihinde belki de ilk kez 11 Eylül saldırısıyla yaÅŸadı. Amerikan top¬lumunda yaÅŸanan ÅŸok, kısa sürede yeni bir terörle mücadele yasasının çıka¬rılmasıyla sonuçlandı. Benzer bir durum, Londra metrosunun bombalan¬ması ile kendini küresel terörün hedeflerinden biri olarak gören Ä°ngiltere\\\′de görüldü. Ä°ngiliz Parlamentosu çok \\\"kısa bir sürede terörle mücadele için yeni yasal düzenlemeler yapma yoluna gitti. 11 Eylülden sonra yapılan terörle mücadele yasalarında, batı demokrasilerinde rejimi korumak amacıyla kimi demokratik deÄŸerlerden fedakarlık edilebileceÄŸi yönünde oluÅŸan kanaatin bu alanda yapılan düzenlemelere yansımaları açıkça görülmektedir.2 Bu kapsamda bazı devletlerin ve uluslararası örgütlerin sorunu; klasik ceza hukuku ve suç teorisinin kapsam alanını geniÅŸleten veya ceza hukuku dı¬şında ve hatta demokratik hukuk kuralları dışında önleyici suç siyaseti ted¬birleri ile çözüm bulma yoluna gittiÄŸi gözlemlenmektedir.
Geçekleştirilen terör eylemleri neticesinde küresel terörün ulaşmış ol¬duğu uluslararası boyutlar göz önüne alındığında terör örgütlerinin varlık¬larının devamı ve faaliyetlerinin yürütülmesi için büyük miktarda finans¬mana ihtiyaç duydukları anlaşılmaktadır.3 Terör örgütlerinin faaliyetleri için silah ve malzeme tedariki, örgüt üyelerinin iaşesi, seyahat ve benzeri giderleri, gelişen teknolojiyi takip için gerekli olan fonlar, propaganda faali¬yetleri için gerekli harcamalar ve diğer giderleri toplandığında, amaçlarını gerçekleştirmek için bir örgütün kurulması, devamlılığı ve faaliyetleri için önemli miktarlarda finansmana ihtiyaçları olduğu görülmektedir.4
Bu noktada, terör örgütlerinin varlığını devam ettirebilmek ve belirli bir güç yaratabilmek amacıyla, yasal ve yasal olmayan birçok faaliyete giriş¬tikleri görülmektedir. Terör örgütleri çoğunluğu organize suç gruplarının faaliyet alanı olan bir çok suç tipine yöneldikleri, yerel ve yabancı organize suç gruplarıyla birlikte, finans kaynaklarını güçlendirmek için başta uyuş¬turucu olmak üzere, silah ve mühimmat kaçakçılığı, insan ticareti, göçmen kaçakçılığı, bilişim suçlan ve karaparamn aklanması gibi birçok suç alanın¬da organize suç örgütleriyle birlikte faliyette bulundukları ve önemli mik¬tarlarda gelirler elde ettikleri gözlemlenmektedir. Bunlardan uyuşturucu madde kaçakçılığı suçları ile ilgili olarak, uyuşturucu üretim, sevkiyatı, da¬ğıtımı ve satışı dahil faaliyetin her safhasına katıldıkları belirlenmiştir. Ay¬rıca, uluslararası bankacılık sistemleri de terör örgütlerinin hedefi haline gelmiştir. Bu da bizi, terör örgütlerinin ana çatısı her ne kadar siyasi nitelikli görünse de, terörizmi besleyen kaynakların çoğunun suç nitelikli faaliyet¬lerden elde edildiği sonucuna götürmektedir.5
Terör örgütlerinin finansman kaynaklarına yönelmeleri neticesinde her geçen gün artan oranda zenginleştikleri ve eskisine nazaran çok büyük ekonomik güçler haline geldikleri gözlemlenmektedir. Terör örgütlerinin devlet ve kamuoyu desteği veya silahlı güçlere sahip olmaları daha da
önemlisi milyarlarca Doları elinde bulunduran ekonomik açıdan çok güçlü organizasyonlara dönüşmesi, bu örgütlerin ulusal ve uluslararası düzeyde eylem yapabilme kabiliyeti ve etki edebilme derecelerini arttırmakta, terö¬rizmin günümüzde ulaştığı boyutu açıkça ortaya koymaktadır. Bu durum, I terörizmle mücadelede terörizmin finansmanı ile mücadelenin ve terörün finansmanının önlenmesinin önemini ortaya koymaktadır. Bu amaçla terör örgütlerine ait mali kaynakların ve bu kaynakların akışının tespiti, izlenme¬si ve önlenmesi konusu, terör örgütlerinin yapısı ve faaliyetlerinin tespiti ve izlenmesi bakımından son derece önemli bir terörizmle mücadele yöntemi olarak ön plana çıkmakta ve her geçen gün önemini daha da arttırmaktadır.
