Hayat ve Sağlık Sigortası Sözleşmelerinde Genetik Test Sonuçlarının Kullanılması

ÖNSÖZ

 

-Hastalık ve Sağlık Sigortası Sözleşmelerinde Genetik Test Sonuçlarının Kullanılması- başlıklı doktora tezinin gözden geçirilmiş ve biraz değiştirilmiş halidir.

Genetik bilginin işveren ve sigortacılar tarafından kullanılması 80’li yıllardan beri tartışılmaktadır. Genetik test sonuçlarının sigortacı tarafından riziko ile prim arasındaki dengeyi sağlamak amacıyla kullanıldığı örnekler daha çok Amerika’da rapor edilmiştir. Bu örneklerin artması, pek çok ülkede genetik test sonuçlarının sigortacı tarafından kullanılmasına ilişkin özel düzenlemeler yapılması sonucunu doğurmuştur. Son yıllarda Türkiye’de de genetik verilerin çeşitli alanlardaki kullanımının ortaya çıkardığı hukuki sorunlara ilişkin tartışmalar yürütülmektedir. Ancak sigorta hukuku alanındaki kullanımlara ilişkin tartışmalar aile hukuku, ceza hukuku ya da insan hakları hukukundaki tartışmalara oranla daha azdır. Çalışma, genetik test sonuçlarının sigorta hukukunda kullanılmasına odaklanmaktadır.

Sigorta hukuku alanında genetik test sonuçlarının kullanılması üç soruyu ortaya çıkarmaktadır. İlk soru sigortacı tarafından sözleşmenin ön şartı olarak genetik test talep edilmesine ilişkindir. İkinci soru, genetik test sonuçlarının sözleşmenin kurulması sırasında sigortacıya bildirilmesine ilişkindir. Bu iki konu sigorta ettirenin sözleşmenin kurulması sırasındaki beyan yükümlülüğü çerçevesinde incelenmiştir. Üçüncü soru ise olumsuz genetik test sonuçlarının riziko ağırlaşması olarak değerlendirilmesine ilişkindir. Bu çalışma, anılan soruları Türk hukuk sistemi açısından incelemektedir. Çalışma, Türkiye’deki ilgili düzenlemeleri, Amerika, Avusturya, İsviçre ve Almanya’daki benzer düzenlemelerle karşılaştırmaktadır. Çalışmada ayrıca genetik test sonuçlarının Türkiye’deki sigorta şirketleri tarafından kullanılması konusunda özel bir düzenleme de önerilmektedir.

 

İÇİNDEKİLER

 

• BİRİNCİ BÖLÜM
• GENETİK VERİLERE İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMALARVE GENETİK VERİLERİN KORUNMASI MESELESİ
• 1. -Genetik Verilere İlişkin Genel Açıklamalar-11
• 1. 1. -Kromozom-11
• 1. 2. -DNA-12
• 1. 3. -Gen-13
• 1. 4. -Genom-14
• 1. 5. -İnsan Genom Projesi-15
• 1. 6. -Genetik Testler-16
• 1. 7. -Genetik Hastalıklar-21
• 1. 8. -Genetik Testler Sonucu Elde Edilen Bilgilerin Sıradan Sağlık Bilgilerinden Farkı-24
• 2. -Genetik Verilerin Korunması-29
• 2. 1. -Uluslararası Belgelerde Genetik Verilerin Korunması-31
• 2. 1. 1. -Avrupa Konseyi İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi-31
• 2. 1. 1. 1. -Avrupa Konseyi İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi’nin Genetik Testlere İlişkin Hükümleri-33
• 2. 1. 1. 2. -Avrupa Konseyi İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi’nin Bağlayıcılığı-39
• 2. 1. 2. -UNESCO’nun Genetik Testlere İlişkin Bildirgeleri-40
• 2. 1. 2. 1. -İnsan Genomu ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi-40
• 2. 1. 2. 2. -Uluslararası İnsan Genetik Verileri Bildirgesi-41
• 2. 1. 2. 3. -Bildirgelerin Bağlayıcılığı Sorunu-43
• 2. 2. -Kamu Hukukunda Genetik Verilerin Korunması-45
• 2. 2. 1. -Anayasa’da Genetik Verilerin Korunması-45
• 2. 2. 1. 1. -Kişinin Kendi Durumu Hakkında Bilme ve Bilmeme Hakları-46
• 2. 2. 1. 1. 1. -İnsan Onurunun Korunması-48
• 2. 2. 1. 1. 2. -Kişinin Maddi ve Manevi Varlığını Geliştirme Hakkı-48
• 2. 2. 1. 2. -Kişisel Verilerin Korunması Hakkı-51
• 2. 2. 2. -Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Tasarısı-52
• 2. 2. 3. -DNA Verileri ve Milli DNA Veri Bankası Kanunu Tasarısı-56
• 2. 2. 4. -Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Kanunu Tasarı Taslağı-59
• 2. 3. -Özel Hukukta Kişilik Hakları Açısından Genetik Verilerin Korunması-62
•  
• İKİNCİ BÖLÜM
• SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI SIRASINDAKİBEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜ AÇISINDAN GENETİK TEST SONUÇLARININSİGORTACIYA BİLDİRİLMESİNİN GEREKİP GEREKMEDİĞİ SORUNU
• 1. -Genel Olarak-67
• 2. -Sigorta Sözleşmelerinde Riziko Analizi ve Asimetrik Bilgi Sorunu-68
• 3. -Yabancı Hukuk Sistemlerindeki Düzenlemeler-74
• 3. 1. -Alman Hukukundaki Düzenlemeler-75
• 3. 1. 1. -Özel Düzenleme Öncesi Dönemde Sigorta Sözleşmesi Kanunu-75
• 3. 1. 1. 1. -Genel Olarak-76
• 3. 1. 1. 2. -2008 Reformu Öncesinde Sigorta Sözleşmesi Kanunu 16-77
• 3. 1. 1. 3. -2008 Reformundan Sonra Sigorta Sözleşmesi Kanunu 19-83
• 3. 1. 1. 4. -Alman Sigorta Şirketleri Birliği’nin Genetik Test Sonuçlarını Kullanmama Kararı-90
• 3. 1. 2. -Özel Düzenleme: Genetik Teşhis Kanunu-92
• 3. 2. -İsviçre Hukukundaki Düzenlemeler-100
• 3. 2. 1. -İsviçre Federal Anayasası m. 119: Beşeri Alanda Gen Teknolojisi ve Üreme Teknolojisi-101
• 3. 2. 2. -Özel Düzenleme Öncesi Dönemde Sigorta Sözleşmesi Kanunu-103
• 3. 2. 3. -İsviçre Sigorta Sözleşmesi Kanunu Revizyon Çalışmaları Çerçevesindeki Değişiklikler-106
• 3. 2. 3. 1. -Tasarının Sözleşmenin Kurulması Sırasındaki Beyan Yükümlülüğüne İlişkin 15 vd. Maddeleri-108
• 3. 2. 3. 2. -Tasarının Veri Korumasına İlişkin 71 vd. Maddeleri-109
• 3. 2. 4. -Özel Düzenleme: İnsanlar Üzerinde Genetik İncelemeler Hakkında Kanun-111
• 3. 2. 4. 1. -M. 26: Sigorta Sözleşmesinin Ön Şartı Olarak Genetik İncelemeler-111
• 3. 2. 4. 2. -M. 27 ve 28: Daha Önce Yapılmış Bulunan Genetik Test Sonuçlarının Sigortacı Tarafından Kullanılması-112
• 3. 3. -Avusturya Hukukundaki Düzenlemeler-115
• 3. 3. 1. -Özel Düzenleme Öncesi Dönemde Sigorta Sözleşmesi Kanunu 16-116
• 3. 3. 2. -Özel Düzenleme: Gen Teknolojisi Kanunu-117
• 3. 4. -Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Düzenlemeler-122
• 3. 4. 1-Genetik Verilere Dayalı Ayrımcılığa Karşı Kanundan Önceki Düzenlemeler-124
• 3. 4. 1. 1. -Engelli Amerikalılar Yasası (ADA)-125
• 3. 4. 1. 2. -Amerikan Sağlık Sigortası Taşınabilirlik ve Sorumluluk Yasası (HIPAA)-127
• 3. 4. 2. -Özel Düzenleme: Genetik Bilgilere Dayalı Ayrımcılığa Karşı Kanun-129
• 3. 4. 2. 1. -Genetik Bilginin Tanımı-130
• 3. 4. 2. 2. -Sağlık Sigortası Alanında Genetik Ayrımcılık-130
• 4. -Türk Hukukundaki Düzenlemeler-132
• 4. 1. -6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Sigorta Akdinin Kurulması Sırasındaki İhbar Mükellefiyetine İlişkin 1290’ıncı Maddesi-132
• 4. 1. 1. -Sigorta Akdinin Kurulması Sırasındaki İhbar Mükellefiyetinin Kapsamı-133
• 4. 1. 1. 1. -Hayat Sigortasında İhbar Mükellefiyeti Kapsamında Yer Alan Hususlar-135
• 4. 1. 1. 2. -Sağlık Sigortasında İhbar Mükellefiyeti Kapsamında Yer Alan Hususlar-137
• 4. 1. 2. -Genetik Test Sonuçlarının Sözleşme Öncesi İhbar Mükellefiyeti Kapsamında Yer Alıp Almadığı Meselesi-140
• 4. 2. -Hayat Sigortası Genel Şartlarının Sözleşmenin Yapılması Sırasındaki Beyan Yükümlülüğünü Düzenleyen C. 2 Maddesi-142
• 4. 3. -Sağlık Sigortası Genel Şartlarının Sözleşmenin Yapılması Sırasındaki Beyan Yükümlülüğünü Düzenleyen 6’ncı Maddesi-142
• 4. 4. -6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun İlgili Hükümleri-143
• 4. 4. 1. -Kanunun Sözleşmenin Yapılması Sırasındaki Beyan Yükümlülüğünü Düzenleyen 1425 vd. Maddeleri-145
• 4. 4. 1. 1. -Hayat Sigortası Açısından-146
• 4. 4. 1. 2. -Hastalık ve Sağlık Sigortası Açısından-148
• 4. 4. 2. -Kanunun Doktor İncelemesini Düzenleyen 1492’nci Maddesi-149
• 4. 5. -Özel Düzenleme Yapılması Gereği ve Öneriler-153
• ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
• SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN DEVAMI SIRASINDAKİBEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜ AÇISINDAN GENETİK TEST SONUÇLARI
• 1. -Genel Olarak-161
• 2. -Yabancı Hukuk Sistemlerindeki Düzenlemeler-163
• 2. 1. -Alman Hukukundaki Düzenlemeler-163
• 2. 1. 1. -Özel Düzenleme Öncesi Dönemde Sigorta Sözleşmesi Kanunu-163
• 2. 1. 1. 1. -2008 Reformu Öncesi Sigorta Sözleşmesi Kanunu 23 vd. Maddeleri-165
• 2. 1. 1. 2. -2008 Reformundan Sonra Sigorta Sözleşmesi Kanunu 23 vd. Maddeleri-168
• 2. 1. 2. -Genetik Teşhis Kanunu’ndaki Düzenlemenin Konuya Etkisi-172
• 2. 2. -İsviçre Hukukundaki Düzenlemeler-173
• 2. 2. 1. -Özel Düzenleme Öncesi Dönemde Sigorta Sözleşmesi Kanunu m. 28-30-173
• 2. 2. 2. -Sigorta Sözleşmesi Kanunu Tasarısı’nın Riziko Ağırlaşmasına İlişkin 45’inci Maddesi-177
• 2. 2. 3. -İnsanlar Üzerinde Genetik İncelemeler Hakkında Kanun’un Konuya Etkisi-178
• 2. 3. -Avusturya Hukukundaki Düzenlemeler-179
• 2. 3. 1. -Sigorta Sözleşmesi Kanunu 23 vd. Hükümleri-180
• 2. 3. 2. -Gen Teknolojisi Kanunu’nun Konuya Etkisi-181
• 2. 4. -Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Düzenlemeler-182
• 2. 4. 1. -Genel Olarak-182
• 2. 4. 2. -Genetik Verilere Dayalı Ayrımcılığa Karşı Kanun’un Konuya Etkisi-184
• 3. -Türk Hukukundaki Düzenlemeler-185
• 3. 1. -6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Sigorta Akdinin Devamı Sırasındaki İhbar Mükellefiyetini Düzenleyen 1291’inci Maddesi-185
• 3. 1. 1. -Sigorta Akdinin Devamı Sırasındaki İhbar Mükellefiyetinin Kapsamı-187
• 3. 1. 1. 1. -Hayat Sigortasında Rizikonun Ağırlaşması-188
• 3. 1. 1. 1. 1. -Hayatta Kalma Şartlı Sigortalarda Rizikonun Ağırlaşması-188
• 3. 1. 1. 1. 2. -Ölüm Rizikosuna Karşı Sigortalarda Rizikonun Ağırlaşması-190
• 3. 1. 1. 2. -Sağlık Sigortasında Rizikonun Ağırlaşması-191
• 3. 1. 2. -Rizikoyu Etkileyen Faktörlerin Tespitinde Genetik Testlerin Rolü-191
• 3. 2. -Hayat Sigortası Genel Şartlarının Sigorta Süresi İçinde Beyan Yükümlülüğünü Düzenleyen C. 3 Maddesi-192
• 3. 3. -Sağlık Sigortası Genel Şartlarının Sigorta Süresi İçinde İhbar Yükümlülüğünü Düzenleyen 7’nci Maddesi-192
• 3. 4. -6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun İlgili Hükümleri-192
• 3. 4. 1. -6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Sözleşme Süresi İçinde Beyan Yükümlülüğünü Düzenleyen 1444’üncü Maddesi-192
• 3. 4. 2. -6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Rizikonun Ağırlaşmasına Bağlanan Hüküm ve Sonuçların Uygulanmayacağı Halleri Düzenleyen 1445’inci Maddesinin 4’üncü Fıkrası-194
• 3. 5. -Özel Düzenleme Yapılması Gereği ve Öneriler-195
•  
• SONUÇ-199
• KAYNAKÇA-207

