Hasta ve Hekim Hakları ile Uygulamadan Örnek Hükümlerle Hekim Ceza Sorumluluğu
Hasta ve Hekim Hakları ile Uygulamadan Örnek Hükümlerle Hekim Ceza Sorumluluğu
Gökhan TANERİ
Sayfa Sayısı
:
1064
Kitap Ölçüleri
:
16x24
Basım Yılı
:
2015
ISBN NO
:
9786051680200
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ ...................................................................................................................... 39
BİRİNCİ KISIM
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL KAVRAMLAR VE KAYNAKLAR
A. TEMEL KAVRAMLAR .................................................................................. 41
B. ULUSLARARASI HUKUKTA HASTA HAKLARI...................................... 43
C. TÜRK HUKUKUNDA HASTA-HEKİM İLİŞKİSİ........................................ 47
İKİNCİ BÖLÜM
HASTA-HEKİM İLİŞKİLERİNDE KORUNAN TEMEL DEĞERLER
A. KİŞİLİK HAKLARI......................................................................................... 49
B. YAŞAMA HAKKI VE VÜCUT BÜTÜNLÜĞÜ ............................................ 50
C. SAĞLIK HAKKI.............................................................................................. 54
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HİZMET KAYNAĞINA GÖRE HASTANELER
A. KAMU HASTANELERİ.................................................................................. 57
B. ÖZEL HASTANELER..................................................................................... 60
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TIBBİ MÜDAHALE VE UNSURLARI
A. GENEL OLARAK ........................................................................................... 77
B. YETKİLİ KİŞİ.................................................................................................. 78
C. DİKKAT VE ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜ......................................................... 90
Ç. TIBBİ KURAL VE İLKELER ......................................................................... 90
D. TEDAVİ SEÇME ÖZGÜRLÜĞÜ ................................................................... 93
BEŞİNCİ BÖLÜM
HEKİM SORUMLULUĞU
A. GENEL OLARAK............................................................................................ 98
B. TIBBİ HATA.................................................................................................... 99
6
C. ÖZEL HUKUK SORUMLULUĞU............................................................... 109
1- Hizmet Akdi .............................................................................................112
2- Eser Sözleşmesi ........................................................................................ 112
3- Vekâlet Sözleşmesi................................................................................... 121
4- Vekâletsiz İşgörmeden Kaynaklanan Sorumluluk ..................................... 133
5- Hastaneye Kabul Sözleşmesi...................................................................... 136
Ç. İDARE HUKUKU İLİŞKİSİ.......................................................................... 145
1- Sağlık Hizmetinin Kötü İşlemesi................................................................ 149
2- Sağlık Hizmetinin Geç İşlemesi ................................................................. 150
3- Sağlık Hizmetinin Hiç İşlememesi............................................................. 151
D. CEZA HUKUKU SORUMLULUĞU............................................................ 152
E. ETİK SORUMLULUK .................................................................................. 156
ALTINCI BÖLÜM
HEKİM HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU
A. GENEL OLARAK.......................................................................................... 160
B. HAKSIZ FİİL UNSURLARI.......................................................................... 161
1- Hukuka Aykırı Fiil .................................................................................... 161
a- Fiil ......................................................................................................161
b- Hukuka Aykırılık ................................................................................ 162
c- Hukuka Uygunluk Sebepleri .............................................................. 162
ç- Özel hukuka uygunluk nedenleri........................................................ 163
2- Zarar .........................................................................................................164
a- Genel Olarak.......................................................................................164
b- Zararın ispatı....................................................................................... 165
c- Zararın Türleri .................................................................................... 167
3- İlliyet Bağı ................................................................................................ 178
a- Genel Olarak.......................................................................................178
b- Uygun İlliyet Bağı Teorisi .................................................................. 178
4- Kusur ........................................................................................................179
a- Sağlık Hizmetinde Yetersizlik ............................................................ 195
b- Tıbbi Uygulama Hataları.................................................................... 195
C. HAKSIZ FİİLİN HÜKÜM VE SONUÇLARI............................................... 214
1- Zarar ve Miktarı........................................................................................ 214
7
2- Tazminatın Hesaplanması......................................................................... 215
a- Saldırının ağırlığı................................................................................ 215
b- Kusurun ağırlığı.................................................................................. 215
3- Tazminat İndirim Nedenleri...................................................................... 220
a- Rıza..................................................................................................... 220
b- Ortak kusur .........................................................................................220
c- Tazminata hükmedilmesinin faili zor duruma düşürmüş olması ........ 220
4- Faiz ...........................................................................................................221
Ç. ZAMANAŞIMI .............................................................................................. 223
1- Kısa zamanaşımı (Normal zamanaşımı)................................................... 228
2- Uzun zamanaşımı (Azami zamanaşımı) ................................................... 229
3- Ceza zamanaşımı süresi (İstisnai zamanaşımı)......................................... 230
YEDİNCİ BÖLÜM
MEMUR HAKKINDA KAMU DAVASI AÇILMASI