Terörizmle etkin mücadelede ancak terörün finansmanının önlenmesi-1 ne yönelik etkili tedbirler ve yasal düzenlemelerle başarılı olunacağı hususu hiç kuşkusuz göz ardı edilmemesi gereken önemli bir gerçektir. Klasik suçla mücadele yöntemlerinin organize suçları önlemede fazla etkili olmadığı görüldüğünden, suçluları suç gelirinden mahrum etmek ve dolayısıyla çı¬kar amaçlı suç işlenmesini önlemek amacıyla karapara aklama suçunun ül¬ke mevzuatlarına dâhil edilmektedir. Benzer bir şekilde; terörün uluslarara-1 sı boyut kazanması ve terör örgütlerinin diğer organize suç örgütleriyle ay¬nı alanlarda faliyet göstermek suretiyle önemli miktarlarda gelir elde etme-1 leri nedeniyle terörle etkin bir şekilde mücadele için klasik tedbir ve uygu¬lamaların yanında terör örgütlerinin finans kaynaklarının kurutulması ge¬rektiği fikri uluslararası toplumda büyük ölçüde kabul görmeye başlamıştır. Böylece terörle mücadelenin var olan boyutlarına yeni bir boyut olan terö-J rün finansmanı ile mücadele boyutu eklenmiştir. Bu fikrin en önemli yan¬sıması terör eylemlerini gerçekleştirenlerin yanında onları finanse edenlerin de cezalandırılması için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması olmuştur, Çünkü terör faaliyetlerini finanse eden ve bu yolla masum insanların ölü-1 müne dolaylı da olsa sebep olan kişiler, bombaları yerleştiren veya taşıyan I kişilerden farklı görülmemelidir. Paranın, terörizmin hayat kaynağı olduğu I gerçeğinden hareketle teröristlerin yanı sıra terörü finanse edenlerin de en ağır cezayı almayı hak ettikleri gerek ulusal gerekse uluslararası platform¬larda vurgulanmakta ve teröristler ve onları finanse edenler açısından haya-1 tın zorlaşnnlması gerektiği hususu dile getirilmektedir.6
Küreselleşen terörizmin yöneldiği hedeflere bakıldığında, terör örgüt-1 lerinin faaliyetlerini finanse edebilmek amacıyla ihtiyaç duydukları finansal I
Ulusal ve uluslararası hukuk çevrelerinde yürütülmekte olan teröriz-l min finansmanıyla mücadelenin, terörizmin kazandığı küresel boyut ve I onun etkilerine ilişkin durumun doğurduğu yeni hukuki ihtiyaçların bul konudaki mevcut uluslararası ve ulusal hukuk mekanizmalarının söz konu-l su yeni ihtiyaçlar karşısındaki durumu değerlendirilerek ortaya konulması! amaçlanmaktadır.
II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI
Terörle mücadelenin, hukuki, siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel ve as-l keri olmak üzere çok yönlü ve uzun vadeli tedbirleri zorunlu kıldığı orta-l dadır. Bu bakımdan terörizmin finansmanının önlenmesi konusunun yal-l nızca hukuksal boyutunun bulunmadığı, konunun güvenlik, siyasal, sosyali dinsel, ekonomik, kültürel ve benzeri başkaca boyutlarımnda olduğu artikl bilinen bir gerçektir.
Terörün Dünyadaki geçmişinin oldukça eski ve günümüzde ise dün-1 yayı küresel ölçüde tehdit eden bir olgu olmasına rağmen hukuksal alanda! terörle mücadele ve bu alandaki mücadele yöntemleri tarihsel olarak yenil sayılır. Terörizmin finansmanı ile mücadele ve finansmanın önlenmesine! ilişkin yöntemler ise daha çok yenidir. Terörizmin finansmanı, günümüz! teknolojik gelişim ve iletişim imkanları dikkate alındığında kullanılan metot! ve mücadele yöntemleri bakımından kendine özgü bir yapıya sahiptir. Bul suçluluk türü ile mevcut mücadele metotları ile başarıya ulaşmanın müm¬kün olmadığının terörün uluslararası düzeyde ulaştığı boyut ve terör örgüt-1 lerinin sahip oldukları finansal kaynakların boyutu ile iyice anlaşıldığı j rülmektedir.
Öte yandan günümüzde, bilişim teknolojileri ve finansal sistemlerde! kullanılan araçların çeşitliliğine paralel olarak, her geçen gün yeni tür, sınır¬sız sayıda terörün finansmanını kolaylaştırıcı yöntemler ortaya çıkmaktadır! Bu durum ise, küresel düzeydeki terörün finansmanı sorununu etkin biri şekilde çözümleyebilmek için çok boyutlu tedbirlerin alınması gerekliliğini! ortaya koymaktadır.8
Terörizmin finansmanı ve finansmanın önlenmesinin siyasal, sosyal,! ekonomik, askeri, dini, kültürel, hukuksal ve başka açılardan çok yönü ile incelenebilecek öneme sahip bir konunun çalışmanın ulaşabileceği boyut dikkate alındığında sınırlandırılması bir ölçüde zorunluluk arz etmektedir. Bu nedenle konuyu hukuksal açıdan sınırlandırarak incelemeyi tercih etti¬ğimizi belirtmek isterim.
III. Ä°NCELEME PLANI
Konumuzun inceleme planı giriş ve sonuç bölümü dışında beş bölüm¬den oluşmaktadır.
