Kargo Gönderim Saatleri;
Kartlarına Taksit
Yeni Üyelik
Üye Girişi
Hava Taşıma Sözleşmesinde Taşıyıcının Sorumluluğu
Hava Taşıma Sözleşmesinde Taşıyıcının Sorumluluğu
Ayşe Gül CANBOLAT
Sayfa Sayısı
:
196
Kitap Ölçüleri
:
16x23 cm
Basım Yılı
:
2009
ISBN NO
:
9789944265799
220,00
TL ÖNSÖZ Hava yolu ile taşımacılık, ülkemizde son dönemlerde büyük gelişme kaydetmiştir. Taşıma süresinin kısalığı sonucunda zamandan tasarrufu sağlaması ve teknolojinin hızlı bir şekilde gelişmesinin sonucu olarak da hava araçlarının güvenirliliğinin artması, hava yolu ile taşımacılığı daha çok tercih edilir hale getirmiştir. Ayrıca ekonomik gelişmelere bağlı olarak uluslararası bağlantıların artması sonucunda da taşımacılık tek bir ülke sınırları içinde yapılan bir faaliyet olmaktan çıkmış, ülke sınırlarını aşarak uluslararası boyutlara ulaşmıştır. Hava yolu ile taşımacılık, sağladığı avantajların yanısıra birçok sorunu da beraberinde getirmektedir. Zira hava yolu ile yapılan taşıma sözleşmesinin taraflarının hakları ve borçlarının belirlenmesi, yolcu veya göndericinin zarara uğraması halinde taşıyanın sorumluluğuna ilişkin sorunlar, çözümlenmesi gereken bir problem olarak ortaya çıkmıştır. Son dönemlerde ulusal hava taşımacılığındaki artışlar, kazaların artmasına ve bunun sonucunda da yolcuların zarara uğramasına neden olmaktadır. Bu da hava taşıyıcısının sorumluluğunu düzenleyen hükümleri ön plana çıkarmaktadır. "Hava Taşıma Sözleşmesinde Taşıyıcının Sorumluluğu" adını taşıyan bu çalışma, yüksek lisans tezi olarak hazırlanmıştır. Çalışmamızda hava taşıyıcısının, yolcu taşımaları bakımından sözleşmenin diğer tarafını oluşturan yolcuya ve eşya taşımaları bakımından da sözleşmenin diğer tarafını oluşturan göndericiye karşı olan sorumluluğu ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir. Böylece hem doktrine hem de uygulamaya katkıda bulunmak amaçlanmaktadır. Hava taşıma sözleşmesini düzenleyen, gerek ulusal, gerekse uluslararası çeşitli kurallar bulunmaktadır. Bu kurallar arasında Türk Sivil Havacılık Kanunu, 1929 tarihli Varşova Konvansiyonu ve bu Konvansiyonun hükümlerini tadil ederek yeniden düzenleyen 1955 tarihli Lahey Protokolü 1966 tarihli Montreal Protokolü, 1971 Tarihli Guatemala City Protokolü ve 1975 tarihli Montreal Protokolleri bulunmaktadır. Çalışmamızda hava taşıma sözleşmesi bakımından önem taşıyan bu düzenlemeler çerçevesinde bir inceleme yapılmak suretiyle hem ulusal hem de uluslararası taşımacılıkta karşılaşılan sorunlar ele alınmaktadır. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel olarak hava taşıma sözleşmesi incelenmektedir. Bu çerçevede hava taşıma sözleşmesinin tanımı, unsurları ve hukuki niteliği, hava taşıma sözleşmeleri bakımından özellik arz eden sözleşmenin tarafları ve tarafların hava taşıma sözleşmesinden doğan hak ve borçları ile sözleşmenin kurulma şekli ve içeriği incelenmektedir. İkinci bölümde taşıyıcının hava taşıma sözleşmesinden doğan sorumluluğunun hukuki niteliği ve şartlan incelenmektedir. Üçüncü bölümde ise taşıyıcının sorumluluğunun kapsamı ve sorumluluktan kurtulması ele alınmaktadır. Bu çalışmamın yayınlanması vesilesiyle, bu günlere ulaşmamda destek, ilgi ve yardımlarını benden hiçbir zaman esirgemeyen anneme ve babama