A. GENEL OLARAK.......................................................................................... 233
B. YASAL DAYANAK...................................................................................... 233
1- Genel kurallara göre ................................................................................. 233
2- 3628 Sayılı Kanunu Göre ......................................................................... 233
3- 4483 sayılı Kanuna Göre .......................................................................... 233
C. YARGILAMA USULÜ.................................................................................. 235
1- İhbar veya Şikayet .................................................................................... 235
2- Ön İnceleme ve Soruşturma İzni .............................................................. 235
3- İtiraz.......................................................................................................... 236
4- Hazırlık Soruşturması ............................................................................... 236
5- Yargılama ................................................................................................. 237
6- Haksız İsnatlara Karşı Memur-Hekimin Korunması ................................ 237
SEKİZİNCİ BÖLÜM
DEVLETİN TAZMİNAT SORUMLULUĞU
A. GENEL OLARAK.......................................................................................... 238
B. RÜCU ............................................................................................................. 246
C. KİŞİSEL KUSUR........................................................................................... 248
8
DOKUZUNCU BÖLÜM
MESLEKİ VE İDARİ SORUMLULUK
A. MESLEKİ SORUMLULUK .......................................................................... 271
B. İDARİ SORUMLULUK................................................................................. 274
1- Usûl...........................................................................................................276
2- Yetki .........................................................................................................277
3. Disiplin Cezalarına Karşı Başvuru Yolları ............................................... 278
ONUNCU BÖLÜM
HASTA VE HEKİM
HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. GENEL OLARAK.......................................................................................... 279
B. HASTA HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ..................................................... 279
1. Genel Olarak.............................................................................................279
2. Sağlık Bakanlığı Hasta Hakları Değerlendirmesi..................................... 282
3. İnsanca Muamele Görme Hakkı ............................................................... 283
4. Tedaviyi Kabul ve Red Hakkı .................................................................. 284
5. Hasta Sorumlulukları ve Hasta İletişim Birimlerine Başvuru Hakkı........ 286
C. HEKİM YÜKÜMLÜLÜKLERİ..................................................................... 289
1. Genel Olarak.............................................................................................289
2. Tanı Koyma .............................................................................................. 290
3. Öykü Alma Yükümlülüğü (Anamnez) ..................................................... 297
4- Tedavi Yükümlülüğü................................................................................ 298
5- Rıza Alma Yükümlülüğü.......................................................................... 302
a. Tedavi Yöntemi..................................................................................312
b. Rızanın Konusu .................................................................................. 312
c. Rıza Zamanı ....................................................................................... 313
ç. Rıza Ehliyeti ....................................................................................... 314
aa- Yaş............................................................................................... 314
bb- Akıl Hastalığı ya da Zeka Geriliği .............................................. 315
d. Rızayı Sakatlayan Haller .................................................................... 318
e. Rızanın Şekli ...................................................................................... 318
f. Rıza Alınmasının Özel Hükümlere Bağlandığı Haller ....................... 320
aa- Organ ve Doku Alınması ............................................................. 320
bb- Aile Planlaması ve Gebeliğin Sonlandırılması............................. 322
9
cc- Tıbbi Araştırmalar........................................................................ 326
çç- İlaç ve Terkiplerin Kullanılması .................................................. 327
g. Rızanın Aranmadığı Haller................................................................. 328
aa- Varsayılan Rıza ............................................................................ 328
bb- Sağlık Mevzuatından Kaynaklanan Haller................................... 329
cc- Ceza Mevzuatından Kaynaklanan Haller..................................... 336
i- Gözlem Altına Alma .............................................................. 336
ii- Şüpheli veya sanığın muayenesi ve vücudundan örnek
alınması .................................................................................. 337
iii- Moleküler genetik inceleme...................................................337
iv- Akıl hastaları için koruma ve tedavi amaçlı güvenlik
tedbiri ..................................................................................... 337
6- Aydınlatma Yükümlülüğü ........................................................................ 337
a- Ölçüt ...................................................................................................338
aa- Makûl doktor ölçütü ....................................................................338
bb- Somut risk ölçütü ........................................................................338
b. Amaç ..................................................................................................346
c- Kapsam...............................................................................................346
aa- Usûl ve müdahale aydınlatması ................................................... 346
i- Teşhis Aydınlatması:.............................................................. 346
ii- Süreç Aydınlatması: ............................................................... 347
iii- Riziko Aydınlatması: ............................................................. 347
bb- Koruma Aydınlatması.................................................................. 348
cc- Somut olayın özelliğine göre ve diğer konulardaki aydınlatma............................................................................................
