Halkı Kin ve Düşmanlığa Alenen Tahrik veya Aşağılama Suçları ( TCK m. 216 )
Halkı Kin ve Düşmanlığa Alenen Tahrik veya Aşağılama Suçları ( TCK m. 216 )
Özge APİŞ
Sayfa Sayısı
:
610
Kitap Ölçüleri
:
16*24
Basım Yılı
:
2017
ISBN NO
:
9786053002352
Toplumsal yaşam içerisinde, bir takım özelliklere sahip toplulukların yahut bu topluluklara üye olan kimselerin, söz konusu özellikleri nedeniyle bir suçun mağduru olmaları, heterojen bir toplumda ırk, din veya diğer özellikler temelinde, barışın ve vatandaşlar arasındaki eşitlik inancının ihlal edilmesine neden olmaktadır. Bu ise söz konusu topluluklar arasında bir taraf seçme şeklinde gerçekleşen kutuplaşmaları ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle, nefret suçu ve nefret söylemi olarak da isimlendirilen bu tip suçların failine, toplumsal barışın ve kamu düzeninin korunabilmesi için, ortaya çıkan ihlal ve zarar ile orantılı bir yaptırımın uygulaması gerektiği dile getirilmektedir.
Söz konusu yaptırımın TCK bakımından kısmi kaynağını, 216. maddede yer alan suç tipleri oluşturmaktadır. Söz konusu suç tiplerini esas alarak hazırlamış olduğumuz çalışmamız, iki bölümden oluşmaktadır. Sonuç kısmında ise, söz konusu suç tipleri hakkındaki kanaat ve çözüm önerilerimiz sunulmaktadır.
Birinci bölümde, 216. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “Halkı Kin ve Düşmanlığa Alenen Tahrik” suçuyla ilgili kavramlara, suçun tarihi gelişimine, 216. maddede düzenlenen suçların nefret suçları ve nefret söylemiyle ilişkisi ve İHAM ve Anayasa Mahkemesi kararları kapsamında düşünceyi ifade özgürlüğüne ilişkin genel açıklamalara ve özellikle “açık ve yakın tehlike teorisi”ne değinilmektedir.
İkinci bölümde ise, TCK.’nun 216. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “Halkın Bir Kesimini Alenen Aşağılama” ile 3. fıkrasında yer alan “Dini Değerleri Alenen Aşağılama” suçları, ayrı alt kısımlarda ve 5237 sayılı Kanun’un benimsediği suç teorisi göz önünde bulundurularak, incelenmektedir. Yine bu bölümde, söz konusu suç tipleri bakımından, özellikle İHAM’nin bu konulara ilişkin önüne gelen davalarda ne şekilde bir yorum tarzını benimsediği, her bir suç tipi açısından ayrı ayrı incelenmektedir.