teşekkür ederim. Ayrıca akademik çalışmalarımda bana daima destek olan eşime, gösterdiği ilgi ve yardımlardan dolayı, oğluma da gösterdiği sabır ve fedakârlığından dolayı teşekkürlerimi sunuyorum. Ayrıca bu kitabın kısa zamanda yayınlanmasını sağlayan ve kitabın basımında emeği geçen Turhan Kitabevi′nin değerli çalışanlarına teşekkür ederim. Ankara 2009 Ayşe Gül CANBOLAT GİRİŞ Günümüz teknolojisinin hızlı bir şekilde gelişmesinin sonucu olarak hava araçlarının güvenirliliğinin artması ve zamandan tasarrufu sağlayan taşıma sürelerinin kısalması gibi nedenlerle hava yolu ile yapılan taşımacılık, kara ve deniz yolu ile yapılan taşımacılığa oranla daha çok tercih edilir hale gelmiştir. Ayrıca ekonomik gelişmelere paralel olarak uluslararası bağlantılar artmış ve bunun sonucunda da taşımacılık tek bir ülke sınırları içinde yapılan bir faaliyet olmaktan çıkmış, ülke sınırlarını aşarak uluslararası boyutlara ulaşmıştır. Farklı devletlerde ve farklı tabiiyete sahip olan gerçek ve tüzel kişiler arasındaki ticari bağlantılar çerçevesinde taşımacılık oldukça büyük gelişmeler göstermiştir. Böylece ulusal ve uluslararası nitelikte hızlı, ekonomik ve güvenilir olarak kabul edilen hava yolu ile taşımacılık gittikçe önem kazanmıştır. Ancak hava yolu ile taşımacılık birçok sorunu da beraberinde getirmektedir. Zira hava yolu ile yapılan taşıma sözleşmesinin taraflarının hakları ve borçlarının belirlenmesi, yolcu veya göndericinin zarara uğraması halinde taşıyanın sorumluluğuna ilişkin sorunlar, çözümlenmesi gereken bir problem olarak ortaya çıkmıştır. Hava yolu ile yapılan uluslararası taşımalar konusunda farklı ülkelerdeki farklı uygulamaların belirli bir standarda bağlanması amacıyla bir dizi konvansiyon imzalanmıştır. Bunların ilkini ve temelini 1929 Tarihli, "Havayolu İle Milletlerarası Taşımalara İlişkin Bazı Kuralların Birleştirilmesi Hakkındaki Sözleşme" adı altında imzalanan Varşova Konvansiyonu oluşturmaktadır. Varşova Konvansiyonu′ndaki bazı hususlar 1953 yılında imzalanan Lahey Protokolü ile yeniden düzenlenmiştir. Ulusal hukukumuz açısından 19.10.1983 tarih ve 2920 Sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu bulunmaktadır. Bu kanunun hazırlanmasında Varşova Konvansiyonu hükümlerinden yararlanılmıştır. Son dönemlerde ulusal hava taşımacılığındaki artışlar, kazaların artmasına ve yolcuların zarara uğramasına neden olmaktadır. Bu durumda, hava taşıyıcısının sorumluluğunu düzenleyen hükümler ön plana çıkmaktadır. Bu tezde, hava taşıyıcısının, yolcu taşımaları bakımından sözleşmenin diğer tarafını oluşturan yolcuya ve eşya taşımaları bakımından da sözleşmenin diğer tarafını oluşturan göndericiye karşı olan sorumluluğu ayrıntılı bir şekilde incelenecektir. Böylece hem doktrine hem de uygulamaya katkıda bulunmak amaçlanmaktadır. Çalışmamızda hava taşıma sözleşmesi bakımından Türk Sivil Havacılık Kanunu ve Varşova/Lahey Konvansiyonu hükümleri çerçevesinde bir inceleme yapılmak suretiyle hem ulusal hem de uluslararası taşımacılıkta karşılaşılan problemlere değinilecektir. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel olarak hava taşıma sözleşmesini inceleyeceğiz. Bu bölümde öncelikle hava taşıma sözleşmesinin tanımını, unsurlarını ve hukuki niteliğini belirlemeye çalışacağız, daha sonra hava taşıma sözleşmeleri bakımından özellik arz eden sözleşmenin taraflarını ve bu tarafların hava taşıma sözleşmesinden doğan hak ve borçlarını inceleyeceğiz. Son olarak da sözleşmenin kuruluşu, kurulma şekli ve içeriği hakkında bilgiler vereceğiz. İkinci bölümde taşıyıcının hava taşıma sözleşmesinden doğan sorumluluğunun hukuki niteliğini ortaya koyduktan sonra taşıyıcının sorumluluğu için gereken şartları inceleyeceğiz. Taşıyıcının sorumluluğunun şartlarını incelerken üçlü bir ayırıma giderek önce yolcunun uğradığı zararlar bakımından gerekli olan şartlan, bundan sonra bagaj ve yükün taşınmasından doğan zararlar bakımından gerekli olan şartları, son olarak da yolcu, bagaj ve yükün taşınmasındaki gecikmeden doğan zararları inceleyeceğiz. Bundan sonra da taşıyıcının adamlarını ve taşıyıcının kullandığı bu adamlarından doğan sorumluluğunu inceleyeceğiz. Üçüncü bölümde taşıyıcının sorumluluğunun kapsamını incelerken Türk Sivil Havacılık Kanunu ve Varşova/Lahey Konvansiyonu sistemine uygun bir şekilde ikili bir ayırıma gideceğiz. Önce Kanunda ve Konvansiyonda kural olarak benimsenen sınırlı sorumluluk sistemini, bu sistemde öngörülen limitleri ve sorumluluktan yararlanacak kişileri ele alacağız. Daha sonra istisnai durumlarda kabul edilen sınırsız sorumluluk prensibini ve sınırsız sorumluluk hallerini ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz. Bunun yanı sıra da son olarak taşıyıcının sorumluluktan kurtulmasını, sorumluluktan kurtulma hallerini tek tek açıklamak suretiyle ve sorumluluktan kurtulmanın geçerliliğini belirtmek suretiyle açıklayacağız. Çalışmamız, teze ilişkin değerlendirmelerimizin bulunacağı sonuç bölümü ile tamamlanacaktır. İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ V KISALTMALAR CETVELİ XIII BİBLİYOGRAFYA , XV GİRİŞ 1 BİRİNCİ BOLUM HAVA TAŞIMA SÖZLEŞMESİ I- HAVA TAŞIMA SÖZLEŞMESİNİN TANIMI 3 II- HAVA TAŞIMA SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI 3 A- Taşıma Taahhüdü 4 B- Ücret 7 C- Taşımaların Hava Aracı İle Yapılması 9 III- HAVA TAŞIMA SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 11 A- Genel Olarak 11 B- Türk Ticaret Kanunu Anlamında Bir Sözleşme Olma Niteliği 13 C- Üçüncü Şahıs Yararına Bir Sözleşme Olma Niteliği 14 D- Kesin Vadeli Bir İşlem Olma Niteliği 15 IV- HAVA TAŞIMA SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI 16 A- Yolcu ve Gönderici 16 1- Yolcu 16 2- Gönderici 18 B- Taşıyıcı 19 1- Genel Olarak 19 2- Sözleşme İle Belirlenen Taşıyıcı 20 3- Fiili Taşıyıcı 22 4- Temsilci Vasıtasıyla Yapılan Taşımalarda Taşıyıcı 24 5- Mütevali Taşıyıcı 26 C- Diğer Kişiler 29 1- Gönderilen(Alıcı) 29 2- Taşınacak Yükün Sahipleri 30 V- HAVA TAŞIMA SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI ŞEKLİ VE İÇERİĞİ 30 A- Genel Olarak 30 B- Sözleşmenin Şekli 33 C- Sözleşmenin İçeriği 34 VI- HAVA TAŞIMA SÖZLEŞMESİNE UYGULANACAK HÜKÜMLER 34 A- Genel Olarak 34 B- İç Taşımalar 35 C- Dış Taşımalar 36 VII- TARAFLARIN HAVA TAŞIMA SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HAK VE BORÇLARI 38 A- Yolcu Taşıma Sözleşmeleri Bakımından 38 1- Yolcunun Haklan Ve Borçları 38 2- Taşıyıcının Hakları Ve Borçlan 39 B- Eşya Taşıma Sözleşmeleri Bakımından 41 1- Taşıyıcının Hakları ve Borçları 41 2- Göndericinin Hakları ve Borçları 43 3- Gönderilenin hakları ve borçları ..44 İKİNCİ BOLUM TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE ŞARTLARI I- TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ 47 II- TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI 51 A- Yolcunun Uğradığı Zararlar Bakımından 51 1- Kaza 51 2- Zarar 55 a- Yolcunun Ölmesi 56 b- Yolcunun Cismani Zarara Uğraması 57 3- İlliyet Bağı 58 B- Bagaj veya Yükün Taşınmasından Doğan Zararlar Bakımından...59 1 - Taşıyıcının Bakım ve Gözetim Mükellefiyetini İhlal Etmesi. 61 a- Genel Olarak 61 b- Bakım ve Gözetim Yükümlülüğünün Kapsamı ve Süresi 61 2- Zarar 65 a- Zarar Kavramı 65 b- Zararın Şekli 66 aa- Eşyanın Yok Olması 66 bb- Eşyanın Hasara Uğraması 68 c- Tescil Ettirilmiş Eşyanın Zarar Görmesi 69 3- Zarara Sebebiyet Veren Olay 69 a- Olay Kavramı 69 b- Zarara Sebebiyet Veren Olayın Havayolu İle Yapılan Taşıma Sırasında Meydana Gelmesi 70 4- İlliyet Bağı 70 C- Yolcu Bagaj ve Yükün Taşınmasındaki Gecikmeden Doğan Zararlar Bakımından 71 III- TAŞIYICININ ADAMLARINDAN DOĞAN SORUMLULUĞU 74 A- Taşıyıcının Adamlarının Belirlenmesi 74 1- Genel Olarak 74 2- Taşıyıcının Maiyetinde Çalışanlar 76 3- Taşıyıcının Kullandığı Kişiler 76 B- Taşıyıcının Çalıştırdığı Adamların Fiillerinden Doğan Sorumluluğu 77 I- II- ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNUN KAPSAMI VE SORUMLULUKTAN KURTULMASI GENEL OLARAK 81 TAŞIYICININ SINIRLI SORUMLULUĞU 82 A- Genel Olarak 82 B- Sınırlı Sorumluluk Açısından Öngörülen Limitler ve Özellik Gösteren Haller 84 1- Sorumluluk Limitleri 84 a- Limitlerde Esas Alınan Değerler 84 b- Miktar Yönünden Sınır 85 c- Poincare(Altın) Frank′in Milli Paraya Çevrilmesi 88 2- Sınırlı Sorumluluk Açısından Özellik Gösteren Haller 90 a- Müterafik Kusur 90 b- Mahkeme Masrafları ve Dava İle İlgili Diğer Masraflar..91 C- Sınırlı Sorumluluktan Yararlanacak Kişiler 93 1- Taşıyıcı 93 2- Taşıyıcının Adamları 94 D- Sorumluluk Sınırlarının Sözleşme İle Değiştirilmesi 96 III- TAŞIYICININ SINIRSIZ SORUMLULUĞU 97 A- Genel Olarak 97 B- Sınırsız Sorumluluk Halleri 98 1- Yolcu Biletinin ve Yük Senedinin Hiç Düzenlenmemesi veya Kanunen Öngörülmüş Belirli Kayıtları İçermemesi 98 2- Taşıyıcı ve/veya Adamlarının Belirli Türdeki Davranışları .101 3- Taraflar Arasında Sorumluluk Sınırını Yükselten Özel Bir Anlaşmanın Yapılması 104 IV- TAŞIYICININ SORUMLULUKTAN KURTULMASI 105 A- Sorumluluktan Kurtulma Halleri 105 1- Kurtuluş Karinesi 105 a- Genel Olarak 105 b- Gerekli Tedbirlerin Alınması 106 c- Mücbir Sebebin Varlığı 107 2- Müterafik Kusur 108 3- Belirli Sürelerde Hasar İhbarında Bulunulmaması 109 4- Belirli Süre İçinde Dava Açılmaması 111 5- Sözleşme Hükümlerinde Sorumsuzluk Kaydının Bulunması 111 B- Sorumluluktan Kurtulma Şartlarının Geçerliliği 112 SONUÇ 115 HAVA TAŞIMA SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN MEVZUAT I- Varşova Sözleşmesi (1929) 125 II- Lahey Protokolü (1955) 141 III- Guatemala City Protokolü (1971) 153 IV- 3 Sayılı Montreal Ek Protokolü (1975) 165 V- 4 Sayılı Montreal Protokolü (1975) 172 VI- Türk Sivil Havacılık Kanunu (Hava Taşıma Sözleşmesine İlişkin Kısım) 186
© Copyright 2024
Sitemizde yayınlanan görsel ve yazılı