Kargo Gönderim Saatleri;
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Hukuk Kuralı ( Regula Iurıs ) Kavramı
Hukuk Kuralı ( Regula Iurıs ) Kavramı
Havva KARAGÖZ
Sayfa Sayısı
:
178
Kitap Ölçüleri
:
13x19 cm
Basım Yılı
:
2010
ISBN NO
:
9786054396092
1.000,00
TL GİRİŞ Hukuk kuralı ifadesi tüm hukukçuların çok sık kullandıkları bir kavramdır. Hukuk kuralının ne olduğu veya ne olması gerektiği konusu hukuk biliminin ve özellikle hukuk felsefesinin yoğunlaştığı bir sorundur. Roma hukukunun modern hukuklara etki etmesindeki önemli etken olan Corpus Iuris Civilis′in en büyük bölümü olan Digesta′nın 50. kitabının 17. faslı, Roma hukuku araştırmacıları için çok temel ve çok sık başvurulan bir kaynaktır. Bu fasıl′ın başlığı ′ De diversis regulis iuris antiqui′ (Eski hukukun çeşitli kuralları hakkında)′ dır. Bu fasılda Digesta′da birbirinden çok farklı konularda, dağınık olarak ifade edilen bazı kurallar, kısa ve özlü sözlerle aktarılmaktadır. 17. fasıl Digesta′nın son faslı olması sebebiyle ve ileride teferruatıyla inceleyeceğimiz içeriğinden dolayı, bu eserin sonuç bölümü olma özelliğine sahiptir. Digesta′nın çeşitli fasıllarında ve özellikle bu fasılda çeşitli hukuk alanlarında temel kurallar veciz sözlerle aktarılmaktadır. Digesta′da mevcut olan bu kuralların bir kısmı Roma hukukuna özgü kalıp, günümüze etkin olarak ulaşmamıştır. Günümüze yansımayan bu kurallar Roma hukukundaki regulae′nın küçük bir kısmını kapsar. Roma hukukundaki regula iuris′lerin çok büyük bir kısmı, çoğu sefer aynı ifadelerle günümüze taşınmıştır. Glossator′ların Ortaçağdaki çalışmalarının neticesinde, bunlardan sonraki hukuk alanındaki iktibas faaliyeti sonucu hemyasal düzenlemelerde, hem de hukuk biliminin yerleşik kurallar olarak kullanmaya devam etmesi sebebiyle uygulamada Roma hukukunda ifade edilen pek çok hukuk kuralı halen varlığını sürdürmektedir. Yasada açıkça mevcut ifade edilmiş veya mevcut düzenlemelere uyumlu olan birçok hukuk kuralı, hukukçular arasında eskiden beri bilinen ortak ifade tarzlarıyla kullanılmaktadır. Pac-ta sunt servanda(anlaşmalara uyulmalıdır), magna culpa doluş est(ağır ihmal kasttır), actor non condemnatur(davacı mahkum edilmez),adoptiam sequitur naturam (evlat edinme tabiatı takip eder), cuius est commodum eius est incommodum (yarar kime aitse hasar da ona aittir), genus non perit(nevi telef olmaz) prior tempore potior iure est(zaman olarak önce gelen hak olarak öncedir) gibi Latince ifadesi de çok yaygın olarak bilinen ve halen uygulanan çok sayıdaki hukuk kurallarının kaynağı, nasıl ortaya çıktıkları incelemeye değer bir konudur. Bu konuda başlangıçta mevcut bilgilerimle yaptığım değerlendirme ile sınırlı kaldığımdan, regula (kural) üzerine D. 50.17 ile sınırlı bir çalışma yapmayı düşünmüştüm. Fakat zamanla konu üzerinde derinleştikçe, hukuk kuralı kavramının hiç de düşündüğüm gibi, bu fasılın değerlendirilmesi ile tamamlanabilecek ve sınırları belirli bir konu olmadığını fark ettim. Hatta Roma La Sapienza Üniversitesinde eski bir hocam çalıştığım konuyu söylediğimde, bu konuyu incelemek istediğinden emin misin, ben olsam cesaret edemezdim diyerek, konuyu sınırlamamı sıkı sıkı tembih etmişti. Onun karşılaşabileceğim manzararayı o vakit benden daha derin olan bilgisiyle hemen fark etmesine, artık bu gün şaşırmıyorum. Gerçekten hukuk kuralı kavramının ortaya çıkışının tespiti kendi başına ciddi bir sorun iken, hukuk kuralı kavramının Roma hukukundaki, Ortaçağ ve sonraki dönemlerde ve günümü/deki anlamlarının kimi zaman birbirinden tamamen farklı olduğunu, regula iuris ile ilgili her bir dönemde farklı bakış açısı ve sorunların olduğunu gördüm. Bu sebeple, bu aşamada sadece Roma Hukukunda hukukkuralınınanlamınınvegelişiminin incelemeye konu edilmesinin daha doğru olduğuna kanaat getirdim. Roma hukuku bu konudaki asıl kaynak ve temel bilgiyi içerdiğinden bu araştırmanın hukuk kuralı kavramının temel gelişim sürecini