Hukuk Muhakemeleri Kanunu On Birinci Kısım İÇ TAHKİM ( 1.10.2011 Tarihinde Yürürlüğe Giren 6100 sayılı )
Hukuk Muhakemeleri Kanunu On Birinci Kısım İÇ TAHKİM ( 1.10.2011 Tarihinde Yürürlüğe Giren 6100 sayılı )
Kemal DAYINLARLI
Sayfa Sayısı
:
283
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2012
ISBN NO
:
9789757680628
ÖNSÖZ Türkiye′de iç tahkim hükümleri, 18.6.1927 yılından beri yürürlükte olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu′nun (HUMK) Sekizinci Bap′mı oluşturan 516 - 536 maddeleri arasında yer almakta idi. Bu tahkim maddeleri 85 yıl kadar uygulamada kalmasına rağmen herhangi önemli bir değişikliğe uğramadan uygulamada kalmıştır. Bu zaman içinde tahkimde ihtiyaç duyulan boşluklar ise Yargıtay İçtihatları ile doldurulmaya çalışılmıştır. Ancak, son yirmi yıldan beri Türk ekonomisinin dış ülkelere açılması ile ekonomide ve müteahhitlik sektöründe çok önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bunun sonucunda, yerli ve yabancı şirketler arasında joint-ventures, consortium veya ortak girişimler yapılmaktadır. Ayrıca, inşaat sektöründe hedeflenen yetenek ve uzmanlık, kamu kuruluşlarını da taraflar arasında doğan uyuşmazlıkların çözümünde tahkim kurallarının uygulanmasına yöneltmiştir. Bu alandaki özlemle beklentinin sonunda, Anayasa′nm 125. maddesine 13.8.1999 tarih ve 4446/2 sayılı kanunla ek madde getirilmiştir. Buna göre: "Kamu hürriyetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinde bunlardan doğan uyuşmazlıkların millî ve milletlerarası tahkim yolu ile çözülmesi öngörülebilir. Milletlerarası tahkime ancak yabancılık unsuru taşıyan uyuşmazlıklar için gidilebilir. " denilmiştir. Daha sonra, 5 Temmuz 2001 tarihinde yürürlüğe giren 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu hükümleri ise kendi alanındaki tahkim uygulamasında yerini almıştır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun (HMK) 11 inci KISMI′m oluşturan iç tahkim maddeleri, bu kanunun 407 - 444 maddeleri arasında düzenlenerek 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu bağlamda, HMK′nun 407. Maddesinde: "Bu Kısımda yer alan hükümler, 21.06.2001 tarihli ve 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanununun tanımladığı anlamda yabancılık unsuru içermeyen ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği uyuşmazlıklar hakkında uygulanır. " hükmüne yer verilmiştir. HMK′ndaki tahkim hükümleri, Tahkimde son yıllarda ihtiyaç duyulan ve halen 2006 yılında ilaveler ile güncelleştirilen 1985 tarihli United Nations Commission on International Trade Law (UNCITRAL) Model Kanun Kuralları ve 05 Temmuz 2001 tarihinde yürürlüğe giren 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu ile birlikte hukukumuza tahkim alanında getirilen çok önemli düzenlemelerdir. Esasen, Milletlerarası Tahkim Kanunumuzun temel hükümlerinin UNCITRAL Kurallarından ve İsviçre′nin 18 Aralık 1981 tarihli Milletlerarası Özel Hukuk Kanununun 176 - 200. maddeleri arasında yer alan Milletlerarası Tahkim Hükümlerini de içerdiği düşünülürse, mevzuat bakımından tahkimde epey yol aldığımız kolayca söylenebilir. Ancak böyle olmakla birlikte, halen Türkiye′de tahkim hukukunun rahatça uygulamasının mevzuata paralel olarak aynı hızla Ticarette yaygınlaştığım söylemek mümkün değildir. Kanaatımızca, tahkimde; uyuşmazlıkların süratle ve titizlikle ele alınması ve bu alanda yetişmiş uzman kişilerle yapılması, adaletli hak dağıtım kavramına özlenen güveni sunacak ve ekonomik uyuşmazlıkların en kısa zamanda çözüme kavuşturulmasını sağlayacaktır. Bu alanda gelişmenin sağlanması amacıyla sivil ve kamusal kuruluşlarca İstanbul veya Ankara′da kapsamlı bir tahkim merkezinin veya kamu makamlarınca desteklenen Milletlerarası Tahkim Enstitüsü′nün kurulmasının daha faydalı olacağını ifade etmek