Birinci Bölümde; konunun daha iyi anlaşılabilmesi bakımından terör ve terörizm kavramını genel olarak ele alıp incelemenin uygun olacağı düşün¬cesiyle, terör, terörizm ve organize suç kavramı, terörizmin tarihsel süreci, terörizmin amacı, siyasal, sosyal ve ekonomik nedenleri ve türleri, sosyal, siyasal, ekonomik ve küresel alanlara etkileri, terörizmin ulusal ve uluslara¬rası hukuktaki tanımı konusundaki günümüzde yaÅŸanan problemler, terö¬rizmin Dünya ve Türkiye\\\′deki tarihsel süreci incelenmiÅŸtir.
İkinci Bölümde; Terörizmin finansmanı kavramı incelenerek terörizmin finansmanının tarihsel süreci, terör örgütlerinin finansman ihtiyacının ne¬denleri, dünyadaki küresel terörizmin miktar olarak ulaştığı tahmini boyut¬ları, ülkeler ve küresel bakımdan ekonomik etkileri, yasal ve yasal olmayan finansal kaynakları, terörizmin finansmanında kullanılan yöntemler, terö¬rizmin finansmanı, karapara ve organize suçluluk ilişkisi incelenmiştir.
Üçüncü Bölümde; Terörizmin finansmanının önlenmesi amacıyla yapı¬lan çalışmalar ve uluslararası işbirliği konusu ele alınarak bu bağlamda; te¬rörizmin finansmanının önlenmesinde korunan hukuksal yarar, terörizmin finansmanının önlenmesinin terörle mücadelede etkinlik bakımından ge¬rekliliği ve zorunluluğu, hukuksal açıdan terörizmin finansmanının önlen¬mesinde kullanılan maddi ve şekli ceza hukuku ve terörist fonların izlenme ve denetimine ilişkin düzenlemeler, terörizmin finansmanının önlenmesi ile ilgili temel uluslararası düzenlemeler, sözleşmeler ve uluslararası kurum ve kuruluşlar ile bazı ülkelerde bu konuda yapılan çalışmalar ile terörizmin finansmanının önlenmesinde uluslararası işbirliği hususları ele alınmıştır.
Dördüncü Bölümde; Türk hukukunda terörizmin finansmanının ön¬lenmesi konusu ele alınarak, bu baÄŸlamda Türkiye\\\′de terörizmin finansma¬nı ile ilgili cemel yasal düzenlemeler ve bu konuda çalışan temel kurum ve kuruluÅŸlar ele alınmış, Türk Hukukunda terörizmin finansmanının önlen¬mesine yönelik tedbirlerden maddi ve ÅŸekli ceza hukukuna iliÅŸkin düzenlemelerden ceza hukuku bakımından terörizmin finansmanı suçu, ceza mu¬hakemesi hukuku bakımından ise soruÅŸturma ve kovuÅŸturma aÅŸamasındaki koruma tedbirleri, malvarlığının dondurulmasına yönelik tedbirler ve diÄŸer ı idari tedbirler, finansal ve finansal olmayan kuruluÅŸlar ile iÅŸ ve meslek sa¬hipleri tarafından alınacak tedbirler ile bu tedbirlerin Anayasa ve insan hak-1 lan baÄŸlamında mülkiyet hakkı ve terörizmin finansmanının önlenmesi ko- i nusunda ülkemize yöneltilen eleÅŸtiriler ele alınarak deÄŸerlendirilmiÅŸtir.
Beşinci Bölümde; Ülkemiz açısından terörizmin finansmanına tahsisi edilen parasal değerlerin vergisel yönü incelenerek bu bağlamda terörizmin finansmanına tahsis edilen parasal değerler ve vergilendirme ilişkisi, vergi hukukunun temel ilkeleri yönünden vergi adaleti ve vergiyi doğuran olay I bakımından, vergilendirmede genellik ve eşitlik ilkesi karşısında terörizmin] finansmanına tahsis edilen parasal değerlerin vergilendirilmesi, vergi hu¬kukundaki ekonomik yaklaşım ilkesi, yükümlülerin denetimi ve bazı vergi I suç ve cezaları bakımından, ayrıca Türk vergi sisteminde terörizmin fi-1 nansmarana tahsis edilen parasal değerler gelir vergisi ve kurumlar vergisi! bakımından ele alınarak incelenmiştir.
SUNUÅž
Artan terör eylemleriyle birlikte terörizmin kaydettiği gelişmeler ve almış olduğu küresel görünüm, ülkemiz ve Dünya bakımından uluslararası barış ve güvenliğe yönelik çok ciddi bir tehdit ve güvenlik sorunu hâline gelmiştir.
Terör örgütleri değişen ve gelişen küresel koşullara bağlı olarak eko¬nomik, sosyal ve siyasal alanlarda birtakım değişimler göstermekte, yeni imkanlar elde ermekte ve bu imkanları, amaçları doğrultusunda faaliyetle¬rini gerçekleştirmeye yönelik kullanmaktadırlar.
Küresel terörizmin ulaşmış olduğu uluslararası boyutlar göz önüne alındığında, terör örgütlerinin varlıklarının devamı ve faaliyetlerinin yürü¬tülmesi için, büyük miktarda finansmana ihtiyaç duydukları, bu ihtiyacı ise yasal ve yasal olmayan birçok faaliyet ve yöntemle elde etmeye çalıştıkları görülmektedir.