aktarması da bu içerikle mümkündür. Roma hukunda regula′nın ortaya çıkış ve gelişme evrelerinin Roma hukuk biliminin yapısı, gelişme ve değişimi ile sıkı bir bağlantıya sahip olması sebebiyle, öncelikle bu durumun tespiti ve izahı gerekliydi. Bu sebeple eserin başında önce Roma Hukuk biliminin farklı dönemlerdeki yapısı, hukukçular ve onların eğilimleri, çalışma şekilleri ve hukukun gelişme sürecini aktarıp, daha sonra bu gelişmeye paralel olarak regula kavramının ortaya çıktığı ortam, ilk anlamı, sonradan geçirdiği değişim ve gelişme evrelerini izah etmeyi tercih ettim. Diğer taraftan, Digesta′nm en sonunda yer alan ve artık belli bir değişimin son noktası olan Digesta′nm ellinci kitabının onye-dinci faslındaki metinlerin tek tek değerlendirilmesinin, bundan ayrı bir çalışma olmasının daha doğru olduğuna kanaat getirdim. Zira bu fasıldaki her bir metin de hukukun farklı alanlarında çeşitli kurallar, özlü sözler şeklinde aktarılmaktadır. Bu metinlerin farklı alanlara ilişkin olmaları sebebiyle her bir gurubun ayrı bir inceleme konusu olması daha doğru olacaktır. Bu eserde, bu fasılın genel karakteri ve özelliği ve bu sebeple bazımetinlerin değerlendirmesi konunun içeriğinin gerektirdiği ölçüde yapılmalıydı. Bu konuda gerekli açıklama son bölümde yapılmıştır. İfade ettiğim sebeplerle, bu eserde Regula Iuris denilen hukuk kuralı kavramının hangi koşullar altında, nasıl ortaya çıktığını, hangi ihtiyaçları karşıladığını tarihsel açıdan incelerken, günümüz hukukçularına hukuk kuralının ne olduğu ve ne olması gerektiği konusunda bir bakış açısı kazandırmayı amaçladım. Hukuk kuralının ne olduğu ve ne olması gerektiği meselesi, her zaman üzerinde düşünülmesi gereken bir sorundur. Hukuku geliştirmek ve hukuk yaratımı faaliyetini devam ettirmek isteyen, düşünen ve düşünmek isteyen herkese faydalı olacağını ümit ediyorum. İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ vii İÇİNDEKİLER ix KISALTMALAR xiii GİRİŞ 1 I. HUKUK BİLİMİ VE TARİHSEL GELİŞİMİ 5 A. IUS CIVILE HUKUKU DEVRİNDE HUKUK BİLİMİ 5 1. Genel Bilgi 5 2. Rahip Hukukçular ve Çalışma Usulleri 6 B. Laik Hukukçular ve Çalışma Usulleri 9 C. KLASİK HUKUK DÖNEMİNDE HUKUK BİLİMİ 15 1. Hukukçular ve Hukuk Okulları Hakkında Genel Bilgi 15 2. Klasik Hukukçuların Hukuk Yaratımı Usulü ve Eserleri 23 3. Klasik Hukukçuların Hukuk Kuralı(Regulae Iurıs) ile İlgili Eserleri 30 4. Klasik Devirde Yunan Kültürünün Roma Hukukuna Etkisi 33 a. Yunan Kültürünün Etkisi ile İlgili Genel Bilgi 33 b. Gramer Bilimindeki Tartışmalar ve Regula Kavramı 35 c. Felsefenin Roma Hukukuna Etki Süreci ve Doğal Hukuk 41 d. Yunan Felsefesinin Hukuk Biliminin Sistematiği ve Regula′nm Ortaya Çıkış Aşamasındaki Rolü 55 D. POSTKLASIK DÖNEMDE HUKUK BİLİMİ 60 1. Postklasik Hukukçuların Genel Özellikleri 60 2. Postklasik Devirde Hukukçuların Hukuk Yaratımı ve Eserleri 63 II. REGULA IURIS′IN ROMA HUKUKUNDAKİ GELİŞİMİ VE DEĞİŞEN ANLAMLARI 73 A. KLASİK HUKUK DÖNEMİ 73 1. Regula′nın Ortaya Çıktığı Zaman ve Kelimenin İlk Kullanıldığı Eserler 73 2. Regula kelimesinin Ortaya Çıktığı Zamandaki Anlamı 80 3. Definitiones′in Regula ile Aynı Anlamda(Similiter) Olup Olmadığı Meselesi 83 4. Regula′nm Hukuk Kaynaklarında Ortaya Çıkışı ve Regula Catoniana 90 5. Regula′nm Regula Catoniana′dan Sonraki Değişim Süreci 97 6. Digesta 50.17.1′in Regula Iuris′in Klasik Devirdeki Değişim Evrelerine İlişkin Özelliği 100 7. Klasik Dönem Hukukçularının Regula Kavramına Farklı Yaklaşımlarına İlişkin Değerlendirme 104 8. Regula ile İlgili Klasik Devir Eserleri 121 B. POSTKLASİK HUKUK DÖNEMİ 139 1. Postklasik Dönemdeki Hukuk Anlayışının Regula Kavramına Etkisi 139 2. Postklasik Devirde Regula Iuris′in İfade Şekli ve İşlevi 143 3. Digesta 50.17′nin Postklasik Dönemin Anlayışı Açısından Önemi ve Özelliği 149 4. D.50.17.′ de Regula Iuris′in İfadesi ve Anlamı 155 SONUÇ 167 KAYNAKÇA 171 İNDEKS 177
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı