Hukuk Terimleri Sözlüğü ( İngizlice - Türkçe ) Kemal DAYINLARLI
Hukuk Terimleri Sözlüğü ( İngizlice - Türkçe ) Kemal DAYINLARLI
Kemal DAYINLARLI
Sayfa Sayısı
:
1078
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9789757680550
ÖNSÖZ Türkiyede NATO inşaatlarının yapımı için tayin edilen Fransız şirketleri ile tanışmam 1955 yılında Gazi Eğitim Enstitüsü (bugünkü Gazi Üniversitesi) Fransızca bölümünden mezun olmamla başladı. Amerikan ve İngiliz firmaları ile iş ilişkilerim ise 1967 yılında başlamıştır. Yabancı firmalarla olan bu iş ilişkilerim, değişik alanlarda halen devam etmektedir. Türk ve yabancı firmalarla uzun süren bu iş ilişkilerimde hukuk, Türkçe, İngilizce ve Fransızca dillerinde sözleşmelerin hazırlanmasında, önemli ölçüde uygulama alanı bulmuştur. Bu çalışmalar göstermiştir ki, bir dilden diğer bir dile kalıplaşmış hukuk terimleri vasıtası ile düşünceyi doğru ve tam ifade etmek, ancak, birbirinden farklı her iki dilde aynı düşünceyi içeren terimleri bulmak ve onları iletişim için yerinde kullanmakla mümkün olmaktadır. Bunu başarmanın yolu ise, bir daha geri gelmemek üzere geçen yıllara bakmaksızın, daima ileriye dönük yoğun ve devamlı bir çalışmadan geçer. Vaktiyle, ömrümün uzun yıllarını hasrettiğim hukuk dünyasına daha faydalı olma ihtiyacını duymuştum. Bu temel düşünce ile başladığım 27 yıllık bir çalışmanın sonunda, 2004 yılında, Fransızca-Türkçe Hukuk Terimleri Sözlüğü′nün 3. baskısını ve aynı yıl Türkçe-Fransızca Hukuk Terimleri Sözlüğü′nün 2. baskısını Sayın Okurlarımın istifadesine sunma imkânı buldum. Bu eserlerle ilgili olarak, Türkiye′den ve Avrupa ülkelerinden gelen olumlu mesajlar, övgüler ve istekler, İngilizce-Türkçe Hukuk Terimleri Sözlüğüne duyulan ihtiyacı ortaya koymuştur. Her şeyin hayatta çalışma ile birlikte kısmetse olacağına inandığımız için, bundan 15 yıl kadar önce, 1995 yılında başladığım ve karşılaşılan tüm zorluklara rağmen üzerinde çalışmaktan hiçbir zaman vazgeçmediğim elinizdeki İngilizce-Türkçe Hukuk Terimleri Sözlüğü′nün hazırlanıp tamamlanması ve yayımlanması,ancak 2010 yılında, işte böyle sabırlı bir çalışma sonucunda gerçekleştirilebilmiştir. Türkiyede ve Avrupa ülkelerinde yıllardır uğraşı alanım olan iç tahkim ve milletlerarası tahkim davalarında, gerek avukat ve son zamanlarda gerekse hakem olarak ifa ettiğim görevlerde karşılaştığım ve büyük bir özen ve dikkatle derlediğim hukuk terimleri bu sözlükte yerlerini almıştır. Hemen belirtmek gerekir ki, Türk Hukukunda Kıta Avrupası Hukuku hâkim olduğundan, ciddi ve özenli bir çalışma sonucunda Fransız, İngiliz ve Amerikan Hukuklarında kalıplaşmış İngilizce ve Fransızca hukuk terimleri, deyim yerinde ise, yazılı metinlerden birer birer avlanarak ortaya çıkartılmış, bunların Türk Hukukundaki tam karşılıkları araştırılarak bulunmuş ve bu sözlükte yerlerine yerleştirilmiştir. Bu görüş, düşünce ve anlayışla hazırladığımız bu sözlüğün, Sayın Okurlarımızın bu alanda duyacakları ihtiyaçlarını önemli ölçüde karşılayacağı inancımızı, ömrünün önemli bir zaman dilimini bu alandaki hukuk uygulamasına hasreden bir hukukçu olarak içtenlikle ifade etmek isterim. Elbette, bunun takdiri ise, her zaman olduğu gibi bu sözlükten yararlanan Sayın Okurlarımıza aittir. Bu vesile ile, elinizdeki eserin ilk baskısının, bilgisayar tekniği kullanmak suretiyle olağanüstü bir gayret, titizlik ve özen göstererek, kusursuz ve noksansız yazımını