Terör eylemlerini gerçekleştirenlerin yanında onları finanse edenlerin eylemlerinin suç sayılması ve bu eylemlerden dolayı cezalandırılması için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması fikri benimsenmiştir.
Öte yandan, terörün uluslararası boyut kazanması ve terör örgütlerinin diğer organize suç örgütleri gibi uyuşturucu ticareti ve benzeri alanlarda da faaliyet göstermek suretiyle önemli miktarlarda suç geliri elde etmeleri ne¬deniyle terörle etkin bir şekilde mücadele için klasik tedbir ve uygulamala¬rın yanında terör örgütlerinin finans kaynaklarının kurutulması amacıyla malvarlıklarının dondurulması gereği önemli ölçüde kabul görmeye başla¬mıştır. Böylece terörle mücadelenin var olan boyutlarına terörün finansmanı ile mücadele boyutu eklenmiştir.
Demokrasiyi ve insan haklarını tehdit eden terörizm tehlikesi karşısın¬da devletlerin kendilerini savunmak ve korumak için alınacak önlemlerin aynı zamanda hukuk devleti ilkesine, demokratik ve evrensel değerlere ay¬kırı olmamasına özen gösterilmesi gerekmektedir. Anayasalarda düzenle¬nen temel hak ve özgürlüklerin korunması özgürlüklere saygı duyulması demokratik hukuk devleri ilkesinin gereğidir. Terörizmin önlenmesine yö¬nelik getirilecek aşın tedbirler kişi özgürlükleri ve kollektif özgürlükler üze¬rinde telafi edilemez etkiler doğurabilecektir. Bu amaçla yapılacak düzenIemelerde özgürlük ve güvenlik dengesinin özenle korunması gereğinin, terörizimle mücadelenin başarıya ulaşmasındaki önemi gözardı edilmemeldir.
Çalışma ile, terörizmle mücadelede terörizmin finansmanı ile mücade¬lenin ve terörün finansmanının önlenmesinin önemini ortaya koymaya, bu¬nu yaparken de terörizmle etkin mücadelede terörün finansmanının ön¬lenmesine yönelik etkili tedbirler yanında etkinliği sağlamada çok önemli olan yasal düzenlemelerle başarılı olunacağı gerçeğine işaret etmeye çalış¬tık. Terör örgütleri ve üyelerine, terörü finanse eden kişilerin ve bunların malvarlıklarına yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde idari, hukuki ve ge¬rekli diğer tedbirlerin alınarak terörün ve finansmanının önlenmesinin ve ülkemizde terörün finansmanına aktarılan parasal değerlerin vergisel boyu¬tunun incelenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.
Demokrasiyi ve insan haklarını tehdit eden terörizm tehlikesi karşısın¬da devletlerin kendilerini savunmak ve korumak için gereken önlemleri alması bir gereklilik olduğu kadar aynı zamanda bir görevdir. Ancak alına¬cak önlemlerin aynı zamanda hukuk devleti ilkesine, demokratik ve evren¬sel değerlere aykırı olmamasına özen gösterilmesi gerekmektedir. Anayasa¬larda düzenlenen temel hak ve özgürlüklerin korunması özgürlüklere saygı duyulması demokratik hukuk devleti ilkesinin gereğidir. Terörizmin ön¬lenmesine yönelik getirilecek aşırı tedbirler kişi özgürlükleri ve kollektif öz¬gürlükler üzerinde telafi edilemez etkiler doğurabilecektir. Bu amaçla yapıla¬cak düzenlemelerde özgürlük ve güvenlik dengesinin özenle korunması ge¬reğinin, terörizmle mücadelenin başarıya ulaşmasındaki önemi gözardı edil¬memelidir.
Bu çalışma, Ä°stanbul Ãœniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Mali Hukuk Anabilim Dalında, deÄŸerli hocam Prof. Dr. Süheyl DONAY\\\′m baÅŸkanlığın¬da, Prof. Dr. S.AteÅŸ OKTAR, Prof. Dr. Gülsen GÃœNEÅž, Yard. Doç. Dr. Z.Ertunç ŞİRÄ°N ve Yard. Doç. Dr. Ä°rfan BARLAS\\\′tan oluÅŸan jüri önünde 02.07.2010 tarihinde savunularak oy birliÄŸi ile kabul edilen, \\\"Hukuksal Açı¬dan Terörizmin Finansmanı, Önlenmesi ve Vergisel Boyutu\\\" adlı doktora tezinin çok küçük deÄŸiÅŸikliklerle basılmış halidir.