mümkündür. Örneğin, ABD ve Avrupa Birliği ülkelerinde Ticarî uyuşmazlıkları çoğu kez, esas sözleşmede yer alan tahkim şartına dayanarak tahkime müracaatla çözümlenmektedir. Düşüncemize göre, Türkiye′de yabancı dili iyi bilen hukukçu, mühendis, mimar ve yöneticilerin bu konuda uzmanlaştırılması tahkimin yaygınlaşması ve dış ülkelerde Türkiye′nin tahkim alanında rekabet gücünün artırılması bakımından çok önemlidir. Bu bakış açısıyla, bu çevirinin sonuna 10 Haziran 1958 tarihli New York sözleşmesini ve tarafımızdan yapılan Türkçeye çevirisini de eklemenin fayda sağlayacağına olan inancımızı yinelemek ihtiyacını duymaktayız. Çünkü, kesinleşen bir iç tahkim kararının borçlusunun yurt dışında ödeme imkanlarının bulunması varsayımında hakem kararının tenfizi için 10 Haziran 1958 tarihli New York Sözleşmesi hükümlerinin uygulanabilme imkanının varlığını göz ardı etmemek gerektiğini düşünmekteyiz. Genelde, yabancı ülkelerin veya milletlerarası kuruluşların mevzuatından alman hükümlerle donatılarak güncelleşen Türk hukukunun iç tahkim kurallarının da yabancı iş adamları ve hukukçuları tarafından tanınmasını teminen bu iç tahkim kanunumuzun İngilizce ve Fransızcaya yaptığımız çevirilerin onlara kendi dillerinde sunulması, bu hükümlerin uygulama alanını yaygınlaştırma bakımından faydalı olacağı kuşkusuzdur. Bunda başarılı olup olmadığımızın takdirini ise sayın okurlarımıza bırakıyoruz. Bu vesile ile bu eserin yazım işlerini ve biçimini özveri ve titizlikle gerçekleştiren asistanlarım Sayın Av.Sena ŞEKERCİ′ye (LL.M), Sayın Stj.Av.Berfu ESEN′e; ayrıca eserin basımım gerçekleştiren Sözkesen Matbaası sahibi değerli dostum Sayın Adil SÖZKESEN′e ve matbaada emeği geçen tüm çalışanlarına teşekkürü bir borç bilirim. 30 Ağustos 2012 Kavaklıdere - Ankara TÜRKİYE Av. Prof. Dr. Kemal DAYINLARLI Dayınlarlı Hukuk Bürosu Tunalı Hilmi Caddesi 113/10 Ankara İÇİNDEKİLER HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU ONBÃRİNCİ KISIM TAHKİM MADDE 407 - Uygulanma alanı 3 MADDE 408 - Tahkime elverişlilik 3 MADDE 409 - İtiraz hakkından feragat 3 MADDE 410 - Tahkimde görevli ve yetkili mahkeme 4 MADDE 411 - Mahkemenin yardımı 4 MADDE 412 - Tahkim sözleşmesinin tanımı ve şekli 4 MADDE 413 - Tahkim itirazı 5 MADDE 414 - İhtiyati tedbir ve delil tespiti 5 MADDE 415 - Hakem sayısı 6 MADDE 416 - Hakemlerin seçimi 6 MADDE 417 - Ret sebepleri 8 MADDE 418- Hakemin reddi usulü 8 MADDE 419 - Hakemlerin sorumluluğu 9 MADDE 420 - Görevin yerine getirilememesi 9 MADDE 421 MADDE 422 - MADDE 423 - MADDE 424 -MADDE 425 -MADDE 426 -MADDE 427 -MADDE 428 -MADDE 429 MADDE 430 -MADDE 431 - MADDE 432 -MADDE 433 MADDE 434 -MADDE 435 -MADDE 436 - MADDE 43 7 Yeni hakem seçilmesi 10 Hakemin kendi yetkisi hakkında karar vermesi 10 Tarafların eşitliği ve hukuki dinlenilme hakkı 11 Yargılama usulünün belirlenmesi 11 Tahkim yeri 11 Dava tarihi 12 Tahkim süresi 12 Dava ve cevap dilekçesi 13 Duruşma yapılması veya dosya üzerinden inceleme 13 Taraflardan birinin yargılamaya katılmaması 14 Hakem veya hakem kurulunca bilirkişi seçimi 14 Delillerin toplanması 15 Hakem kurulunun karar vermesi 15 Sulh 15 Tahkim yargılamasının sona ermesi 16 Hakem kararının şekli, içeriği ve saklanması 16 Hakem kararının tavzihi, düzeltilmesi ve tamamlanması 17 MADDE 438 MADDE 439 MADDE 440 MADDE 441 MADDE 442 MADDE 443 MADDE 444 EK-1: EK-2: EK-3: Tebligat 18 îptal davası 18 Hakem ücreti 20 Yargılama giderleri 21 Avans yatırılması ve giderlerin ödenmesi 22 Yargılamanın iadesi 23 Uygulanmayacak hükümler 23 Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hakem Ücret Tarifesi 25 Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfızine Dair 10 Haziran 1958 Tarihli New York Sözleşmesi 31 Prof. Dr. Kemal DAYINLARLI′nın yayınlanan eserlerinin, makalelerinin ve çevirilerinin listesi 171