gerçekleştiren asistanlarımdan, öncelikle yüksek lisansını Türkiye′de Ankara Üniversitesi′nde yapmış olan Sayın Av. Begüm CANa ve yüksek lisansını İngiltere′de Wales Üniversitesi′nde tamamlamış olan Sayın Av. Deniz TANDOĞAN′a içtenlikle teşekkür etmeyi bir borç bilirim. Ayrıca, gerek bu eserimin, gerekse bu eserimin sonunda isimlerini göreceğiniz diğer tüm yayınlarınım büyük bir olgunluk ve hoşgörü içinde basımını gerçekleştiren Sözkesen Matbaası sahibi değerli dostumSayın Adil SOZKESENe ve matbaanın emeği geçen tüm personeline içtenlikle teşekkür ederim. 01 Mayıs 2010 Kavakhdere-ANKARA Prof. Dr. Kemal DAYINLARLI Ankara Barosu Avukatlarından Sayın Okurlar, Elinizdeki sözlük sizlerden gelen ısrarlı istekler dikkate alınarak hazırlanmış ve yıllarca süren yoğun bir çalışma temposunun sonunda gün ışığına çıkmıştır. Bu çalışmamızın bazı özellikleri aşağıda dikkat ve takdirlerinize sunulmuştur; 1.Niteliği gereği sözlük, deyimlerin doğru karşılıklarını bulmak içinelden düşmez. Uzun yıllar boyunca hatta nesilden nesile intikalederek hizmet vermeye devam eder. Bu nedenle, sözlüktekullanılan kâğıdın, baskının ve kapağın yıllarca kullanmaya elverişli ve dayanıklı alması gerekir. Bu eser, sözlüklerdebulunması gereken bu özelliklere gereken dikkat ve özeningösterilmesi suretiyle hazırlanmıştır. 2.Sözlük 34.712 İngilizce hukuk terimini içermekte olup, buterimlerin baş harflerinin alfabeye göre sıralanması aşağıdakigibidir: A- 3082 G- 652 M- 1459 S- 2870 Y- 34 B- 1697 H- 530 N- 576 T- 1434 Z- 31 C- 4673 I- 1959 O- 1001 U- 374 D- 2385 J- 455 P- 3299 V- 381 E- 1795 K- 101 Q- 224 w- 650 F- 1272 L- 1529 R- 2246 X- 3.Sözlüğe ilk bakışta kolayca görüleceği gibi İngilizce hukuk terimlerinin sayısı ve bunların Türkçe karşılıkları hayli fazladır. Esasen hukuk terimlerinin her biri, belli bir hukuk kavramını kapsamına alıp, onu biçimlendirerek aynen yansıtan deyimlerdir. Bu itibarla, bu tür sözlüklerde örnek bolluğunun, deyimlerin tam karşılığının verilebilmesi için izlenmesi gereken en iyi yol olduğu inancını taşımaktayız. 4.İngilizce hukuk terimleri sıralanırken bazen, (/) işaretinden hemensonra eş anlamlı İngilizce hukuk terimlerine yer verildiğinigörebilirsiniz. Böylece o hukuk terimiyle ifade edilmek istenen hukukî müessesenin daha iyi anlaşılmasına çalışılmıştır. Örneğin;Accelerated amortizaîion/depreciation" terimi, "acceleratedamortization" ve "accelerated depreciation" olmak üzere Türkçedeaynı hukukî kavramı ifade eden iki farklı deyim olarak anlaşılmalıdır. Nitekim "amortization" ve "depreciation"kelimeleri eş anlamlıdır. 5.Sözlükte yer alan tamlamalar ifade edilirken "-" işaretikullanılmıştır. Tamlamalar, parantez içerisinde bulunmayan ilk kelimenin "-" işaretinin yerine kullanılması suretiyle okunmalıdır.Örneğin; sözlükte "insurance (burglary-)" olarak yer alan kavram,"burglary insurance" olarak anlaşılmalıdır. Ancak, bazı İngilizcekelimelerin özünde "-" işareti kullanılmaktadır. Bu kelimelerle oluşturulmuş tamlamalarda "-" işareti bir boşluk bırakılmaksuretiyle kullanılmıştır. Örneğin; "insurance (all-in -/′ kelimesinde "insurance" kavramı, "all-in" kelimesinden sonraki boşluklu "-"işaretinin yerine gelecek şekilde tamlamaya yerleştirilmelidir.Başka bir deyişle, kelime "all-in insurance" şeklindeanlaşılmalıdır. 6.Bu sözlük Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanıp 2009 yılında basılan, Türkçe "Yazım Kuralları" kitabına uygun olarak hazırlanmıştır. 