Akademik çalışmaya baÅŸladığım ilk günden beri teÅŸvikleri, öğretici ve yönlendiriciliÄŸiyle deÄŸerli katkılarını hiçbir zaman esirgemeyen doktora tez danışmanım saygıdeÄŸer Hocam Prof. Dr. Süheyl DONAY\\\′a,Yapmış oldukları katkılarından dolayı, deÄŸerli dost ve arkadaÅŸlarım Türkiye Adalet Akademisi BaÅŸkan Yardımcısı Hâkim Dr. Mehmet Murat YARDIMCI, Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdürlüğü Daire BaÅŸkanı Dr. Mustafa TAÅžKIN, Adalet Bakanlığı Avrupa BirliÄŸi Genel Müdürlüğü Tetkik Hâkimi Alpaslan MAMAK, Gaziantep Ağır Ceza Mahkemesi BaÅŸkanı Ser-kan ÇAÄžLAYAN ve çalışmayı okuma nezaketini göstererek katkı sunan Ma¬li Suçlan AraÅŸtırma Kurulu Uzmanı sayın Kevser SÖZMEN ALP\\\′e,Doktora çalışmalarım sırasında daima yardımını gördüğüm deÄŸerli dost ArÅŸ Gör. Dr. Cengizhan HATÄ°POÄžLU\\\′na,Tüm yaÅŸamımda her zaman maddi ve manevi desteÄŸi ve yakın ilgisini gördüğüm, çalışkanlığı, herkese karşı gösterdiÄŸi yardımseverliÄŸi ve hoÅŸgö¬rüsüne hayran olduÄŸum, özüyle, sözüyle bir olma erdeminine sahip Malte¬pe Ãœniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı dayım Prof. Dr. Åžaban ŞİMÅžEK\\\′e,Son olarak kitabı; Evimizde daima mutlu, huzurlu ve sevgi dolu bir ai¬le ve çalışma ortamı saÄŸlayan, sevgi, anlayış ve desteÄŸini esirgemeyen hayat arkadaşım sevgili eÅŸim Nurdan\\\′a saygı, sevgi ve şükranlık duygularımın göstergesi olarak, ayrıca çalışmalarım sırasında kendilerine yeterince zaman ayıramadığım için anlayışlarından dolayı sevgili çocuklarım Mustafa, Se¬nem ve Ali Erdem\\\′e armaÄŸan ediyor,
Teşekkürlerimi sunuyorum.
Urankent, Haziran 2012
Dr. Zeki YILDIRIM
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK TERÖR VE TERÖRİZM
I. -TERÖR VE TERÖRİZM KAVRAMI-9
II. -TERÖRİZMİN AMACI-13
III. -TERÖRİZMİN NEDENLERİ-15
A. -Genel Olarak-15
B. -Siyasi Nedenleri-18
C. -Sosyal Nedenleri-20
D. -Ekonomik Nedenleri-21
IV. -TERÖRİZMİN TÜRLERİ-22
A. -Siyasi Terörizm-22
B. -Bölücü Terörizm-22
C. -Din Motifli Terörizm-23
D. -Ulusal ve Uluslararası Terörizm-25
V. -TERÖRİZMİN ÇEŞİTLİ ALANLARA ETKİLERİ-27
A. -Sosyal ve Siyasi Etkileri-27
B. -Ekonomik Etkileri-28
C. -Küresel Etkileri-30
VI. -TERÖRİZMİN TANIMI-32
A. -Tanımlama Problemi-32
B. -Uluslararası Hukukta Terörizm-38
VII. -TERÖRİZMİN TARİHSEL SÜRECİ-39
A. -Terörizmin Dünyadaki Tarihsel Süreci-39
B. -Terörizmin Türkiye’deki Tarihsel Süreci-48
VIII. -TERÖRİZM VE ORGANİZE SUÇ İLİŞKİSİ-50
İKİNCİ BÖLÜM
TERÖRİZMİN FİNANSMANI KAVRAMI
I. -GENEL OLARAK-53
II. -TERÖRİZMİN FİNANSMANI-55
A. -Tarihsel Süreç-55
B. -Terörizmin Finansmanının Nedenleri-57
1. -Genel Olarak-57
2. -Örgüt Yapısı İçin Gerekli Maliyeti Karşılama-58
3. -Terör Eylemlerinin Maliyetini Karşılama-59
4. -Örgüt Üyeleri ve Yakınlarının İhtiyaçlarını Karşılama-61
5. -Diğer Maliyetleri Karşılama-62
C. -Terörizmin Finansmanının Ekonomik Etkileri-62
D. -Tahmini Boyutları-64
E. -Fon Transferinde Kullanılan Metotlar-65
1. -Genel Olarak-65
2. -Kuryeler Aracılığıyla Transfer-66
3. -Mali Kuruluşlar Aracılığıyla Transfer-68
4. -Bilişim Sistemleri Kullanılarak Yapılan Transfer-70
5. -Yeraltı Bankacılık Metodları Aracılığıyla Transfer-71
F. -Terörizmin Finansal Kaynakları-73
1. -Genel Olarak-73
2. -Yasal Faaliyetlerden Elde Edilen Kaynaklar-75
a. -Aidat ve Bağışlar-75
b. -Kâr Amacı Gütmeyen Kuruluşların Kullanılması-77
c. -Örgütsel Yayınlardan Elde Edilen Gelirler-79
d. -Ticari Faaliyetler-80
e. -Sosyal Etkinlikler-83
3. -Yasadışı Faaliyetlerden Elde Edilen Kaynaklar-83
a. -Uyuşturucu Madde Kaçakçılığı-84
b. -Silah Kaçakçılığı-86
c. -Göçmen Kaçakçılığı ve İnsan Ticareti-88
d. -Değerli Taş ve Maden Kaçakçılığı-89
e. -Akaryakıt, Sigara, Lüks Araç ve Diğer Kaçakçılık Yöntemleri-90
f. -Haraç Toplama-92
g. -Hırsızlık ve Gasp-93
h. -Fidye Alma-94
ı. -Sahtecilik-95
j. -Kredi Kartı ve Çek Karnesi Dolandırıcılığı-96