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-
  2	80,00 TL.-	160,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-
  2	80,00 TL.-	160,00 TL.-
  3	53,33 TL.-	160,00 TL.-
  4	40,00 TL.-	160,00 TL.-
  5	32,00 TL.-	160,00 TL.-
  6	26,67 TL.-	160,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-

• 

• Taksit	Taksit Tutarı	Toplam Tutar
  Peşin	160,00 TL.-	160,00 TL.-

Hafta İçi:
Saat 16:00'ya kadar verilen siparişleriniz aynı gün, özel durumlarda bir sonraki işgününde kargoya verilir.

Saat 16:00'dan sonra vermiş olduğunuz siparişleriniz bir sonraki iş gününde kargoya verilir.

Kitabın stoklarımızda olmaması durumunda kitabın temini yayınevinden, dağıtıcılar kanalı ile yapılacaktır. Gecikme yaşanabilecek durumlarda üyelik bilgilerinizde kayıtlı telefon numaralarınızdan bilgi verilecektir.

Cumartesi ve Pazar Günü verilen Siparişler:
Cumartesi günü verilen siparişleriniz Saat 11:00'e kadar ve Pazar günü verilen siparişleriniz ise bir sonraki iş gününde kargoya verilecektir.

Kargo Teslim Süresi:
Kargo teslim süresi, İstanbul içi ve çevresinde genellikle 1 gündür. İstanbul dışı illerde iki güne çıkabilmektedir. Kargo firmasından kaynaklanan problemlerde bu sürenin uzaması söz konu olacaktır.

Hava koşullarına, yol durumuna ve özel durumlara bağlı olarak teslimat süresi uzamaktadır.

Vedatkitapcilik.com'dan satın aldığınız her ürünü, teslim tarihinden itibaren 7 gün içerisinde ürün hasarlı olmasa dahi hiçbir gerekçe belirtmeksizin- iade edebilirsiniz.

İade için, satın aldığınız ürünün tahrip edilmemiş, kullanılmamış veya tekrar satılabilirliği bozulmamış olması gerekmektedir.

Ambalajı açılmış, kullanılmış ve tahrip edilmiş ürünlerin iadesi kabul edilmemektedir.

Hiçbir gerekçe belirtmeksizin yapabileceğiniz ürün iadesinin, ürünün tarafınıza teslim edildiği hali ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Satın aldığınız üründe veya ürün ambalajında herhangi bir bozulma, açılma, kırılma, yırtılma, aksesuarlarında eksiklik ve sair hallerin tespiti halinde ürün iadesi kesinlikle kabul edilmemektedir.

Ürünün faturası gönderilmemişse, eksikse iade kabul edilmez.

İade edilecek ürünlerin mutlaka ürün faturasının orijinali ile birlikte teslimi gerekmektedir.

Gerekçesiz ürün iadesi malın tarafınıza teslimini takip eden 7 günlük süre içerisinde ve yazılı şekilde yapılmalıdır.

İadesi yapılacak ürünler Vedatkitapcilik.com'un çalıştığı kargo şirketleri aracılığı ile tarafımıza ulaştırılmalıdır.

Ürün, paket koruyucu bir ambalaj içerisine yerleştirilmeli ve kargo şirketinin etiketi ürün ambalajının üzerinde bulunmamalıdır.

Ürünün ambalajında meydana gelecek olan deformasyon, ürünün tekrar satılmasını engelleyen durumlar arasında yeralmaktadır.

Yukarıda belirtilen koşulları taşımayan ürün iadeleri kesinlikle kabul edilmemektedir.

Ürün iadesinin yukarıda belirtilen koşullara uygun şekilde gerçekleştirilmesi halinde, iade işlemine konu ürün bedeli en geç 7 iş günü içerisinde iade edilecektir.