7.Öte yandan İngilizcenin, Avrupa Birliği′nde en çok kullanılan resmî dil olduğu ve Avrupa Birliği ile Türkiye arasında üyelik müzakerelerinin halen devam ettiği dikkate alınırsa, İngilizce-Türkçe Hukuk Terimleri Sözlüğü′ne sıklıkla başvurulması kaçınılmazdır. Bu düşünceden hareketle, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri kanun metinlerinde, içtihatlarında ve doktrinlerinde benimsenip kullanılan hukuk terimlerinin, Türkçe hukuk terimlerinden hangisinin tam karşılığı olduğu araştırılıp, bulunmuşve sözlükte yerlerine konulmuştur. Bu kavramların elinizdeki sözlüğe eklenmesi, İngiliz hukukunda yer alan terimlerin yanına (U.K.); ABD hukukunda yer alan terimlerin yanma ise (U.S.) ifadesi getirilmek suretiyle gerçekleştirilmiştir. İnanıyoruz ki, böyle bir ön araştırma ve çalışmanın ciddiyet ve özenle gerçekleştirilmiş olması, sözlüğe daha güvenilir bir hüviyet kazandırmıştır. 8.Sözlükte yer alan Türkçe karşılıklar, İngilizce hukuk terimlerininkelime kelime Türkçeye çevirisinden ibaret olmayıp, İngiliz, ABDve Kıta AvrupasıHukuklarında kullanılan terimlerin TürkHukukundaki tam karşılıklarıdır. 9.Özellikle son yıllarda, ülkemizde hukuk alanında yeni terimlerindoğduğuna ve bu yeni hukuk terimlerine gerek doktrinde, gerekseYargıtay içtihatlarında yer verildiğine tanık olmaktayız. Ancak,bunların bazıları uygulamada benimsenerek yerini almakta, diğerleri ise daha doğar doğmaz kullanım dışı kalmaktadır.Kanaatimizce, her ne pahasına olursa olsun, mutlaka yeni terimkullanacağız dersek, kalıplaşmış ve hukukumuza yerleşmiş eski terimleri tahrip etme ve onların ifade ettiği anlamları tam ifadeedememe riski ile karşılaşırız. Öyle ki, onlar geçmişte belli birdönemin bugün büyük bir zevkle seyrettiğimiz mimarisini yansıtaneski sanat eserleri gibi korunmaya muhtaçtır. Bu nedenle, gereksiz yere o güzel terimlerin yok edilmesi, Türk hukuk düzenine yarardeğil, zarar getirir. Bu düşünce ile elinizdeki sözlükte, eski ve yeniterimlerin uyum içinde kullanılması açısından büyük bir dikkat veözengösterilmiştir. 10.Bir hukukî kavramın hem öz Türkçe, hem de eski Türkçekarşılığının mevcut olduğu durumlarda ise, her ikisi de sözlükte ard arda kullanılmış ve böylece eski ve yeni terimlerin birbirlerinitamamlamaları sağlanmıştır. Örneğin; "aracı" deyimi ile"mutavassıt", her ikisi de "intermediary" kelimesinin karşılığıolarak yan yana kullanılmıştır. Bunda amaç, Türkçe hukuk terimlerinde gerçekleşen gelişmeyi ve aşamayı Sayın Okurlarımızın dikkatine sunmaktır. 11.On beş yıl kadar süren bir uğraşı sonunda meydana getirilen busözlük, bu anlayışta ve kapsamda yayın hayatına giren ilk İngilizce-Türkçe Hukuk Terimleri Sözlüğü hüviyetini haizdir. 12. Günlük hayatta aynı dili konuşup yazan insanlar arasında bile bellibir olayı anlatırken kullanılan deyimlerin yanlış anlamalara, birbirinden farklı yorumlara neden olduğu sıkça karşılaşılan birhusustur. İngilizce ve Türkçe gibi temelde yapı olarak birbirindentamamen farklı iki dilde düşünce ve görüşlerini ifade eden kişilerin, sonuçta bu görüş ve düşünceleri aynı kavram kalıbı içindeifade etmeleri, ancak söz konusu görüş ve düşünceler açısından enuygun olan terimleri bulup, kullanmaları ile gerçekleşebilir. Bu iseson derece uzmanlık isteyen, zor bir iştir. 01 Mayıs 2010 Kavaklıdere- ANKARA Prof. Dr. Kemal DAYINLARLI Ankara Barosu Avukatlarından