k. -Diğer Suçlar-97
4. -Destekçi Ülkeler ve Diğer Terör Örgütleri Tarafından Sağlanan Kaynaklar-97
III. -TERÖRİZMİN FİNANSMANI VE KARAPARA AKLAMA İLİŞKİSİ-101
IV. -TERÖRİZMİN FİNANSMANI VE ORGANİZE SUÇLULUK İLİŞKİSİ-104
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ AMACIYLAYAPILAN ÇALIŞMALAR VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ
I. -GENEL OLARAK-109
II. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNDE KORUNAN HUKUKSAL YARAR-110
A. -Devletlerin İç Toplum Düzeni-110
B. -Uluslararası Toplum Düzeni-111
III. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNİN TERÖRLE MÜCADELE BAKIMINDAN GEREKLİLİĞİ VE ZORUNLULUĞU-111
IV. -HUKUKSAL AÇIDAN TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNE YÖNELİK TEDBİRLER-113
A. -Genel Olarak-113
B. -Maddi ve Åžekli Ceza Hukukuna Ä°liÅŸkin Tedbirler-114
C. -Terörizmin Finansal Kaynaklarını İzleme ve Denetimine İlişkin Önleyici Tedbirler-114
D. -Uluslararası Tedbirler-115
V. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ İLE İLGİLİ TEMEL ULUSLARARASI BELGELER-116
A. -Genel Olarak-116
B. -Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme-118
C. -Terörizmin Finasmanı ve Suç Gelirlerinin Aklanması, Araştırılması, Elkonulması, Müsaderesine Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi-123
D. -Mali Sistemin Kara Paranın Aklanması ve Terörizmin Finansmanı Amacıyla Kullanımının Önlenmesi Hakkında 2005/60 Sayılı Avrupa Birliği Direktifi-125
E. -Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararları-129
1. -Genel Olarak-129
2. -Güvenlik Konseyi Kararları-130
a. -1267 Sayılı Karar-130
b. -1333 Sayılı Karar-131
c. -1363 Sayılı Karar-131
d. -1368 Sayılı Karar-131
e. -1373 Sayılı Karar-132
f. -1377 Sayılı Karar-135
g. -1390 Sayılı Karar-135
h. -1452 Sayılı Karar-136
ı. -1455 Sayılı Karar-136
j. -1526 Sayılı Karar-136
k. -1617 Sayılı Karar-137
l. -1730 Sayılı Karar-138
m. -1735 Sayılı Karar-138
n. -1904 Sayılı Karar-140
o. -1988 ve 1989 Sayılı Kararlar-142
3. -BM Yaptırımlar Komitesi ve Listeleme-143
F. -FATF’ın Karapara Aklama ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesine İlişkin 40 Tavsiyesi-147
1. -Karapara Aklama ve Terörizmin Finansmanı İle Mücadele Politikaları ve Koordinasyon-149
2. -Karapara Aklama ve Müsadere-150
3. -Terörizmin Finansmanı ve Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanı-151
4. -Önleyici Tedbirler-153
5. -Tüzel Kişilerde ve Tüzel Kişi Olmayan Teşekküllerde Şeffaflık ve Gerçek Faydalanıcılık-162
6. -Yetkili Makamların Yetki ve Sorumlulukları ve Diğer Kurumsal Tedbirler-162
7. -Uluslararası İşbirliği-167
VI. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ İLE İLGİLİ ÇALIŞAN TEMEL ULUSLARARASI KURULUŞLAR-171
A. -Genel Olarak-171
B. -Uluslarüstü, Uluslararası ve Bölgesel Kuruluşlar-172
1. -BirleÅŸmiÅŸ Milletler-172
2. -Mali Eylem Görev Gücü (FATF)-177
3. -Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (İMF)-182
4. -Avrupa BirliÄŸi-184
5. -Avrupa Konseyi-192
6. -Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT)-195
7. -Egmont Gurubu-197
8. -Wolfsberg Gurubu-199
9. -İnterpol (Uluslararası Polis Teşkilatı)-200
10. -Europol (Avrupa Polis Bürosu)-201
11. -İslam Konferansı Örgütü (İKÖ)-203
12. -Amerikan Devletler Örgütü-205
13. -Afrika Birliği Örgütü-206
14. -Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)-207
15. -Karadeniz Ekonomik Ä°ÅŸbirliÄŸi (KEÄ°)-208
VII. -BAZI ÜLKELERDE TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNE YÖNELİK YAPILAN ÇALIŞMALAR-209
A. -Amerika BirleÅŸik Devletleri-210
1. -Genel Olarak-210
2. -Tarihsel Süreç-210
a. -11 Eylül 2001 Öncesi-210
b. -11 Eylül 2001 Sonrası-211
c. -Terörizmin Finansmanına İlişkin Düzenlemeler-214
B. -Ä°ngiltere-221
1. -Tarihsel Süreç-221
2. -Terörizmin Finansmanına İlişkin Düzenlemeler-223