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ.............................................................................................................VI
ÖNSÖZ.............................................................................................................IX
İÇİNDEKİLER.....................................................................................................XI
KISALTMALAR.................................................................................................XIX
GİRİŞ.................................................................................................................1
BİRİNCİ BÖLÜM
HALKI KİN VE DÜŞMANLIĞA ALENEN TAHRİK SUÇU (TCK M. 216/1)
I. SUÇ TİPİNİN TARİHİ GELİŞİMİ VE GENEL AÇIKLAMALAR......................7
II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER..............................................................12
A. Genel Açıklamalar...........................................................................12
B. Kamu Düzeni...................................................................................13
C. Kamu Barışı.....................................................................................19
III. SUÇUN UNSURLARI.........................................................................21
A. Suçun Maddi Unsurları...................................................................21
1. Fiil ...........................................................................................21
a. Genel Açıklamalar.............................................................21
b. Tahrik Kavramı ve Tahrik Niteliğindeki Fiiller....................22
c. Değerlendirme..................................................................37
d. Tahrikin Hukuki Niteliği.....................................................42
e. Tahrik ve Haksız Tahrik......................................................47
f. Kin ve Düşmanlık...............................................................49
g. Aleniyet.............................................................................59
(1) Aleniyetin Tespiti........................................................66
(a) Fiilin İşlendiği Yer.................................................66
(b) Fiilin Belirli Olmayan ve Birden Fazla Kişiler
Tarafından Algılanabilir Olması...........................72
(2) Aleniyetin Hukuki Niteliği...........................................78
(3) Değerlendirme............................................................80
2. Netice.......................................................................................81
3. Fail ...........................................................................................84
4. Mağdur.....................................................................................85
a. Genel Açıklamalar.............................................................85
b. Halk ve Halkın Bir Kesimi Kavramları................................86
c. Sosyal Sınıf.........................................................................91
(1) Marxist Sınıf Teorisi....................................................94
(2) Weberci Sınıf Teorisi...................................................96
(3) TCK’nun 216. Maddesi Bakımından Sosyal Sınıf Kavramı
98
d. Irk ..................................................................................101
e. Din ..................................................................................104
f. Mezhep............................................................................112
g. Bölge................................................................................113
h. Cinsiyet............................................................................113
i. Değerlendirme................................................................116
5. Konu.......................................................................................118
a. Genel Açıklamalar...........................................................118
b. Kamu Güvenliği...............................................................123
c. Açık ve Yakın Tehlike Teorisi...........................................126
(1) Açık ve Yakın Tehlike Teorisinin Tarihi Gelişimi ve ABD
Hukukundaki Uygulaması.........................................126
(2) İHAM Kararları Bakımından Açık ve Yakın Tehlike Teorisi
153
(3) Değerlendirme..........................................................169
d. Kamu Güvenliği Açısından Açık ve Yakın Bir Tehlikenin
Ortaya Çıkması Halinin Hukuki Niteliği............................175
(1) Genel Açıklamalar.....................................................175
(2) Değerlendirme..........................................................186
6. Nitelikli Unsur.........................................................................188
a. Suçun Basın ve Yayın Yoluyla İşlenmesi..........................188
B. Manevi Unsur................................................................................196
XIII
C. Hukuka Aykırılık Unsuru................................................................201
a. Genel Açıklamalar...........................................................201
b. Düşünceyi İfade Özgürlüğü.............................................202
(1) Düşünceyi İfade Özgürlüğünün Kapsamı..................208
(a) Bilgi Alma ve Öğrenme Özgürlüğü.....................208
(b) Kanaat Özgürlüğü..............................................211
(c) Düşünceyi Açıklama ve Yayma Özgürlüğü.........213
(2) Düşünceyi İfade Hürriyetinin Sınırlandırılması.........215
(a) Sınırlamanın Koşulları........................................215
i. Sınırlamanın Kanunla Öngörülmüş Olması. 221
ii. Sınırlamanın Meşru Bir Amaca Dayanması.227
iii. Sınırlamanın Demokratik Bir Toplumda
Gerekli Olması.............................................227
(b) Düşünceyi İfade Özgürlüğünü Sınırlandırılmasında
İHAM’nin TCK’nun 216/1. Maddesini Yorumlaması
237
IV. SUÇ TİPİNİN BENZER DÜZENLEMELERLE MUKAYESESİ....................248
A. Halk Arasında Korku ve Panik Yaratmak Amacıyla Tehdit Suçu...248
B. Suç İşlemeye Tahrik Suçu..............................................................250
C. Suçu ve Suçluyu Övme Suçu.........................................................253
D. Kanunlara Uymamaya Tahrik Suçu...............................................256