348
ç- Reklâm Yasağı ................................................................................... 348
d- Aydınlatma Yükümlüsü...................................................................... 451
e- Aydınlatılacak Kişi............................................................................. 352
f. Aydınlatma Şekli................................................................................ 352
g. Aydınlatma Zamanı ............................................................................ 355
h. Aydınlatma Yükümlülüğü İspatı ........................................................ 355
i. Aydınlatma Yükümlülüğünün Ortadan Kalktığı Haller ..................... 356
j. Aydınlatma Kapsamının Genişlemesi ................................................ 359
k- Aydınlatma Yükümlülüğü Örnek Yargı Kararları.............................. 360
l- Aydınlatma ve Aydınlatılmış Onam Yükümlülüğüne Uymama ........ 380
10
7- Sır Saklama Yükümlülüğü........................................................................ 382
8. Sadakat .....................................................................................................396
9- Tedavi Sonrası Hastayı Kontrol Yükümlülüğü ........................................ 397
10- Kayıt ve Dosya Tutma Yükümlülüğü....................................................... 397
11- Reçete Yazma Yükümlülüğü ................................................................... 398
Ç- HEKİM YARDIMCILARININ EYLEMLERİNDEN SORUMLULUK ...... 399
D. HEKİM SORUMLULUĞUNU KALDIRAN VE AZALTAN DURUMLAR.......................................................................................................
408
1- Zorunlu Mesleki Mali Sorumluluk Sigortası ............................................ 408
2- Sorumsuzluk anlaşması ............................................................................ 409
E. HEKİM HAKLARI ........................................................................................ 409
1. Genel Olarak.............................................................................................409
2. Hekimlerin Mesleki Özerkliği .................................................................. 410
3. 4-5 Nisan 2008 Tarihinde TTB. II. Etik Bildirgeler Çalıştayı’nda
Hekim Hakları .......................................................................................... 410
İKİNCİ KISIM
HEKİM CEZA SORUMLULUĞU
VE
TÜRK CEZA KANUNU UYGULAMALARI
ONBİRİNCİ BÖLÜM
KASTEN ÖLDÜRME
I. GENEL OLARAK.......................................................................................415
II. SUÇLA KORUNAN YARAR..................................................................... 418
III. SUÇUN FAİL VE MAĞDURU .................................................................. 418
IV. SUÇUN MADDİ UNSURU ........................................................................ 420
V. NEDENSELLİK BAĞI................................................................................ 420
VI. SUÇUN MANEVİ UNSURU...................................................................... 420
VII. SUÇUN HUKUKA AYKIRILIK UNSURU............................................... 421
VIII. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ ................................................... 422
a- Teşebbüs.................................................................................................. 422
b- İştirak....................................................................................................... 422
c- İçtima....................................................................................................... 422
IX. SUÇA ETKİ EDEN NEDENLER ............................................................... 422
11
X. KOVUŞTURMA, GÖREVLİ MAHKEME, SUÇUN YAPTIRIMI
VE DAVA ZAMANAŞIMI ......................................................................... 422
a- Kovuşturma ............................................................................................. 422
b- Görevli mahkeme ....................................................................................422
c- Yaptırım................................................................................................... 422
ç- Zamanaşımı ............................................................................................. 422
XI. ÖRNEK YARGITAY KARARLARI.......................................................... 423
ONİKİNCİ BÖLÜM
KASTEN ÖLDÜRMENİN İHMALİ DAVRANIŞLA İŞLENMESİ
I. GENEL OLARAK.......................................................................................425
II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER................................................................... 425
III. SUÇUN KONUSU ...................................................................................... 425
IV. SUÇUN FAİL VE MAĞDURU .................................................................. 425
V. SUÇUN MADDİ UNSURU ........................................................................ 426
1- Kanundan kaynaklanan garantörlük ........................................................ 426