C. -Almanya-229
1. -Tarihsel Süreç-229
2. -Terörizmin Finansmanına İlişkin Düzenlemeler-229
D. -Fransa-233
1. -Tarihsel Süreç-233
2. -Terörizmin Finansmanına İlişkin Düzenlemeler-235
E. -Ä°spanya-238
1. -Tarihsel Süreç-238
2. -Terörizmin Finansmanına İlişkin Düzenlemeler-240
F. -Ä°srail-245
1. -Tarihsel Süreç-245
2. -Terörizmin Finansamına İlişkin Düzenlemeler-246
VIII. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNDE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ-247
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDATERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ
I. -GENEL OLARAK-253
II. -TERÖRİZMİN FİNANSMANI İLE İLGİLİ TEMEL YASAL DÜZENLEMELER-255
A. -Genel Olarak-255
1. -Terörün Tanımı-255
2. -Terör Suçlusu-258
3. -Terör Suçu ve Terör Amacıyla İşlenen Suç-259
a. -Mutlak Terör Suçları-259
b. -Terör Amacıyla İşlenen Suçlar-260
c. -Terör Örgütü Kavramı-261
B. -Taraf Olduğumuz Uluslararası Düzenlemeler-263
C. -3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu-264
D. -5237 sayılı Türk Ceza Kanunu-265
E. -5326 Sayılı Kabahatler Kanunu-266
F. -5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun-267
G. -Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik-269
H. -Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik-270
I. -Terörün Finansmanına Yönelik Şüpheli İşlemlerin Bildirimi Genel Tebliği-270
III. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ İLE İLGİLİ ÇALIŞAN TEMEL KURUM VE KURULUŞLAR-271
A. -Mili Güvenlik Kurulu-271
B. -Terörle Mücadele Yüksek Kurulu-272
C. -Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı-273
D. -Jandarma Genel Komutanlığı-274
E. -Emniyet Genel Müdürlüğü-275
F. -Adli Makamlar-276
1. -Cumhuriyet Savcılığı-276
2. -Mahkemeler-277
G. -Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK)-277
IV. -TÜRK HUKUKUNDA TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNE YÖNELİK TEDBİRLER-279
A. -Ceza Hukukuna Ä°liÅŸkin Tedbirler-279
1. -Maddi Ceza Hukuku Bakımından Terörün Finansmanı Suçu-279
a. -Genel Olarak-279
aa. -Mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu-280
ab. -Türk Ceza Kanunu-281
ac. -Terörle Mücadele Kanunu-282
aca. -5532 sayılı Kanunla Değişiklik Yapılmadan Önceki Durum-282
acb. -5532 sayılı Kanunla Müstakil Bir Suç Olarak Düzenlenmesi-283
b. -Suçun Maddi Konusu-284
c. -Korunan Hukuksal Yarar-285
d. -Suçun Faili-287
da. -Gerçek Kişi-288
db. -Tüzel Kişi-288
e. -Suçun Mağduru-289
f. -Suçun Unsurları-289
fa. -Kanuni Unsur-289
fb. -Maddi Unsur-291
fba. -Fon SaÄŸlama-291
fbb. -Fon Toplama-292
fc. -Manevi Unsur-293
fd. -Hukuka Aykırılık-294
g. -Suçun Özel Görünüş Şekilleri-294
ga. -Teşebbüs-294
gb. -Ä°ÅŸtirak-294
gc. -İçtima-295
h. -Suçu Etkileyen Haller-295
ha. -Ağırlatıcı Sebep-295
hb. -Etkin Pişmanlık Halleri-296
hba. -Cezasızlık Hali-297
hbb. -Cezada Ä°ndirim-298
ı. -Soruşturma-298
j. -KovuÅŸturma-300
k. -Yaptırım-300
ka. -Hürriyeti Bağlayıcı Ceza-300
kb. -Kabahatler Kanunu Uyarınca Verilecek Para Cezası-301
kc. -Faaliyet Ä°zninin Ä°ptali-302
kd. -Müsadere-303
kda. -Genel Olarak-303
kdb. -Eşya Müsaderesi-305
kdc. -Kazanç Müsaderesi-306
l. -Suçluların Geri Verilmesi ve Adli Yardımlaşma-308
m. -Seçenek Yaptırımlara Çevirme ve Erteleme Yasağı-311
n. -Zamanaşımı-312
na. -Dava Zamanaşımı-313
nb. -Ceza Zamanaşımı-313
2. -Ceza Muhakemesi Hukuku Bakımından Koruma Tedbirleri-314
a. -Genel Olarak-314
b. -Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara El Koyma-315
c. -Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini-318
B. -Önleyici Tedbirler-320
1. -Genel Olarak-320
2. -İdari Kararla Malvarlıklarının Dondurulması Tedbiri-321
a. -Terim Sorunu-321
b. -Yasal Dayanaklar-324
ba. -Birleşmiş Milletlerin 1267 ve 1373 sayılı Kararları-324
bb. -Bakanlar Kurulu Kararları-327
c. -Kararlara Karşı Yasa Yolları-328