E. Nefret ve Ayırımcılık Suçu.............................................................259
F. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetine Karşı Silahlı İsyan Suçu...........261
G. Kin ve Düşmanlığa Tahrik veya Toplumda Nefret Duyguları
Oluşturma Kabahati......................................................................263
V. MUKAYESELİ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELER.....................................264
A. Almanya........................................................................................264
B. Avusturya......................................................................................270
C. Belçika...........................................................................................273
D. Çek Cumhuriyeti...........................................................................276
E. Estonya.........................................................................................278
F. Finlandiya......................................................................................279
G. Fransa............................................................................................281
H. Hollanda........................................................................................283
XIV
İ. Macaristan....................................................................................285
J. Polonya.........................................................................................288
K. Yunanistan....................................................................................290
L. Değerlendirme..............................................................................292
VI. HALKI KİN VE DÜŞMANLIĞA ALENEN TAHRİK VEYA AŞAĞILAMA
SUÇLARININ NEFRET SUÇLARIYLA İLİŞKİSİ......................................296
A. Nefret Suçu ve Nefret Söylemi Kavramları...................................296
B. Nefret Suçlarının Tarihsel Gelişimi ve Uluslararası Düzenlemeler
306
C. İHAM ve Amerikan Mahkeme Kararlarında Nefret Söylemi.........312
D. 5237 Sayılı Kanun Bakımından Değerlendirme............................334
VII. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ.................................................339
A. Teşebbüs.......................................................................................339
B. İştirak............................................................................................341
C. İçtima............................................................................................342
VIII.SUÇUN YAPTIRIMI, SORUŞTURMA USULÜ VE YETKİLİ MAHKEME....345
A. Yaptırım.........................................................................................345
B. Soruşturma Usulü ve Yetkili Mahkeme........................................349
İKİNCİ BÖLÜM
HALKIN BİR KESİMİNİ VE DİNİ DEĞERLERİ ALENEN AŞAĞILAMA SUÇLARI
§ 1.HALKIN BİR KESİMİNİ ALENEN AŞAĞILAMA SUÇU (TCK M. 216/2).............353
I. SUÇ TİPİNİN TARİHİ GELİŞİMİ VE GENEL AÇIKLAMALAR...................353
II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER.............................................................355
III. SUÇUN UNSURLARI.......................................................................357
A. Suçun Maddi Unsurları.................................................................357
1. Fiil .........................................................................................357
a. Genel Açıklamalar...........................................................357
b. Aşağılama Kavramı..........................................................359
c. İHAM Kararlarında Halkın Bir Kesimini Aşağılama..........367
d. Değerlendirme................................................................386
2. Netice.....................................................................................390
3. Fail .........................................................................................391
XV
4. Mağdur...................................................................................392
5. Konu.......................................................................................393
6. Nitelikli Unsur.........................................................................394
a. Suçun Basın ve Yayın Yoluyla İşlenmesi..........................394
B. Manevi Unsur................................................................................395
C. Hukuka Aykırılık Unsuru................................................................396
1. Genel Açıklamalar..................................................................396
2. İHAM’nin Halkın Bir Kesimini Aşağılama Niteliğindeki Fiilleri
Düşünceyi İfade Özgürlüğü Bakımından Yorumu..................397
3. Değerlendirme.......................................................................408
IV. SUÇ TİPİNİN BENZER DÜZENLEMELERLE MUKAYESESİ....................410
A. Nefret ve Ayrımcılık Suçu..............................................................410
B. Kişinin Dini, Siyasi, Sosyal, Felsefi İnanç, Düşünce ve Kanaatlerini
Açıklamasından, Değiştirmesinden, Yaymaya Çalışmasından,
Mensup Olduğu Dinin Emir ve Yasaklarına Uygun Davranmasından
Dolayı Hakaret Suçu......................................................................412
C. İbadethanelere ve Mezarlıklara Zarar Verme Suçu......................414
D. Halkın Bir Kesiminin Benimsediği Dini Değerleri Alenen Aşağılama
Suçu...............................................................................................417
E. Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin Kurum ve
Organlarını Aşağılama Suçu..........................................................418
F. Hakaret İçeren Tezahürat Suçu.....................................................420
G. Kin ve Düşmanlığa Tahrik veya Toplumda Nefret Duyguları
Oluşturma Kabahati......................................................................421
V. MUKAYESELİ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELER.....................................422
A. Almanya........................................................................................422
B. Avusturya......................................................................................427
C. Belçika...........................................................................................429
D. Danimarka.....................................................................................431
E. Fransa............................................................................................433
F. Hollanda........................................................................................436
G. İsveç..............................................................................................438
H. Macaristan....................................................................................440
İ. Polonya.........................................................................................443
J. Yunanistan....................................................................................444
XVI
K. Değerlendirme..............................................................................447
VI. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ.................................................449
A. Teşebbüs.......................................................................................449
B. İştirak............................................................................................451
C. İçtima............................................................................................452
VII. SUÇUN YAPTIRIMI, SORUŞTURMA USULÜ VE YETKİLİ MAHKEME....453
A. Yaptırım.........................................................................................453
B. Soruşturma Usulü ve Yetkili Mahkeme........................................454
§ 2.DİNİ DEĞERLERİ ALENEN AŞAĞILAMA SUÇU (M. 216/3)............................457
I. SUÇ TİPİNİN TARİHİ GELİŞİMİ VE GENEL AÇIKLAMALAR...................457
II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER.............................................................460
A. Genel Açıklamalar.........................................................................460
B. Din Özgürlüğü...............................................................................462
III. SUÇUN UNSURLARI.......................................................................481
A. Suçun Maddi Unsurları.................................................................481
1. Fiil .........................................................................................481
a. Genel Açıklamalar...........................................................481
b. Fiilin Kamu Barışını Bozmaya Elverişli Olması.................481
c. İHAM Kararlarında Dini Değerleri Aşağılama..................485
d. Değerlendirme................................................................497
2. Netice.....................................................................................504
3. Fail .........................................................................................505
4. Mağdur...................................................................................505
5. Konu.......................................................................................506
a. Dini Değer Kavramı..........................................................506
6. Nitelikli Unsur.........................................................................511
a. Suçun Basın ve Yayın Yoluyla İşlenmesi..........................511
b. Manevi Unsur..................................................................512
B. Hukuka Aykırılık Unsuru................................................................515
1. Genel Açıklamalar..................................................................515
2. İHAM’nin Dini Değerleri Aşağılama Niteliğindeki Fiilleri
Düşünceyi İfade Özgürlüğü Bakımından Yorumu..................517
3. Değerlendirme.......................................................................525
XVII
IV. SUÇ TİPİNİN BENZER DÜZENLEMELERLE MUKAYESESİ....................529
A. İnanç Düşünce ve Kanaat Hürriyetinin Kullanılmasını Engelleme Suçu
529
B. Nefret ve Ayrımcılık Suçu..............................................................531
C. Kişinin Mensup Bulunduğu Dine Göre Kutsal Sayılan Değerlerden
Bahisle Hakaret Suçu....................................................................533
D. İbadethanelere ve Mezarlıklara Zarar Verme Suçu......................535
E. Halkın Bir Kesimini Din Farklılığına Dayanarak Alenen Aşağılama Suçu
538
V. MUKAYESELİ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELER.....................................539
A. Almanya........................................................................................539
B. Avusturya......................................................................................541
C. Belçika...........................................................................................543
D. Danimarka.....................................................................................544
E. Finlandiya......................................................................................547
F. Fransa............................................................................................549
G. İrlanda...........................................................................................551
H. İtalya.............................................................................................552
İ. Polonya.........................................................................................555
J. Yunanistan....................................................................................557
K. Değerlendirme..............................................................................560
VI. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ.................................................562
A. Teşebbüs.......................................................................................562
B. İştirak............................................................................................564
C. İçtima............................................................................................565
VII. SUÇUN YAPTIRIMI, SORUŞTURMA USULÜ VE YETKİLİ MAHKEME....566
A. Yaptırım.........................................................................................566
B. Soruşturma Usulü ve Yetkili Mahkeme........................................567
SONUÇ...........................................................................................................571
KAYNAKÇA.....................................................................................................589
XVIII