3. -Mali Suçları Araştırma Kurulu’nun (MASAK) Denetimi-342
a. -Genel Olarak-342
b. -Yükümlülük Denetimi-343
ba. -Denetimin Kapsamı ve Türleri-346
baa. -Yükümlülük Uyum Denetimi-346
bab. -Yükümlülük İhlal İncelemesi-348
bb. -Denetimin Başlatılması-348
bc. -Denetim Elemanlarının Görevlendirilmesi-349
bd. -Denetim Elemanlarının Yetkileri-349
bda. -Bilgi, Belge İsteme ve Kayıtları İnceleme-350
bdb. -Yükümlülük İhlallerini Bildirme-350
bdc. -Elkoyma ve DiÄŸer Koruma Tedbirlerini Talep Etme-351
be. -Denetim Raporları-352
c. -Bilgi ve Belge Toplama-352
d. -İdari Para Cezası Verme-353
e. -Uluslararası İşbirliği Yapma-354
4. -Finansal Kuruluşlar Tarafından Alınacak Tedbirler-355
a. -Genel Olarak-355
b. -Müşteriyi Tanıma ve Kimlik Tespiti-359
ba. -Zorunlu Kimlik Tespiti-360
bb. -Gerçek Kişilerde Kimlik Tespiti-361
bc. -Tüzel Kişilerde Kimlik Tespiti-362
bd. -Dernek, Vakıf, Sendika, Siyasi Partilerde Kimlik Tespiti-363
be. -Tüzel Kişiliği Olmayan Teşekküllerde Kimlik Tespiti-364
bf. -Kamu Kurumlarında Kimlik Tespiti-365
bg. -Başkası Adına Hareket Edenlerde Kimlik Tespiti-365
c. -Şüpheli İşlem Bildirimi-366
ca. -Genel Olarak-366
cb. Tanım-369
cc. -Bildirime Ä°liÅŸkin Usul ve Esaslar-369
cd. -Şüpheli İşlemlerin Analizi-371
ce. -Bildirimin Gizliliği ve Bildirimde Bulunanların Korunması-371
d. -Eğitim, İç Denetim, Kontrol ve Risk Yönetim Sistemleri ile Uyum Görevlisi Atanması-372
e. -Bilgi Verme Yükümlülüğü-374
ea. -Nakit İşlem Bildirimi ve Devamlı Bilgi Verme-374
eb. -Bilgi ve Belge Verme-375
f. -Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü-376
g. -Özen Yükümlülüğü-376
h. -Yükümlülüklere Aykırılıklar-376
ha. -İdari Para Cezaları-376
hb. -Hürriyeti Bağlayıcı Cezalar-378
ı. -Yükümlülerin Korunması-378
5. -DiÄŸer Tedbirler-379
a. -Erişim Sistemi Kurulması-379
b. -Gümrük İdaresine Yapılacak Açıklama-379
c. -Başkası Hesabına İşlem Yapıldığının Beyan Edilmemesi-380
V. -TEDBİRLERİN İNSAN HAKLARI, MÜLKİYET HAKKI VE ANAYASAMIZ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-381
A. -Genel Olarak-381
B. -Tedbirlerin İnsan Hakları Açısından Değerlendirilmesi-381
C. -Tedbirlerin Mülkiyet Hakkı ve Anayasamız Açısından Değerlendirilmesi-392
VI. -TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİ KONUSUNDA ÜLKEMİZE YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER-395
A. -Genel Olarak-395
B. -Terörün Tanımı-396
C. -Terörün Finasmanı Suçunun Tanımı-398
D. -FATF’ın Ülkemize Yönelik Eleştirileri-401
E. -Eleştirilerin Karşılanmasına Yönelik Düzenleme Yapmanın Zorlukları-407
BEŞİNCİ BÖLÜM
TERÖRİZMİN FİNANSMANINA TAHSİS EDİLENPARASAL DEĞERLERİN VERGİSEL YÖNÜ
I. -TERÖRİZMİN FİNANSMANINA TAHSİS EDİLEN PARASAL DEĞERLER VE VERGİLENDİRME İLİŞKİSİ-409
II. -TERÖRİZMİN FİNANSMANINA TAHSİS EDİLEN PARASAL DEĞERLERİN VERGİ HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-412
A. -Vergi Adaleti İçin Vergilendirmede Genellik ve Eşitlik İlkeleri-412
B. -Vergiyi Doğuran Olayın Yasalarca Yasaklanmış Olması-413
C. -Ekonomik Yaklaşım İlkesi Bakımından-414
III. -YÜKÜMLÜLERİN DENETİMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-415
IV. -BAZI VERGİ SUÇLARI VE KABAHATLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ-416
A. -Genel Olarak-416
B. -Vergi Kaçakçılığı Suçu-417
C. -Vergi Ziyaı-419
D. -Usulsüzlük-420
V. -TÜRK VERGİ SİSTEMİNDE TERÖRİZMİN FİNANSMANINA TAHSİS EDİLEN PARASAL DEĞERLERİN GELİR VERGİLERİ BAKIMINDAN İNCELENMESİ-421
A. -Genel Olarak-421
B. -Gelir Vergisi Açısından-422
1. -Genel Olarak-422
2. -Gelir Vergisinin Konusu ve Bazı Gelir Unsurları Bakımından İncelenmesi-423
a. -Ticari Kazançlar-424
b. -Zirai Kazançlar-424
3. -Gelir Vergisinde Vergiyi DoÄŸuran Olay ve Elde Edilen Parasal DeÄŸerler-426
C. -Kurumlar Vergisi Açısından-427
SONUÇ-429
KAYNAKÇA-437
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı